Gekwetst zijn is je eigen keuze
Vrijheid van denken versus vrijheid van doen
Titelfoto: freedom of expression is your right by Rachel Hinman, gepubliceerd onder de licentie CC BY 2.0
Op gezette tijden laait in ons land de discussie op over vrijheid van meningsuiting. Mag Wilders zeggen dat hij minder, minder, minder Marokkanen wil? Mag De Telegraaf – terecht of onterecht – schrijven dat de zoon van burgemeester Halsema bij een ‘gewapende inbraak’ betrokken is? Volgens Henk Strating geeft Spinoza het antwoord: maak onderscheid tussen denken, spreken en schrijven enerzijds en doen anderzijds.
Onderstaande column schreef ik voor de Columnistenjacht van De Volkskrant.
”Botoxbitch of topwijf?
Linda de Mol krijgt ze allebei: haat- en steunberichten. Op de sociale media. In haar eigen blad LINDA schrijft ze er over. Over de haattweets die ze krijgt: je bent een rijke snol, een oud wijf, een hoer, een botoxbitch… Op haar Instagrampagina staan ze in kapitalen op haar witte tuniek gedrukt. Ze zegt zich er diep en intens door gehaat te voelen. Maar Linda krijgt ook honderden steuntweets: je bent helemaal niet te dik, we vinden je prachtig, je bent een topwijf… Die zijn niet op haar tuniek gezet, maar geven haar toch een hartverwarmend gevoel.
Haatberichten op de sociale media. Hoe gaan we daarmee om? Het woord haat komt er overigens zelden in voor. Ook bij Linda niet. Het gaat volgens haar vaak om ongezouten meningen, kutopmerkingen en pijnlijke grappen. Die wijt ze aan jaloezie, onvrede, eenzaamheid, frustratie en desillusie. Het doet haar denken aan kinderen die pesten op school. Linda vertelt niet waar ze de steunberichten aan dankt. Aan al dan niet blinde bewondering, vleierij of om een complimentje uit te delen, misschien? Zoals dezelfde schoolkinderen dat doen als ze voor een verjaardagspartijtje willen worden uitgenodigd?
Je gekwetst of gestreeld voelen is een keuze! Je éigen keuze. Niemand kan je dwingen om je door haattweets gekwetst of door steuntweets gestreeld te voelen! Op die haat- en steunberichten heb je geen invloed. Maar je hebt wél invloed op jouw reactie erop. Of jij je erdoor gekwetst of gestreeld voelt. Dát bepaal jezelf. En niemand anders.”
Gekwetst zijn is je eigen keuze.
— Yorien vdH (@Yorienvdh) July 22, 2019
Kwetsende berichten
Ondanks de spelregel dat iedere inzending beoordeeld zou worden heb ik er nooit meer iets van gehoord… Naar de reden daarvoor kan ik alleen maar gissen. Maar het zou zomaar kunnen dat de jury vindt dat wie op deze manier schrijft over kwetsende berichten, ze versterkt en er daarom geen verdere aandacht aan wil besteden. Dat mag men natuurlijk vinden. Maar door vervolgens de daad bij het woord te voegen en de mening van een ander om die reden ter zijde te leggen, wordt een grens gepasseerd. De grens waarop de vrijheid van de éigen mening die van een ánder beperkt en belemmert.
Grens tussen denken en doen
Nederlands grootste filosoof Spinoza heeft die grens volgens Spinoza-kenner Miriam van Reijen in haar boek Spinoza in bedrijf (2013) nauwkeurig aangegeven. Die grens ligt precies daar waar denken, spreken, schrijven, tekenen, schilderen, filmen overgaat in handelen. Onder handelen verstaat Spinoza óók zogenaamde taalhandelingen, taalkundige oproepen, bevelen, uitnodigingen, geboden en verboden tot handelen. Daartoe behoren ook smaad en laster, zoals in de Nederlandse wetgeving omschreven.
Spinoza bepleit een radicale vrijheid van het eerste (het denken, spreken, schrijven…), ongeacht de inhoud ervan. Die vrijheid houdt pas op als er aantoonbaar sprake is van een oproep tot handelen en vanzelfsprekend als er sprake is van de handeling zelf, zoals ook bij smaad en laster het geval is. Maar de in Nederland gebruikelijke beoordeling van de inhoud van geuite meningen, ook in het Wilders-proces, is niet in overeenstemming met de vrijheid van meningsuiting die Spinoza bepleit.
Halsema
Dat heeft vergaande consequenties. Voor de ‘minder, minder, minder’-uitspraak van Geert Wilders en voor zijn uitspraken over een ‘nepparlement’ en een ‘neprechtbank’.
Zolang deze uitspraken niet oproepen tot strafbare handelingen zouden ze op grond van de vrijheid van meningsuiting kunnen worden toegestaan en zouden ze niet beperkt of belemmerd moeten worden.
Dat geldt ook voor de berichtgeving over de aanhouding van de zoon van burgemeester Halsema van Amsterdam in De Telegraaf. Ook die berichtgeving, of we het er nou mee eens zijn of niet, zélfs als die achteraf onjuist zou blijken te zijn, behoort – binnen de grenzen van de geldende wetgeving – als vrije meningsuiting gerespecteerd te worden en niet beperkt of belemmerd te worden.
Grootste uitdaging
Het respecteren van de vrije mening van anderen is misschien wel onze grootste uitdaging. Tolerantie gaat vaak niet veel verder dan de eigen mening en meningen die daarop lijken en slaat vaak om in intolerantie voor tegengestelde meningen. Spinoza zegt daarover: “Er is niets dat wij begeren omdat wij het goed oordelen, doch wij noemen integendeel datgene goed, wat wij begeren”.
Vooral als het gaat om meningen die anderen zouden kunnen kwetsen: Linda de Mol, Marokkanen, burgemeester Halsema en haar zoon… Dan is het vaak gedaan met de vrijheid van meningsuiting en beginnen de moraliserende vingertjes te zwaaien. Maar juist dan komt het er op aan om de vrije mening van een ander niet alleen te accepteren, maar als zodanig te respecteren!
Column: over de kwestie Halsema pic.twitter.com/sbPYMRub5l
— Özcan Akyol (@OzcanAkyol) August 15, 2019
Kwetsen doe je zelf
Moeten we het dan maar op de koop toe nemen dat mensen zich door meningen van anderen gekwetst kunnen voelen? Afgezien van smaad en laster: ja!
Want iemand kan alleen door de mening van een ander gekwetst worden door dat zélf toe te laten. Juist door de mening van een ander als vrije mening te respecteren – ongeacht hoe die mening luidt – blijft het de mening van die ánder. Niet minder, maar ook niet meer!
Want wat je met die mening doet, je er aan ergert, er boos over wordt of je er door gekwetst voelt, bepaal je zélf en niemand anders.
Over de auteur
-
Henk Strating is oprichter van HS ARBEIDSVOORWAARDEN CAO-advies & onderhandelingen en schreef het boek 10 JAAR PUZZELEN over de Nederlandse arbeidsverhoudingen in de periode 2007-2017.
Te bestellen op https://www.bol.com
Goed advies van dhr. Strating. Ik zou hier twee dingen aan toe willen voegen: 1. het is voor het goede begrip altijd goed om de toon aan te passen bij wat men werkelijk wil overbrengen. Een gematigde toon is over het algemeen bevorderlijker dan een harde. Voorbeeld: botoxbitch allitereert wel lekker, maar zegt meer over degene die het woord gebruikt dan over Linda de Mol; 2. Ook zegt Spinoza ergens “En geen geloof is zo gehaat dat zijn aanhangers niet onder de bescherming staan van het openbaar gezag der magistraten, mits ze niemand schade berokkenen en volgens de wet leven”. Een uitzondering zou volgens de ultratolerante Spinoza gemaakt moeten worden voor geloven die tot haat oproepen of een eigen wet boven die van het land willen stellen. Het bijzondere is nu dat heden ten dage een dergelijk geloof door meer dan een miljoen nederlanders beleden wordt en het zelfs levensgevaarlijk is om de wetten van dat geloof te negeren en geen blad voor de mond te nemen bij het afkeuren van dit geloof. Over vrijheid van meningsuiting gesproken.
Voor alle duidelijkheid: Spinoza dacht bij zijn randvoorwaarden voor de vrijheid van geloof (niemand schade berokkenen, wet van het land eren) naar alle waarschijnlijkheid niet aan de islam. De toepasselijkheid is derhalve geheel toevallig (en objectief).
Al jaren is mijn lijfspreuk: Niet het geen je overkomt, maar je reactie of weerstand bepalen of je je goed of slecht voelt.
Mooi stoïcijns!
Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, waar we heel zuinig op moeten zijn. Echter vraag ik mij af welk doel beoog je door die mening op een kwetsende wijze te uiten. Maakt het dat duidelijker, of is het spelen op de persoon i.p.v. het onderwerp. In onze eigen situatie, waarbij mijn gezin door de overheden geschoffeerd wordt, vanwege alleen het feit, dat wij onze zoon laten participeren in de maatschappij, kan ik verschrikkelijk kwaad worden. Ja dan haat ik de ambtenaren die hier debet aan zijn. Word ik daar zelf beter van? Absoluut niet. Het verbittert alleen maar en dus strijd ik met argumenten, die ik rechtvaardig acht. Schelden en schimpen zegt meer over de gene die dat doet, dan over het kwaad, dat aan de kaak gesteld wordt. Argumenteren heeft ons tot nu toe veel verder gebracht dan we ooit konden voorzien. De verruwing van taal leidt eveneens tot verruwing van normen en omgang. Vrijheid is daarmee verworden tot een losbandige samenleving die zal uitmonden in anarchie, waar niemand wijzer van wordt.
Ik geloof absoluut niet in respect voor kwetsen en schelden, maar ben het er wel mee eens, dat je jezelf niet moet laten beïnvloeden door de beoefenaars ervan. Hier in Twente is een gezegde: ‘schelden doet niet zeer, maar as ie mie houwt, dan houw ik oe weer’.
Houwen = slaan.
Mooie reactie, grotendeels eens, kwetsen is zinloos, maar het middel van verbieden is, denk ik, erger dan de kwaal, ik ben trouwens door een Friezin opgevoed met dezelfde Twentse wijsheid! Sterkte met alles!
Interessant punt. Als de vrijheid beperkt wordt als het onderwerp zich gekwetst voelt, is inderdaad de objectiviteit van het recht in het geding.
Maar voor het geval Zoontje Halsema doet dat er volgens mij niet toe. De publicatie van de Telegraaf valt gewoon binnen die Vrijheid en er is ook niemand die suggereert dat dat verboden zou moeten worden. Het overtreedt wél een norm die onder hoofdredacteuren van media wordt gehanteerd. Dat is niet de wet, maar heeft meer te maken met fatsoen en verantwoording dragen voor wat je doet. Net als bij het gebruiken van initialen voor verdachten van een misdrijf. De wet zegt daar niets over. Wel betrokken je door publiceren die jongen schade, terwijl je eenzelfde incident van een zoon van een andere moeder niet nieuwswaardig zou achten.
Misschien is die afspraak achterhaald, misschien is het maar beter dat dit wel bekend wordt, maar hoe dan ook heeft het niets met de vrijheid van meningsuiting te maken.
Goed artikel. Het zou fijn zijn als mensen wat meer verantwoording zouden nemen voor hun eigen gevoel. In veel gevallen legt de gekwetste persoon de verantwoording voor zijn of haar gevoel bij de ander neer. In Canada heeft men een nieuwe wet opgenomen waarin gender identiteit wordt beschermd en Lindsay Sheperd, een docente, verantwoordelijk wordt gehouden voor het kwetsen van een of meerdere personen door het tonen van een video. In mijn ogen een zorgelijke ontwikkeling. Hierbij het artikel van Roderick Veelo: Stop de terreur der gekwetsten. https://www.rtlnieuws.nl/economie/column/3739421/stop-de-terreur-der-gekwetsten
Verbale aanvallen en of juist steunbetuigingen in de media zijn noodzaak voor BN’ers die daarmee in ieder geval de aandacht krijgen waar zij van leven. Aandacht, positief of negatief is altijd aandacht. Helemaal geen aandacht krijgen lijkt mij veel erger en dat op zich is nog het meest kwetsend zeker voor niet BN’ers. Zelfs als je bepaalt dat je je niet laat uit het lood slaan kan het nog altijd pijnlijk zijn met gevolgen. De technische handleiding zal altijd eenvoudiger zijn dan de praktische uitvoering.
Tja. Maar waar eindigt een mening en waar begint treiteren? Laten we eerlijk wezen, de Telegrof dook op dit bericht over Halsema junior omdat mama Halsema links is.
Nu even over ome Geert: kritiek op de islam, volkomen welkom! Kritiek op de multicultisamenleving, ook volkomen welkom! Benoemen dat Marokkaanse jongeren vaker met justitie in aanraking komen dan anderen, ook helemaal goed! Maar roepen om minder Marokkanen betekent dat je mensen beoordeelt op hun afkomst en dat is discriminate, hoe je het ook wendt of keert.
nee, niet mee eens. Wilders duidde duidelijk op de criminaliteitsproblematiek. Dat weten we allemaal. Dus hij mag voor ons land zeker minder criminele Marokkanen wensen of van enigerlei andere migrantengroep……… We hebben genoeg aan onze eigen criminelen, we hoeven niet nog cultuur-etters die niet met de westerse vrijheden kunnen omgaan.
De linkse lieden laten graag het een en ander weg als het goed uitkomt. Iedereen snapte dat op dat moment maar het is niet expliciet vermeld in de uitspraak. Voer voor links dus.
De gehele wereld draaid zonder uitzondering op discriminatie en ongelijkheid. Zonder dat zou alles stil liggen.
Helemaal mee eens, maar als iemand dat vindt vindt hij dat en hoeft de overheid van uit Spinoza pas in te grijpen als hij aanzet tot discriminerende handelingen
Henk Strating@ In die zin is kan de toevoegsel van Wilders “dan gaan wij dat regelen” wel gezien kunnen worden als een aanzet tot. Of zie ik het verkeerd? “Minder, minder, minder” mag maar “dan gaan wij dat regelen” niet. Heb ik nu iets vervelends ontdekt?
Ni28
Zou wensen en willen dat dit eindelijk eens geregeld gaat worden toch.Ben het als Nederlander na al die jaren en al die ongewenste import kotszat wat er in dit land gebeurd.We blijven maar pappen en nathouden in dit land tot de bom eens gaat barsten en er iemand op gaat staan die werkelijk de bezem door dit land gaat vegen voor alles te laat is.
Wat denk je marjo012 hoe belazerd ik mij moet voelen om van communisme van het oosten in het communisme van het westen te belanden. Want dat is wat hier aan het gebeuren is.
Ik hoopte op de reactie van Henk Strating. Het lijkt mij een interessante punt. Overigens ook geen aandacht opgemerkt tijdens de hele proces.
Excuus, maar beter laat dan nooit, hoop ik…
Uitspraak valt, dacht ik, in twee delen uiteen: groepsbelediging en aanzetten tot haat. Eerste is niet, tweede is wel in overeenstemming met mijn benadering.
Henk Strating@b dank voor uw reactie. Het is opvallend dat de hele brave Nederland over ” minder, minder” valt maar niet over “dan gaan wij dat regelen”. Heeft de OM zelf dat wel aangekaart, eigenlijk?
Eens
Henk Strating. Volgens u zegt Spinoza dat we alles moeten kunnen zeggen. We moeten dit idee van deze filosoof uit de 17e eeuw volgen. We mogen elkaar onbeperkt beledigen, zolang het niet aanzet tot discriminatie. Want hoe je een belediging ervaart, dat ligt toch helemaal aan jezelf. Maar als het beledigen niet strafbaar is, wil toch niet zeggen dat je dat dan maar moet doen. Er zijn ook nog fatsoensnormen. Iedereen weet dat je terughoudend moet zijn met wat je zegt. Kwetsende opmerkingen kunnen heel hard aankomen. Mensen kunnen daardoor heel erg van slag raken. Met uw oproep wordt het er niet gezelliger op.
Ik niemand ergens toe op, integendeel
@ Henk Strating.
De heer en/of mevr. @ Hector, heeft één en ander niet helemaal goed begrepen, denkelijk; ik, en meerderen mét mij, hebben dat al eens eerder opgemerkt.
Vrijheid van meningsuiting gaat heel ver. Volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens omvat het ook het recht om te beledigen. Maar het heeft ook zijn grenzen. Het mag worden beperkt als het gaat om de verspreiding van vertrouwelijke mededelingen te voorkomen. Vertrouwelijke informatie over de daden van een 15-jarige jongen zijn door de politie gelekt naar de pers. Het publiceren van deze informatie mag in eerste instantie niet, tenzij het een groot belang dient. De journalisten brengen het naar buiten alsof het een zaak van nationaal belang is. Maar het betreft het grensoverschrijdende gedrag van een jongen dat waarschijnlijk door bureau Halt zal worden afgedaan. Hij zal een passende straf krijgen, zoals alle 15-jarigen die dit soort daden hebben gepleegd. Jaarlijks gaat het om 16.000 jongeren. Welk doel dient het publiceren van dit nieuws? Heeft deze jongen zulke grote misdaden gepleegd dat het belangrijk is dit aan de samenleving te melden? De jongen is een zoon van een burgemeester. Deze vrouw kan gewoon haar werk blijven doen. Het gedrag van haar zoon heeft niets met haar functioneren als burgemeester te maken. Het is een moeder wiens zoon de wet heeft overtreden. De pers heeft grenzen overschreden.
In mijn ogen is deze burgemeester beschadigd door het waangedrag van eigen zoon en niet de heisa in de media. Er zijn gelukkig meer gezinnen waar de kinderen zich goed gedragen maar niemand geeft hun de aandacht daar zij geen officiële functie bekleden. Bij de burgemeester en chef van politie ligt het veel gevoeliger. De ouders zijn verantwoordelijk voor de kinderen en wat is dat voor een burgemeester die over anderen wil oordelen maar eigen kind niet in gareel kan houden? Zij is meer met haat functie bezig dan met eigen kinderen.