Corona-crisis verscherpt machtsstrijd tussen VS en China
Negatieve olieprijs leidt tot Amerikaanse woede
Titelfoto: president Xi Jinping van China. Bron: Newsroom European Council. Copyright EU. Citaatrecht ex art 15a Auteurswet.
De Haagse denktank HCSS van Rob de Wijk en Instituut Clingendael willen ons doen geloven dat China op weg is om de leiderschapsrol van de VS over te nemen. Voorzover dit al het geval was, heeft de coronapandemie in ieder geval een dikke streep door de Chinese rekening gezet. Het besef is doorgedrongen dat de globalisering – lees: de Chinese dominatie van de wereldwijde supply chains – te grote risico’s voor de daarvan afhankelijke landen inhoudt.
Deglobalisering en reshoring (het terughalen van productiecapaciteit uit China naar eigen land of regio) zijn het gevolg. En daarmee de teruggang van China’s invloed en macht op het wereldtoneel.
Genoeg is genoeg
De handelsoorlog tussen de VS en China was de eerste reactie op de groeiende rol van China in de wereldeconomie. President Trump zag deze ontwikkeling met lede ogen aan, vooral omdat China naar zijn inzicht vals speelde en met oneigenlijke middelen economische hegemonie probeerde te bereiken.
Hij besloot deze gang van zaken een halt toe te roepen en kondigde invoerbeperkingen en andere strafmaatregelen tegen China aan. Na aanvankelijk verzet telde partijleider Xi Jinping z’n knopen en sloot een akkoord met de VS, althans een eerste fase daarvan. De onderhandelingen voor een alomvattend akkoord werden voorgezet.
Eerste fase-akkoord
De timing deed de nodige wenkbrauwen fronsen. Precies op het moment dat China (eindelijk) erkende dat van een Corona-pandemie sprake was, kwam het eerste fase-akkoord met de VS tot stand. Was Xi bang dat China de schuld zou krijgen van de pandemie en de VS, maar ook de rest van de wereld, zijn land zou gaan boycotten? Met een behoorlijke Chinese scheut water in de wijn waardoor het akkoord mogelijk werd, hoopte hij waarschijnlijk een dergelijke boycot te voorkomen.
We zijn inmiddels enkele maanden verder en zien dat Xi niet in zijn opzet is geslaagd. Niet alleen Trump geeft China de schuld van de pandemie, direct of indirect door informatie te lang achter te houden, ook zijn Democratische tegenstander Joe Biden doet mee aan de blame game. Hij heeft zelfs letterlijk gezegd dat hij als president harder on China zou zijn dan Trump.
China will play central role in campaign strategies for Biden, Trump - https://t.co/462fz4LAFq #OANN pic.twitter.com/u4l3fSy2Pn
Machtsstrijd versterkt
Wat we zien is dat de Corona-pandemie de strijd om de wereldhegemonie tussen China en de VS heeft versterkt. Wellicht dat er in China gedachten waren opgekomen dat de pandemie in het eigen voordeel zou kunnen werken, omdat de VS en het Westen in het algemeen hard – harder dan China zelf – zouden worden getroffen. Ik denk dat dit een misrekening was. Ten eerste is China zelf hard getroffen door wereldwijde vraaguitval naar Chinese producten. Ten tweede viel het Chinese charme-offensief met de Nieuwe Zijderoute – Belt&Road – in duigen.
Afhankelijkheid
De Corona-crisis opende de ogen van de wereld. Niet alleen Trump wil een halt toeroepen aan de Chinese opmars; wereldwijd wordt ingezien dat er een te grote afhankelijkheid is gegroeid van de Chinese supply chains. De roep om vitale producten weer in eigen land of regionaal verband, bijvoorbeeld in de EU, te produceren wordt steeds luider. In de VS wordt hardop gesproken over bringing back our manufacturing. In diverse EU-lidstaten wordt aan strengere wetgeving gewerkt om te voorkomen dat China nog meer havens (zoals Piraeus in Griekenland) en nog meer industriële capaciteit (zoals Volvo in Zweden) opkoopt.
Huawei kan het inmiddels wel vergeten om in de VS en Europa een dominante rol te spelen bij de uitrol van de 5G-technologie. Wereldwijd is het Belt&Road initiative tot stilstand gekomen. En zelfs in Afrika, het continent dat de Chinese involvement leek te omarmen, is men teruggekomen van de liefde voor Chinese kredieten. Met als trigger de discriminatie van in China werkende Afrikanen tijdens de lockdown in dat land.
Innovatiekracht
De strijd tussen China en de VS gaat niet alleen over handel en productie. Het is tevens eens race tegen de klok wie als eerste kunstmatige intelligentie (AI) weet te beheersen, een strijd om technologische voorsprong. En die gaat de VS ook winnen. China is goed in kopiëren. Van alle Google-, Apple- en Microsoft-programma’s heeft het land eigen kopieën ontwikkeld. Met producten als Tiktok, WeChat, Youku, Weibo en Baidu.
Aan innovatieve Chinese ontwikkelingen, bijvoorbeeld op het gebied van de medische technologie, biotech, virtual reality, nanotech, nieuwe materialen, big data en AI schort het echter danig. Dat is niet zo wonderlijk: een samenleving waarin geen plaats is voor persoonlijke vrijheid kent geen creativiteit en innovatiekracht.
#China is the single greatest geopolitical threat to the U.S., and it is becoming apparent that Cold War 2.0 with China is upon us.https://t.co/3ZPNH2Tfya
— Buck Sexton (@BuckSexton) April 13, 2020
Val olieprijs
Een factor die bijgedragen heeft aan de verhevigde machtsstrijd tussen de VS en China is de val van de olieprijs. Dit heeft de VS als olieproducerend land beroofd van inkomsten en China als importland ‘beloond’ met een lagere olie-rekening. Dit heeft de Amerikaanse anti-China-gevoelens verder aangewakkerd en ervoor gezorgd dat de VS zich nog onverbiddelijker tegenover China is gaan opstellen.
Zoals elke prijs in een markteconomie komt ook die van olie tot stand door vraag en aanbod. Maar in tegenstelling tot de meeste producten is het aanbod van olie op een enkele uitzondering na, zoals de oliecrisis van 1973, vrij stabiel. De producenten hebben zich namelijk verenigd in een kartel, de OPEC. Niet alle olieproducerende landen zijn lid, maar het aandeel van de OPEC-leden is dermate groot dat deze organisatie er meestal wel in slaagt het aanbod zodanig te manipuleren dat de prijs stabiel en hoog blijft.
Zelfvoorzienend
Met de komst van de schalie-olie, die vooral in de VS wordt gewonnen, nam de macht van de OPEC echter af. Van een olie-importerend land werd de VS zelfvoorzienend en ging daarmee mede de internationale prijs voor olie bepalen. In de tussentijd was ook Rusland opgekomen als grote olieproducent en evenals de VS is ook Rusland geen OPEC-lid.
Het aanbod van olie nam door deze ontwikkelingen wereldwijd toe, terwijl de vraag achter bleef. De OPEC probeerde de regie en de prijs op niveau te houden. Dat deed zij met het bekende recept, door middel van productiebeperkingen. Deze keer werkte het beproefde recept echter niet. Rusland viel uit de boot en weigerde mee te doen met de productiebeperkingen. Het grootste OPEC-lid Saoedi-Arabië ontstak in woede en zette de oliekraan open. Rusland moest een toontje lager zingen. Een strijd om marktaandeel barstte op los.
Saoedische opzet
Boze tongen beweerden dat de Saoedi’s niet alleen Rusland wilde treffen, maar ook de VS. Dat land was weliswaar zelfvoorzienend geworden, maar beneden een olieprijs van zestig dollar per vat is de productie van schalie-olie niet rendabel. Als de wereldprijs (ruim) onder dat niveau zou worden geduwd, zouden vele producenten in de VS failliet gaan en zou de hegemonie van de OPEC onder leiding van Saoedi-Arabië zijn hersteld. De opzet van de Saoedi’s slaagde. De prijs daalde en de Amerikaanse producenten kwamen in de problemen.
Vraaguitval door Corona-crisis
Daar kwam de Corona-pandemie nog eens overheen. Wereldwijd gingen landen in lockdown. De vraag naar olie als brandstof en grondstof voor allerlei productieprocessen is bijna uitgevallen. Het dubbele effect van de door de Saoedi’s ontketende strijd om marktaandeel én de vraaguitval vanwege de Corona-crisis deed de olieprijs instorten. Het feit dat de meeste oliecontracten op termijn worden afgesloten versterkt nog eens dit effect. De kopers van termijncontracten die in de maand mei beschikbaar komen, probeerden van deze deals af te komen door massale verkoop. Daardoor overschreed het aanbod de vraag dusdanig, dat inmiddels een negatieve olieprijs resulteert.
BREAKING: US crude oil now below $0 for the first time in the history. pic.twitter.com/7y4tEppaVq
— INTELSky (@Intel_Sky) April 20, 2020
Machtsstrijd
Het is duidelijk dat velen in de VS de door China veroorzaakte Corona-pandemie de schuld geven van de totale ineenstorting van de olieprijs. Door Harvard-professor Graham Allison wordt voorspeld dat de machtsstrijd tussen opkomende macht China en heersende macht de VS vanwege de Corona-pandemie uit de hand zou kunnen lopen. Dat beide grootmachten in hun wederzijdse animositeit en machtsstrijd in de zogenoemde Thucydides-val zouden kunnen lopen: een verkeerde inschatting van elkaars bedoelingen.
Ik denk dat het niet zo ver zal komen. Daarvoor staan te grote belangen op het spel. Een winnaar zou er bovendien niet zijn. Beide grootmachten zouden bij een gewelddadige confrontatie verliezen. Dat we een periode van het terugdringen van de Chinese invloed in de wereld tegemoet gaan, daarvan ben ik wel overtuigd.
Kat in het nauw
Wat niet wil zeggen dat een kat in het nauw geen rare sprongen kan maken. Als de VS, de EU en Afrika China te snel en te hard laten vallen, zou de Chinese bereidheid tot compromissen op het gebied van internationale handel, patentbescherming en toegang tot de eigen markt van buitenlandse investeerders wel eens kunnen afnemen. Dit zou krachten kunnen oproepen die niet meer te beteugelen zijn. China zou in een dergelijk geval kunnen terugslaan met cyberwar, desinformatie-programma’s en wellicht zelfs met biologische oorlogvoering.
Dat moet uiteraard worden voorkomen. Mijn voorstel voor een drietrapsraket, waarbij vitale producten weer in eigen land of regio worden geproduceerd, maar de rest via internationale toevoerlijnen kan blijven komen, kan wellicht een bijdrage leveren aan het vinden van een nieuwe, meer gebalanceerde relatie met China.
Over de auteur
Recent gepubliceerd
EU2023.03.24Straks wordt uw gedrag gecontroleerd met de Europese digitale identiteit
Politiek Nederland2023.03.16De kiezer heeft gesproken. En nu?
Politiek Nederland2023.02.01Zoekt Rutte IV na PS-verkiezingen hulp bij links of bij centrumrechts?
Politiek Internationaal2023.01.14Groot risico van escalatie oorlog in Oekraïne
Ter aanvulling op dit werkelijk uitstekende en inzicht gevend artikel: de Verenigde Staten lijken zich meer en nauwer te willen binden aan India. In tal van opzichten nog niet zo ver voortgeschreden als China, maar wel een relevante mogendheid, die op dit moment westers gezind is. Men wordt in New Delhi behoorlijk zenuwachtig, als men de blik noordwaarts richt. Medio februari werd de Amerikaanse president tijdens een staatsbezoek als een vorst ontvangen -teken, dat men in hem vertrouwen stelt en van hem meer verwachting heeft dan van Europa, waar men Trump verguist en om China een beetje giechelt. Het vasthouden of versterken van banden met die landen, die China zat zijn, is alleen maar gunstig. Men behoeft de Volksrepubliek niet in het nauw te drijven, maar een paar flinke slagen om de Chinezen van veredelde roverspraktijken en machtshonger af te brengen, zijn noodzakelijk.
Vooral in Europa hanteert men sinds 1945 de opvatting dat handel drijven de methode bij uitstek is om vijandige ideologieën op de lange duur te democratiseren en van binnenuit te veranderen door de vorming van een middenklasse. Doordat deze opvatting uitsluitend werd bekeken vanuit een marxistisch kader, werd het als vanzelfsprekend verondersteld dat deze middenklasse – die zich in veel gevallen inderdaad gevormd heeft – dezelfde belangen en denkwijzen zou hebben als die van Europa. En dat dus ook politieke handelwijzen ervan zich zouden ontwikkelen in dezelfde richting als in Europa.
Eindelijk lijkt het dat men gaat inzien dat er op deze planeet ideologieën bestaan – China en de islam – die zo structureel vijandig staan tegenover de rest van de wereld, dat ze zich helemaal op hun eigen manier ontwikkelen, ondanks alle handelscontacten. Wat zich hier afspeelt, is niets anders dan de clash of civilizations.
Ik sluit me bij Andre aan. Het is duidelijk dat links totalitarisme, islamitisch fundamentalisme, en grenzenloze globalisering een parasitaire houding jegens de westerse beschaving aannemen. Handel is goed, zeer goed, maar het moet evenwichtig verlopen. Er zijn helaas geen goede formules om die evenwichten tot stand te brengen. Zelfs binnen de EU lukt het niet. Onder dit onvermogen gaan grote cultuurverschillen en belangen schuil. Er is geen gedeelde ethiek. Dat is vooral in het geval van de islam en China overduidelijk. Inmiddels zijn de economische afhankelijkheden van een niveau dat vergelijkbaar is met de militaire afhankelijkheden aan het begin van de Eerste Wereldoorlog. Gigantische destabiliserende krachten knallen door het systeem. Twee personen hebben dat veroorzaakt: Mohammed bin Salman (MBS, ofwel Mr. Bone Saw) en een onbekende, wellicht dode chinese B4 laboratoriummedewerker uit Wuhan. Het is niet toevallig dat de een de fundementalistische islam vertegenwoordigt en de ander het chinese totalitarisme dat streeft naar monopolisering van de wereldmarkten door zich laten voeden door de globalisering van het zelfvernietigende westen.
Als de EU zich hier ook weer mee gaat bemoeien is het hek van de dam en de aandacht is weer verlegd.
Mijn interesse en verontwaardiging, gaat over een artikel aangaande de noodoproep van de zorghelden in de verpleeghuizen, die volledig worden genegeerd door de Rutte clan.
Deze zorghelden lopen nog steeds (deels) onbeschermd rond in deze verpleeghuizen.
Rutte jij bent de het slechtste, wat Nederland na de tweede wereldoorlog is overkomen.
Marijnissen stelde het van de week terecht aan de orde, een onbelangrijke App gaat voor het leven in verpleeghuizen.
De reden voor het gebrek aan bescherming van zorghelden en ouderen in verpleeghuizen is het RIVM besmettingsmodel dat ten grondslag ligt aan het draaiboek dat gehanteerd wordt. Dit draaiboek is gebaseerd op SARS1 en niet op SARS2 (Coronavirus, Covid19, China/Wuhan virus). Groepsimmuniteit is het toverwoord. Die krijg je niet met mondkapjes en andere beschermingsmiddelen. Dus is daar geen enkele belangstelling voor. Dus vist Nederland achter het net, terwijl elders (Duitsland, China) men alles opkoopt wat los en vast zit, ook uit Nederland, ook al zijn dat de allerlaatste voorraden van Nederland en krabben zelfs de op geld beluste handelaren zich op het hoofd of dit wel een goed idee is. De verpleeghuisbewoners en hun verzorgers zijn de sjaak.
@ H.J.
“Onze” onvolprezen m.p. smeet z’n iPhone op zijn bureautje tijdens het gesprek in de 2de Kamer over het virus, hij deed dat tijdens het debat met o.a. mevr. Marijnissen. Het smijten met z’n iPhone deed mij denken aan het eveneens kinderlijke gedrag van de voormalige premier van de USSR, Chroetsjov, die tijdens een debat in de VN met z’n schoen op een tafeltje ging slaan, omdat hij z’n zin niet kreeg en geen tegenspraak duldde.
RUTTE IS VAN HETZELFDE KALIBER ALS DIE CHROETSJOV n.l. een dictator met een geweldig grote bek, die álle redelijkheid uit het oog is verloren !!
Geo-politiek is makkelijk terugkijkend en moeilijk in het nu. Nazi-Duitsland leek in de jaren 30 de juiste oplossing gevonden te hebben voor de werkloosheid. Er leek sprake van (grote) ondernemersvrijheid in combinatie met (krachtdadige) overheidssturing (Autobahnen en opdrachten voor de “verdediging” (Wehrmacht)). Dit in tegenstelling tot de econonomische ellende toendertijd in Nederland als gevolg van de “keiharde” gulden icm “het gebroken geweertje” (maw we gaan onze vrijheid niet meer verdedigen) ethiek. “Gaat u maar rustig slapen” zo zei Colijn aan de vooravond van de oorlog. De NSB spon er toen garen bij. Inmiddels weten we wat de uiteindelijke gevolgen waren.
Om geo-politiek te analyseren is het beter om te kijken naar de feitelijke “kern” van een land. Wat gebeurt er economisch, ethisch en intellectueel? Dan zie je dat een land als China keihard door de mand valt. Een enorm schuldenland met beperkte ondernemersvrijheid en met een centrale boodschap dat “alles beter zal worden” en als dat niet beter wordt dat dat het gevolg is van “feindliche korper” maar dan in het Chinees. Waarbij die centrale boodschap gekoppeld is aan een verheerlijking van één persoon: Xi “the man”. Vergelijkbaar met de toenmalige verheerlijking rond Stalin, Hitler en Mussolini. Ethiek, zoals gebleken is ivm het niet tijdig aanpakken en melden van de Corona, is in China een te gebruiken staats “instrument”. Internationale organisatie zoals de WHO zijn, via juiste invloed, te koop. Intellectueel? Propaganda icm met het uitgebreid stelen van IP door niet erkende “hackersgroepen”. Het volk voor de gek houden? ja, blijf aub investeren in vastgoed en realiseer je niet dat miljarden weggegooid worden in (geo-politieke) partners zoals landen in Afrika en Europa. Belt the road forever!
Ik mis Mao in uw reactie, de grote roerganger en grootste moordenaar aller tijden.
Nog steeds gefêteerd in kringen van GL en SP.
Helder inzicht in de stand van zaken
Wellicht een biologische oorlogsvoering tot gevolg?
Ik denk dat die al begonnen is met Covid-19.
Dat China een klein deel eigen bevolking ervoor opoffert twijfel ik al zo niet aan.
Daar zijn menig voorbeelden van grootmachten van bekend. De VS heeft dat middel ook wel gebruikt ten tijden van nuclear testen.
Voeg alleen aan je drietrapsraket toe dan de handelsbalans met China dan wel in evenwicht moet zijn, zodat we niet onze middenklasse blijven verarmen ten gunste van een nieuwe chinese middenklasse.
Want hoe trots onze elites zichzelf op de borst slaan dat de wereld zoveel beter wordt en zoveel mensen uit de armoede worden getrokken in de laatste decennia… dit is op kosten van onze middenklasse geweest. Onze welvaart vloeit naar landen als China door een scheve handelsbalans. Goedkopere spulletjes wegen niet op tegen verminderd welvaartsniveau. Dat is korte tegenover lange termijn effecten.