Hoofdoorzaak lagere economische groei wordt genegeerd
Het Centraal Planbureau (CPB) stond vrijdag in de Telegraaf met het bericht dat Nederland (en de rest van het Westen) te maken krijgt met permanent lagere groei. Alhoewel enkele voor de hand liggende oorzaken werden aangehaald, bleef de hoofdoorzaak onvermeld. Dat is frappant te noemen aangezien het van cruciaal belang is voor onze toekomst.
Lagere groei
Het bericht in de krant gaat als volgt: “Het CPB schrijft in het vanochtend gepubliceerde Centraal Economisch Plan dat de vette jaren van voor de financiële crisis niet meer terugkomen. Groeicijfers van 3,4 of zelfs 5% behoren tot het verleden. Lagere groei is het voorland, niet alleen voor Nederland, maar ook voor veel andere westerse landen. Dit is onder andere het gevolg van vergrijzing en afnemende productiviteitsgroei. Potentiële groei is mogelijk, maar weerbarstig”.
Vergrijzing
Het moge duidelijk zijn dat vergrijzing tot een (relatief) kleinere arbeidsbevolking leidt. Dit heeft verschillende nadelige effecten. Allereerst zullen de werkenden zwaarder belast worden om de verouderde populatie te voorzien van zorg en AOW. Minder arbeiders is dus maar het eerste effect en de lastenverzwaringen die daarop volgen zijn het secundaire effect. Beide effecten zijn schadelijk voor de economische groei. Dit is ook de reden dat de overheid de arbeidsparticipatie (van bijvoorbeeld vrouwen) en de AOW leeftijd wil verhogen.
Immigratie
Veel politici en (met name) macro-economen zijn dan ook groot voorstander van immigratie om zo de demografie bij te sturen. Echter, door de modellen zien zij de mensen niet meer en vergeten zij de laaggeschooldheid van immigranten (dus lage productiviteit), de disproportionele aanspraak op sociale voorzieningen (die voor hogere lasten zorgen) en de weigering van veel immigranten om onze wetten, waarden, normen en gebruiken te respecteren.
Dit laatste punt van culturele botsing zit in geen enkel macro-economisch model helaas, maar heeft wel degelijk invloed op de economische uitkomsten van (ongecontroleerde) immigratie. Maar immigranten aantrekken die een belangrijke skill set hebben en goed samengaan op cultureel vlak is natuurlijk wel een maatregel die de economische groei kan helpen.
Productiviteit
Het CPB stelt correct vast dat de achterblijvende productiviteit ons parten speelt. Gezien de verwachte ontwikkeling van de arbeidspopulatie, zal de productiviteit flink moeten stijgen om het huidige niveau vast te houden, laat staan om een flinke groei te bewerkstelligen. De verklaringen die het CPB hiervoor geeft in het rapport vind ik hoogst frappant; het woord schulden moet ik in deze context namelijk nog tegen komen.
Schulden ongenoemde dader
Door de toename van schulden heeft de economie flink kunnen groeien. Toekomstig inkomen werd immers eerder uitgegeven. Maar jouw schulden kunnen alleen blijven doorgroeien, als jouw inkomen (en dus productiviteit) dat ook doet. Dat is zeker niet altijd het geval geweest. Ook wordt de verdeling van deze schulden enerzijds en de gevolgen hiervan (toegenomen investeringen/consumptie) anderzijds vergeten; de impact op de economische actoren (economenterm voor mensen) niet gelijk is.
Misallocatie
Verder heeft de overvloed aan krediet ook een economische misallocatie teweeggebracht; geld is aan verkeerde dingen uitgegeven wat op lange termijn zorgt voor ongewilde productiecapaciteit. De typische reactie van overheden is dan om de schuldenaren de helpende hand toe te schieten (overheid zit immers zelf ook zwaar in de schulden). Het dichtgooien van het goudloket in de VS door Nixon, Greenspanomics, Bernankes QE en andere fratsen moeten dan ook in dit licht bezien worden, want ze hebben de kredietgroei altijd weer op een hoger niveau gebracht.
De productiviteit echter laat het tegenovergestelde beeld zien; de productiviteitsgroei is geheel afgevlakt en in sommige gevallen negatief geworden. Dit komt juist doordat de schuldgedreven misallocatie een rem zet op innovatie en economische groei.
Averechts beleid
Om deze situatie te verhelpen, zou er eerst een sanering van deze onrendabele delen van de economie moeten plaatsvinden. Echter, het beleid van overheden en centrale banken (weinig verschil tussen die twee tegenwoordig), heeft deze sanering voorkomen en niet alleen bestaande misallocaties in stand gehouden, maar zelfs nieuwe misallocaties aangemoedigd. Dit alles zorgt juist dat de productiviteit suboptimaal is.
Goede toekomst
Willen we een goede en houdbare toekomst (zo zou het woord duurzaam eigenlijk gebruikt moeten worden) hebben, dan moeten we alles op alles zetten om de productiviteit op een hoger plan te krijgen. Centrale banken zouden dan hun beleid moeten normaliseren, slechte schulden zouden moeten worden afgeschreven NA sanering/sluiting van ongezonde delen, schuldtoename zou aan banden gelegd moeten worden (geen fiscaal voordeel bij schulden bijvoorbeeld) en (startende) bedrijven moeten de ruimte krijgen om te ondernemen (ofwel minder belastingen en minder regeldruk). Dan kan de innovatiekracht en de daarmee samenhangende economische groei weer flink toenemen.
Dat is iets waarvoor ik zou tekenen.
Over de auteur
- BA, MA, MBA, Owner Sassen Research & Consultancy, exHedge Fund advisor, Private Equity, eurosceptic, Hayek, von Mises, Glocomnet, investor, freelance-columnist. Tradeidee.nl Opiniez.nl TPO.nl Posts in no way advice sassenresearch.nl info@sassenresearch.nl
