De ECB kan nooit meer terug
Kunstmatig lage rentes zijn tijdbom voor de economie
De Europese Centrale Bank (ECB) heeft afgelopen donderdag besloten om QE (aankopen van obligaties met geprint geld) te zullen voortzetten in 2018. De pers stelt soms dat dit afbouwen betreft en/of de voorzichtige weg er naar toe, maar het is allemaal onzin. De ECB geeft in wezen iets vreselijks toe: hij kan nooit meer terug.
Stoppen QE
Er was even sprake van dat centrale banken, waaronder de ECB hun QE zouden staken en net als de Fed de opgekochte obligaties weer van de hand zouden gaan doen (krimpen van de centrale bankbalans). Donderdag heeft Draghi dus gesproken en zijn lichtje op toekomstig ECB-beleid laten schijnen. Van stoppen – het huidige programma loopt eind dit jaar af – is in ieder geval helemaal geen sprake. Als marketingtruc wordt de hoeveelheid gehalveerd van € 60 miljard naar € 30 miljard per maand. De slaafse (of domme) pers houdt het erop dat dit een verstandige zet is van de ECB; het eerst gestaag afbouwen van stimuli en dan later pas de balans verkleinen.
Vroooom vroooom
Maar het gaspedaal blijft dus ingedrukt, al is het wat minder in 2018 dan in 2017. Flow-technisch dus, want stock-technisch wordt de balans van de ECB alsmaar groter. Aflopende obligaties worden namelijk gewoon doorgerold (dus bij aflossing wordt het bedrag weer terug geïnvesteerd in obligaties). De balans van de ECB is inmiddels al EUR 4,4 biljoen groot. Dat is niet bepaald wisselgeld te noemen. Maar er komt dus nog meer bij. De ECB geeft dus impliciet toe dat het niet van het gaspedaal afkan.
Point of no return
Ondanks de wereldwijde economische groei (niet spectaculair maar wel gesynchroniseerd nu), ondanks de daling in werkloosheid en ondanks lage defaults, gaat de ECB door met stimuleren. De reden hiervoor is iets wat criticasters, zoals ondergetekende, al jaren voor waarschuwen: het bedrijven van onconventioneel monetair beleid is als het zwemmen in een fuik; voorbij een bepaald punt is er geen weg meer terug. Iedereen heeft zich geherfinancierd tegen de kunstmatig lage rentes, terwijl zwakke partijen (bij consumenten, bedrijven en overheden) in leven zijn gehouden door de lagere rentes en de kunstmatig hogere economische vraag.
Gezonde delen nu ook aangetast
Maar het funeste van het ECB beleid is dat nu ook de gezonde partijen zich hebben laten verleiden tot het maken van schulden en lage rentes beschouwen als een eeuwig gegeven. Alle investeringsplannen worden berekend met deze lage rentestanden, wat dus een geflatteerd beeld weergeeft van de uiteindelijke vraag (omzet) en kredietlasten en de verdisconteerd cashflows. Rente is hierin een groot component: hoe lager de rente, des te hoger de verwachte waarde is van de cash flows. Ofwel deze bedrijven zullen noch hun omzetdoelen (op lange termijn), noch hun kostenniveaus (vallen hoger uit) behalen. Er is dus een tripple whammy in the making.
Immer gerade aus
De ECB ziet het probleem ook en weet dat als het ophoudt met stimuleren, het kaartenhuis gewoon weer in elkaar zakt. De ECB heeft door (te lang?) een onconventioneel monetair beleid te voeren dus een soort piramidespel gecreëerd. Zoals bij elk piramidespel moet er steeds geld bij om het spel in leven te houden. Gaten worden met gaten gevuld, krediet met krediet.
Illusies
De optimisten denken dat de ECB rustig hiermee door kan gaan en eeuwig de volledige controle kan uitoefenen op de rentecurve (zeg maar alle rentestanden van 1 daags naar 30 jaars). Ze denken dus eigenlijk een soort planeconomie te hebben, wat totale quatsch is. De ECB is niet een almachtige God die alles weet en alles feilloos kan zien aankomen.
Yihaaa
Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Dat is een gezegde dat deze optimisten ter harte zouden moeten nemen. Voor nu heeft iedereen (misplaatst dan wel opportunistisch) vertrouwen in wat er wordt gedaan, maar de reële effecten kunnen niet genegeerd worden. Er worden nu dagelijks investerings- en consumptiebeslissingen genomen met verkeerde informatie (verkeerde rentes geven verkeerde prijzen). De hele economie wordt zo beetje bij beetje krom gemaakt door de economische misallocatie.
De zwakke broeders zijn nog steeds onverminderd zwak (zogenaamde zombies) en de sterke broeders zijn nu ook gevallen voor de verleidingen van goedkoop krediet. Steeds meer lenen, terwijl de verdienkracht consistent achterblijft is onmogelijk vol te houden. Kredieten nog goedkoper maken is zowat niet meer mogelijk, alhoewel Draghi het dus wel gaat proberen. Meer verdienen lukt ook niet omdat de productiviteit ver achterblijft. Dit laatste is weer mede veroorzaakt en in stand gehouden door voornoemd ECB-beleid (misallocatie).
Aaaaaaand,…., it’s gone
U ziet, de ECB kan niet anders dan doorgaan en zal met woorden proberen iedereen van dit feit af te leiden, want het moment dat de rest het ook inziet, gaat dat paard er als de bliksem van door. En met hem, onze welvaart.
Eerder verschenen op TradeIdee
Over de auteur
- BA, MA, MBA, Owner Sassen Research & Consultancy, exHedge Fund advisor, Private Equity, eurosceptic, Hayek, von Mises, Glocomnet, investor, freelance-columnist. Tradeidee.nl Opiniez.nl TPO.nl Posts in no way advice sassenresearch.nl info@sassenresearch.nl
