Dodenherdenking is geen politiek

Op 4 mei 2011 schreef ik onderstaand stuk. Helaas heeft het na vijf jaar nog niets aan actualiteitswaarde verloren. De politisering van de Dodenherdenking is gewoon doorgegaan. Velen vinden het belangrijker hun opportunistische, politieke punt te maken, dan een paar minuten respect te betonen voor oorlogsslachtoffers. De beschaving schrijdt voort.

De jaarlijkse Dodenherdenking dreigt te worden gepolitiseerd. Een pleidooi om terug te keren naar de essentie: het respectvol herinneren van de gevallenen.

Het sterven van een individueel mens is gewoonlijk geen object van politieke controverse. Niet op de dag van het overlijden, niet op de dag van begrafenis of crematie en niet op de jaarlijkse sterfdag. Zo gauw er echter een collectiviteit wordt herdacht, een groep slachtoffers, treedt er een opmerkelijke wending op. De politiek doet zijn intrede. De herdenking wordt gepolitiseerd. Een groep of groepen mensen herdenken lijkt van een andere orde te zijn dan een individu herdenken. Dat kan blijkbaar niet zonder te oordelen of te veroordelen.

Het zou mooi zijn als we in Nederland op 4 mei op gepaste wijze de doden kunnen herdenken die zijn gevallen in de Tweede Wereldoorlog, in ander militaire conflicten en in vredesoperaties. Een rustig en eerbiedig herdenkingsmoment zonder poespas. Zonder dat de herdenking gekaapt wordt door het politiek opportunisme van de dag. Waarbij politici en opiniemakers van rechterzijde en van linkerzijde zich met vuur storten op herinterpreteren, badineren, bagatelliseren, polemiseren en afbreken. In plaats van respect te hebben voor een klein moment van stilte en reflectie. Is dat teveel gevraagd, eenmaal per jaar?

Het zou mooi zijn als we op 4 mei onze gedachten en gevoelens over de oorlogsverschrikkingen en de miljoenen slachtoffers die daarbij zijn gevallen met elkaar rustig kunnen beleven. Zonder dat we in discussies verzeild raken over het trekken van vergelijkingen tussen de huidige tijdsproblemen en de Tweede Wereldoorlog. Zonder dat we ons hoeven te storten in discussies over de al dan niet bestaande relatie tussen socialisme en nationaalsocialisme. Zonder dat er energie besteed hoeft te worden aan de vraag of bepaalde sprekers al dan niet controversieel zijn. Is dat teveel gevraagd, eenmaal per jaar?

Het zou mooi zijn als we in ons vèrgaand gepolariseerde en gepolitiseerde land het fatsoen zouden hebben om degenen die willen herdenken niet op hun nek te springen. Laat ze gewoon hun gang gaan, de diverse landelijke en lokale organisatiecomités. Een Nationale Dodenherdenking kan en mag geen onderwerp zijn van politiek gekissebis en elkaar vliegen afvangen. Waarover politieke leiders elkaar ongevraagd in praatprogramma’s en via berichten op Twitter de les lezen en de maat nemen. Is dat teveel gevraagd, eenmaal per jaar?

Het zou mogelijk moeten zijn om de doden te herdenken op een wijze waarbij politieke meningsverschillen er niet toe doen. Herdenking als moment van overbrugging van politieke scheidslijnen in plaats van als aangrijpingspunt van verdeeldheid. Waar burgers en politici elkaar vinden in het besef dat respect voor overleden medemensen – want daar hebben we het over – geen politiek kleurtje heeft, maar een uiting is van algemeen menselijk fatsoen. Waar je niet je gelijk hoeft te halen of je punt hoeft te scoren via oneliners of gevatte opmerkingen. Is dat teveel gevraagd, eenmaal per jaar?

Laten we niet vergeten dat we, als je er goed over nadenkt, geen groepen mensen herdenken. Groepen bestaan alleen in ons hoofd. Groepen bestaan uit individuele mensen. Vaders, moeders, kinderen, ouderen, jongeren, mensen in de kracht van hun leven. Mensen die we hebben gekend of die we hadden kunnen kennen. Mensen die er niet om hebben gevraagd om vroegtijdig en door geweld hun leven te verliezen. Dat onrecht wat die afzonderlijke medemensen stuk voor stuk is overkomen herdenken we, niet een anonieme groep.

Niemand hoeft mee te doen aan de Dodenherdenking. Het is geen verplichting en dat is het ook nooit geweest. Maar laat de mensen die dat wel willen doen in hun waarde. Dat betekent in essentie een uiting van respect aan elke individuele mens die het slachtoffer is geworden van oorlogsgeweld. Los van diens politieke opvattingen, los van diens religieuze gezindheid. En met het betuigen van dat respect is niets mis.

Dat is echt niet teveel gevraagd, eenmaal per jaar.

Over de auteur

Asher

Recent gepubliceerd

Archief

• Economie31 december 2020Nederland Coronacratie
• Politiek Nederland1 januari 2020Van de hoofdredacteur: OpinieZ in 2020
• Media23 oktober 2019Kajsa Ollongren: minister van Waarheid en Deugmedia
• EU28 november 2018Het Decreto Salvini: hoe Italië de immigratie beteugelt