“Poetin-vriend” Milos Zeman wint Tsjechische presidentsverkiezingen

Foto: Tass

Milos Zeman is herkozen als president van Tsjechië. Dat de tweede en beslissende ronde van de Tsjechische presidentsverkiezingen nog best spannend zou worden stond wel vast. De twee TV-debatten, tussen zittende president Milos Zeman en zijn opponent, de hoogleraar fysische scheikunde Jiři Drahoš, leverde geen duidelijke winnaar op. Ik beschreef eerder beide kandidaten en de achtergronden zo objectief mogelijk.

Gekleurde berichtgeving

Daarom vind ik het juist zo opmerkelijk dat de meeste media in het Westen de beide kandidaten op steeds dezelfde gekleurde, bijna eendimensionale beelden afschilderen: ze schrijven die kwalificaties gewoon domweg van elkaar over, althans aan die indruk valt nauwelijks te ontkomen. Zo wordt de “conservatief” Zeman steevast weggezet als “ (ultra-) rechts populistisch, pro-Russisch en als een dronkenlap (NU.nl, die op 27 januari ook nog een foto van de verkeerde persoon afbeeldt bij het bericht!)

Correspondent Termote van de NRC ( vrijdag 26 januari) tekende Zeman, zo op het oog sterk geïnspireerd door een artikel in Politico, in nog schrillere bewoordingen. De nuance en nuchtere analyse is soms ver te zoeken.

Zeman wordt geframed

In mijn eerder genoemde column schetste ik al in het kort wat achtergronden van de opnieuw gekozen president van Tsjechië. Ik beschreef Zeman als een doorgewinterd politicus, die het politieke gevecht niet schuwt en die evenmin zijn (nogal eens politiek incorrecte) woorden voortdurend op een goudschaaltje pleegt te wegen. Maar met de kwalificaties ‘ultra rechts’, ‘populistisch’ en ‘pro-Russisch’ gaan de journalisten veel te snel mee – of kopiëren die etiketten gemakzuchtig, zonder zich werkelijk te verdiepen in de achtergronden en de historie – in een frame dat de opvattingen en de geschiedenis van deze ex-communist en sociaaldemocraat niet alleen miskent, maar ook geweld aan doet.

Foto: Dubček met Havel (1989) – CC0

Milos Zeman sloot zich als student in 1968 aan bij de Communistische partij toen die onder Alexander Dubček zocht naar een humane vorm van het communisme (het ‘socialisme met een menselijk gezicht’). De inval door troepen van het Warschaupact op 22 augustus 1968, maakte een gewelddadig einde aan die euforische “Praagse Lente”. Omdat hij zich openlijk tegen het Russische optreden keerde werd Zeman uit de partij gezet. De volgende jaren, tot de ‘fluwelen revolutie’ in 1989, zou hij wegens zijn politieke opvattingen nog driemaal uit zijn baan worden gezet.

“Poetin-vriend”

In de jaren negentig was Zeman parlementsvoorzitter en leidde hij de gemarginaliseerde, links georiënteerde sociaaldemocratische partij naar een verkiezingsoverwinning. Zeman werd vervolgens, van 1998 – 2002, premier van één van de weinige Tsjechische kabinetten dat de rit volledig uit zat. Na politieke meningsverschillen verliet hij die partij, maar hij wist met een eigen nieuwe partij geen parlementszetel te behalen. Zeman vocht terug en werd in 2013 tot president gekozen.

Alleen al deze biografie maakt duidelijk dat de termen ‘conservatief’, ‘ultrarechts’ en ‘populist’ geen recht doen aan de politieke opvattingen van Zeman. Het is toch vooral een stereotiep frame van journalisten. Maar is hij dan toch wel zeker een Poetin-vriend? Dat wordt hem immers ook nageworpen? Het is waar dat hij zich heeft neergelegd bij de Russische annexatie van de Krim (“Voldongen feit; we gaan er toch geen oorlog om voeren?”) en zich ook geen voorstander heeft betoond van de Europese sancties tegen Rusland (“Versterkt de positie van Poetin”). Zelf heeft hij daarover gezegd dat Tsjechië om geopolitieke redenen goede relaties met Rusland nodig heeft: het land is afhankelijk van de aanvoer van grondstoffen en van Russisch gas.

Kritiek op EU-immigratiebeleid

Vanaf vandaag zal heus niet de Russische vlag op de Praagse Burcht wapperen, zoals een auteur in de New York Times zou hebben verondersteld. Over Zeman’s opvattingen over immigratie, vooral van moslims schreef ik eerder. Maar daarvoor geniet hij brede steun onder de bevolking, evenals voor zijn kritiek op de federalistische aspiraties in kringen van de EU. Ik denk dat men zich in Brussel en West-Europese hoofdsteden best zorgen zal maken over deze uitslag. Het betekent immers een versterking van de eensgezindheid van de EU-kritische Visegradlanden.

Stuurmanskunst

Maar de rust in Praag is nog lang niet weergekeerd. Het eind vorig jaar geïnstalleerde minderheidskabinet Babiš kreeg niet het vertrouwensvotum in het Tsjechische parlement. Zeman had al eerder laten weten dat hij Babiš – immers overwinnaar van de parlementsverkiezingen – een tweede poging gunt.

Foto: Babiš met de Oostenrijkse premier Kurz – Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres CC BY 2.0

Maar dan zal Babiš wel bredere parlementaire steun moeten zien te vinden; bij partijen die de verkiezingen stevig hebben verloren en die nu nog steeds hun wonden likken. Ze hadden, aangeslagen door de verkiezingsuitslag, meteen te kennen gegeven niet met Babiš in zee te willen gaan. Nu Zeman is herkozen is er in elk geval politieke duidelijkheid en zullen ook bij die partijen de knopen worden geteld.

En dan speelt ook nog een corruptiezaak (misbruik van EU-subsidies) tegen Babiš. Op diens eigen verzoek is zijn parlementaire immuniteit opgeheven en er zal toch snel uitsluitsel moeten komen. Zeman’s stuurmanskunst kan hem nu van pas komen.

© OpinieZ.com 2018. U kunt dit artikel delen via de knoppen onder de advertenties.

De OpinieZ-artikelen van Freek van Beetz (volg @fvbeetz) vindt u HIER

Over de auteur

Freek van Beetz

Freek van Beetz, studeerde Planologie en Politicologie, was van 2001-2010 adviseur van de MP van de Ned.Antillen. Auteur van Vergeefse Moeite ( roman,2023),Uitzicht op Zee (roman, 2015) en van Het laatste Kabinet (2010) en Het einde van de Antillen (2013).www.freekvanbeetz.nl

Recent gepubliceerd

Archief

• Antisemitisme9 maart 2024Enkele gedachten bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum
• Antisemitisme30 januari 2024Over de obsessieve anti-Israël berichtgeving in de media
• Antisemitisme6 november 2023Huiveringwekkend: antisemitisme is weer volop aanwezig
• Islam/Moslims13 oktober 2023Moreel kompas is afwezig bij verslaggeving over Israël