We zijn op weg naar een enorme ramp (3)
Alleen een directe democratie levert echte volksvertegenwoordiging op
Onze bestuurlijke elite heeft ons op een uiterst gevaarlijk pad gezet. Blind door ambitie, ideologie of beide, negeert zij de vele signalen die haar van koers zou moeten doen veranderen. Deze cognitieve dissonantiebubbel zal ook nu weer leiden tot donkere, wellicht zeer donkere, tijden.
Op Opiniez.com staat deel 1 van dit drieluik en op Tradeidee.nl deel 2. Nu dus deel 3, dat gaat over de democratische ontwerpfouten.
Foto: Craig Whitehead
Onze democratie: geval van arrested development
De parlementaire democratie in het Westen heeft zijn langste tijd gehad. Echter, de politieke kaste houdt elke vorm van evolutie van onze democratie tegen en het electoraat wordt grotendeels kalltgestellt. Naar mijn mening is een directe democratie naar het Zwitserse referendummodel de evolutionair volgende stap die genomen moet worden.
Maar de macht verleggen van politici naar kiezers, dat zien de meeste politici niet zitten. Door ook nog keer op keer aan de kiezers duidelijk te maken dat hun stem er niet toe doet (“wordt toch niet naar mij geluisterd” als gevolg), hebben mensen wel erg weinig motivatie om zich politiek te engageren. In plaats daarvan is het The Voice en GTST wat de klok slaat. Domgehouden volwassenen als electoraat en pretentieuze voogden als politici.
Landsbelang als laatste op de lijst
Het eerste probleem van onze parlementaire democratie is dat het partijbelang op plek 1 staat, daarna komt het persoonlijke belang van de politicus en als laatste andere belangen, zoals het landsbelang. Een politicus kan alleen carrière maken door naar zijn partijtop te luisteren. Bij insubordinatie wordt de politicus zo laag op de kieslijst gezet dat verkozen worden (met als gevolg een leuk salaris) haast onmogelijk wordt gemaakt.
Zodoende worden alle partijleden gemotiveerd om de partijtop te volgen; alle partijleden die dit niet doen worden al in een vroeg stadium uit de belangrijke posities gehouden. Dit geldt ook voor posities buiten de partij, want de politieke partijen onderling hebben ook genoeg posities te verdelen (SER, onderzoekscommissies, ambtelijke departementen, Commissaris van de Koning, burgemeesterschap) zodat ook samenwerking tussen partijen wordt afgedwongen. Het moge duidelijk zijn dat de wens van de kiezer hier maar erg weinig mee van doen heeft.
Voorkomen kan niet
Nu is een vaak gebezigd argument door de aanhangers van de parlementaire democratie dat kiezers iedere 4 jaar (soms korter) politici kunnen afstraffen. Maar dat is totale onzin. Allereerst is het een gotspe dat een beslissing van onze politici, waar de meerderheid van de kiezers het niet mee eens is, niet kan worden voorkomen. Bij een directe democratie kan dit wel: bij genoeg handtekeningen kan een bindend referendum worden uitgeschreven, waardoor een ongewenste beslissing door politici kan worden voorkomen.
Bijsturen onmogelijk
In ons systeem kan dus helemaal niets worden voorkomen en zelfs achteraf bijsturen is nagenoeg onmogelijk. Het afstraffen door de kiezer is erg moeilijk, gezien een tekort aan alternatieven. Waar moet de links liberale pro EU kiezer heen als deze D66 zou willen afschaffen? En als er dan een alternatief is zoals de PVV, wordt deze gewoon door de gevestigde partijen geboycot, zodat stemmen op deze partij de facto ongeldig worden verklaard.
Afstraffen is niet onmogelijk, zoals de PvdA heeft ondervonden in de laatste verkiezingen. Echter, de alternatieven (met name SP en PVV) worden netjes buiten de formatie gehouden. Dus dat afstraffen is niet erg effectief als je te voeren beleid wil veranderen.
Volksvertegenwoordigers in plaats van politici
Bij een directe democratie zou een politicus de partijlijn niet op plek 1 hebben, maar wel de mening van zijn kiezers. Iedere missstap tegenover zijn kiezers kan hem de kop kosten en terecht. Zo kunnen fouten voorkomen worden, politici bijgestuurd en de verbinding tussen kiezer en politici zeer intensief en interactief gemaakt. Dit dwingt politici enerzijds om hun ideeën aan de kiezer te presenteren en te verkopen en anderzijds om de wensen van de kiezer mee te nemen in het te voeren beleid. Hiermee wordt de politicus dus een echte volksvertegenwoordiger en verlengstuk van het electoraat.
Ontwikkeld electoraat
Doordat de kiezer in deze omstandigheden wél invloed en zeggenschap heeft, zal deze zich ook verdiepen in de politieke kwesties. In Zwitserland praat iedereen over politiek, op TV, op de radio, in de kranten, bij het koffieapparaat. Geëngageerde kiezers krijg je alleen door ze echte zeggenschap te geven. Dit leidt tot een hoger kennisniveau en meer betrokkenheid van de kiezer, iets wat een land en haar democratie ten goede komt. In onze parlementaire democratie gebeurt nu precies het omgekeerde.
Het argument dat een directe democratie niet kan werken omdat de kiezer geen verstand van zaken heeft, is onzinnig. Zwitserland is daar het bewijs van. Want als onze parlementariërs en regeringen iets hebben bewezen, is het wel dat zij er vaak zelf niets van snappen. Verder is kennis niet leidend voor de politicus in onze huidige parlementaire democratie, maar het partijbelang, waardoor dit argument al helemaal de reinste kul is.
Huwelijksmodel is een onnodige ramp
Een ander probleem van onze parlementaire democratie is wat ik het huwelijksmodel noem: je kiest een partijprogram, maar je krijgt de schoonfamilie erbij. Stel de kiezer is links liberaal maar is anti EU, dan kan deze kiezer niet anders dan D66 stemmen. Alhoewel de VVD onder Rutte eigenlijk links-liberaal is ipv rechts -liberaal, maar dat is een onderwerp voor een andere column. De kiezer krijgt links en liberaal maar ook pro-EU, de schoonfamilie dus.
Onder een parlementaire democratie gaat het dus om package deals, die nog verder verwrongen worden door coalitievorming. Bij een directe democratie kan er meer gesproken worden van een à-la carte model, waar de kiezer per onderwerp kan kiezen. Het beleid dat daaruit voorkomt is dus per definitie iets waar de meerderheid achter staat. Iets wat niet gezegd kan worden van het beleid in een parlementaire democratie zoals de onze.
Decentralisatie versus centralisatie
Het verschil tussen directe democratie en onze parlementaire democratie is er ook een van decentralisme: macht bij het laagst mogelijke niveau; individu, dan pas gemeente, dan pas provincie en als het moet nationale overheid. Terwijl bij ons huidige systeem alles centraal wordt bepaald; verwar a.u.b. delegeren niet met decentralisatie. Hiermee staat ons systeem per definitie verder van de kiezer af dan de directe democratie. Hierdoor worden lokale belangen niet gehoord of genegeerd.
Verder leidt centralisatie er ook toe dat er een soortgelijke machtsconcentratie plaatsvindt bij belanghebbende organisaties die hier de mogelijkheden voor hebben. Grote bedrijven, vakbonden, NGO’s en dergelijke krijgen via hun directe (bevriende politici) en indirecte connecties (lobbyisten) disproportioneel veel invloed op het te voeren beleid. Daardoor vallen de belangen van vele andere kleinere groepen – zoals kleine ondernemers en individuen – buiten de boot.
Everything is connected
Onze parlementaire democratie heeft er o.a. toe geleid dat er, tegen de zin van de kiezer, steeds meer macht naar de EU is overgedragen, dat er een fout en opgedrongen immigratiebeleid wordt gevoerd, dat er frequente bailouts plaatsvinden van zwakke eurolanden en dat risico’s met deze landen worden gedeeld.
Het slechte economisch beleid met in het verlengde het desastreuze monetaire beleid (zie deel 1), de immigratiepolitiek (zie deel 2) en de inherente ontwerpfouten van onze parlementaire democratie zijn allen met elkaar verbonden in een soort zelfversterkend systeem op weg naar een enorme ramp.
De ware schuldigen
De enige manier om deze vicieuze cirkel te doorbereken is het invoeren van een directe democratie, iets wat onze politici met hand en tand zullen bestrijden. Dus die ramp, die komt er en wie u daar voor verantwoordelijk moet houden weet u inmiddels ook.
Over de auteur
- BA, MA, MBA, Owner Sassen Research & Consultancy, exHedge Fund advisor, Private Equity, eurosceptic, Hayek, von Mises, Glocomnet, investor, freelance-columnist. Tradeidee.nl Opiniez.nl TPO.nl Posts in no way advice sassenresearch.nl info@sassenresearch.nl
Recent gepubliceerd
Economie28 oktober 2017De ECB kan nooit meer terug
Economie14 oktober 2017De EU en de euro gaan uit elkaar
Economie18 september 2017Boekestijn framet Baudet’s nationalisme als racisme
Economie29 juni 2017We zijn op weg naar een enorme ramp (3)