Er dreigt een nationale stakingsgolf
Kabinet overschreeuwt zichzelf over stijging lonen in 2018
Titelfoto: OV-staking 4 januari 2018 . Screenshot door redactie OpinieZ van YouTube-video, kanaal Telegraaf
Als er niet snel iets gebeurt zal de eerste staking van 2018 in het openbaar vervoer door véél méér stakingen gevolgd worden! Hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp, nota bene Kroonlid van de Sociaal-Economische Raad, die zichzelf beschouwt als het toporgaan van het Nederlandse poldermodel, daagt werknemers er bijna toe uit! De voormalige vakbondsman vindt dat Nederlandse werknemers helemaal niet kúnnen staken. “Watjes”, noemt hij ze in vergelijking met Fransen, Belgen en Denen die veel vaker staken.
De KLM-directie kon afgelopen week maar net voorkomen dat deze handschoen door haar cabinepersoneel werd opgepakt. En als de busbedrijven dat voorbeeld niet volgen zal daar volgende week opnieuw gestaakt worden. Ik verwacht véél meer stakingen in 2018. De vakbeweging kan niet anders. Politici, minister-president Rutte voorop, economen, instituten zoals De Nederlandse Bank en zelfs de koning in de Troonrede schreeuwden de lonen het afgelopen jaar bijna omhoog.
Watjes
Als de vakbeweging dat nu niet waarmaakt zal de term “watjes” haar zelf ten deel vallen. Toch zit er nog maar weinig beweging in de lonen. Recente CBS-cijfers laten zien dat die nog maar mondjesmaat stijgen. Het wensdenken van politici, economen en instituties wordt dus nog niet door de werkelijkheid van de arbeidsmarkt bevestigd. Als de werkgevers op dat kompas blijven varen zal de vakbeweging zich daar niet als “watjes” bij neerleggen, maar zal zij met veel meer stakingen forse loonstijgingen afdwingen. Er dreigt een nationale stakingsgolf!
Spanningen
Stakingen hebben echter grote nadelen. Ze gaan met grote spanningen gepaard. Natuurlijk tussen werkgevers en werknemers. Maar ook tussen werknemers onderling, tussen stakende en werkwillige collega’s. Staken maakt meer kapot dan je lief is! Daarvan zijn pijnlijke voorbeelden ruimschoots voorhanden. Veel werknemers nemen verlof op de dag waarop gestaakt wordt om deze spanningen te ontvluchten. Daarbij komen nog de spanningen met klanten die vanwege de staking geen gebruik kunnen maken van bijvoorbeeld het openbaar vervoer.
Het laatste leidt er toe dat werknemers in bijvoorbeeld zorgsectoren niet snel in staking zullen gaan. Dat brengt rechtsongelijkheid met zich mee ten opzichte van werknemers in sectoren en bedrijven waar minder maatschappelijke schade ontstaat en waar gemakkelijker van het stakingsrecht gebruik wordt gemaakt. En last but not least: de groeiende en bloeiende economie is helemáál niet gebaat bij een nationale stakingsgolf. Dat alles roept de vraag op hoe een stakingsgolf nog voorkomen kan worden.
Loonsverhoging
Hoewel stakingen vaak niet alléén over geld gaan, maar bijvoorbeeld ook over werkdruk (leraren), respect (schoonmakers) en plaspauzes (buschauffeurs), gaan ze vrijwel altijd óók over loonsverhoging. Daar wringt de schoen. Politici en economen hebben slechts belangstelling voor macro-economische ontwikkelingen en vinden dat dé lonen in Nederland omhoog moeten.
Maar dé lonen bestaan niet. En politieke en economische one-size-fits-all-loonsverhogingen ook niet. Loonsverhoging is maatwerk en wordt per sector of bedrijf bepaald door de prijsverhoging en productiviteitsverbetering die dáár mogelijk is. Door daarbij niet uit te gaan van statistische gemiddelden, maar van de werkelijkheid in sectoren en bedrijven kunnen reële afspraken gemaakt worden en stakingen worden voorkomen.
Ultimum remedium
Voorkomen van stakingen past in de Nederlandse traditie. Staken is een ultimum remedium, het uiterste middel dat pas wordt ingezet als onderhandelingen vastlopen en dat vooral bedoeld is om die weer op gang te brengen. Soms spelen er ook andere factoren mee. Een nieuwe vakbondsonderhandelaar bijvoorbeeld die de werkgever of de eigen achterban wil laten zien dat er uit een ander vaatje getapt gaat worden. Een poging om de daling van het ledental van vakbonden te keren. Of de cultuur; het is geen toeval dat er in bepaalde sectoren en bedrijven vaak en in andere vrijwel nooit gestaakt wordt.
Maar voor élke staking geldt: staken mag, maar voorkomen is beter! Dat kan als werkgevers en vakbeweging het wensdenken van politici, economen en instituties loslaten, hun one-size-fits-all-oplossingen negeren en eerlijk en objectief in sectoren en bedrijven op maat bepalen welke loonsverhogingen mogelijk zijn. Zó kan een stakingsgolf in 2018 nog voorkomen worden. Maar het is twee voor twaalf!
© OpinieZ.com 2018. U kunt dit artikel delen via de knoppen onder de advertenties.
De OpinieZ-artikelen van Henk Strating (volg 
@HenkStrating) vindt u HIER
Over de auteur
-
Henk Strating is oprichter van HS ARBEIDSVOORWAARDEN CAO-advies & onderhandelingen en schreef het boek 10 JAAR PUZZELEN over de Nederlandse arbeidsverhoudingen in de periode 2007-2017.
Te bestellen op https://www.bol.com
