Het Coronaspookhuis

Titelfoto: Public Service Announcement Collage door Joey Zanotti, gepubliceerd onder CC BY 2.0.

Soms geloof je niet wat je leest in overheidsdocumenten. In een door of namens Hugo de Jonge gegeven presentatie van 1 november 2020 voor de ministerraad is te lezen hoe de overheid de angst voor het coronavirus bewust heeft aangewakkerd via een ‘teneur van golven en alarmerende cijfers’. Hierdoor zou de acceptatie van de bevolking voor strengere coronamaatregelen worden vergroot. Patricia de Boer over de statistische angstzaaierij in het coronabeleid.

🔊 Beluister dit artikel

Uit de presentatie blijkt dat een verandering van communicatie-aanpak werd voorgesteld: van angst en ontmoediging als gedragsdrivers naar beloning voor het ‘volgen van de sociale norm’ en aanmoediging onder de pretentie van ‘wat is voorkomen, en voor wie’.

Angst aanjagen

Hoe makkelijk het is om mensen angstgevoelens aan te praten en te ontmoedigen is te zien aan het bereikte resultaat en de mate van gerealiseerde conditionering. Wanneer een nog onbekend virus op alarmerende wijze op je af lijkt te komen lijkt een korte (!), bang makende communicatie wel enigszins voor de hand te liggen. Op een filmpje van een medisch congres in 2019 – waar ook onze eigen Ab O. aanwezig was – horen we Marc van Ranst, de Belgische staatsvirocraat, met een licht sadistisch genoegen zeggen dat je bij een pandemie altijd meteen over de doden moet beginnen, ook al zijn ze er nog niet, zodat de schrik er gelijk goed in zit.

Of het verder nog relevant is of het een luizenpandemie of een ebola-variant is, wordt niet duidelijk. Nu is er voldoende onderzoek beschikbaar dat de psychologische en emotionele schade aantoont van langdurig blootstaan aan angst. Politici hadden dan ook kunnen kiezen voor een realistischer of zelfs geruststellend beeld om de veerkracht van de maatschappij te behouden. Maar om niet verantwoordelijk gehouden te worden voor de onverantwoordelijke besparingen en ineffectieve hervormingen van de zorg, kozen zij voor een langdurige andere aanpak. Gebaseerd op angst.

Coronaspookhuis

Ze stuurden – en sturen nog steeds – de burgers door het coronaspookhuis, op elke hoek iets griezeligs en bij te veel gewenning introductie van een hartverzakkende doodsvariant, al dan niet uit een ander land. Kwade tongen zouden zelfs kunnen beweren dat het genoegen waarmee zorgverantwoordelijken de boodschap van de politici uitdragen een vorm van passieve agressiviteit is. Terwijl ondertussen de angst bij het zorgpersoneel op de vloer ook de nodige schade veroorzaakt, een secundair effect waar al helemaal overheen gekeken lijkt te zijn.  

De mens is volgzaam

Hoe makkelijk mensen te conditioneren zijn schreef ik eerder op dit medium: rond de tachtig procent van de mensen is per definitie volgzaam, niet altijd vanuit een vertrouwen in autoriteit, maar meestal vanwege aangeleerd respect voor gezag. Bij oplichters is dit een bekend fenomeen, waardoor hun technieken vaak de grondslag vinden in het voorwenden van ‘autoriteit’.

Bijna iedereen die ik ken zegt niet volgzaam te zijn, maar een kritisch denker. Ik verwijs ze graag naar de documentaire The Milgram Experiment of de film The Stanford Prison Project.  Een deel van deze zelfbenoemde kritische denkers bevindt zich in de middengroep, die (soms) wel kritisch is, maar ook volgzaam “omdat er nou eenmaal niets aan te veranderen is, en het zo het snelste over is”.

Ongehoorzaamheid

Echter, zoals het verleden ons leert, change comes from disobedience. Volgzaamheid houdt situaties in stand, en kan in geval van misstanden voor maatschappelijk ongewenste soevereiniteitsoverdracht zorgen van burger naar overheid. En voor de luie denkers onder u: nee, dit is geen aanmoediging tot of goedkeuring van geweld, op geen enkele manier. En voor al te enthousiasten onder u: ongehoorzaamheid vraagt ten eerste om een diepe analyse en een zorgvuldige afweging.

Hoe de ‘teneur van golven en alarmerende cijfers’ vormgegeven werd konden we horen en zien aan de kernbegrippen en cijfers die over ons uitgestrooid werden. Doden en opnames in plaats van genezingen en ontslagen, besmettingen in plaats van getesten, verboden medicaties in plaats van consent based experimenten,  vaccinatie-aandrang in plaats van gezond leven-adviezen (“weet u hoeveel kilo die 72% dikke mannen boven de 60 jaar op de IC hadden kunnen afvallen in zes maanden?”).

Coronadashboard

Ook het later geïntroduceerde Coronadashboard was dermate onvolledig opgesteld, dat het ontbreken van context het proces van conditioneren van de angstige burger verder stimuleerde. Onder het mom van transparantie, maar in werkelijkheid angst bevorderend. 

De slogan van de overheid: "alleen samen krijgen we corona onder controle." gaat uit van de maakbaarheid van de samenleving en het idee dat we de natuur kunnen bedwingen. Niets is minder waar. Virussen komen en gaan, waarom ons leven stilzetten vanwege de angst voor de dood?

— Shashi Roopram (@ShashiRoopram) January 12, 2021

In onderstaande voorbeelden haal ik wat gegevens van het huidige Coronadashboard aan en wat een zinvollere variant had kunnen zijn. 

“Besmettingen”

Het “aantal besmettingen” en het “aantal ziekenhuisopnames per dag (en in grafiek over een periode)” had kunnen zijn: “het percentage ziekenhuisopnames ten opzichte van het totaal aan positieve testen over een periode, en vooral ten opzichte van de geschatte besmettingen”. Het R-getal wordt tenslotte gemodelleerd en breed geaccepteerd en kan hiervoor de basis vormen.

Je kan natuurlijks niks met zo’n dagelijks besmettingsgetal. Zo’n getal krijgt pas betekenis als je weet wat de ziekteratio is die erbij hoort: wie wordt er ziek, waarom en hoe vaak, hoeveel? Een positieve test, zonder klinische diagnose of ziektebeeld, heeft geen enkele waarde anders dan dat het onrust veroorzaakt en burgers daarop conditioneert. Ook met dagelijkse aantallen ziekenhuisopnames kan je niks. Je weet niet waarom ze opgenomen zijn, met of door Covid, je weet niet of het veel of weinig is want geen mens heeft enig benul van hoeveel ziekenhuisopnames er überhaupt dagelijks zijn in Nederland, en waarvoor. 

Positief getesten is de juiste benaming beste @NOS! 4438 nieuwe besmettingen, minder dan gemiddelde afgelopen week | NOS https://t.co/FzU0XVZYTk

— Marga Bult: Artiest-presentator, dagvoorzitter. (@margabult) January 29, 2021

“Doden per dag”

Dan hebben we nog op het dashboard het Aantal doden per dag en in trend. Dit had kunnen zijn het aantal coronadoden ten opzichte van het totaal aantal doden per dag en in trend.

Maar dat is niet gebeurd, want als ‘angst voor het virus’ de gedragsdriver moet zijn, dan is het niet de bedoeling dat men weet hoeveel mensen, en waaraan, er überhaupt per dag doodgaan. Ook hier geldt weer, net als bij ziekenhuisopnames, dat dit context is die burgers niet standaard paraat hebben. Die context dan niet aanbieden is een zeer effectieve manier van sturen op angst.

In dat kader is het ook opmerkelijk dat op dit moment op de RIVM-site nog steeds een Infection Fatality Rate (IFR) vermeld wordt van 1,3%, terwijl op basis van de eigen cijfers van het RIVM die de basis voor deze berekening vormen de IFR 0,6% is. Dat betekent bijna 14.000 doden op 2,3 miljoen door het RIVM zelf geschatte besmettingen, een aantal dat velen overigens hoger inschatten. 

Leeftijdscategorieën

Zou je mensen echt context willen aanbieden, dan zou je je dashboard-data moeten opsplitsen in drie leeftijdscategorieën, bijvoorbeeld onder de 65, 65-80 en boven de 80, en naar aantal aandoeningen zodat al veel eerder duidelijk was hoe de risico’s verdeeld zijn. Als voorbeeld: van de 13.872 coronadoden (status 29/1/21) zijn er slechts 674 overleden onder de 65 jaar. Op een totale omvang van die groep van 14 miljoen is dat 0.005% en een geschatte IFR van 0.035%. Denk je dat er ook maar iemand onder de 65 jaar met dit IFR-percentage in zijn hoofd rondloopt? Als het antwoord ‘ja’ was zou het grootste deel zich niet zo makkelijk laten ‘gijzelen’ als nu, vermoed ik.

Een hoop van dit soort data is wel beschikbaar via RIVM en CBS, maar je zoekt je een ongeluk en bent uren kwijt aan het tellen en combineren van de relevante getallen om werkelijk inzicht in de situatie te verwerven. Wie doet dat, op een handvol critici na?

Risico-niveaus

Wat veel verder gaat dan angst aanjagen is de rapportage met betrekking tot de vier risiconiveaus, nu uitgedrukt als het niveau van besmettingen (lees: positief getesten) per 100.000 inwoners. Los van enige informatie over ziekte of dood. Door sociaal-maatschappelijk beperkende maatregelen te koppelen aan iets wat niets betekent, in combinatie met het (te) laag houden van voldoende adequate coronabedden, is het ideale systeem gevonden om een heel volk permanent te sturen en in vrijheid te beperken. Ook als, heel cru en theoretisch gesteld, de voorraad van mensen die eraan overlijden of ernstig ziek worden ‘op’ zou zijn.

Het coronadashboard dat uitleg geeft over de ontwikkeling van het virus, is vernieuwd. Naast besmettingscijfers per gemeente, vind je dagelijks actuele cijfers over het aantal toegediende vaccins en lees je artikelen die uitleg geven over diverse cijfers.https://t.co/UBPJn2SJCA pic.twitter.com/urJR0P7jHh

— Ministerie van VWS (@MinVWS) January 28, 2021

Ander dashboard nodig

Het is volstrekt onbegrijpelijk dat dit mechanisme door iedereen voor zoete koek geaccepteerd wordt. Daarom vraag ik iedereen die opgewonden raakt van cijfers, trends, rapportages en processen zich bij mij te melden, zodat we met een werkgroep tot een ander dashboard-voorstel kunnen komen.

We hebben behoefte aan een dashboard dat de burger dient, en niet is ingegeven door vermijden van gezichtsverlies, incompetentie en aansprakelijkheid van degenen die ons in deze oneindige tunnel brachten. Een dashboard dat de maatschappij niet verzwakt, stressed, polariseert en dus steeds zieker maakt. Een dashboard dat op basis van werkelijk transparante communicatie geen valse veiligheid creëert in ruil voor het inleveren van eigen verantwoordelijkheid en het overdragen van persoonlijke soevereiniteit.

We hebben behoefte aan een dashboard dat kracht, houvast, zelfvertrouwen en een echt samen creëert. Door de burger, voor de burger. Want op een overheid die ons angstig in het spookhuis rond blijft rijden zodat niemand meer zijn treintje uit durft te stappen, zitten we niet te wachten.

Over de auteur

Patricia de Boer

Consultant en nieuwsgierig vrijheidsfundamentalist

Recent gepubliceerd

Archief

• Gezondheidszorg16 maart 2021Demonstratie Malieveld: open brief aan de politie
• Gezondheidszorg1 februari 2021Het Coronaspookhuis
• Gezondheidszorg20 januari 2021Protest or No Protest, That’s The Question
• Politiek Nederland26 augustus 2020Het is tijd, de hoogste tijd!