De natiestaat heeft nog niet afgedaan
De optimale omvang voor een democratische rechtsorde
Titelfoto: Nederlandse vlag (CC0).
Er ontspint zich steeds nadrukkelijker een debat tussen degenen die Nederland willen behouden, zoals het is of – beter nog – hoe het was en diegenen die Nederland willen laten opgaan in een Europese federatie of die zelfs alle grenzen willen afschaffen en een wereldregering willen vestigen. Het is een debat tussen nationalisten en globalisten.
OpinieZ-collega Jan Gajentaan schreef er deze week een artikel over. De portee van zijn verhaal is dat er geen echt debat wordt gevoerd. Men discussieert niet over de inhoud, maar scheldt elkaar uit voor racist of erger. Een echt debat is echter zeker zinvol, omdat onze toekomst en die van onze kinderen door de uitkomst van dat debat voor een belangrijk deel zal worden bepaald. Een simpele duiding van het debat is snel gemaakt. De controverse gaat tussen realisten en utopisten, tussen gezond verstand en verstandsverbijstering.
Wereldrijken
Zo simpel is het echter niet. Het debat is ook niet nieuw, integendeel, het kent een lange voorgeschiedenis. Al duizenden jaren bestaan er wereldrijken. Denk aan het Assyrische rijk, aan Babylon en aan het rijk van Alexander de Grote, het Romeinse rijk, de Mongoolse overheersing, het Chinese keizerrijk, de Azteken, het Heilige Roomse Rijk, Napoleon’s veroveringen, Hitler’s Derde Rijk, enz. sinds de agrarische revolutie ca. 5500 jaar geleden heeft de mensheid langer in grote rijken geleefd dan in kleinere verbanden. Van democratie was in die grote rijken geen sprake. Het was de keizer, de heerser of in ieder geval een kleine elitegroep die de dienst uitmaakte en weinig boodschap had aan de wensen en behoeften van de onderdanen. Hooguit werden ‘brood en spelen’ als een soort aalmoes toegeworpen.
Natiestaat
In de moderne tijd, na 1648 – toen met het verdrag van Munster de Republiek der Nederlanden als een zelfstandige Staat werd erkend – werd de dominante samenlevingsvorm de natiestaat. Het duurde even, Duitsland en Italië waren laatkomers, maar de natiestaat werd het exclusieve terrein van de uitoefening van soevereiniteit. Binnen de natiestaat was er orde en kwamen diverse maatschappijmodellen tot ontwikkeling, varierend van totalitair tot democratisch.
Buiten de natiestaat was er anarchie, een hoger niveau ontbrak. Op basis van brute kracht regelden staten hun onderlinge geschillen. De aan de soevereinteit van de natiestaat verbonden ‘macht’ werd niet altijd letterlijk uitgeoefend, in de vorm van oorlogvoering, maar speelde op de achtergrond steeds een hoofdrol. De Duitse militair strateeg Von Clausewitz verwoordde het als volgt: “Oorlog is slechts de voortzetting van diplomatie met andere middelen.”
Volkenbond
Na de Eerste Wereldoorlog werd de eerste serieuze poging gedaan om een groter verband dan de natiestaat te construeren. Dat werd de Volkenbond, opgericht op initiatief van de Amerikaanse president Woodrow Wilson.
Na de Tweede Wereldoorlog werden de Verenigde Naties in het leven geroepen. Regionale verbanden kwamen eveneens tot stand, waaronder de Europese Unie.
De Volkenbond viel uiteen als gevolg van onoverbrugbare geschillen tussen de lidstaten en de Tweede Wereldoorlog. De VN is er nog steeds, maar heeft nooit de ambities waargemaakt. De Algemene Vergadering is een praatmachine zonder tanden en de Veiligheidsraad, die op papier wel tanden heeft, functioneert omdat de permanente leden alles wat hen niet welgevallig is met een veto torpederen.
EU
Regionale verbanden genoten soms meer succes. Dat kan bijvoorbeeld gezegd worden van de Europese Unie. Veel grensoverschrijdende zaken worden door de EU op een adequatere wijze opgelost dan mogelijk geweest zou zijn op nationaal niveau. Veel andere zaken kunnen echter weer beter worden geregeld op het niveau van de natiestaat (het principe van ‘subsidiariteit’).
Nog een keer voor de ochtendploeg, mijn blog van gisteravond.
— Jan Gajentaan (@jangajentaan) October 19, 2018
Door globalisatie en overdracht van bevoegdheden aan de EU ervaart de kiezer een verlies aan grip en controle.
Liberale democratie kan niet zonder natiestaathttps://t.co/pb69dIeX4d
Grensoverschrijdende zaken
Het debat tussen nationalisten en globalisten concentreert zich op de vraag of en in hoeverre soevereiniteit moet worden overgedragen voor grensoverschrijdende zaken. De nationalisten wijzen dit af. Binnen een confederaal verband kunnen prima afspraken worden gemaakt (bij verdrag, zonder afstaan van soevereiniteit) en kan adequaat beleid worden gevoerd. Als voorbeeld mogen de interne markt en de eurozone dienen. Deze kunnen uitstekend functioneren zonder soevereiniteitsoverdracht, in een confederatie. Wel dienen de lidstaten zich te houden aan de afgesproken spelregels, met als sanctie ‘uittreding’. De globalisten, in het kader van de EU ook wel ’federalisten’ genoemd, zeggen dat het wel degelijk nodig is om soevereiniteit over te dragen.
Democratische rechtsorde
Thans lijken we aangekomen in een tijdsbestek waarin gekozen moet worden voor hetzij nog nauwere regionale en wereldomvattende verbanden met supranationale bevoegheden, hetzij de natiestaat als hoogste vorm van soevereiniteit. Ik ben geneigd om de keuze toe te spitsen op de vraag of grotere verbanden dan de natiestaat nog wel een democratische rechtsorde kunnen garanderen. De geschiedenis heeft, tot op heden althans, uitgewezen dat dit niet het geval is. Alle grote wereldrijken kenmerkten zich door een (bijna) totaal gebrek aan democratie.
Zelfs kunnen we een relatie zien tussen de omvang van een organisatievorm en de sterkte van een democratische rechtsorde. De Griekse stadstaat geldt nog steeds als goed voorbeeld van een democratie met hoge participatiegraad en getrouwe vertaling van de volkswil. Wereldrijken als de Soviet-Unie, het Europa van Hitler, het Japanse keizerrijk en het huidige China zijn voorbeelden van de zwakste (beter: non-existente) democratische rechtsorde.
De EU – en nog minder de VN – kan evenmin bogen op het predikaat democratische rechtsorde. Verre van dat zelfs. Kritiek op de ‘ongekozen bureaucraten in Brussel’ is niet van de lucht. De gemiddelde Europese burger voelt zich allesbehalve vertegenwoordigd in de besluitvorming en herkent zich al helemaal niet in het gevoerde beleid van de EU.
Supranational discipline is up against the will of the people, revealing the trilemma of the European Union https://t.co/Hu39QCpNAa
— The Economist (@TheEconomist) October 25, 2018
Droom
De keuze tussen nationalisme en globalisme is daarom niet moeilijk. Globalisme lijkt een mooie droom, maar houdt veel te weinig rekening met de wensen en noden van de mensen die van zo’n groter verband deel uitmaken. De keuze moet vallen op een qua democratische rechtsorde optimale organisatievorm. De stadstaat is tegenwoordig te kleinschalig om een gezonde economie te voeren en een sociaal systeem te bekostigen waarbij ook de zwakkeren in de samenleving een menswaardig bestaan kunnen leiden.
De natiestaat heeft de betere omvang voor het handhaven van een dergelijke democratische rechtsorde. Een groter verband is wegens het onvermijdelijke ‘democratisch tekort’ niet geschikt. Natuurlijk spelen ook andere factoren een rol, zoals identiteit en cultuurrelativisme. Die invalshoek verdient een afzonderlijke analyse.
Over de auteur
Recent gepubliceerd
EU2023.03.24Straks wordt uw gedrag gecontroleerd met de Europese digitale identiteit
Politiek Nederland2023.03.16De kiezer heeft gesproken. En nu?
Politiek Nederland2023.02.01Zoekt Rutte IV na PS-verkiezingen hulp bij links of bij centrumrechts?
Politiek Internationaal2023.01.14Groot risico van escalatie oorlog in Oekraïne
Helaas Nederlanders ons land is verloren. Onze kinderen en kleinkinderen gaan een zwarte toekomst tegemoet. Dankzij de vele Nederlanders die meehuichelen en wegkijken met de islam en de uitkeringsparasieten.
Met hoe meer mensen je voor de TV zit des te moeilijker het wordt een programma te kiezen dat iedereen leuk vindt.
En als de kijkersgroep diverser wordt dan wordt het er uiteraard niet gemakkelijker op.
Voor linksmensen is dit niet zo’n probleem natuurlijk, die zorgen er wel voor dat zij de afstandsbediening in de hand houden, en de rest kijkt maar gewoon naar wat zij leuk vinden, das namelijk voor iedereen het beste.
Nederland heeft niets te winnen bij een Europese superstaat.
Die gaat ons enkel onze vrijheid en onze welvaart kosten.
Het enige noodzakelijke is een EEG stijl samenswerkingsverband.
Het zijn dan ook voornamelijk EEG veren waar de EU altijd mee loopt te pronken, de EU zelf heeft ons voornamelijk economische malaise, onveiligheid, en dictatuur gebracht.
Ik denk dat we ons in deze blog niet zo zaten op te winden als de EU werkelijk zou werken. Nederland exporteert lekker, net als Duitsland. Veel landen profiteren enorm van EU subsidies of investeringen, waarvan bekend is dat die veel in de verkeerde zakken terecht komen, al tientallen jaren, maar waarover geen verantwoording wordt afgelegd, terwijl Nederland de grootste nettobetaler is. Die transferunie is zich alleen maar aan het verdiepen, zonder enige democratische controle, denk aan de samenhang tussen ECB beleid, de staatsschuldencrisis, de bankencrisis, en de pensioenproblematiek in Nederland. Voeg daar aan toe de groeiende aantallen islamitische migranten, de toenemende invloed van het islamisme en de moslimbroederschap, de verkleining van het democratische speelveld door de opkomst van islamitische partijen en het cordon sanitair rond hun tegenhangers en we zien een opeenstapeling van problemen zonder weerga. Dan heb ik het nog niet over het feit dat Nederland nu echt vol zit . Het woord ‘woningnood’ hoor ik nog niet, maar dat zal niet lang meer duren.Door de verscheurdheid van het politieke landschap en het niet-functioneren van de EU, waardoor het vertrouwen erin tot een minimum is gedaald, worden de problemen alleen maar groter. Ondertussen zien we niets anders dan belastingverhoging en vooral veel pappen en nathouden. Lijkt me niet goed. Het gaat niet om de natiestaat, maar om de hervorming van de EU. Helaas vinden Merkel en Macron het kennelijk wel best, zo. Dus #nexit? #makehollandniceagain!
Globalisme is uitermate lucratief voor multinationals, miljardairs en dromende en drammende links extremisten.
Zo’n 20 jaar geleden las ik het boek “1984” van George Orwell, vandaag zie ik gebeuren wat deze moderne profeet al in 1948 “voorspelde”, maar zo’ 2000 jaar geleden schreef ene Johannes ook al over een totalitair systeem waarin ieder een “merkteken” op de hand of voorhoofd moest hebbben om te kunnen kopen of verkopen! Vandaag lopen er al proefkonijnen rond met een chip in hun hand! We staan op de drempel van dramatische ontwikkelingen.
Ja, nationalisme is wel te prefereren boven globalisme. Zeker zoals het er nu voorstaat in Brussel. Brussel deugt op dit moment voor geen meter, dus alle natiestaten moeten zichzelf handhaven en heel voorzichtig kijken waar men overeenstemming kan hebben en dat uitbouwen MET echte deskundigen en zeker NIET met politici die voor zichzelf een leuke banenmachine hebben gecreëerd op kosten van de bevolking die niks in te brengen heeft als lege briefjes.
[…] Meer over het verzet tegen globalisering op OpinieZ: lees Jan Gajentaan, Rutger van den Noort en Johannes Vervloed. […]
[…] deel I van mijn tweeluik over de vitaliteit van de natiestaat benaderde ik de controverse nationalisme […]
Mijn vraag of, en in hoeverre, economische integratie in een interne markt in conflict komt met de soevereine staat wordt niet echt blij onthaald. Logisch. Toch vind ik deze vraag een belangrijke, opdat we straks niet van een EU opnieuw in een EU belanden. Om mijn vraag te verduidelijken, verwijs ik naar het hierboven genoemde artikel van The Economist. Daarin wordt o.a. verwezen naar de volgende theorie:“the inescapable trilemma of the world economy”. (derde alinea)
“In a globalised world, theorises the Harvard professor, a country can have economic integration, the nation-state or democratic politics, but not all three fully.”
Het is een oprechte vraag die los staat van wat ik van de EU vind.
‘Als voorbeeld mogen de interne markt en de eurozone dienen. Deze kunnen uitstekend functioneren zonder soevereiniteitsoverdracht,’
Nu ben ik niet in de positie een politicoloog en oud-diplomaat tegen te spreken, maar ik vraag het me af.
Kenmerken van de interne markt zijn de vier vrijheden. Op deze vier vrijheden verliest de staat al iets van zijn zeggenschap. Import- en exportbeperkingen bv. Een staat kan allerlei redenen bedenken/verzinnen voor importbeperkingen. In een interne markt zijn daar afspraken over gemaakt. Een Europees Hof is dan een noodzakelijk instituut zodat de individuele burger of bedrijf ook daadwerkelijk zijn/haar recht kan halen.
Zo ook voor vrijheid van personen en vestiging. De staat kan bepaalde burgers niet weren of controleren en ook niet beletten zich binnen de eigen grenzen te vestigen. Vrijheid van kapitaal kan een enorme invloed uitoefenen op binnenlands (fiscaal) beleid. Of wat dacht u van arbeidswetgeving, milieuwetgeving enz. De concurrentiepositie wordt continu uitgedaagd door de interne markt en drukt zo zijn stempel op binnenlands beleid. Dan heb ik het nog niet over een gemeenschappelijke munt of een gewenst – want handelsblok – buitenlands (handels)beleid.
Hoe soeverein is het kleine Nederland, ingebed in een interne markt?
Alhoewel ik het 100% met de schrijver eens ben, valt mij toch op dat hij in het begin al de toon zet. De controverse gaat tussen realisten en utopisten, tussen gezond verstand en verstandsverbijstering. Zo wordt toenadering wel wat belemmerd, jammer…