Dring de macht van de politieke partijen terug
Versterk de band kiezer-gekozene
Foto:
Tijdens deze verkiezingscampagne wordt door verschillende nieuwkomers gesproken over de kloof tussen kiezers en politiek. Zij denken met hun nieuwe partijen die kloof te kunnen dichten. Maar politieke partijen vormen juist de kern van het probleem. Zonder de vrijheid van vergadering geweld aan te doen, moet de houdgreep van de politieke partijen op het parlement worden opengebroken. George van Bergen geeft zijn visie.
Thierry Baudet heeft meerdere keren aangegeven de debatten in de Tweede Kamer weinig zinvol te vinden. Ook Geert Wilders heeft zich wel eens boos gemaakt over hoe de kartelpolitici de controlefunctie van het parlement met hun gedrag uithollen en ze verweten dat ze in een nepparlement zitten. Wie kritisch naar de dynamiek van ons Lagerhuis kijkt, moet hen gelijk geven. Bij debatten worden vaak de bekende standpunten uitgewisseld, waarbij het debat meer de indruk werkt van een wedstrijdje vliegen afvangen dan een serieuze poging om gezamenlijk tot het beste beleid voor het land te komen.
Er zijn twee kringen waarin de antidemocratische invloed van politieke partijen zich manifesteert: de interne partijdynamiek en hoe partijen kandidatenlijsten vaststellen enerzijds en de kabinetsformatie en de fractiediscipline in de Kamer anderzijds.
Interne gang van zaken
Om in aanmerking te komen voor een plaats op de kandidatenlijst moet iemand in de meeste gevallen heel wat jaartjes als een brave voetsoldaat het loopwerk voor de partij hebben gedaan. Daarbij komt dat men ook loyaal de partijleider moet hebben gesteund. De kaalslag in de top van de VVD rond Mark Rutte is daar een goed voorbeeld van. Er staan nauwelijks ervaren bewindspersonen op de VVD-lijst. Bijna alle kroonprinsen hebben het veld geruimd, zodat alleen een soort fanclub van Rutte is overgebleven: geselecteerd en gevormd naar zijn evenbeeld, maar te licht om een bedreiging voor zijn positie te vormen. Om met hun eigen jongeren van de JOVD te spreken: #baantjescarrousel.
Rutte omringd door vrouwen op VVD-kandidatenlijst https://t.co/1QxtL4rSad
— Aukje de Vries (@aukjedevries) December 2, 2020
Kandidatenlijst
Partijen bepalen zelf wie en in welke volgorde kandidaat is voor een zetel in de Tweede Kamer. De procedure waarmee dat gaat is meestal schimmig. Soms mag een partijcongres stemmen over de lijst die is voorgedragen door het partijbestuur, maar zelden worden daar belangrijke wijzigingen op aangenomen. En als een partij in een vlaag van interne democratie besluit bijvoorbeeld voor het partijleiderschap een ledenreferendum te houden, lijkt de partijleiding er alles aan te doen om te zorgen dat de ‘juiste’ kandidaat gekozen wordt. De omstreden verkiezing van Hugo de Jonge tot partijleider van het CDA vorig jaar is hier een goed voorbeeld van. En toen hij zich terugtrok werd Wopke Hoekstra op het schild gehesen, in voorbijgaan aan Pieter Omtzigt, die meer aanspraak kon maken op het partijleiderschap met steun van tenminste (!) 49% van de leden.
Omtzigt is overigens een goed voorbeeld van hoe partijen proberen de samenstelling van de Tweede Kamer te bepalen in plaats van dat aan de burger over te laten. Omtzigt werd door het CDA in 2012 op een onverkiesbare plaats gezet, omdat hij zich als eigenzinnig parlementariër te weinig had aangetrokken van de partijdiscipline. Dankzij een sterke campagne werd hij toch nog met voorkeurstemmen gekozen.
Loyale partijtijgers
Zodoende slagen partijen erin om loyale partijtijgers in de Tweede Kamer te krijgen die zich netjes zullen houden aan de oekazes van de partijleiding. De wettelijke plicht van Kamerleden om hun functie “zonder ruggespraak” (de plicht om “zonder last” te functioneren hebben de partijen in 1983 uit de Grondwet geschrapt omdat nogal duidelijk was dat dat doorlopend werd geschonden) te vervullen, wordt hiermee tot een dode letter gemaakt en de praktijk is dus in feite in strijd met de grondwet. Het is veelzeggend dat hiertegen niet wordt opgetreden.
Gesloten gelederen
Van een regeerakkoord wordt gedurende het bestaan van een kabinet zelden of nooit afgeweken. Het is immers een broos evenwicht tussen vaak moeilijk verenigbare standpunten. In feite verkopen partijen hun steun voor de regering voor vier jaar in ruil voor de verwezenlijking van een paar punten uit hun programma. Dit is nog duidelijker geworden sinds de grote partijen zo klein zijn geworden dat voor een meerderheid zowel rechtse als linkse partijen nodig zijn, die verschillende verkiezingsbeloften onderling uitruilen alsof ze kwartetten. De oppositie kan dan praten als Brugman, maar de eenheid van de coalitie gaat voor de vraag of ze steekhoudende argumenten aanvoert.
Zelfs als uit de publieke opinie overduidelijk blijkt dat de bevolking het beleid afwijst, houden de coalitiepartijen de gelederen gesloten. Dat wordt gefaciliteerd door achterkamertjesoverleg tussen bewindslieden van de verschillende partijen en hun fracties. Je hoeft geen kristallen bol te hebben om te vermoeden dat het partijbelang bij dat soort overleg een belangrijke rol speelt; misschien zelfs een grotere dan het landsbelang.
Trouwens, die fractiediscipline wordt nog meer gekaderd door een regeerakkoord.
— Tim Ranzijn (@Ranzino1958) February 19, 2021
* Je stemt op een persoon in een partij
* Partij bepaalt de koers (daar gaat de persoonlijke nuance)
* Partij in coalitie (daar gaat de partij- èn persoonlijke nuance)
Middel, geen doel
Uiteraard is het geen optie om politieke partijen als zodanig te verbieden. Partijen zijn verenigingen en we kennen gelukkig het recht van vereniging. Politieke partijen zijn min of meer spontaan ontstaan in de beginperiode van onze parlementaire democratie, omdat parlementariërs met gelijksoortige opvattingen elkaar opzochten en zich organiseerden om gezamenlijk beter een vuist te kunnen maken. Helaas blijkt dat politici de partij als middel verwarren met het doel waar ze voor zijn gekozen, namelijk het volk vertegenwoordigen. Deze verleiding zien we bij alle partijen en het is een illusie te denken dat er politici zijn die zo nobel en wars van macht zijn, dat ze zich daar niet schuldig aan zouden maken.
Sombere maar rake analyse van @fvbeetz. Voor de politieke elite zijn kiezers decorstukken. #Verkiezingen2021 https://t.co/vkIUgQPSes
— Ger Struik (@GerBStruik) February 22, 2021
Districtenstelsel
Om toch de invloed van het partijbelang te kunnen terugdringen, zouden we de rol van partijen op verschillende momenten in het proces moeten terugdringen. We kunnen partijen niet verbieden om hun eigen kandidaten te kiezen, maar we kunnen wel de burger rechtstreeks invloed geven op welke kandidaat gekozen wordt in de Tweede Kamer. Nu is er een voorstel om het aantal voorkeurstemmen waarmee een kandidaat wordt gekozen te verlagen. Dat helpt uiteraard, maar voorkomt niet dat de partij nog steeds kan selecteren wie (verkiesbaar) op de lijst komt. De enige oplossing die ik daarvoor zie is om een districtenstelsel in te voeren, zoals andere landen dat ook hebben.
Directe band
Dan kiezen de kiezers een volksvertegenwoordiger per district. Dat kan iemand zijn van de lokale of regionale partij of van een grote landelijke. In een ouderwetse, meer persoonlijke campagne tellen geld en macht minder mee en spelen bekendheid met de kandidaat en het debat over ideeën een grotere rol dan nu. Kiezers hebben na de verkiezingen een directe band met tenminste één van de Tweede Kamerleden. En het Kamerlid heeft een eigen mandaat, en is niet of veel minder afhankelijk van de partij. Zijn of haar invulling van de rol van volksvertegenwoordiger wordt bepalend voor hoe kiezers hem/haar beoordelen en of ze vier jaar later opnieuw op die parlementariër stemmen of juist niet.
Twee stemrondes
Het bezwaar dat altijd wordt aangevoerd tegen een districtenstelsel is dat een partij met minder dan de helft van de stemmen meer dan de helft van de zetels kan krijgen, zoals we in het Verenigd Koninkrijk zien. In Frankrijk worden de leden van de Senaat per district in twee rondes gekozen. In de tweede ronde mogen alleen de twee kandidaten meedoen met de hoogste score uit de eerste ronde, als er geen kandidaat meer dan 50% van de stemmen kreeg. Op die manier kan de kiezer dus in de eerste ronde uit alle lokale kandidaten in zijn district kiezen. Als zoals te verwachten de twee overgebleven kandidaten tegenovergestelde ideologieën vertegenwoordigen, heeft de kiezer ten minste invloed op de koers van het parlement en dus indirect op die van het kabinet.
Dan is er het bezwaar dat sommige kiezers beide kandidaten in de tweede ronde onaantrekkelijk vinden. In Duitsland kent men een systeem dat er in het parlement niet alleen leden zitten namens een district, maar dat ook zetels worden toegewezen op basis van het percentage van de landelijke stemmen dat een partij via een lijst heeft gekregen. Dat zorgt ervoor dat de stemmen op kandidaten die niet in de eerste ronde via hun district worden gekozen niet voor die partij verloren gaan.
Wisselende meerderheden
Al deze formules maken de greep van de partijen op hun volksvertegenwoordigers losser. Blijft nog het probleem van de fractiediscipline over. Er is geen mogelijkheid om die fractiediscipline, die ervoor zorgt dat Kamerleden in de pas lopen, te verbieden. Wel kan de knellende invloed van het regeerakkoord verminderd worden. In Zwitserland, een land dat alom als een goed functionerende democratie wordt beschouwd, leveren de grootste partijen bewindslieden en rouleert het presidentschap. De regering moet voor zijn voorstellen in het parlement een meerderheid zien te vinden. Die meerderheid kan wisselen afhankelijk van het onderwerp.
Met zo’n constructie komt het primaat van de volksvertegenwoordiging weer voorop te staan en wordt de regering weer terug in de rol geduwd van executieve: een uitvoerende macht die via de democratisch gelegitimeerde volksvertegenwoordiging de volkswil uitvoert. Dit systeem kan worden aangevuld met een laagdrempelig correctief referendum, dus niet het voorstel dat net is aangenomen, dat in de praktijk door de hoge opkomstdrempel vrijwel onwerkbaar zal zijn.
Dan zou de macht in Nederland weer een stuk meer komen te liggen waar hij hoort in een democratie: in de handen van de bevolking. Maar ja, zie maar eens een partij te vinden die dit in zijn programma opneemt.
Over de auteur
Recent gepubliceerd
Media2021.07.10Aanslag op Peter R. de Vries wordt gespind als aanval op persvrijheid
EU2021.07.04Wat betreft de EU en immigratie zijn de verkeerde afslagen genomen
Politiek Nederland2021.03.13Kritiek Omtzigt op de “Haagse Kliek”: hoe nu verder?
Politiek Nederland2021.02.27Dring de macht van de politieke partijen terug
De politiek in Nederland is een zeer onbetrouwbare factor.
Je kies A en je krijg A + B + C en er blijft niets over van A waar jij voor gekozen heb.
Rutte heeft ook het demoniseren omarmt, voor zijn eigen gewin.
Rutte plaatst ook anders denkenden, bij het grof vuil.
Rutte laat zich als loopjongen, gebruiken.
Rutte zijn leugens zijn wereldberoemd, in Nederland.
Rutte heeft het CordonSanitair, nieuw leven in geblazen.
Rutte de man van de spertijd, in deze nieuwe eeuw.
Rutte is de slechtste MP van Nederland van na de tweede WO.
Zomaar 2 aanvullingen op de periode dat Rutte het schip Nederland laat stranden.
Belastingdienst keert al jaren te veel toeslag uit aan arbeidsmigranten.
In 2021 heeft nog niet iedere Nederlander zijn eerste Corona prik ontvangen, over de tweede prik praat men niet eens meer.
Ach ja, Mark Rutte denkt en handelt zelfs nu nog alsof hij de MP van Nederland is terwijl hij 200% DEMISSIONAIR is. De vergelijking met een dictator dringt zich dan ook sterk aan mij op.
De bal ligt nu bij de kiezer: als de bevolking rechts stemt: pvv, fvd lijst 30, gaan ze ook een blok vormen tegen links. Dan is een verschuiving mogelijk. Alleen op deze manier kunnen we ook de lockdown opheffen.
Er is een simpele methode om de kamer weer te laten functioneren zoals het bedoeld is. (zonder last stemmen ). Gewoon de grootste partij het kabinet laten vormen uit, alleen, hun eigen leden. Hoeven ze geen consessies te doen aan hun programma waardoor het regeringsbeleid een inhoudsloze chaos wordt en ze zullen hun wetsvoorstellen per stuk zodanig moeten opstellen dat ze een meerderheid in de kamer krijgen. (dat zorgt indirect dat ze aam de meerderheid van de kiezers tegemoet moeten komen en niet aan een bekonkeld programma waar niemand voor gekozen heeft. Bovendien geeft dit de kamerleden (uitgezonderd de grootste partij dus) weer de vrijheid te stemmen zoals ze eillen en zoals ze. De achterban beloofd hebben. Debatten hebben dan weer zin en het kabinet kan met de inbreng het wetvoorstel aanpassen en opnieuw indienen.
De Zwitserse model gebaseerd op de vier grootste partijen is de meest democratische vorm van regeren. In vier partijen zal de grootste deel van het bevolking vertegenwoordigd zijn. Kleine partijen zorgen maar zelf dat zij groot worden. Aangevuld door correctieve referendum wordt de bevolking direct bij het regeren betrokken. Mooier kan het niet. Daarmee is Zwitserland de enige echte democratie in Europa. Daar is het de moeite waard om te gaan stemmen en niet zoals in onze politieke poppentheater.
Kenmerk van het zwitserse model is ook dat er geen coalitieplan wordt gemaakt. De grootste 3 leveren elk 2 ministers en de 4e levert er 1. Nadeel is dat de winnaar nog steeds beloften niet kan (proberen) na te komen als ze het betreffende ministerie niet bemannen. Denk dat 1 partij regering beter werkt in nederland. Veel landen hebben een systeem waar (vaak) slechts 1 partij de regering vormt (UK) maar als nadeel heeft dat zij dan ook automatisch de meerderheid in het parlement vormen (agv het districtenstelsel). In Nederland zou het beter werken omdat de voorstellen uit de grootste partijen komen maar de vorm waarin het uiteindelijk goedkeuring krijgt komt uit de meerderheid van het parlement en dus het volk. Bovendien biedt het meer mogelijkheden op nuances in een wet.
Geen systeem is volmaakt maar deze zorgt voor hoge democratische gehalte. En via correctieve referenda valt ook veel binnen te halen al zullen ingewikkelde zaken niet via referenda beslist worden. Een partij regering neigt naar dictatuur. Het polderen staat leuk naar buiten toe maar ontneemt de zin van het bestaan van diverse politieke partijen.
Kan nooit dictatoriaal worden tenzij 76 zetels voor de grootste en ook nog 38 in 1e kamer. En dan nog kun je ze na 4 jaar wegsturen. (eigenlijk 2 door minderheid in 1e kamer te bewerkstelligen). De kans dat ze twee termijnen op rij 2/3 meerderheid halen om de grondwet te wijzigen is minimaal en hier kan eventueel een referendum voor worden ingesteld.
Het Zwitserse model is mooi en in Zwitserland werkt het blijkbaar goed. Maar hier in Nederland, waar het polderen in de politiek de enige vorm van besluitvorming is, kan ik me niet voorstellen dat het zou werken zoals de Zwitsers het bedoeld hebben. Het eerste dat NL zou doen is het correctief referendum de nek om draaien.
Het polderen staat leuk naar buiten toe maar ontneemt de zin van het bestaan van diverse politieke partijen.
Het polderen ontneemt niet alleen de zin van het bestaan van partijen maar ook de identiteit. Eenheidsworst troef in de kamer.
De zin van het bestaan van een partij is nihil als eigen identiteit ontbreekt. Zoals u zegt, een eenheidsworst.
Interessant voorstel.
Alleen vrees ik dat de bestaande kartel partijen nooit hun macht gaan opgeven. Voor een grondwetsverandering heb je 2/3 meerderheid nodig. Gaat helaas niet lukken.
Ben bang dat je gelijk hebt. Zal helaas bij wen gedachtenexperiment blijven tenzij het middels een revolutie tot stand wordt gebracht maar ja revoluties eindigen meestal in een minder gewenste staatsvorm. Heb nog nooit een revolutie gezien waar het er om ging de macht weg te geven.
Wil nog even aanvullen dat dit systeem ook de mogelijkheid biedt partijonafhankelijke neutrale experts en managers te kiezen die in hun uitvoering rekening moeten houden met de samenstelling van de kamer. Dan regeert geen enkele partij maar bepaalt de kiezers voorkeur wel de politieke richting. Best of both worlds en zeer democratisch.
Het is heel eenvoudig: partijvorming in de TK en EK moet verboden worden. Iedereen moet persoonlijk gekozen worden door de kiesdeler te halen.
Einde van een hele hoop gedoe:
einde baantjesjagerij, einde zulthoofden in de bankjes, einde buitenspel zetten van de kiezers, einde eenheidsworst.
Aangezien het met voeten treden van (grond)rechten en het maken van spoedwetten tegenwoordig geen enkel probleem is, zou dit mogelijk moeten zijn. Maar welke politici gaan tegen het stelsel stemmen?
Helemaal eens met de schrijver dat het districtenstelsel veel beter is omdat het de binding met de kiezer meer in stand houdt dan het huidige systeem. Nederland had overigens een districtenstelsel tot 1950 ongeveer.
De huidige kartelpolitici willen helemaal geen binding met de kiezer. Dat is alleen maar lastig. Bovendien is er al in de jaren 1970 besloten in een plan dat er gemeentes opgeheven gaan worden net zo lang totdat de COROP gebieden samenvallen met gemeentes.
Want dat is allemaal veel makkelijker als je Nederland wil volbouwen en miljoenen migranten wil binnenlaten. Rutte heeft wel eens gezegd dat hij Nederland als een bedrijf ziet en een bedrijf is voor de elite alleen een manier om zoveel mogelijk geld te verdienen.
En dat is nu precies wat er gebeurt.
Districtenstelsel vind ik minder omdat het dan altijd om links/recht , liberaal/progressief gaat je ziet in dat systeem altijd 2 grote partijen en geen kans voor nieuwkomers en dus vernieuwers
O juist dus nieuwkomers krijgen veel kansen in het huidige systeem, kijk maar naar SP, PVV en Forum. Scherp opgemerkt.
Veel meer dan bij een districten stelsel. Kijk naar UK, ukip had 12 % van de totale stemmen maar geen zetel
Ik vraag me al jaren af of ons democratische stelsel nog wel van deze tijd is. En log orgaan als onze overheid is mi niet opgewassen tegen de uitdagingen waar Nederland momenteel voor staat. We worden geregeerd door managers zonder kennis van zaken. De politiek is geen afspiegeling van de samenleving. Er zijn te weinig kundige mensen in de tweede kamer. De titel volksvertegenwoordiger zou een groot deel van de 150 eigenlijk niet mogen dragen. Ik vraag me dan ook af of de voorgestelde wijzigingen in dit artikel voldoende effect zouden sorteren. Of is het stelsel zo verrot dat het compleet anders moet?
Om aan de volgevreten machtbeluste pluche-tijgers te ontsnappen heb ik in 2006 op de PvdD gestemd. In die begintijd hadden ze eigenlijk alleen het dierenwelzijn als programma. Ze haalden toen 2 zetels en deden in mijn ogen goed werk. Daarna kwam het linkse sausje en was ik natuurlijk weg. Zo zie je, zelfs nieuwe partijen die met goede intenties de kamer binnen komt worden gecorrumpeerd door het stelsel en de hoop mee te mogen dansen op het bal.
Ik volg de debatten in de Tweede kamer al lang niet meer.
Deze verlopen steeds op dezelfde wijze. Een aanval gevolgd door nederig meedoen. Een eventuele motie haalt het praktisch nooit. Polderen in de kamer betekent graag willen meedoen en dus niet te kritisch zijn. De partijen houden dit in de gaten en stellen grenzen aan binnen welke je kan opereren. Vooral niet te ver gaan. Wij zien het ongemak bij de CDA met de ijverige lid Omtzigt. Er is bij de CDA verkiezingen geprobeerd om hem te temmen door bewuste promotie tot de tweede(!) man onder de directe controle van de wel gewenste opperhoofd zelf. Dat is op groteske wijze mislukt maar Omtzigt is intussen overwerkt en dat is niet van zijn eigenlijke werk maar door de achterkamer spelletjes. Als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks. En zo draaien alle politieke partijen mee in dezelfde molen in de hoop op meeregeren. Wij zijn nog ver van de Zwitserse systeem van de grootste vier partijen verwijderd. De enige echte democratische systeem. Kennelijk staat ons de echte democratie in de weg.
Ben ook gestopt met het volgen van de debatten in de 2e kamer om de reden die u omschrijft. Ben voor het Zwitser systeem, maar zou het al een vooruitgang vinden, wanneer we bij belangrijke besluiten met een referendum onze stem zouden kunnen laten horen en dat dit dan wel wordt gerespecteerd. Ook al zouden we een totaal andere samenstelling van de regering krijgen, dan zullen de ambtenaren op diverse departementen deze regering tegenwerken.
Het afloop van zo debat is al bij de aanvang bekend net of je een detective van achter zou lezen. Het Zwitserse systeem zorgt voor het ontbreken van het gegoochel tijdens de formatie. Kleine partijen zijn kansloos als zij de burger niet kunnen overtuigen om groot te worden. Simpel en overzichtelijk. Dat je een Zwitser moet zijn om zoiets te verzinnen is eigenlijk belachelijk. Maar Zwitsers houden kennelijk meer van democratie.
.
Je kunt er ook voor zorgen dat in de TWeede Kamer door de Kamerleden anoniem gestemd kan en moet worden (door knoppen voor ‘voor’ en ’tegen’ af te schermen). Hierdoor kunnen individuele Kamerleden afwijken van de partijlijn.
Keep on dreamin’ zeg ik heel cynisch, Mark Rutte die geen VVD-politici zou kunnen cancellen omdat hij niet weet wie in zijn partij voor of tegen heeft gestemd……..
Lijktbeen aardige optie maar als kiezer vind ik het wel belangrijk om te weten hoe een partij/persoon stemt. Zegt mij meer dan beloftes in verkiezingstijd. Daarom raad ik ook de volkskrant kieswijzer aan en dat terwijl ik de volkskrant verafschuw
Om een antwoord te geven aan de auteur op de vraag in de laatste alinea, FVD staat in-ieder-geval open voor vernieuwing op dit vlak. Volgens mij is juist om dergelijke kwesties (directere democratie, meer zeggenschap bij de kiezer etc.) Baudet zelfs de politiek in gegaan. Niet voor niets is ‘’kartelpolitiek’’ zijn vinding. De fout die Baudet nog te veel maakt is dat hij in het debat te vaak bezig is met bijzaken. Maar toegegeven, wat is het moeilijk hier doorheen te breken. Ik weet bijvoorbeeld nog dat als hij twee a drie jaar geleden aan het woord kwam de hele 2e kamer ‘’standaard’’ begon te ginnegappen, alsof hij een idioot was. Ik hoor dat de laatste niet meer, ik vermoed dat ze denken hem kaltgestellt te hebben. Ik hoop dat ze zich hierin vergissen.
Hier een mooi voorbeeld van Hannah Arendt hoe het wel zou moeten want met een meer betrokken burger wordt onze huidige nep-democratie wel democratisch (voor wat het waard is zeg ik erbij): https://www.wkpa.nl/interview-joke-hermsen/
Kan mij vinden in dit voorbeeld
Direct na hun beëdiging leggen 76 kamerleden hun functie van volksvertegenwoordiger neer en nemen plaats op de achterbank van de regering.
Dat is de democratie in Nederland.
Bij machtsmisbruik zouden regeringsleiders ook eerder persoonlijk ter verantwoording moeten kunnen worden geroepen. Nu zijn ze vrijwel onschendbaar ook al storten ze het hele land in de ellende.
Onze democratie is trouwens een indirecte democratie geworden omdat indertijd een groot deel van de bevolking analfabeet was en ongeïnformeerd. Dit nu is volkomen veranderd. Iedereen kan lezen en schrijven en heeft onderwijs gehad. Maar nog steeds worden de mensen niet goed geïnformeerd over wat er speelt in de maatschappij. Men maakt problemen zo ingewikkeld mogelijk en zegt dan, dat “Jan met de Pet” niet kan beslissen over zulke ingewikkelde zaken. Maar een democratie staat of valt bij een goed geïnformeerd, ingelicht en voorgelicht volk. Een eerste taak van een regering (en een politieke partij) zou dus, om een directe democratie te doen werken, zijn om maatschappelijke issues zo begrijpelijk mogelijk aan de mensen voor te leggen en niet zoals nu gebeurt informatie achter te houden en het debat te vervuilen met allerlei triviale bijkomstigheden. Dat gebeurt nu en daarom zijn debatten in de 2e Kamer een schijnvertoning waar de honden geen brood van lusten.