Vrijheid vieren of het eigen gelijk halen?
Morele oordelen voegen niets toe aan begrip
Titelfoto: Arnon Grunberg. Screenshot YouTube-video, kanaal NOS. Citaatrecht ex art 15a Auteurswet.
Dit jaar vieren we 75 jaar vrijheid. In ónvrijheid. In lockdown. Kun je vrij zijn in corona-tijd? En wat is vrijheid dan? Of willen we vooral vrij zijn om ons eigen gelijk te halen en om anderen de les te lezen en de maat te nemen?
Mijn zoon Jacco was in een telefooncel op zoek naar gebruikte en door bellers weggegooide telefoonkaarten. Het viel niet mee om die met het gebogen ijzerdraadje uit de wegwerpcontainer op te vissen. Daar was uiterste concentratie voor nodig. Maar dan had je ook wat: telefoonkaarten in alle soorten en maten, met opdrukken van logo’s van voetbalclubs tot wijze filosofische spreuken.
Zijn concentratie werd ruw verstoord toen de deur van de telefooncel openzwaaide en twee geüniformeerde politieagenten naar binnen stapten. Zijn hart klopte in zijn keel toen één van de agenten – als in een film – hem met een hand op zijn hoofd achter in de politieauto duwde. De rit eindigde op het bureau, waar hij naar een heuse arrestantencel werd gebracht. Bang als hij inmiddels was hoorde hij de celdeur met een doffe tik in het slot vallen.
Herdenken in onvrijheid
Het gebeurde inmiddels zo’n dertig jaar geleden, maar ik moest eraan denken toen ik luisterde naar de toespraken van Arnon Grunberg en koning Willem-Alexander, die tijdens de Nationale Dodenherdenking op tv werden uitgezonden. Zij probeerden beiden de oorlog, die 75 jaar geleden eindigde, te verbinden met de tijd van vandaag. Waarin we al twee maanden onze vrijheid kwijt zijn. Gedwongen thuiszitten. Kinderen en kleinkinderen die hun ouders en grootouders niet kunnen bezoeken.
Mensen die vanuit huis kunnen werken niet naar hun werk mogen. Veel midden- en kleinbedrijven hun deuren gedwongen dicht moeten houden. We herdenken 75 jaar vrijheid, terwijl we onze vrijheid kwijt zijn en niet weten of en wanneer we die weer volledig terugkrijgen. Kun je vrij zijn in corona-tijd? Of gebruiken we onze vrijheid vooral om ons eigen gelijk te halen en om anderen de les te lezen en de maat te nemen?
Koning Willem-Alexander, Koningin Máxima en @minpres zijn bij de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam. Tijdens de herdenkingsceremonie legt het Koninklijk Paar een krans bij het Nationaal Monument en houdt de Koning een toespraak: https://t.co/L4MjCSyhG4#75jaarvrijheid pic.twitter.com/CUw95C4xqM
— Koninklijk Huis (@koninklijkhuis) May 4, 2020
Eruptie van reacties
Als één moment van het jaar vraagt om eenheid en verbondenheid is het wel de Nationale Dodenherdenking op 4 mei. Dat gold dit jaar helemaal. Normaliter worden eenheid en verbondenheid als vanzelf gesymboliseerd met de mensenmassa’s, oud en jong, op de Amsterdamse Dam en de Haagse Waalsdorpervlakte. Maar die bleven dit jaar als gevolg van het corona-virus leeg. En niemand weet of dat volgend jaar anders zal zijn.
Mogelijk zal het nóóit meer zo worden als vroeger. Daardoor moesten eenheid en verbondenheid, die voor de herdenking van onze doden als gevolg van oorlogsgeweld in en na de Tweede Wereldoorlog zo noodzakelijk zijn, vooral in twee toespraken tot uitdrukking komen. Schrijver Arnon Grunberg vóór de kranslegging op de Dam, koning Willem-Alexander erna. De eruptie van reacties op de sociale media op beide toespraken vertoonde een scherp contrast met de lege Dam en Waalsdorpervlakte.
Wat een surrealistisch beeld die lege Dam... 😮 #4mei #Dodenherdenking pic.twitter.com/SsQ91AMi7W
— Jacco Strating (@fey08) May 4, 2020
Ontroerd en gegriefd
De toespraak van de koning werd alom bestempeld als de beste die hij ooit had gehouden. De toespraak van Grunberg ontroerde veel kijkers diep, maar veel anderen voelden zich er even diep door gegriefd. Door Marokkanen van nu op één lijn te stellen met Joden van toen. Een gratuite provocatie volgens Sylvain Ephimenco in Trouw.
Volgens Sylvain Ephimenco was de 4 meilezing van Arnon Grunberg bovenal gratuite provocatie. https://t.co/hW4Ca9L5CT
— Trouw (@trouw) May 7, 2020
Eigen gelijk
Ik laat de toespraken zelf verder voor wat ze zijn – een ieder zal en mag die op eigen wijze beleven – en beperk me hier tot de reacties erop. Daarop afgaand hebben de beide toespraken niét bijgedragen aan eenheid en verbondenheid. Waarom niet? Omdat ze beide vooral gebruikt werden om het eigen gelijk en het ongelijk van anderen te benadrukken.
Velen zagen in de toespraak van Grunberg ‘een spiegel om in te kijken’; maar niet door henzelf, door ánderen… En zelfs de tot stilte dwingende overweging van de koning dat de verschrikkingen in het concentratiekamp Sobibor in het Amsterdamse Vondelpark, in óns eigen midden dus, begonnen, leidde in veel méér reacties tot misplaatst triomfalisme dan tot gepaste schaamte… Alweer omdat de koning natuurlijk die ánderen bedoelde…
Anderen niét de les lezen
Zeker, vrijheid heeft betrekking op onszelf en op anderen, maar is bij uitstek juist niét bedoeld om anderen de les te lezen of de maat te nemen! “Je bent geheel vrij voor zover je anderen geen schade toebrengt”, vat de Britse filosoof John Stuart Mill (1806-1873) zijn boek Over vrijheid samen, dat in de 150 jaar sinds de eerste verschijning nooit uit de boekhandel is geweest.
De Duitse Verlichtingsfilosoof Immanuel Kant (1724-1804) zegt het nóg scherper: “De vrijheid mag slechts aan banden worden gelegd in zoverre dat noodzakelijk is om anderen optimale vrijheid te garanderen”. En de kortste samenvatting van vrijheid, in de bundel Stand van de vrijheid, die het Sociaal en Cultureel Planbureau onlangs uitgaf ter gelegenheid van 75 jaar vrijheid in Nederland, luidt: het evenwicht tussen jezelf kunnen zijn en rekening houden met de ander…
Spinoza
Nederlands grootste filosoof Benedictus de Spinoza (1632-1677) schreef in zijn Politik Traktaat hoe hij vermeed om anderen de maat te nemen: “… ik heb mij beijverd het menselijk handelen niet te bespotten, niet te betreuren, noch te verwensen, maar te begrijpen.” Spinoza is een determinist voor wie elke gebeurtenis noodzakelijk en onvermijdelijk voortvloeit uit voorafgaande oorzaken, en daaruit kan worden verklaard en begrepen.
Volgens Spinoza is het hoogste doel dat mensen kunnen bereiken leren begrijpen, want begrijpen leidt tot vrijheid. Wie leert begrijpen heeft geen behoefte aan morele oordelen – goed en kwaad – over anderen. Want morele oordelen voegen niets toe aan begrip. Integendeel. Het inzicht van Spinoza had Grunberg en de koning wellicht kunnen helpen bij hun toespraken, maar had zeker tot meer eenheid en verbondenheid in de reacties erop geleid.
5 mei 1945 VRIJHEID 5 mei 2020 pic.twitter.com/q1uVsxFz8R
— HSArbeidsvoorwaarden 🇮🇹🤝🇳🇱 (@HenkStrating) May 5, 2020
Vrij zijn in corona-tijd
Wie begrijpt – gedrag en gebeurtenissen – is ook in corona-tijd een vrij mens! Ik schreef er op OpinieZ eerder over in Zal alles goed komen? Toen ik Jacco ruim dertig jaar geleden van het politiebureau ophaalde zei hij: “Ik voelde me opgesloten en onrechtvaardig behandeld, totdat ik begreep dat de agenten dachten dat ik de telefooncel vernielde. Toen wist ik dat het opgehelderd en opgelost zou worden.”
Maar Spinoza gaat nog verder. Wie écht begrijpt zal zich er niet alleen bij neerleggen en het accepteren, maar omarmt het en heeft het lief. Amor fati. Abel Herzberg gebruikte dat in 1946 als de titel van de bundel verhalen over zijn verblijf in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Spinoza, die op 44-jarige leeftijd overleed aan een longziekte, leert ons ook in corona-tijd écht vrij te zijn.
Over de auteur
-
Henk Strating is oprichter van HS ARBEIDSVOORWAARDEN CAO-advies & onderhandelingen en schreef het boek 10 JAAR PUZZELEN over de Nederlandse arbeidsverhoudingen in de periode 2007-2017.
Te bestellen op https://www.bol.com
“Door Marokkanen van nu op één lijn te stellen met Joden van toen. Een gratuite provocatie….”
Maar niet de eerste en ook niet de laatste. Onze vrijheid heden is niet te vergelijken met de vrijheid die we in 1940 verloren. Wat tegenwoordig vrijheid heet is niet eens meer een schaduw van de vroegere vrijheid, maar eerder een ironische aanduiding.
Bijna meteen na 1945 zijn de Nederlanders langzaam maar zeker in het keurslijf van een Stockholm-syndroom geperst door de linkse elite, waarvan Arnon G. de gretige spreekbuis is. Wij moeten onze eigen identiteit loslaten, want wij zijn wereldburgers, moslims moeten hun identiteit vooral behouden, want dat is hun recht. Links heeft vrijheid geherdefiniëerd om het te instrumentaliseren. De vrijheid die wij ‘genieten’ is niet die van de grondwet en de onpartijdige rechtsmacht, maar beperking van wat eens was. We zouden 5 mei alleen moeten herdenken vanwege WO II, om te voorkomen dat de herdenking wordt gebruikt voor het legitimeren van politieke bedoelingen die pas veel later zijn ontstaan.
Vroeger was 4 mei herdenken van de slachtoffers uit 1940/1945 waaronder mijn opa en zijn broer die omgekomen zijn in de Javazee, en de vele andere onschuldige slachtoffers. Dat maakte op mijn heel veel indruk. Al jaren maakt de herdenking op de Dam totaal geen indruk meer op mijn, omdat het niet meer over 1940/1945 gaat. Ze herdenken tegenwoordig het heden en de toekomst.
Ik vindt het een schoffering aan alle slachtoffers waarvoor we vroeger op
4 mei twee minuten konden herdenken.
Goed stuk met heel veel waarheden.
En zeker aan die waarheden, schort het nogal de laatste tijd in Nederland, ja toch Rutte.!
Dit omschakelen naar een totale onderdrukking, is in 1954 in Nederland gestart door de club van o.a Opa Bernhard.
Wat gek dat de Duitsers zoveel invloed hebben gehad in ONS Nederland, Hendrik , Bernhard, Claus en wat volgde was Argentina.
De vrijheid in Nederland is met het demoniseren van anders denkenden en de omvolking en nu het cordon sanitair, grotendeels verdwenen.
De media is afhankelijk, van het Linkse gedachte goed van het Rutte kartel, dus uit die hoek komt geen ander geluid, als wat Rutte uitvoert in naam van.?
Nederland is een bijna verloren natie.
Waar blijven de waarheden over deze Corona hype.
Vrijheid, maar wat is het nu?
Aan de ene kant heb je slavernij: je bent het eigendom van een ander, die anderen nemen jouw beslissingen en beschikken over je eigendom en de vruchten van je arbeid. Volgens deze definitie valt socialisme als publieke slavernij te definiëren, itt de private slavernij van de katoenplantage.
Aan de andere kant staat souvereiniteit: jij bent je eigen heerser. Vanzelfsprekend proberen mensen in je omgeving je keuzes te beïnvloeden, maar jij neemt ze. Ook je eigendom en de vruchten van je arbeid zijn voor jou en jou alleen om over te beschikken, uiteraard binnen het kader van de Wet waar je leeft.
We zijn duidelijk niet souverein. Niet als individu, omdat de helft van onze inkomsten naar de staat gaat, omdat ambtenaren talloze beslissingen voor ons nemen en verder bepalen binnen welke grenzen we wel zelf mogen kiezen. Niet als land, voor zover een land souverein kan zijn, omdat 80% van de wetgeving door de EU gemaakt wordt.
In onze sociaaldemocratie met een belastingdruk van om en nabij 50%, meer regels en richtlijnen dan iemand kan volgen, zou ik zeggen dat we ongeveer 50% vrij zijn, dwz 50% souverein en 50% slaaf. Wat inderdaad benadrukt wordt door deze coronaviruscrisis waar de overheidsdictaten je om de oren vliegen. Om daar nu een feestje voor te bouwen lijkt me wat overdreven.
Nou, ik weet niet wat ik van dit artikel moet denken.
Een eenmalige vergissing, door de politie begaan, is al traumatisch; laat staan maandenlang gedwongen vastzitten. Voor Wat?
De economie gesloopt, voor wat? Iedereen in verwarring, voor wat?
Twee verjaardagen van de kleinkinderen gemist. En van mijn eigen dochter, voor wat?
Geen uitzicht voor het opheffen van de lockdown, voor wat?
Gemanipuleerde sterftecijfers, overdreven dramatiek via de media.
De vader van Arno Grundberg was niet te spreken over een vergelijking van Marokkanen met Joden, en terecht.
Arnon sprak o.a. de volgende zin uit tijdens zijn rede:
“Voor mij was het van begin af aan duidelijk: als ze het over Marokkanen hebben, dan hebben ze het over mij.”
Voor Arnon als etnisch jood is dit een pikante opmerking. Juist Marokko was na de stichting van Israël een van die landen die het meest ijverig waren met het verdrijven van joden omdat die zo vermetel waren geweest een stukje islamitisch land af te pikken van de ummah.
“Voor het ontstaan van de staat Israël in 1948, leefden er zo’n 270.000 Joden in Marokko. Aan het einde van de 20e eeuw telde de gemeenschap nog zo’n 7.000 mensen.” (Wikipedia)
Deze joden hadden daar soms al 2000 jaar gewoond; sommige waren daar beland na de deportatie door de Almoraviden rond 1125 en andere na 1492, toen de katholieke koningen de joden dwongen tot bekering dan wel emigratie.
“Door Marokkanen van nu op één lijn te stellen met Joden van toen. Een gratuite provocatie volgens Sylvain Ephimenco in Trouw.”
Een ongelovige fout door joden met moslims te vergelijken maakte ook Job Cohen toen net burgemeester af van Amsterdam medio december 2010.
Walgelijk. Mijn commentaar daar op zal ik u verder besparen.
https://www.trouw.nl/nieuws/cohen-vergelijkt-moslims-met-joden~bb4e60ab/
Zoveel is te begrijpen. Maar met begrip alleen komt een mens geen stap verder. Begrip is passief.
Filosofen hebben door de tijden heen ons denken op een hoger plan gebracht. Dat heeft veel “anders denken ” en de “verlichting” voortgebracht. Daar ben ik blij om, want meer persoonlijke vrijheid was daar een onderdeel van.
Maar eigenlijk is er in de kern weinig tot niets veranderd in het menselijk gedrag en menselijk handelen.
Tijdens de dodenherdenkingsspeechen was er weinig sprake van “begrijpen”. Het was meer de zoveelste kans grijpen om…..!
Nooit zal iedereen de wil hebben “te begrijpen”.
Persoonlijk geloof ik daarom liever in “verdedigen”.
Ik vond de lege Dam indrukwekkender dan de volle van vorig jaar, het gaat immers over de doden en die zijn er niet meer. De koning sprak heel toepasselijk de doden toe en niet de levenden . Van mij mag het zo blijven in tegenstelling tot zijn verjaardag. Helaas wordt ook de dodenherdenking al gekaapt door quasi moralisten die misbruik van deze dag maken. De Bevrijdingsdag is al zowat vergeten door aan het aanplakken van andere latere gebeurtennissen die geen maatstaf kunnen vormen voor de ellende van wereldoorlogen. De aandacht wordt door sommigen nu afgeleid van de Joden op Marokkanen die zeker in deze tijd zeker niet hoeven te lijden. Het is de vraag wie hier eigenlijk onder lijdt, zij of de anderen. En nu plotseling lijden wij allemaal massaal door de vijand die corona heet en die ons of gelijk doodmaakt of minstens onze vrijheid beperkt. Er zijn mensen die deze beperking van onze vrijheid gelijk stellen aan die in oorlogstijd of zien als een welkome uitdunning van de vergrijsde bevolking en eisen in hun blindheid eigen bewegingsvrijheid terug.
De onzichtbaarheid van onze vijand die door de wangedrag van de ene zijn/haar vrijheid betekent en voor de ander de dood. Goed voor die enkelingen om bij stil te staan. Wij zijn nu eenmaal niet vrij maar gegijzeld door een dodelijke virus waar wij verder niets van afweten en dat is de enige feit die telt. De samenleving zoals wij die kennen is nu echt in gevaar en laten we beseffen dat met vele doden de economie ook niet functioneert.
Kennelijk heeft Arnon Grunberg een zenuw geraakt. Altijd, als iemand het aandurft om de wanstaltige gebeurtenissen tijdens de 2e wereld oorlog te verbinden met wat eraan voorafging én aan het heden, wordt er verontwaardigd gereageerd. Dat lijden van toen, was exclusief iets van die tijd, door die daders, jegens die bevolkingsgroep? Of is het iets dat morgen weer kan gebeuren, iets waarvan de voorboden nu al zichtbaar zijn voor wie het aandurft te kijken?
Wat heeft het voor zin te herdenken, als we uit het verleden niets leren?
@ Vlierbloesem, we kunnen van WOII leren dat Adolf Hitler nauwe contacten onderhield met de Groot-Moefti van Jeruzalem, en dat in hun gesprekken waarschijnlijk het idee van de Holocaust is ontstaan. We kunnen uit WOII ook leren dat mensen het gewoonlijk menen als zij in een bepaald heilig boek lezen dat bepaalde andere mensen in hun ideale bestaan niet gewenst zijn en daarom bestreden zullen worden. Het is vervolgens ethisch verantwoord en wijs en getuigend van empathie met reeds vele slachtoffers, om je een goed idee te vormen van welke intentie er schuilgaat in de volgende bevelen: Koran 9:5. “Terroriseer de ongelovigen, toon hen hardheid.” Koran 9: 123. “Bevecht de ongelovigen tot zij zich bekeren tot de islam, of laat hen jizya (afpersingsgeld) betalen in vernederde onderwerping.” Koran 9:29. “En bestrijdt hen totdat er geen vervolging is en de godsdienst geheel voor Allah wordt.” Koran 8:40. “De islam moet alle andere geloven domineren en overwinnen.” Koran 9:33. “Maak de ongelovigen af, waar je ze ook kan vinden.” Koran 2:19 “Terroriseer en onthoofd diegenen die niet geloven.” Koran 8:12 “Voer oorlog met de ongelovigen die in je buurt wonen.” Koran 9:123
Joden werden vervolgd om wie ze waren. Marokkanen worden met de nek aangekeken vanwege hun grootschalige wangedrag.
Dat is nogal een verschil.
Grunberg stond op 4 mei appels met peren te vergelijken. Dit is een typisch kwaadaardige linkse poging om alle andersdenkenden als nazi’s weg te zetten en hen zo de mond te snoeren.
Waarbij het uiteraard niet over de inhoud mag gaan, je mag er domweg geen andere mening dan hij op nahouden.