De EU en de euro gaan uit elkaar
Europese toekomst ligt in sterke natiestaten
Het zijn enerverende tijden op het Europese continent: de scheiding met het VK lijkt in zuurgraad alleen maar toe te nemen, terwijl de situatie in Catalonië de EU in het nauw drijft. Maar in het Oosten rommelt het ook flink en waar de EU zich lafjes schuilt achter de mantra dat zij zich niet bemoeit met interne aangelegenheden met betrekking tot Catalonië, heeft zij geen scrupules om flink in te grijpen in het Oostblok.
Het spanningsveld intensiveert en blijft zich uitbreiden. De weg die mijns inzien gekozen zal worden is een variant van de twee snelheden optie: de EU zal in de lage versnelling gaan, terwijl de eurozone in de hogere versnelling gaat opereren. De EU en de eurozone zullen daarmee juist uit elkaar gaan groeien en dat kan wel eens een slimme overlevingszet kunnen zijn van het huidige EU/euro-kamp.
Perceptie bepalend
Waar de EU bepaalde eisen stelt aan (kandidaat-) lidstaten, zijn de eisen voor de eurozone stringenter en ingrijpender. Om een goed functionerende muntunie te hebben, moeten de leden zoveel mogelijk op elkaar gaan lijken, want anders levert het one-size-fits-all-beleid juist uiteenlopende uitkomsten op in plaats van de zo gezochte convergentie.
Mijn mening dat de bedenkers hier de kar voor het paard spannen doet er niet toe; het is de gekozen strategie en overtuiging dat het naleven van alle criteria (Maastricht) en de verregaande integratie ten aanzien van handel, financiën en politiek, van bovenaf de convergentie kunnen opleggen. Vanuit deze visie handelen de gangmakers van het Europese Project en vanuit die visie moeten eventuele acties en ontwikkelingen worden bekeken.
EU en eurozone hebben elk ander medicijn nodig
De problemen met het VK, Catalonië, Polen, Hongarije en eventueel Tsjechië (en in mindere mate Schotland, Noord-Italië) leggen het schizofrene karakter bloot van het EU- en eurozone-ontwerp. De eerste gaat te ver en te snel, terwijl de tweede sneller en verder MOET om nog levensvatbaar te blijven. De nodige concessies op EU-niveau zullen eurozone in de weg zitten waardoor grofweg twee opties zich opdringen: 1) of de euro houdt op te bestaan of 2) de EU en de eurozone gaan scheiden.
Vlucht vooruit
Het moge duidelijk zijn dat de eerste optie niet de voorkeur geniet van de aanhangers van het Europese Project. Daarmee zullen ze voor optie 2 moeten gaan, iets wat zeker niet makkelijk zal zijn. Alleen juridisch al is het een nachtmerrie, maar alles beter dan dat het Project faalt (in hun ogen dan). Dit soort grote wijzigingen moeten allemaal worden voorgelegd aan nationale parlementen, waardoor er aardig wat onrust zal ontstaan. Maar die zou ook wel eens het kaf van het koren kunnen scheiden. Met regeringen in Duitsland, Frankrijk, Nederland, Oostenrijk die vol voor eurozone willen en kunnen kiezen, is de tijd voor een dergelijke switch nu opportuun.
The Eagles
Nadeel van deze tweede optie (voor de aanhangers dan) is dat de EU eventueel een alternatief kan worden voor het eurolidmaatschap en dat EU-lidmaatschap niet langer opname in de euro kan afdwingen (EU-lidstaten moeten nu de intentie hebben om de euro in te voeren). Ten aanzien van het eerste bezwaar, is het (nog) geen probleem, want waar een exit uit de EU juridisch mogelijk is, is een exit uit alleen de euro juridisch niet mogelijk.
Wil een lidstaat uit de euro, dan is de enige juridische mogelijkheid Artikel 50, ofwel een exit uit de EU, wat direct ook een exit uit de eurozone inhoudt. De eurolidstaten zouden dan toegang tot de interne markt verliezen, wat de ideale stok is om ze van dergelijke plannen af te laten zien. De ontwerpers van de nieuwe set-up, zullen mijns inziens deze Hotel California clausule (you can check out any time you want, but you can never leave) dan ook nooit wijzigen.
EU als groomer
De EU zou in de nieuwe set-up niet langer deelname aan de euro verplichten, maar zou nog wel als een soort feeder fund kunnen fungeren voor de eurozone. Dat is een acceptabele tegenslag voor de eurozone, maar wellicht een opluchting voor de EU, die dan makkelijker kan gaan uitbreiden. Door een stap terug te doen wat betreft overhevelen van soevereiniteit van de staat naar de EU, kan de populariteit van de EU juist toenemen. Met meer en meer nieuwe lidstaten, kan het groomen voor eurozone-lidmaatschap beginnen. De eurozone kan dan, als het verstandig is, zich intensiever bezig houden met handelsakkoorden, waaroor er een aanzuigende werking zou ontstaan.
Nuance
Kortom, vanuit het perspectief van de huidige eurozone/EU-kliek, kan een scheiding tussen de eurozone en de EU uitkomst bieden. Natuurlijk zijn dit niet echt de enige twee opties; er zijn vele varianten te verzinnen. Zo zijn er al ideeën voor een parallelle euro of andersoortige “oplossingen” (Matheo Solution). Zo zou er ook voor de EU eventueel een parallelle organisatie kunnen komen met de lagere of de hogere snelheid.
Punt is in ieder geval dat de huidige set-up steeds meer problemen voor de aanhangers van het Europese Project opleveren en dat verandering dus noodzakelijk zal worden geacht. Ik ben benieuwd wat voor politieke kronkelingen hieruit voort zullen komen.
Mijn mening moge duidelijk zijn; de enige manier om recht te doen aan alle verschillen op het Europese continent, zijn sterke natiestaten die open staan voor handel en samenwerking, maar altijd vrijwillig in plaats van bovenaf opgelegd. Maar ja, wie ben ik…
Eerder verschenen op TradeIdee
Over de auteur
- BA, MA, MBA, Owner Sassen Research & Consultancy, exHedge Fund advisor, Private Equity, eurosceptic, Hayek, von Mises, Glocomnet, investor, freelance-columnist. Tradeidee.nl Opiniez.nl TPO.nl Posts in no way advice sassenresearch.nl info@sassenresearch.nl
