Slachtoffer-daderdenken in geschiedschrijving dekolonisatie Nederlands-Indië
Hedendaagse normen worden toegepast op andere tijd
Titelfoto: Javaanse revolutionairen (1946) van Tropenmuseum, gepubliceerd onder CC BY-SA 3.0. Citaatrecht art. 15a Auteurswet.
Rutger Bregman was enkele weken geleden te gast in DWDD. Hij distribueerde daar zijn pamflet ‘Het water komt’. Een eenzijdig verhaal over het zwartste scenario van de zeespiegelstijging. Met de wind in de rug van DWDD denken veel kijkers dat het allemaal waar is. Misleiding via de publieke omroep.
Voorin dat pamflet staat een aan Johan van Veen ontleend citaat: “Het probleem van Nederlanders is dat ze zichzelf zo wegcijferen, zo bescheiden zijn, dat ze hun eigen geschiedenis niet meer geloven.” Van Veen was een briljante Nederlandse ingenieur die waarschuwde voor de watersnoodramp van 1953. Hij was de grondlegger van ons Deltaplan. Een groot man.
Koloniale mogendheid
Ik denk dat er meer aan de hand is met de Nederlanders en hun geschiedenis. Ze weten er in het algemeen niet zoveel van af. En als het om de geschiedenis gaat van Nederland als koloniale mogendheid en als één van de grootste handelsnaties van de wereld, dan is het probleem van de Nederlanders dat ze wegzakken in een schuld- en boetebesef over wat er destijds allemaal wel niet fout is gegaan.
Recent wees oud-minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot in dat verband op onze calvinistische aard: onze zonden nog een keer opkloppen en daarvoor vergiffenis vragen. De publieke media werken daaraan mee en publiceren artikelen als iemand vindt dat de uitdrukking ‘Gouden eeuw’ in de ban moet. Publicisten roepen zelfs op om in Amsterdam straatnamen te vernoemen naar Indonesiërs die actief waren in de onafhankelijkheidsbeweging in Nederlands-Indië en één van de pleinen van Amsterdam de naam ‘Merdekkaplein’ (onafhankelijkheidsplein) te geven.
Bril van nu
De neiging tot zelfkwelling neem zo grote proporties aan. Dat is in het bijzonder het geval als het over onze geschiedenis als koloniale mogendheid gaat. Niet de historische context en de feiten staan dan centraal, maar het schuldbesef over zoveel onrecht in Nederlands-Indië, door ons veroorzaakt, en de situatie van toen beoordelen naar de inzichten van nu.
Het is dit slachtoffer-daderdenken dat in Nederland een hoge vlucht neemt als de geschiedenis van Nederlands-Indië aan de orde is. Dat is het denken in slachtoffers (de Indonesiërs) en daders (de Nederlandse kolonialisten) en de schuld en afschuw die wij over dat verleden moeten voelen. Excuses aanbieden, morele en financiële openstaande rekeningen vereffenen. Dat hoort allemaal bij dit schuld- en boetedenken.
Slachtoffer-dader
Ook op andere terreinen is dit patroon waar te nemen. Een mevrouw met een boerka wordt door een buschauffeur de toegang tot de bus geweigerd. Die vrouw, die handelt in strijd met de regels van het boerkaverbod, wordt dan in de media tot slachtoffer gemaakt van de buschauffeur, die als dader van dit onheil wordt bestempeld. Terwijl die vrouw gewoon fout zit en de consequenties van haar fout moet accepteren. Ik denk dat het denken in deze dichotomie van slachtoffer-dader een pest is voor de gezonde ontwikkeling van onze samenleving.
Onderzoek dekolonisatie
In 2017 is met steun van de Nederlandse regering een grootschalig onderzoek gestart naar de dekolonisatieperiode Nederlands-Indië 1945-1950. Dat onderzoek duurt vier jaar en komt in 2021 met een eindrapport. Onderzoekers verbonden aan het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD), Koninklijk Instituut van Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) en Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) zijn actief in dit project. Wat er tot nu toe bekend is over de richting van dit onderzoek, maakt duidelijk dat het zich eenzijdig ontwikkelt met een focus op het Nederlandse geweld tijdens die periode. Het Indonesische geweld verdwijnt naar de achtergrond. Dat is een onhistorische eenzijdigheid. Een ander voorbeeld van slachtoffer-daderdenken.
De periode van toen wordt bekeken met de morele, politieke en juridische opvattingen van nu. De historische context speelt op deze manier geen rol. Het oogmerk lijkt om ons Nederlanders nog een keer indringend te confronteren met wat wij destijds allemaal fout hebben gedaan. Daar zullen we dan excuses voor moeten aanbieden en we zullen financiële claims van Indonesische kant moeten accepteren. Dat is het te verwachten gevolg van dit onderzoek.
Het onderzoek naar de dekolonisatie van Nederlands-Indië veroorzaakt al sinds de start onrust https://t.co/67hiof0DX0 pic.twitter.com/vA46WW6LzM
— Bert Immerzeel (@BertImmerzeel) June 21, 2019
Onwetenschappelijk
Er ligt geen wetenschappelijk onderzoeksmodel ten grondslag aan het onderzoek. De vijf principes van wetenschappelijke integriteit (eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid, verantwoordelijkheid) worden niet gerespecteerd. Een wetenschappelijk historisch onderzoek is het daarom feitelijk niet (zie mijn analyse Meerjarenonderzoek Stand van zaken januari 2020). Het is het opstellen van een politiek pamflet waarin de argumenten worden verzameld, die de reeds bij de start aanwezige politieke opvattingen van de onderzoekers bevestigen. In de publiciteit spreekt de woordvoerder van dit onderzoek desalniettemin van een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek!
Mondo
Zaterdag 22 februari 2020 werd het VPRO-programma Mondo uitgezonden over de geschiedenis van Nederlands-Indië. In dit programma werd gegrossierd in beschuldigingen richting de Nederlanders. Bij de introductie werd het beroemde boek van Eduard Douwes Dekker (Multatuli) ‘Max Havelaar’ genoemd. In dat boek zou het machtsmisbruik van de Nederlanders in Nederlands-Indië centraal staan. Dat is feitelijk onjuist. Multatuli’s boek is een aanklacht tegen de knevelpartijen van de Javaanse vorsten van hun onderdanen en hekelt de Nederlanders die daar niet actiever tegen zijn opgetreden. Hij wilde dus dat de Nederlanders actiever als kolonialen zouden zijn geweest.
Zwart fotoboek
In het programma trad acteur Thom Hofman op en hij mocht daar zijn ‘zwarte’ fotoboek nog eens presenteren. Hofman heeft het over een objectieve kijk en wil de geschiedenis recht doen. In feite presenteert hij een subjectieve kijk en doet hij de geschiedenis geen recht. Hij springt van de Java-oorlog van 1825 naar de Atjeh-oorlog van 1904, stipt de ethische politiek aan, overdrijft het ultrarechtse element in Nederlands-Indië die het ‘ware gezicht’ zou zijn van die tijd, en eindigt met de wrede dekolonisatieoorlog van 1945 en volgende jaren. Ik ervoer het als een ontstellend eenzijdig ratjetoe van ‘feiten’ zonder enig verband en los van de historische context. Maar wel besluiten met de uitspraak: “De gruwelijkheden van het koloniale verleden.” Een ultiem voorbeeld van slachtoffer-daderdenken.
Het programma eindigde met de auteurs Lara Nuberg, Marion Bloem, Kester Freriks en Adriaan van Dis rond de tafel.
Excuses
Moeten we nu wel of geen excuses aanbieden? De meningen waren verdeeld.
Kester Freriks riep op om genuanceerd te kijken naar dat verleden, de verschillende perspectieven bij elkaar te houden en niet te polariseren. Alleen zo kunnen we leren van onze geschiedenis. Adriaan van Dis meende dat polarisatie leidt tot beter nadenken. “Zonder wrijving, geen glans!”, riep hij. Een opmerkelijk standpunt.
Polarisatie is een gesloten (denk)houding. Die bevordert doofheid, respectloos gedrag en een bevestiging van het eigen denken, als het moet met geweld. Zo leert de geschiedenis met de daarin voorkomende revoluties dat polarisatie leidt tot terreur. Die kwam voor in de Franse, de Russische en de Indonesische revolutie.
Nadenken vereist een open houding en respect voor de ander.
Lara Nuberg en Adriaan van Dis beklemtoonden dat er een onderscheid is tussen herinnering en geschiedschrijving en de historische context. Dat was een verfrissende uitspraak in een uitzending waarin de historische context nagenoeg geen rol speelde.
Calvinistisch
In die context was Nederland een van de vele andere koloniale mogendheden. Dat is een periode in de geschiedenis die volgens de opvattingen van destijds moet worden beoordeeld. Dat vinden wij Nederlanders kennelijk heel lastig omdat onze calvinistische aard of ons slachtoffer-daderdenken ons in de weg zit. Als we dat verduisterende politieke denken nu eens achter ons zouden laten? Als we nu eens zouden gaan kijken naar hoe we met de Molukkers en de Papoea’s zijn omgegaan destijds? De Molukkers zijn bij hun terugkeer naar Nederland schandelijk behandeld. En de Papoea’s hebben we in de steek gelaten en overgeleverd aan het machtsdenken van de Indonesische overheid, die hun belangen heeft verkwanseld.
Werkelijkheid
Als wij Nederlanders nu eens dat verduisterende slachtoffer-daderdenken zouden stoppen en de werkelijkheid onder ogen zouden zien. Dan zouden we ook een duidelijk zicht krijgen op de geschiedenis van de dekolonisatie van Nederlands-Indië 1945-1950. Dan zouden we zien dat de voorstelling van zaken dat er destijds slechts sprake zou zijn geweest van Indonesische onafhankelijkheidsstrijders (de slachtoffers) tegen de Nederlandse koloniale overheerser (de dader) vals is.
Koning Willem Alexander en koningin Maxima gaan binnenkort op staatsbezoek naar Indonesië. Ik hoop dat ze goed zijn voorbereid en niet zijn beïnvloed door historici die zijn behept met dat slachtoffer-daderdenken.
Over de auteur
- Jurist. Auteur van ‘Kapitein Raymond Westerling en de Zuid-Celebes-Affaire (1946 – 1947) – Mythe en Werkelijkheid’.
Recent gepubliceerd
Klimaat en Milieu14 september 2023NOS gaat weer de fout in met onevenwichtige berichtgeving
Kolonialisme15 augustus 2023Open brief aan Femke Halsema over haar afwezigheid op Indië-herdenking Amsterdam
Kolonialisme5 juli 2023Ons koloniale verleden moet en zal negatief zijn
Kolonialisme17 juni 2023Rutte blundert met vervroeging onafhankelijkheidsdatum Indonesië
Er is geen land in de wereld, wat zich zo laat piepelen door personen met roots in andere landen, als Nederland.
Er is dan ook geen overheid die genegen en of in staat is, de Autochtone burgers van Nederland hier tegen te beschermen.
Het is zoiets als in de hedendaagse D’66 rechtspraak, de dader is slachtoffer en het slachtoffer manoeuvreert men in de dader rol.
Als oudere Nederlander, is Nederland bijna niet meer in staat, om mij hiertegen te beschermen.
@ H.J.
Met u eens.
U dient u zelf te beschermen in dit “rijke” landje, en daartoe zélf de middelen aan te schaffen.
De politie en het leger zijn er NIET meer om ons te beschermen tegen de diverse vijanden ; het leger bestaat uit 7 soldaten en een defecte tank, en verblijft meestal in vreemde landen, teneinde aldáár de bevolking te beschermen, de politie is alleen nog bezig met het beschermen van bedreigde politici, zoals dhr. Wilders en de tijd die ze over hebben wordt besteed aan het innen van zoveel mogelijke bekeuringen en het trachten tegen te houden van de Boeren.
Heel goed stuk. De enige manier om echt van de geschiedenis te leren is door objectief naar de feiten te kijken. Die zijn maar zelden zwart-wit.
De wereldgeschiedenis staat bol van kolonisatie, slavernij, plunderingen en massamoorden. Niet alleen in Europa; ook in Azië, Afrika, het Midden Oosten en Amerika werden rijken gesticht door omringende volken te onderwerpen. Democratie bestond vrijwel nergens, dictators beheerden de meeste rijkdommen. Voor wij Indonesië betraden was het geen paradijs, en dat is Indonesië nog steeds niet.
Vingerwijzen naar mensen die al een paar eeuwen dood zijn is niet alleen zinloos, maar ook een opstapje naar nieuw geweld. Niks is dodelijker dan de door socialisten gepredikte eeuwigdurende rancune. Denkbeeldige erfzonden van hele bevolkingsgroepen zoals boeren en joden leidden tot grootschalige genocides. Dat links momenteel stelselmatig allochtonen tegen autochtonen opstookt is gevaarlijk spel.
Ik denk dat het Nederlandse kolonialisme bijna half zo wreed, en zelfs net zo onrechtmatig was als het Ottomaanse kolonialisme.
En nu?
Nu niks. De geschiedenis kan niet terug gedraaid worden. Nederlanders, Ottomanen en alle andere volken ter wereld zullen moeten leren van het verleden. Zonder oude rekeningen te willen vereffenen, want die gaan slechts de geschiedenis herhalen.
Prima artikel. Ken de verhalen van mijn opa, die na de tweede wereldoorlog daar naartoe moest. Zijn vreselijke dingen gebeurd die door een jongen van 19 nooit vergeten zijn.
Een goed uitgangspunt binnen de geschiedschrijving is dat elke geschiedschrijving vanuit de eigen bestaanshorizon geschreven wordt, ‘de werkelijkheid onder ogen zien’ wordt daarmee een lastig verhaal wat alleen aan die mensen is toevertrouwd dat de waarheid in pacht heeft.
Pas geleden zag ik een plaatjesboek over Congo van de vader van mijn vriendin uit begin jaren ’50. Plaatjes die krijgt bij het doen van boodschappen. Als hetzelfde boek in deze tijd zou verschijnen in de supermarkt, dan is de Nederland te klein. Door en door racistisch. De samenleving van toen was door en door racistisch. Elke verwijzing van vermeend racisme van nu door links gaat voorbij aan de context van toen.Links is van mening dat alleen zij de vooruitgang sinds de oorlog hebben ondervonden en dat rechts stil is blijven staan. Friedrich Nietzsche heeft een aardige traktaat geschreven; ‘Over het nut en nadeel van geschiedenis voor het leven’. Als autonoom denkend wezen zie ik de discussie tussen links en rechts met lede ogen aan. Er is geen reden met betrekking tot geschiedenis trots te zijn, mij schuldig te voelen, mijn identiteit daaraan te ontlenen of welke emotie dan ook daaraan te verbinden. Alle kuddes en kuddevorming gaan hun gang maar, ik leidt mijn eigen autonome leventje waar ik trots, schuld en identiteit vandaan haal. Een belangrijk beginsel van de vrije opvoeding is denk ik dat een kind dat volwassen wordt geen schuld meekrijgt. Als ouder vrijwaar je je kinderen van ouderlijke schuld. Een kind kan en mag geen investering zijn. Zo moet ook de geschiedenis en geschiedenis zijn dat ons vrijwaart van schuld.
Goed dat u het in herinnering brengt. De Max Havelaar is inderdaad vooral een protest tegen het machtsmisbruik van de Javaanse “inlandse”vorsten.
Wanneer biedt de koning van Marokko mij nu eens zijn verontschuldiging aan voor het ontvoeren van mijn betbetbetbetbetovergrootmoeder door de Barbaren (Berbers)? Met een toepasselijke financiele compensatie voor het ongelooflijke verdriet mij aangedaan, natuurlijk.
Het dekolonisatieproces van Indonesië kan niet tot slachtoffer-daderdenken worden gedeconstrueerd zonder onrecht te doen aan de volgende tien factoren: 1. het politieke landschap in Nederland was verdeeld, waarbij bedacht moet worden dat een zekere politisering in verband met de kiezersgunst altijd een rol speelt; 2. internationaal-rechtelijk maakte Indonesië na de overgave van Japan gewoon weer deel uit van het Koninkrijk der Nederlanden; 3. Nederland stond voor de taak van wederopbouw, sommigen veronderstelden dat zonder Indonesië dat moeilijker zou gaan; 4. Indonesisch zelfbestuur werd algemeen een moeizame toekomst toegedacht, dat bleek overigens ook te kloppen; 5. de roep om onafhankelijkheid werd in verband gebracht met anti-westers politiek van Japan; de Japanse politiek was overigens vele male erger dan de westerse getuige de 3 a 10 miljoen Japanse slachtoffers, waaronder miljoenen javanen, maar de gruwelijke jappenkampen en de Birma spoorweg waren ook voor vele Nederlanders fataal; 6. de gewelddadigheid van de indonesiërs was van een ongekende wreedheid (ik geloof niet dat tjingtjangen in Van Dale staat, maar het is een onbeschrijfelijk brute moordvorm, waarbij zwangere vrouwen en kinderen niet werden ontzien, en die op grote schaal werd toegepast en aangemoedigd door Soekarna en de zijnen); 7. er was algemene overeenstemming in Nederland dat er sowieso een grote mate van onafhankelijkheid zou worden toegekend, daartoe werden al in de twintiger jaren aanzetten gegeven, maar dat raakte door de crisis van de dertiger jaren op de achtergrond; 8. de Amerikanen waren sterk voorstander van onafhankelijkheid, al was het alleen maar ter bevordering van de vrijhandel, waar koloniale rijken een belemmering voor vormden en die voor het Amerikaanse bedrijfsleven veel …
Uit mijn dikke Van Dale (1976): tjintjangen (Ind.) ww., in stukjes snijden of hakken.
Overigens kan ik De tolk van Java van Alfred Birney aanbevelen. Prachtige roman over deze tijd die noch het geweld van Nederlanders noch het geweld van de peloppers uit de weg gaat.
Zo omschreven lijkt tjintjangen een onschuldige bewerking uit een Indonesisch recept. In werkelijkheid hakte men geslachtsdelen af bij blanke europeanen waarna dezen aan mootjes werden gehakt of zwaargewond achter werden gelaten. Dit deed men ook bij weerloze kinderen en zwangere vrouwen die terugkeerden uit jappenkampen. De indonesiers waren daartoe opgehitst door japanse anti-blanke propaganda, deels om de geallieerde opmars in de Stille Oceaan richting Japan te vertragen. MacArthur ging wijselijk om Indonesie heen. Het boek van Birney is inderdaad een aanrader.
Er is geen volk ter wereld wat naar onze huidige maatstaven zonder schuld is. Het is beter om het verleden te laten rusten, en er lering uit te trekken voor de toekomst. Linkse zelfkastijding en zelfhaat breken ons af. Daar wordt niemand beter van. De verspreiders van zelfhaat en valse eenzijdige en onwetenschappelijke geschiedschrijving verdienen geen podium. Bij de Bregmans van deze wereld staat de uitkomst al vast, het is een kwestie van de juiste argumenten filteren.
(vervolg van https://opiniez.com/2020/03/01/slachtoffer-daderdenken-in-geschiedschrijving-dekolonisatie-nederlands-indie/baukegeersing/#comment-16715) … mogelijkheden zou bieden; 9. over het algemeen is er een totaal gebrek aan historische kennis over de achtergronden van de Nederlandse aanwezigheid in Indonesië die linea recta terugvoert naar de Tachtigjarige Oorlog, de nederlandse strijd om de geloofsvrijheid; 10. Tevens is er een gebrek aan kennis over wat Nederland aan de ontwikkeling van landbouw, mijnbouw (aardolie), handel (westerse afzetmarkten), gezondheidszorg, onderwijs en infrastructuur heeft bijgedragen. Overigens was Nederland als klein landje makkelijk te dwingen de koloniën af te staan. Bij Frankrijk en Engeland ging dat een stuk moeizamer, denk aan Maleisië en Vietnam of over tientallen landen in Afrika nog maar te zwijgen. Duitsland was alles al kwijtgeraakt na de Eerste Wereldoorlog, anders was het van hetzelfde laken een pak geweest.
Prima verhaal. Ik ken de geschiedenis zo’n beetje. Mijn vader was als (reserve-)officier verplicht in N.O.I. van eind 1946 tot eind 1949, ik zag hem pas (en hij mij) toen ik bijna 3 was. Mijn dochter heeft meer recentelijk meerdere jaren in Papua Nw-Guinea en Makassar (Celebes) gewoond.
Ook heb ik veel over de geschiedenis van de VOC gelezen. De ‘uitbuiting’ van inlanders viel wel mee. Het was veel meer een handelsclub, die niet alleen in Indië maar in talloze havens rond de Indische Oceaan (ruil)handel dreef. Zonder geweld of uitbuiting, want op veel plekken in India, Ceylon of landen onder Arabische/islamitische invloed waren er plaatselijke machthebbers die je maar beter te vriend kon houden. En je wilt niet weten hoeveel ‘westerse’ kennis de VOC daar achter liet, in de vorm van technieken (bouw, instrumenten, landbouw) en gereedschappen.
Neem bijvoorbeeld Zuid-Afrika. Nooit een kolonie van de Hollanders geweest (wel van de Engelsen), slechts een verversingspost van de VOC, en later een immigratieland voor vele Europeanen, niet alleen Hollanders. Voor 1800 zeer dun bevolkt, er woonden alleen nomadische Koi-San mensen. De grote huidige meerderheid van Bantoes (verzamelnaam voor Zulu’s, Xhosa etc.) is afstammeling van stammen die pas in 1810-1860 daar binnentrokken vanuit het Noorden. Er zijn voor 1800 wat ‘Koi-Burgher wars’ geweest, maar stelden niks voor vergeleken met de zeer bloedige Zulu-wars van de op goud en diamanten beluste Engelsen na 1860, toen die vreselijke Britten over (voorlopers van) het machinegeweer begonnen te beschikken.
(wordt vervolgd)
Dat soort mensen zijn zelfgenoegzame duurpratende azijnpissers.
Deconstructie en critical theory zijn geen gebieden van wijsgeer maar van marxistisch verlangen om de westerse wereld van binnenuit te vernietigen.
VERVOLG
Het is waar, de VOC importeerde ‘slaven’ naar ZA. Maar die slavernij was mild in vergelijking met de trans-Atlantische plantageslavernij. Slaven konden zich (na christen worden) al in de 18de eeuw vrijkopen (en zelf ‘slaven’ inhuren). In 18de-eeuwse Kaapse archieven zijn gerechtelijke verslagen te vinden van ‘slavinnen’ die zich beklaagden over klappen van de baas, en gelijk kregen! In mijn ogen waren het inmiddels meer ‘gastarbeiders’ dan slaven.
Nu over de aanwezigheid van Nederlanders in voormalige overzeese gebiedsdelen. Ik denk dat velen in Suriname wensten dat ‘wij’ er nog waren.
Meer weet ik van Nw. Guinea, mijn schoonzoon en dochter hebben er vele jaren plantages beheerd en les gegeven. Het Westelijke deel is een wingebied voor Indonesië geworden, de rechten van de Papoea’s worden stelselmatig onderdrukt.
De schuld van NL? Nee, van VS en UK die ons destijds dwongen het af te stoten. Voor die tijd deden we er absoluut niet aan ‘koloniale uitbuiting’, we hadden slechts een vestiging in Hollandia en wat zendelingen in het binnenland.
Het Oostelijk deel (PNG) is na een tijdje Australisch beheer de dupe geworden van extreme corruptie door de politieke baasjes daar. Die lieden denken nog in termen van stammenoorlog, tussen de diverse valleien daar. Vroeger waren dat natuurlijke grenzen. Nu niet meer.
Maar de politieke leiders in PNG zien het land als een ‘westerse’ constructie, waar je optimaal van moet profiteren.
Ook hier, in het Oostelijke deel, zijn de gewone Papoea’s de sjaak…
Nederland heeft niets van zijn kolonieën gebakken. Kijk maar naar de Antillen, Suriname, Ned.O.I. Zelfs onze taal hebben wij er niet achtergelaten, dit in felle tegenstelling tot de Portugezen, Spanjaarden en Britten in hun regios. En waar we dat in ZA nog wel of min of meer hebben gedaan, liep ons Land wanstaltig voorop om het in elkaar te trappen.
Wat deden wij dan eigenlijk in al die gebieden?
En ook dat is een Nederlandse collectieve schuld. Er werd ‘niet groots verricht’. ‘Wij voeden niet op’, schreef eens een Franse onderzoeker in geloof ik 1937, en dat lijkt juist. En nu worden wij hardhandig door vreemdelingen ‘streetwise’ gemaakt. We lieten ze zonder kloppen binnen. Weer een eigen schuld!
Mutatuli schreef het: ‘er ligt een roofstaat aan de zee, tussen Oostfriesland en de Schelde’. Max Havelaar.
Weinig verrassende reactie. Erg typerend voor het huidige tijdsgewricht. Gebaseerd op eenzijdig gekozen criteria. Natuurlijk valt er van alles op de Nederlandse koloniale geschiedenis aan te merken. Maar bedenkt wel dat de Max Havelaar vooral een politiek pamflet was dat geschreven werd in een tijd dat de inzichten over doel en middelen van koloniaal bestuur en ontwikkeling aan het kantelen waren. Volgens de criteria van Multatuli zouden er vast meer landen als roofstaat kunnen worden aangemerkt. De suggestie dat Nederlands-Indie veel beter af zou zijn geweest zonder Nederland lijkt me moeilijk aan te tonen, uw cherrypicking bij koloniale critici ten spijt. Als ik het mag zeggen ligt mijn sympathie toch eerder bij luitenant-Gouverneur-generaal Van Mook dan bij Douwes Dekker. Oh ja, over welke Franse onderzoeker heeft u het eigenlijk. Dan kijk ik dat even na.
Ik deed niet aan ‘cherrypicking’. Ik vond wat rotte appels die bij elkaar genomen een Nederlandse cultureel tekort verraden, vroeger in ‘onsch Indië’ en nu nog steeds. Schuldgevoelens zijn prima, mits we ervan leren, maar dat we niet. Ons vreemdelingenbeleid bewijst dat.
De Franse onderzoeker naar wie u informeerde, is: Bousquet, G.H., geciteerd bij B. de Graaffs: ‘Kalm te midden van de woedende golven’, 1997.
Dit is Bousquet: https://en.wikipedia.org/wiki/Georges-Henri_Bousquet. Hij had een Nederlandse moeder en heeft decennia lang, tot de onafhankelijkheid, in Algerije gewerkt en een grote belangstelling voor de islam ontwikkeld, vandaar zijn belangstelling voor Indonesie. Zoals wel meer islamologen laat hij zich nogal makkelijk meeslepen door allerlei sharia-achtige redeneringen die de relatieve redelijkheid van de islam t.o.v. de Rooms-Katholieke kerk – een klassieke franse obsessie – aan te tonen. Verder had hij, zoals wel meer fransen, een Franse, voor Nederland veelal ongunstige kijk op allerlei zaken. Het boek van De Graaff ken ik niet, maar lijkt me wel interessant. Maar ook De Graaff ontkomt er niet aan om het apocalyptische geloof in de islam zoals bij IS te vergelijken met dat van het christendom. Ik hoop dat je begrijpt dat ik daar de redelijkheid niet van inzie. Wat dit soort lieden nalaat in te zien is dat alles wat de islam vond in het christendom en het judaisme is gebruikt ten gunste van die ene gedachte, namelijk dat alles en iedereen, overal en zo snel mogelijk, in alle opzichten onderworpen moet worden. Bij IS is neemt die visie genocidale vormen aan, maar bij niet-genocidale versies van de islam is de grondgedachte exact dezelfde.