Banken op de pijnbank
Banken hebben het maar zwaar vandaag de dag. Ze worden van alle kanten aangevallen, onder druk gezet en zwart gemaakt. Nu zijn banken nooit populair geweest, maar sinds de kredietcrisis zijn de emoties hoog opgelopen. Geheel begrijpelijk en toch vaak niet geheel juist. Nu zullen veel personen Schadenfreude beleven aan de situatie waar banken zich nu in bevinden, maar dat is een sentiment wat we ons niet kunnen veroorloven.
VS
De financiële crisis van 2008 wordt door velen geheel toegeschreven aan de banken. Zij hebben teveel risico genomen, lieten zich niet reguleren en zo verder. De waarheid is echter wat complexer. In 2008 ging het om een schuldencrisis. Deze verschilde echter wel per regio. Zo begon de ellende in de VS met rommelleningen.
De paniek leidde tot de ondergang van Bear Stearns en later Lehman Brothers. Dit veroorzaakte een breuk in vertrouwen tussen banken; beter bekend als een systeemcrisis. Deze werd bezworen door de centrale bank van de VS, de Fed (en later door andere centrale banken) en door overheden die het tegenpartijrisico op zich namen. Daardoor kon het onderlinge vertrouwen weer terugkeren en werd een vicieuze cirkel vermeden.
Eurozone
De uitbraak van deze crisis in de VS was zowat de doodsteek voor de eurozone. Door de euro, kon het Zuiden opeens erg goedkoop lenen (veelal van het Noorden), waarmee ze allemaal leuke spulletjes kochten of lieten bouwen, wat weer goed was voor de export van het Noorden naar het Zuiden. Maar de verdiencapaciteit van het Zuiden ging niet zo hard omhoog als hun schulden. Dit skelet rolde de kast uit door de ongein in de VS.
Nu hadden eurobanken niet alleen rommelkredieten van de VS die in vuur en vlam stonden, maar ook nog eigen leningen in de eigen achtertuin die snel verzuurden. Een dergelijke kettingreactie geeft maar weer eens aan hoe verweven de bancaire sector is. Belangrijker nog, het geeft ook aan hoe zwak deze sector was. Problemen in de VS zouden pijnlijk moeten zijn geweest voor de bancaire sector in de eurozone in plaats van levensbedreigend.
Zondebok
Dat banken de kop van Jut zijn is dus begrijpelijk, maar terecht is het niet helemaal. Zo werden leningen gestimuleerd door fiscaal beleid (renteaftrek en straffen van spaarders via vermogenstaks) van overheden. Verder heeft het monetaire beleid de rentes veel te veel omlaag gedrukt, waardoor lenen werd gestimuleerd en beleggers meer risico moesten nemen voor hetzelfde verwachte rendement.
Dan waren er ook nog reguleringen die banken stimuleerden om staatsobligaties te kopen omdat deze geen verplichting met zich meedroegen om kapitaal aan te houden. Er werden ook allerlei constructies met bijvoorbeeld derivaten in het leven geroepen om aan ondoordachte reguleringen te voldoen, en zo verder. Beleidsmakers zijn dan ook een deel van het probleem.
It takes two to tango
Banken waren dus instrumenteel in deze crisis; ze maakten en verkochten rommel en leenden geld uit. Maar aan de andere kant van deze transactie staan de tegenpartijen: de pensioenfondsbeheerders, beleggers, burgers en bedrijven die de transacties zijn aangegaan. Die worden in het verhaal maar al te vaak vergeten of afgeschreven als onschuldige slachtoffers. Allemaal onzin natuurlijk, want met wat werk en inzicht had iedereen kunnen zien dat er niets van klopte. En ik zeg u, wederom, dat er nu nog steeds niets van klopt en dat we spoedig een herhaling van 2008 gaan krijgen, maar dan erger. Zie mijn eerdere werk.
Was er geen vraag geweest, dan hadden veel van deze financiële producten nooit het daglicht gezien. Verder zou door het gedrag van de kopers juist een signaal worden afgegeven dat reguleringen anders zouden moeten zijn. In plaats daarvan vond iedereen het prima zo en werden de waarschuwende experts, en die waren er genoeg, weggezet als doemdenkende aluhoedjes.
Onderscheid
Nu zijn er genoeg gevallen van fraude, mismanagement en onethisch handelen bij banken en andere financiële instellingen geweest. Die zijn wat ze zijn: onethisch en/of strafbaar. Daar mag en moet wat van gezegd worden en wat aan worden gedaan. Maar veel beleidsmakers misbruiken deze gevallen om hun eigen straatje schoon te vegen. Zij hebben geen verantwoordelijkheid genomen voor de situatie toen, laat staan voor de huidige situatie. Je kunt een spits (bank) kwalijk nemen omdat hij van achteren tackelt, maar als dat mag van de regels, dan moet de klacht gericht worden aan de regelmakers (beleidsmakers).
Averechts
Straatjes schoonvegen betekent niet alleen dat het echte probleem niet wordt gfopgelost, maar ook nog eens groter wordt. Ik geef u een voorbeeld: banken moesten sterker worden, dus werden ze doodgegooid met een tsunami aan reguleringen. Veel van deze reguleringen hebben een slechte uitwerking. Ze verhogen de kostprijs van financiële diensten en zorgen voor uniformiteit (dus geen maatwerk meer voor de klant).
Verder hebben reguleringen en het monetaire beleid de winstgevendheid van de banken enorm onder druk gezet. Compliance-afdelingen zijn tegenwoordig niet alleen enorm groot en erg duur, maar staan ook een normale bedrijfsvoering in de weg. Dit terwijl het monetaire beleid nauwelijks ruimte laat voor banken om te overleven. Het verschil tussen korte rente en lange rente, de grootste winstmaker bij banken, is geslonken door ECB-beleid.
TBTF
Gevolg is dat banken links en rechts moeten fuseren om te overleven. Dit is in de VS erg duidelijk te zien, maar ook in de eurozone. Waar de wereld eerst X aantal Too Big To Fail (TBTF) banken had, is het aantal nu veel groter geworden, juist door het gevoerde beleid! Bij de volgende crisis zijn we dus pas echt de pineut, want banken niet redden (wat in 2008 eigenlijk had moeten gebeuren), zal dadelijk niet meer kunnen. Intussen zit de klant met een te dure, logge en niet-servicegerichte bank in de maag.
Wurggreep
Beleidsmakers en de financiële sector (dus niet alleen de banken) hebben elkaar hierdoor in een wurggreep, met de burger als slachtoffer. In plaats van dit toe te juichen, zouden we dit moeten stoppen en beleid en gedrag afdwingen wat de opgestapelde problemen op een ordentelijke manier afhandelt en wat een fundering vormt voor een houdbare (dus gezonde) financiële sector.
Over de auteur
- BA, MA, MBA, Owner Sassen Research & Consultancy, exHedge Fund advisor, Private Equity, eurosceptic, Hayek, von Mises, Glocomnet, investor, freelance-columnist. Tradeidee.nl Opiniez.nl TPO.nl Posts in no way advice sassenresearch.nl info@sassenresearch.nl
