Na serie nederlagen zijn opties voor Theresa May zeer beperkt
Premier lijkt op weg naar het ravijn van 29 maart
Titelfoto: Theresa May na het verwerpen van de Labour-motie van wantrouwen (16 januari 2018). Bron: Beeld Livestream Brits parlement
Nu het stof opgetrokken is na een serie nederlagen en bijna-nederlagen voor premier Theresa May is het tijd de balans op te maken. May is de afgelopen nacht al begonnen met consultaties van verschillende partijen. Het is de bedoeling tot een Brexit te komen die gesteund wordt door de meerderheid van het Britse parlement én door de EU. Wat zijn daartoe de opties?
Geen nieuwe verkiezingen
Nu May de Vote of No Confidence heeft overleefd, lijken nieuwe algemene verkiezingen uitgesloten. Overigens is het interessant op te merken dat May de stemming doorstond dankzij de steun van haar Noord-Ierse partner DUP. Als de tien parlementariërs van DUP May niet hadden gesteund, was het einde verhaal voor haar geweest. Voor de DUP is vooral van belang dat er geen harde grens komt tussen Noord Ierland en Ierland (back stop). Daarom steunde de Noord-Ierse partij de Brexit-deal van May met de EU niet, omdat in deze deal niet uitgesloten kan worden dat er op enig moment een harde grens nodig is. Ik kom hier dadelijk op terug.
Ayes 306 Noes 325 - Govt safe
— Laura Kuenssberg (@bbclaurak) January 16, 2019
Geen tweede referendum
Als ik de analisten en politici in het VK beluister, is er geen animo voor een tweede Brexit-referendum. Alleen een beperkte groep van ongeveer 70 Labour parlementariërs maakt zich daar sterk voor. Wat men ook moge denken over het referendum, het VK is het zat. Al drie jaar gaat het nergens anders over.
Het heeft geleid tot een volledig gepolariseerd land, diepe scheidslijnen die dwars door families en vriendschappen lopen en partijen die gespleten lijken te worden, zoals bijvoorbeeld de Conservative Party. “Shambles”. De uitkomst van een referendum is altijd onzeker. Theresa May voelt er niets voor en Jeremy Corbyn ook niet. Het zal er dus niet komen.
Chequers Plan door EU afgewezen
Het is goed nog even in herinnering te brengen dat het oorspronkelijke Brexit-plan van May, het Chequers Plan, vorig jaar vernietigend werd afgewezen door de EU. Dit gebeurde tijdens de voor May zeer vernederende EU-top in Salzburg. Dit Chequers-plan was een middenweg, waarbij ervan uit werd gegaan dat na de Brexit een voordelig handelsakkoord gesloten kon worden met de EU, in combinatie met een soepel douane-arrangement.
Voor haar eigen eurosceptische vleugel ging Chequers al niet ver genoeg. Boris Johnson nam ontslag als minister van Buitenlandse Zaken toen May het plan bekend had gemaakt. Na de vernederende afwijzing van het Chequers-plan door de EU in Salzburg nam ook Brexit-minister Dominic Raab ontslag. Hij was het niet eens met de verdere concessies die May aan de EU wilde doen. Daarmee was May de rechtervleugel van haar eigen partij kwijt en beschikte de facto niet meer over een meerderheid in het parlement.
Alarmbellen
Volgens mij hadden na Salzburg de alarmbellen af moeten gaan bij May en had zij toen al terug moeten gaan naar het parlement en de keuze voorleggen, hoe verder? In plaats daarvan kachelde May rustig verder met haar eigen Brexit-middenweg. Zij liet zich bij de volgende EU-top in Brussel nog eens uitgebreid vernederen door de EU (“did you call me nebulous?” vroeg ze Juncker toen) en legde uiteindelijk een deal voor aan het Bitse parlement, waarvan iedereen wist dat die niet aangenomen zou worden.
De nederlaag die May deze week leed in het parlement met meer dan 200 stemmen in de min was zelfs vernietigender dan voorspeld.
De eigenschap van Theresa May om rustig verder te gaan met haar eigen standpunt – ook al is daar geen enkel draagvlak voor – wordt door haar fans gezien als Churchilliaanse grootheid. Anderen zien het als een gevaarlijk soort blindheid. Ik behoor eerder tot de laatste groep. Politiek is de kunst van het mogelijke. Vasthouden aan de eigen lijn zonder draagvlak te verkrijgen, leidt doorgaans nergens toe.
Norway Plus scenario
De enige oplossing voor de Brexit die vermoedelijk gesteund zal worden door zowel de meerderheid van het Britse parlement én door de EU, is de zogenaamde Norway Plus optie. Het VK zou dan aansluiten bij de vrijhandelsassociatie EFTA bestaande uit Noorwegen, Ijsland en Liechtenstein, toegang houden tot de interne markt en lid blijven van de EU douane-unie. De regels van de EU moeten zij dan blijven volgen. Overigens voelt Noorwegen er weinig voor de VK toe te laten tot dit gezelschap.
Naar verluidt zou dit type Soft Brexit gesteund kunnen worden door Labour, al zal Corbyn zijn huid ongetwijfeld duur verkopen en ook toezeggingen eisen op andere vlakken. Ook de remainer Tories zouden het steunen en daarmee is een parlementaire meerderheid in bereik. Probleem voor May is dat zij bij deze optie haar eurosceptische vleugel zal kwijtraken en de Conservative Party zal splitsen. Want een Brexit waarbij het VK in de douane-unie blijft is voor Boris Johnson c.s. (en Nigel Farage) onbespreekbaar.
Onbespreekbaar
Gisteren nog liet Theresa May weten dat een Brexit in combinatie met permanent lidmaatschap van de douane-unie ook voor haar onbespreekbaar is. Het VK kan dan immers zelfstandig geen handelsakkoorden sluiten, waardoor de hele ratio achter de Brexit is verdwenen. Gesprekken tussen May en Corbyn hierover worden door de laatstgenoemde voorlopig afgehouden.
Corbyn straight away says he'll only go for talks if she takes leaving EU with no deal off the table
— Laura Kuenssberg (@bbclaurak) January 16, 2019
De vraag is echter of Theresa May op dit moment andere opties over heeft. Haar Chequers-plan is afgewezen door zowel door de EU als haar eigen rechtervleugel. De uitgeklede deal die zij daarna sloot met de EU, wordt principieel afgewezen door een overgrote meerderheid van het Briste parlement.
Door de opstelling van de EU zal iedere vorm van Hard Brexit gepaard gaan met een harde grens in Ierland. Dit is onacceptabel voor May’s partner DUP en zoals aangegeven, als ze de steun van de DUP verliest in het parlement kan Labour opnieuw een Vote of No Confidence vragen en dan is het einde verhaal voor May.
Managed No Deal
De enige andere optie die May in theorie nog zou resten is wat een Managed No Deal wordt genoemd. Gisteravond meldde BBC political editor Laura Kuenssberg dat ongeveer de helft van May’s kabinet voorstander is van deze vorm van Brexit. Dit zou erop neerkomen dat het VK de afgesproken afkoopsom van 39 miljard pond (44 miljard euro) betaalt aan de EU, op 29 maart uit de EU verdwijnt en al onderhandelend met de EU deelakkoorden gaat sluiten. Dit zonder steun van de EU en zonder steun van het eigen parlement. Ik denk ook niet dat de meerderheid van de Britse bevolking dit zou steunen.
Deze Managed No Deal lijkt mij daarom een uiterst riskant pad om te volgen. De vraag is ook of het Britse parlement het zo ver zal laten komen. Want ook bij een Managed No Deal kan May niet garanderen dat er geen harde grens komt in Ierland. Dit houdt in dat zij de steun van de DUP zal verliezen en Labour dus Theresa May naar huis kan sturen middels een nieuwe vertrouwensstemming, nog voor 29 maart.
Ravijn dreigt
Mijn analyse leidt ertoe dat Norway Plus in combinatie een deal met Labour, de enige levensvatbare uitweg is voor Theresa May. Ik schrijf dit met grote tegenzin. Want – net als Theresa May trouwens – denk ik dat een Brexit waarbij het VK in de EU douane-unie blijft, een zinloze exercitie zou zijn. Het VK blijft dan gebonden aan de regels van de EU, kan niet zelfstandig handelsakkoorden sluiten en heeft niet meer de invloed die zij als EU-lid nog wel hadden.
Perilous moments for both May and Corbyn. If they can’t talk others will. Currents starting to flow around the leaderships of both main parties https://t.co/SZoMzhSxZj
— Francis Elliott (@elliotttimes) January 17, 2019
We zullen zien of Theresa May de komende dagen naar Labour zal schuiven (en Corbyn richting May). De afkeer van May voor Corbyn en vice versa is zichtbaar en m.i. begrijpelijk, maar zij staat met de rug tegen de muur. Als May een langer verblijf in de douane-unie (dus Norway Plus) blijft afwijzen zoals ze gisteren nog deed, loopt ze op 29 maart het ravijn in. En het VK met haar.
Over de auteur
- Amsterdammer in Rotterdam, blogger, schrijver van e-books, voetbalvader, Volvo 940 rijder, in het dagelijks leven Recruitment / Human Resources Consultant.
Recent gepubliceerd
EU1 december 2023Pieter, Nederland heeft een daadkrachtige regering nodig!
Politiek Nederland18 november 2023Maak Geert groter dan Frans!
Antisemitisme9 oktober 2023Brute en sadistische terreuraanval op Israël
Economie27 september 2023Is Nederland op weg naar een gezond verstand-walhalla?
De EU gaat, uit vermeend lijfsbehoud, nooit vrijwillig om het even welke Brexit deal accepteren die de Britten niet gegarandeerd in de economische afgrond doet belanden.
Een harde Brexit is dus de beste “deal” die de Britten overblijft, het is dat of op de knieën terug naar de EU.
Mocht die harde Brexit er inderdaad komen dan gaat deze vervolgens de Britse handelspartners in de EU harder raken dan dat deze de Britten zelf raakt; de huidige import/export balans tussen deze twee bedraagt namelijk 65~70 miljard in het nadeel van de Britten.
Zo’n harde Brexit zal dus waarschijnlijk niet enkel het VK maar ook de EU in een recessie storten.
Maar terwijl na een harde Brexit voor de Britten de handelspoorten naar de rest van de wereld open gaan, blijven die voor de EU leden potdicht zitten.
In combinatie met de reeds aanwezige onrust, en de nog te arriveren financiële gevolgen van de EU klimaat en immigratie plannen, gaat deze recessie dan onherroepelijk het einde van de EU inluiden.
Maar Juncker is te bezopen, Verhofstad te dom, en de rest van de EU elite te arrogant, om dit aan te zien komen.
Zo’n mogelijke harde Brexit gaat dus wel even pijn doen, maar dat gaat het met de EU sowieso altijd, en in dit geval gloort er tenminste nog licht aan het einde van de tunnel.
Dank voor een begrijpelijke samenvatting van de hele problematiek. Ik vul het nog even aan met dit artikel van The Guardian: https://www.theguardian.com/politics/2018/nov/25/may-brexit-deal-explained-eu-withdrawal-agreement-trade-backstop-citizens-rights. Dat artikel gaat over de drie versoepelingen van het Chequers plan, nadat dit in september jl. was afgeketst door de EU, m.n. op het punt van het vrije verkeer. De drie punten zijn: 1. Vrij verkeer EU burgers (tot eind 2022); 2. De scheidingsrekening (44 miljard); en 3. De Noord-Ierse grens. Het idee van een technologische oplossing leek even interessant, maar werd door de EU afgebrand. Het leuke van een dergelijke oplossing is dat het ook elders in de wereld zou kunnen worden toegepast onder vergelijkbare omstandigheden. Wie weet wat voor bijdrage de brexit zo aan de wereldhandel had kunnen leveren? Nu kwam de EU met de zgn. backstop, waardoor het hele verdrag een soort wurgcontract zou worden. Daar waren de hardliners het natuurlijk niet mee eens, want het zou de EU veel te veel onderhandelingsmacht geven. Dat snapt de EU ook wel, dus het lijkt een manier om de brexit te smoren. Dat wordt verdedigd door te wijzen op de ongelukkige situatie van Ierland dat wel in de EU blijft. Misschien kan er nog iets aan de backstop regeling versoepeld worden. Al was het alleen maar door te beloven dat de Franse invloed in het onderhandelingsproces wordt verminderd, bijvoorbeeld door een onderhandelaar uit een iets ‘neutraler’ land (Nederland? Polen?) in het vooruitzicht te stellen.
De verdeeldheid in VK is de grootste struikelblok in de Brexit affaire. En die onzekerheid heeft de EU top volledig uitgebuit. Junckers kus des doods. Wil de VK met verheven hoofd de EU verlaten dan is het alleen mogelijk door de harde Brexit.
Binnen de douane-unie blijven / het Noorse model (Noorwegen betaalt aan de EU en moet ook EU-regels volgen) is een methode om te zeggen dat je buiten de EU zit, maar het is zoals de schrijver zegt een zinloze exercitie. Dat klopt helemaal.
Maar May ZEGT wel dat het een zinloze exercitie is, maar wellicht is het precies wat zij wel wil. Zelf is ze een Remainer. Wellicht roept ze dit wel heel hard, maar is ze in haar hoofd met een briljant plan bezig om via een vernuftig spel een zo soft mogelijke Brexit (of geen Brexit) te regelen.
Met het risico op een een no-deal Brexit, dat wel. Maar dat risico lijkt steeds kleiner te worden, daar gokt ze dan maar op.