De illusie om zonder risico’s te leven
Oorlogen, inslag ruimtegruis en hongersnoden zijn bedreigender dan klimaat
Titelfoto: De vulkaan Pinatubo op de Filipijnen. Screenshot door redactie OpinieZ van YouTube-video, kanaal Alannah Mulhall
Geboren worden brengt onmiddellijk de zekerheid van overlijden met zich mee. Het hoe en wanneer is nog niet duidelijk, maar het risico op sterven is meteen 100 %. Maar tegelijkertijd helpt dit besef wellicht om na te denken over wat risico’s in een mensenleven betekenen en hoe daar mee om te gaan.
Het aantal risico’s dat we lopen is immers legio en het zou helpen daar eerst maar eens een soort rangorde in aan te brengen. Veel risico’s lopen we ook niet alleen maar individueel, maar dikwijls ook als samenleving. Wat bepaalt de grootte van een risico?
Collectieve risico’s
Een goede maat voor collectieve risico’s is het aantal dodelijke slachtoffers dat kan ontstaan. Dat aantal hangt af van twee factoren, namelijk de grootte van het risico, en het aantal mensen dat aan dat risico onderworpen wordt. Soms is het risico groot en het aantal mensen dat er mee te maken heeft eveneens. Verkeer is een goed voorbeeld. Iedereen beseft dat deelnemen aan het verkeer gevaren met zich meebrengt en dat maakt regulering van het weggedrag een politieke zaak waar veel draagvlak voor bestaat.
Lastiger wordt het als enerzijds het risico heel klein, maar anderzijds het aantal mensen dat het loopt heel groot is. Bij het afschatten van de ernst van dergelijke risico’s die bepaald worden door het product van beide factoren helpt onze intuïtie dan niet langer en krijgen we te maken met allerlei vormen van vage verontrusting en angstgevoel. Bovendien is het dan lastig een rationele rangorde tussen dergelijke risico’s aan te brengen. Dat heeft maatschappelijk merkwaardige gevolgen.
Wereldbevolking
Het hoeft weinig betoog dat een sterk groeiende wereldbevolking problematisch is. De druk op schaarser wordende zaken als voedsel en energie neemt uiteraard toe, en er ontstaat een groeiend verdelingsprobleem. Doordat er tegelijkertijd een voortschrijdende technologische ontwikkeling is, stellen steeds meer mensen steeds hogere eisen, waardoor de druk op de schaarse middelen sneller dan lineair met het aantal bewoners van onze planeet groeit. Wat zijn de mechanismen die grenzen aan deze groei stellen?
Oorlog en hongersnood
Traditioneel treedt er een soort natuurlijke regulering op door hongersnood en oorlog. Deze processen zijn nauwelijks controleerbaar en lopen dus regelmatig uit de hand. Het aantal slachtoffers dat er mee gemoeid is, is aanzienlijk. Zo eiste de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) ongeveer 10 miljoen mensenlevens, voor het merendeel militairen. Het aantal slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) wordt geschat op 55 miljoen, waarvan de helft burgers. Alleen al in de Sovjet-Unie vielen 20 miljoen doden. In het China van Mao Zedong kwamen zo’n 78 miljoen mensen aan hun eind, deels doordat honger tegen hen als wapen werd gehanteerd.
Ook in de huidige tijd weet men van wanten. Zo zijn conflicten tussen diverse moslim-stromingen een belangrijke bron van slachtoffers wereldwijd. Voorts kan de rol van hongersnood ook in de tegenwoordige tijd moeilijk overschat worden. Hoewel iedereen beseft dat oorlog en hongersnood wereldwijd gigantische problemen zijn, verkiezen we in Europa naïef-hedonistisch de andere kant op te kijken, aannemend dat wij buiten schot zullen blijven.
Alarmisme
Dat betekent niet dat er in ons deel van de wereld geen bezorgdheid zou bestaan over risico’s die wij lopen. Vaak is die bezorgdheid emotioneel en weinig rationeel en nauwelijks cijfermatig onderbouwd.
Favoriete onderwerpen van zorg zijn tegenwoordig fijnstof, kernenergie en klimaat. Deze ‘risico’s’ vallen duidelijk in de categorie klein, maar met grote blootstelling. Dat ontneemt het zicht op een rationele afweging van alle en wellicht heel wat grotere risico’s waar een samenleving mee te kampen heeft.
Bij bovengenoemde zaken wordt doorgaans alarmistisch geschermd met enorme aantallen van tienduizenden slachtoffers. In alle gevallen gaat het hier om statistische slachtoffers die vooral het resultaat zijn van de Linear No-Threshold (LNR) benadering. Ik schreef daar eerder over. Niemand weet met enige kwantitatieve zekerheid aan welke kwalen de slachtoffers van al deze risico’s ten prooi zijn gevallen en waar zij begraven liggen. Het gevoel van onzekerheid en de roep om maatregelen waarvan moeilijk valt in te zien dat ze ook maar iets zullen helpen wordt er niet minder door.
Klimaatgekte
Momenteel staat alles wat met klimaat te maken heeft in het centrum van de belangstelling en tuimelen de rampzalige voorspellingen over elkaar heen.
Wat nuancering over klimaatmodellen ten behoeve van het volkje van CO2 alarmisten. https://t.co/O7cU9Fl81C
— Kees de Lange (@Infocadl2015) August 24, 2018
Hoewel begrip van het klimaat zonder sterke natuurwetenschappelijke basis fundamenteel onmogelijk is, hebben onwetende politici, andere leken en allerlei lieden uit de alfa-gamma-hoek het hoogste woord. Maar is klimaat wel echt het grootste probleem waar onze planeet op termijn mee te kampen heeft? En zijn er überhaupt maatregelen mogelijk om de vermeende gevaren te beteugelen?
Eindige aarde
De leeftijd van ons zonnestelsel is eindig. Indien er geen zwarte gaten of sterren in de buurt van het zonnestelsel komen, wordt verwacht dat het zonnestelsel zoals we dit nu kennen nog meer dan een miljard jaar lang zal bestaan, tot het moment dat de zon de aarde als slachtoffer opeist. Gelukkig duurt dat nog even. Een veel waarschijnlijker risico, waarvoor in het geologische verleden de nodige aanwijzingen bestaan, is de inslag op aarde van ruimtegruis van aanzienlijke afmetingen. Niet voor niets heeft de Nederlandse astronoom Tom Gehrels aan de University of Arizona een systeem opgezet om dat soort ruimtebrokstukken te monitoren.
Een ander risico met niet te onderschatten effecten is de mogelijke uitbarsting van supervulkanen. Ook daar zijn in het geologische verleden de nodige voorbeelden van en er is geen reden waarom dat niet opnieuw kan gebeuren.
Ook in de biomedische sfeer zijn er risico’s die men graag onbenoemd laat. Zo is de toenemende ineffectiviteit van diverse geneesmiddelen doordat bedreigende organismen er immuun voor zijn geworden een punt van grote zorg.
Onwetende politici
In een complexe maar rationele wereld ligt het voor de hand om alle risico’s die wij lopen zo goed mogelijk in kaart te brengen. Sommige van die risico’s kunnen we door maatregelen beperken, andere niet. Wat in elk geval niet voor de hand ligt is om een aanzienlijk deel van onze financiële middelen te besteden aan de hype van desastreuze klimaatopwarming ten gevolge van CO2. Geld kun je immers maar één maal uitgeven.
Vooralsnog schat ik op termijn de klimaatproblematiek heel wat minder risicovol in dan de kans op een veelheid van andere bedreigende factoren.
Zolang we echter het noodzakelijke risicomanagement van natuurwetenschappelijke aangelegenheden overlaten aan een onwetende politieke klasse met bovendien allerhande eigen partijbelangen, heeft de toekomst weinig goeds te brengen.
Over de auteur
- Prof. Dr. C.A. (Kees) de Lange studeerde wis-, natuur- en sterrenkunde aan de UvA en promoveerde in de Theoretische Chemie in Bristol, UK. Hij is emeritus hoogleraar fysische chemie en chemische fysica aan zowel de UvA als de VU. Zijn research betreft atmosferische chemie en fysica, en magnetische resonantie, alsmede het ontwikkelen van complexe fysische modellen. Zijn onderzoek is vastgelegd in enige honderden publicaties. Hij is tot op de huidige dag actief in wetenschappelijk onderzoek. In de periode 2011-2015 was hij als een van de zeer weinige bèta’s lid van de Eerste Kamer.
Recent gepubliceerd
Economie5 augustus 2020Het is de hoogste tijd voor kernenergie
Economie26 januari 2020De EU is op jacht naar uw geld (2)
Economie22 januari 2020De EU is op jacht naar uw geld (1)
Media12 januari 2020Een nieuwe omroep, een nieuw geluid
Ik ben in het verleden vaker geconfronteerd met in de technische sector werkzame HBO’ers die nadat ze wel heel domme beslissingen genomen hadden niet wouden vertellen welke studie ze nou precies gevolgd hadden.
En dan weet je dus meteen hoe de vork in de steel zit; door managers die zelf geen flauw benul van techniek hebben aangenomen onder het motto dat “een HBO denkniveau” veel belangrijker is dan daadwerkelijke kennis van zaken.
In het klimaat verhaal praten ze ook altijd over “een meerderheid van de wetenschappers”, alsof wetenschap iets met democratie te maken zou hebben.
Die nietszeggende meerderheid blijkt dan bij nader beschouwen zelfs geeneens te bestaan, en die minderheid van wetenschappers die het “ermee eens zijn” blijkt dan ook nog eens uit een klein percentage deskundige wetenschappers te bestaan die betaald worden door instanties die baat hebben bij een alarmistisch klimaat verhaal, en voor de rest uit wetenschappers afkomstig uit de niet-exacte hoek.
De regerende “managers” in de Haagse bankjes lijken er in ieder geval ook van overtuigd te zijn dat “denkniveau” het enige belangrijke criterium is, niet zo gek ook gezien ze zelf werkelijk nergens enig benul van lijken te hebben, buiten hun eigen zakken vullen dan natuurlijk hè.
En nu hebben die nitwits dus besloten Nederland aan de bedelstaf te brengen om een onbewezen klimaatverandering te bestrijden die nooit door mensen veroorzaakt kan zijn en dus ook nooit door mensen onder controle te brengen gaat wezen.
In werkelijkheid is het zelfs waarschijnlijk dat we op weg zijn naar een volgende ijstijd, mooi moment dus om de verwarming uit te zetten.
Waarschijnlijk hebben de bedenkers van deze hele waanzin dit al ingecalculeerd, zodat ze over een paar jaar kunnen roepen dat de maatregelen effect gehad hebben.
Zure regen, gaten in de ozon laag, het zou de eerste keer niet wezen.
Maar het mooiste is nog wel dat die voorspelde opwarming van de aarde, en de daaruit voortkomende stijging van het CO2 niveau, eigenlijk heel welkom zou wezen.
Als de wereldwijd gaande zijnde bevolkingsexplosie namelijk niet snel onder controle gaat worden gebracht, en de kans dat dit gaat gebeuren is minimaal, dan zouden we die voorspelde hogere temperaturen en CO2 niveaus prima kunnen gebruiken om eenieder aan de vreet te houden.
Maar de kans dat dit daadwerkelijk gaat gebeuren is dus, helaas, heel erg klein.
Als er een mogelijke stormvloed op komst is ga je in ieder geval dijken bouwen, en niet proberen de zee leeg te scheppen.
Bestaat er een methode al om de inhoud van dit artikel in de hoofden van de politici te transporteren tijdens hun slaap zodat als zij de volgende ochtend wakker worden verstandige dingen gaan doen? Neen? Dan moet men in versneld tempo zo methode ontwikkelen. Want dan pas kan de wereld weer normaal worden. Depolitiseren van de wetenschap is echt nodig.
Met zo n regering hoef men zich geen illusies meer te maken. De problemen worden door de regering massaal geimporteerd, In plaats van dat ze er voor zorgen dat juist in die landen waar hongersnood nu nog altijd ondanks ons massa geld ieder jaar heerst, en er voor zorgen dat er juist daar geen kinderen meer geboren worden, importeren ze, juist die mensen naar Europa zodat ze aan de lopende band nog meer kinderen kunnen maken waar wij voor op kunnen draaien.Een oorlog zie ik er als eerste wel aankomen, al wordt het denk ik eerst een burger oorlog.Want de burgers zijn dit soort wanbeleid van hun ook wel zat aan het worden.
de hordes alfa/gamma types in de Kamers is diep tragisch voor NL . De emotie-politiek heeft veel geld gekost en dat zal zo doorgaan. Mensen met fatsoen willen toch niet beslissen over bèta zaken , waar ze niks van begrijpen ?!
Amen.
Het lijkt wel alsof politici zich alleen willen focussen op niet-bestaande problemen en onhaalbare oplossingen, omdat daar dan eindeloos geld ingestopt kan worden. Men kan immers eindelos blijven roepen “de maatregelen werken, maar we zijn er nog niet”.
Kassa.
Zouden ze echt concrete problemen aanpakken, dan verwacht iedereen immers meetbare resultaten. Al wordt daar inmiddels ook steeds openlijker over gelogen, zie het onderwerp “criminaliteit”. Die zou volgens politiek en MSM al jaren dalen, maar direct betrokkenen (vakbonden politie, cipiers) melden dat 3,5 miljoen misdrijven onder de radar blijven.
https://www.riskenbusiness.nl/nieuws/claims/vakbonden-fnv-en-cnv-en-or-gevangenissen-willen-onafhankelijk-onderzoek-naar-werkelijke-criminaliteitscijfers/
Dat allerlei pseudowetenschappers en neponderzoekers de overheid helpen de boel te belazeren, is laakbaar. Vooral omdat het om tientallen miljarden euro’s gaat.
Mooi voorbeeld van opzettelijk duur wanbeleid is het energiebeleid. Een uiterst schone vorm van energie, gas, wordt van de ene op de andere dag weggedaan; iedereen aan de waterpomp. Een grap die de gemiddelde huizenbezitter zo’n 50.000 euro gaat kosten, als het meezit tenminste; de enorme vraag naar nu al schaarse vakmensen zal de hoogste kostenpost (arbeid) flink duurder maken.
https://nl.linkedin.com/pulse/klimaatwet-waarom-je-een-gasketel-niet-zomaar-kunt-door-rob-goossens
De jaarlijkse energiekosten gaan ook nog eens omhoog, en het is zelfs maar de vraag of ons elektriciteitsnet de vraag aan kan. Met warmtepompen moet je rekening houden met regelmatige stroomuitval, zeker in de winter.
https://www.climategate.nl/2018/03/74311/
Ik heb niets toe te voegen. Het is saai maar ik ben het altijd met prof. de Lange eens. Ik stem FvD in de hoop op betere tijden.
Klimaat is politiek. De eerste de beste partij die stelt dat vliegen voor de kleine man niet meer mogelijk is vanwege het klimaat tekent zijn doodvonnis. Ala je echt ervan overtuigd bent dat co2 het klimaat zodanig beinvloedt dat het einde van de wereld in zicht komt, begin je bij de grootste vervuiler. Dan kunnen politici uit gaan leggen dat het beperken van het vliegverkeer de wereld voor de kleinkinderen van ellende bespaart.
Een kleine stap war het heengaat. Extra belasting op vlees. Dus een biefstukje wordt een luxe voor de hogere inkomens. Stimuleren van het stoppen van varkensboeren met produceren. Prijs zal zeker omhoog gaan. Wordt dus ook iets voor alleen de hogere inkomens.
Waanzin. Wat zal de politiek jammeren dat ze in het verleden de opwarming van de aarde zijn tegengegaan als een supervulkaan ontploft en een ijstijd in zicht komt.
Gek genoeg ben ik het met Kees eens. Leven zonder risico is onmogelijk. De mensheid is alleen zo ver gekomen door risico`s te nemen, vanaf het moment dat hij uit de boom kwam, tot het moment dat hij op de maan wandelde, en daarna.
Er zijn verschillende soorten risico`s. Dat zijn de risico`s die je in de hand hebt en risico`s die je niet in de hand hebt. De risico`s die je niet in de hand hebt zoals een supervulkaan of een asteroide van 10 bij 10 kilometer, wel, soit zeggen we dan.
Maar de risico`s die je wel in de hand hebt zijn toch een verantwoordelijkheid. Ik weet niet of u kinderen hebt, u begrijpt wel waarom dat interessant is. Die kinderen moeten in een leefbare toekomst leven.
Iedereen voelt op klompen aan dat de risico`s toenemen. Vreemd genoeg zijn dit risico`s die wij als mensheid in de hand hebben zoals de bevolkingsgroei, de aantasting van zijn ecosysteem, het klimaat, zijn energievoorziening.Het gaat harder dan we denken. Hoe ziet de wereld er over 20 jaar uit?
Een mooie taak voor wetenschappers.
Toen ik vroeger met mijn rapport thuiskwam en mijn ouders het doornamen, zei ik er best wel vaak bij, als we maar gelukkig zijn.
het onderwerp risico/voorspellingen is verrassend uitgebreid bestudeerd door Kahneman en Tversky. Radicaal gif voor alfa’s en gamma’s. Michael Lewis schreef het boek ‘Twee Breinen ‘, volgens de Volkskrant recensent “weergaloos” en ik voorspel dat de recensent het boek heeft doorgebladerd . . .
Kees de Lange is een natuurkundig onderzoeker die in technische oplossingen is blijven steken. Aangezien bekend is dat allerlei organismen invloed hebben op het klimaat, de samenstelling van de atmosfeer en de geologie van de bodem is het onwaarschijnlijk dat de wereldwijde menselijke activiteit ineens geen invloed zou hebben. Het kost natuurlijk geld om de negatieve invloed van menselijk handelen op ecosysteemdiensten die gratis waren te herstellen.
Natuurkundigen komen altijd met die flauwe kul dat we over een miljard jaar of meer het einde van het zonnestelsel gaan beleven. Ik mag er misschien aan herinneren dat soorten in het verleden nooit zo lang aan een stuk door bleven bestaan en het risico op uitsterven van elke soort levensgroot is. Voor die tijd zijn we allang getroffen door ruimtegruis en uitbarstende supervulkanen, iets waar we niets aan kunnen doen dus de burger kan gerust zijn. Daar hoeft geen geld naartoe. Wel naar het nucleaire arsenaal. Dan hoeven we in geval van een oorlog niet meer bang te zijn voor de andere bedreigingen van de mensheid.
Heel sterk artikel. Goed voor de realiteits-zin !!!
– OVERBEVOLKING is het grootste [ man-made ] probleem.
Daarna : wereldwijde erosie, ontbossing en oceaan-vervuiling.
– p.s. : een reminder : thorium m.s.r. kernenergie.
alles eens op één ding na. De Akkerwijzer meldt zojuist een wereldtarweoogst van 2.063 MILJOEN ton met een fikse maandelijkse cumulatieve stijging, Tel daarbij de mogelijkheden van gemodificeerd graan die nog niet benut zijn en dan is er voor heel lang ruimschoots voldoende, rijst, aardappels e.a. niet eens meegerekend Dus hier is eindigheid een relatief begrip….