Debat over vluchtelingen gaat eigenlijk over angst

“Dit nooit meer” was het credo tijdens het eerste anderhalve decennium van de eenentwintigste eeuw. Geen oorlogen meer, geen genocides. Wat onze voorouders deden in de jaren veertig, dat zouden wij nooit meer doen. De mens van de eenentwintigste eeuw zou nooit de ogen kunnen sluiten voor het leed van anderen.

Joegoslavië schoof men in de jaren negentig voor het gemak even onder het modieuze felgekleurde tapijt. De generatie geboren in de nineties had een nog sterker gevoel van morele superioriteit ten opzichte van de twintigste eeuwse Europeaan. De generatie Y zou Auschwitz nooit hebben laten gebeuren. Mensenrechten stonden hoog in het vaandel.

Tot er een mensenstroom kwam. En dat na een economische crisis. Een mensenstroom van zo’n formaat dat deze een stempel dreigt te drukken op de maatschappij. Onze westerse, Europese maatschappij. Want ineens heeft iedereen dezelfde normen en waarden als de buurman. Het is net voetbal. In de eredivisie knokken fans van PSV met die van Ajax. Tot Oranje ineens tegen Tsjechië speelt, dan staan we allemaal achter “onze” leeuw. Vluchtelingen maken Nederland ineens één samenleving. En het toekomstbeeld van een moskee op de hoek dreigt aan de poten van de leeuw te zagen.

In de bus klagen mensen over zedenloze gelukszoekers die gratis ontbijt krijgen

Dit spontaan uitgevonden Nederlandse-normen-en-waarden-pakket wordt dankbaar gebruikt in het wij-zij dogma. Want zij hebben andere normen en waarden dan wij. En vormen dus een gevaar. In de bus klagen mensen niet meer over de versoberde verzorgingsstaat, maar over zedenloze gelukszoekers die gratis ontbijt krijgen. Waar Balkenendes lijfspreuk eerst verfoeid werd, is het nu het dankbaarste gereedschap voor iedereen met een mening die gebaseerd is op een onderbuikgevoel.

Ondertussen lopen volwassenen en kinderen honderden kilometers over snelwegen. Zitten in overvolle, lekke bootjes. Onze moreel superieure maatschappij licht ons in via het journaal en de krant. Het doet denken aan een erfstuk van onze westerse cultuur, een schilderij van Delacroix; het vlot van Medusa. Hopeloze mensen op een vlot, meer dood dan levend.

Coldplay gebruikte een ander schilderij van dezelfde schilder voor de cover van Viva La Vida. Vrijheid voert het volk aan. We zijn in het westen zijn dol op dit thema, dat van democratie en zelfbeschikkingsrecht. Vechten voor je rechten. Stonden te juichen bij de Arabische Lente. “Onze” normen en waarden als overwinnaar! Toen vervolgens de Robespierres als paddenstoelen uit de grond schoten in Noord Afrika, bleef het stil aan de andere kant van de Middellandse zee.

De discussie wordt eigenlijk gevoed door angst

Het debat over vluchtelingen gaat niet over normen en waarden. Het wij-zij-argument wordt slechts gebruikt om ongefundeerde onderbuikgevoelens te rechtvaardigen. De discussie wordt eigenlijk gevoed door angst. Angst dat de buurt zal veranderen, dat de toch al schaarse banen zullen worden weggekaapt door vreemdelingen. Angst dat we onze hotpants niet kunnen dragen zonder nagestaard te worden op straat. Onze straat.

Daarin verschilt de huidige generatie niets van die van de twintigste, negentiende of welke eeuw dan ook. Angst is menselijk. En we maken leed van anderen ondergeschikt aan onze angst om te verliezen wat we nu hebben. Maar in discussies kun je niet zeggen: “ik ben bang”. In deze tijd van “mindfulness” zou het een goede eerste stap zijn om onze angst te onderkennen. Alleen dan kan een eerlijk gesprek op gang komen.

Over de auteur

Redactie OpinieZ

Via de redactie gepubliceerde artikelen.

Recent gepubliceerd

Archief

• Politiek Nederland1 januari 2024Vooruitzicht 2024: OpinieZ-auteurs aan het woord
• Politiek Internationaal25 december 2022OpinieZ-auteurs over de toestand in Nederland en de wereld
• Diversiteit13 juli 2022Woke Woensdag – Van Artis Goes Woke tot Alles Wat Wokies Haten
• Economie11 juli 2022Verzet tegen ideologische hobby’s elites gaat de hele wereld over