Casablanca
In de weken na de islamitische terreuraanslagen van 13 november 2015 werd in Frankrijk massaal een Youtube-video gedeeld met een fragment uit de film Casablanca. Het betreft hier niet de beroemde vliegveld-afscheidsscène tussen Humphrey Bogart en Ingrid Bergman maar het muziekduel tussen de strijdliederen ‘Die Wacht am Rhein’ en ‘La Marseillaise’, uitgevochten in ‘Rick’s Café Américain’:
Deze scène en de rest van de filmscore heeft veel te danken aan de inzet van Max Steiner, een componist uit de tijd dat filmcompositie nog een ambacht was. Oorspronkelijk was het de bedoeling om de Duitsers het ‘Horst Wessel lied’ te laten zingen, een in die tijd razend populaire song. Zo werd het in 1937 op de koninklijke gala-avond ter gelegenheid van het huwelijk van Juliana en Bernard door alle aanwezigen uit volle borst meegezongen… Omdat de nazi’s beschikten over het auteursrecht van deze hit kozen de producers, om een financiële claim te vermijden, voor een andere auteursrechten-vrije Duitse deun.
Kennelijk ziet men overeenkomsten tussen nazi- en islamterreur
De connectie tussen romantiek en Frankrijk is snel gelegd, maar dat de Fransen na de aanslagen juist deze scène delen is opmerkelijk. Kennelijk ziet men overeenkomsten tussen nazi- en islamterreur. Dat Frankrijk zich in de Tweede Wereldoorlog snel gewonnen gaf, lijkt even vergeten. Een tweede mogelijkheid is dat Frankrijk meent dat het bewind van Hollande te vergelijken valt met dat van Vichy. Reden genoeg om Casablanca opnieuw te bekijken.
Een aangenaam weerzien. Buiten de cinematografische, muzikale en tekstuele hoogstandjes is de film gelaagder dan ik dacht. Casablanca is gebaseerd op een intelligent script dat functioneert als een meervoudige politieke allegorie, een ethische verkenning en een klassiek, tijdloos liefdesdrama.
Op zoek naar eventuele inspiratiebronnen voor de bonte stoet filmkarakters stuitte ik op graaf Richard Nikolaus von Coudenhove-Kalergi, een diplomaat die model heeft gestaan voor Victor Laszlo, de voortvluchtige verzetsleider en kille liefdesrivaal van onze nachtclub-held Rick Blaine. Coudenhove-Kalergi is een vroege grondlegger van het huidige Europa. Zijn in 1923 opgerichte Paneuropese Unie oefent nog altijd grote invloed uit op het Europese beleid en zijn ideeën kennen bewonderaars van naam en faam.
Coudenhove-Kalergi zocht een politiek, economisch en cultureel tegenwicht tegen de VS, Sovjet-Unie en Azië. Zijn droom was een verenigd Europa bewoond door een nieuw gemixt ras*. Een visie die verrassend veel lijkt op die van oud-EU-commissaris Peter Sutherland en EU-buitenland-commissaris Federica Mogherini. In dit utopische Europa is Frankrijk nu ruw ontwaakt. Dat lijkt mij de derde reden waarom het Youtube-filmpje zo populair is in Frankrijk.
Het publiek is onrustig en rumoerig
Casablanca kent boekenkasten vol interpretaties. Laat mij er nog eentje toevoegen. Rick staat model voor het innovatieve, vrije Amerika, Lisa Lund voor het in zichzelf gekeerde, emotionele Europa en Victor Laszlo voor de rechtlijnige, utopistische EU-aristocratie. De besluiteloosheid en verwarring van de aan liefdesverdriet ten prooi gevallen Lisa, staat haar geluk danig in de weg. Het is duidelijk dat Lisa haar overgave aan Victor meer en meer betreurt.
Vandaag is de dag aangebroken waarop Lisa zich tracht te bevrijden uit de allesomvattende armen van Victor. En dat is, zoals we allemaal kunnen zien, nog niet zo eenvoudig. De spanning stijgt. Kunnen we Lisa’s bevrijdingsscène binnenkort aanschouwen? Verstevigt Victor zijn wurggreep? Het publiek is onrustig en rumoerig. Tot dan zullen we het moeten doen met de onvoltooide versie van Casablanca.
* “The man of the future will be of mixed race. Today’s races and classes will gradually disappear owing to the vanishing of space, time, and prejudice. The Eurasian–Negroid race of the future, similar in its appearance to the Ancient Egyptians, will replace the diversity of peoples with a diversity of individuals.”
Over de auteur
- Adjunct-hoofdredacteur http://OpinieZ.com | Schrijft stukken die worden (voor)gelezen in rechtszalen, Den Haag en redactielokalen
[…] Lees verder>>> […]