De EU schakelt straks een tandje terug

Titelfoto: Donald Tusk en zijn mogelijke opvolger Mark Rutte bij de Europese Raad (10 april 2019). Bron: Europese Unie ‪.

Na alle chaotische taferelen in het Britse parlement rondom de Brexit, hebben de Britten zichzelf rust gegund tijdens de Paasdagen. Daarna zullen de cross-party gesprekken over de Withdrawal Agreement en de daaraan gekoppelde Political Declaration worden voortgezet. De vermoedelijke uitkomst – waarvoor men tot uiterlijk 31 oktober de tijd heeft –  zal zijn een Soft Brexit, waarbij het VK in de interne markt van de EU blijft en ook in de douane-unie.

Zoals OpinieZ-collega’s Johannes Vervloed en Rutger van de Noort in verschillende stukken al hebben aangegeven, zal er na de verkiezingen voor het Europese Parlement van 23 tot 26 mei vermoedelijk een versterking zijn van de verschillende eurosceptische fracties. Deze zullen niet de meerderheid verwerven, maar wel een blokkerende minderheid vormen, waardoor er een patstelling ontstaat in het EU-parlement.

Geen enthousiasme voor Europese superstaat

Het enthousiasme voor een sterker geïntegreerde EU met eigen budget en miniregering voor de eurozone op basis van de ideeën van Emmanuel Macron en de Europese Commissie, wordt steeds minder groot. In Duitsland lijken Merkel en haar opvolger Annegret Kramp-Karrenbauer steeds duidelijker hiervan afstand te nemen. Vermoedelijk zien zij in Nederland en met name in onze minister van Financiën Wopke Hoekstra een welkome partner omdat hij – tot leedwezen van D66 – erg creatief is in het bouwen van lastige minderheden. Al zal dat niet openlijk worden toegegeven, om de Franse gevoeligheden te ontzien.

Isolement Macron

Steeds duidelijker wordt het isolement van Macron, zowel in eigen land waar zijn bittere gevecht met de gele hesjes nog lang niet is afgelopen als in de EU. Bij de laatste EU-top waarbij de Britten uiteindelijk uitstel kregen tot 31 oktober als compromis, sloeg Macron een harde toon aan en isoleerde zichzelf daarmee van de rest van het gezelschap.

Emmanuel Macron is left isolated on his EU high horse at Brexit summit https://t.co/rqtdlKxBSz

— The Telegraph (@Telegraph) April 10, 2019

Soft Brexit

Wat houdt dit alles nu in voor de toekomst van de EU en van Europa in brede zin? In tegenstelling tot Johannes Vervloed, denk ik nog steeds dat er wel een Brexit zal komen, al zal dat vermoedelijk de zachte variant zijn. Waarvoor ik nog steeds Common Market 2.0 het beste plan vind. Dit houdt in dat de Britten uit de EU stappen en geen last meer hebben van Brusselse bemoeienis als het gaat om export van uitkeringen (zijn jullie weer wakker, Nederlandse EU-parlementariërs!), verplichte migratiequota en meer van dergelijke Brusselse onzin. De Britten gaan dan weer zelf over hun landbouw- en visserijbeleid.

Wel zal het VK bij Common Market 2.0 een aantal regels van de EU moeten volgen, waaronder The Free Movement of Persons binnen de EU.

Ik vind dit wel een leuk stel. Parlementariërs van Labour en Conservative Party die samenwerken aan het Common Market 2.0 (=Norway Plus) Brexit alternatief. Toont in ieder geval aan dat mensen van verschillende politieke achtergrond nog kunnen samenwerken!https://t.co/08fExEr6Uc

— Jan Gajentaan (@jangajentaan) March 16, 2019

Common Market 2.0

Common Market 2.0 is – de bedenkers ervan geven dit ruiterlijk toe – een compromis met voor- en nadelen. Grootste nadeel is wellicht het verblijf in de douane-unie. Het verhindert de deelnemende staten eigen handelsakkoorden te sluiten, waardoor de Brexit-ratio deels verloren gaat. Maar zoals Stephen Kinnock, mijns inziens één van de meest heldere geesten bij Labour, steeds benadrukt gaat het er vooral om dat het VK onderdeel blijft van de interne markt. Het verblijf in de douane-unie kan t.z.t. omgezet worden in een vrijere vorm van douane samenwerking, mits daar technologisch houdbare oplossingen voor zijn en een harde grens in Ierland vermeden wordt.

Drie EU-ringen

Zo krijgen we naar alle waarschijnlijkheid – de uitkomst van het Brexit-gebeuren blijft voorlopig koffiedik kijken – een Europa waarbij in de EU Frankrijk alleen komt te staan met haar wens tot vergaande federalisering en integratie. Alleen België en enkele andere pro-EU landen zoals Spanje (maar daar zal pro-EU man Sanchez na de verkiezingen van 28 april wel verdwijnen) zullen Macron wellicht nog steunen. Van Macron’s eurofederale plannen zal daarom niet veel terecht komen.

Een tweede ring binnen de EU zal gevormd worden door landen als Duitsland, Nederland en Oostenrijk die de grondgedachte van de EU nog steeds steunen, maar weinig zien in vergaande integratie of een politieke unie. Daarmee is Nederland dus op zijn schreden teruggekeerd, want in de aanloop naar het Verdrag van Maastricht maakten Lubbers en Van den Broek zich nog wel sterk voor een dergelijke politieke unie.

Tenslotte is er een ring van landen die wel in de EU zitten maar in toenemende mate dwarsliggen tegenover de dictaten vanuit Brussel, met name de Visegrad landen.

De vierde ring

Een vierde groep van landen wordt gevormd door staten die niet in de EU zitten, maar wel toegang hebben tot de interne markt en een aantal EU-regels volgen. Dat zijn nu de EFTA landen Noorwegen, Zwitserland, IJsland en Liechtenstein. Deze landen moeten weliswaar een aantal regels volgen, maar hebben wel invloed middels allerlei overlegorganen. Ze zijn juridisch vrijer omdat ze niet onder de bevoegdheid van het European Court of Justice vallen.

De landen die naast EFTA-lid ook EEA (European Economic Area) lid zijn, namelijk Noorwegen, IJsland en Liechtenstein, hebben een eigen EEA Court of Justice. Mogelijk zal deze groep straks versterkt worden door het VK en daarmee aan kracht en invloed winnen. Tussen de hier beschreven drie EU-groepen van landen en de buitenring van EEA/EFTA landen zal in de toekomst wel enige uitwisseling zijn, afhankelijk van verkiezingsuitslagen en referenda. Enkele landen zullen wellicht verkiezen helemaal buiten EU en interne markt te staan. Mogelijk ook het VK als daar toch een Hard Brexit doorgevoerd wordt. Kortom, er zijn verschillende varianten mogelijk.

Gevolgen voor Nederland

Is dit alles voordelig of nadelig voor Nederland? Ik zie eerder voordelen, vooral omdat Macron steeds meer geïsoleerd komt te staan. Er liggen kansen voor Nederland om voort te bouwen op de “goede kanten” van de EU zoals samenwerking en een sterke interne markt, terwijl de nadelige kanten (doorgeslagen federalisering en Brusselse bureaucratie) afgebouwd kunnen worden. Nederland is goed geschikt om een brugfunctie te vervullen tussen de diverse groepen van landen.

Het geldverslindende en nogal nutteloze Europese Parlement, kan wat mij betreft afgebouwd of opgeheven worden. Zo kan een lijn worden gevolgd van hervorming van de EU in decentrale richting waarbij een Nexit overwogen kan worden als de EU onhervormbaar blijkt. Waar het de laatste tijd sterk op lijkt.

Tjonge. Onze europarlementariërs zitten daar dus voor een salaris van ca. 8500 euro per maand plus ruim 4000 euro aan netto vergoedingen, uit hun neus te eten.https://t.co/U3F5uC05Wy

— Jan Gajentaan (@jangajentaan) April 17, 2019

Kansen voor zelfbewuste politici

Daarmee lijken de EU en in brede zin het Europa van verschillende snelheden een ideaal speelveld te worden voor kritische, zelfbewuste politici die nationale en internationale belangen goed tegen elkaar weten af te wegen. Ik zet mijn kaarten op de zelfbewust optredende CDA-minister Wopke Hoekstra en heb ook goede hoop op een sterk optreden van de liberaal-conservatieve Derk Jan Eppink, als hij straks voor FvD in het EU-parlement wordt gekozen.

Wel moeten wij onze sollicitant, premier Mark Rutte, de komende weken en maanden strak in de gaten houden. Niet uitgesloten kan worden dat Rutte op het laatste moment allerlei concessies gaat doen aan Macron om op het begeerde Brusselse pluche terecht te komen. Zoiets hebben we al een paar keer eerder meegemaakt. Nederland heeft niet voor niets de meest beroerde koopkrachtontwikkeling van de noordelijke EU-staten.

Het motto blijft daarom: als de vos (Macron) zijn passie preekt, boer let op je kippen!

Nederland in Europa: koopkracht 2018. Ondanks ons hoge BBP, (brievenbus)HQ's verhogen BBP op papier, toch slechts op plekje 15 qua koopkracht in Europa. Koopkracht (Purchasing power) zegt veel meer over het succes van een economie en is beter dan blindstaren op het BBP.
Draad ⤵️ pic.twitter.com/HpFMiceuxC

— seven (@seven__) December 3, 2018

Over de auteur

Jan Gajentaan

Amsterdammer in Rotterdam, blogger, schrijver van e-books, voetbalvader, Volvo 940 rijder, in het dagelijks leven Recruitment / Human Resources Consultant.

Recent gepubliceerd

Archief

• Integratie6 december 2023Take Back Control met PVV/NSC/BBB/VVD?
• EU1 december 2023Pieter, Nederland heeft een daadkrachtige regering nodig!
• Politiek Nederland18 november 2023Maak Geert groter dan Frans!
• Antisemitisme9 oktober 2023Brute en sadistische terreuraanval op Israël