De weg van het gezonde verstand is de enige juiste

Pleidooi voor rationele besluitvorming

 

CC0

CC0

 

Consensus over de grote vraagstukken van onze tijd – Europa, migratie, de economie en het klimaat – is eind 2018 verder weg dan ooit. We zijn vóór of tégen open grenzen. We willen méér of mínder (of helemaal géén) migranten. We willen (veel) méér loon en (veel) mínder werkdruk. We willen álles opzij zetten om het klimaat te redden of we willen dat juist helemaal aan de natuur zélf overlaten.

Strijd tussen andersdenkenden

Vorig jaar stelde ik in mijn oudjaarbijdrage de vraag: storten we onszelf in 2018 in de afgrond? Dat gebeurt volgens de Oostenrijkse hoogleraar conflictmanagement Friedrich Glasl onvermijdelijk als conflicterende partijen elkaar als tegenstanders zien. En dat is precies wat het publieke debat kenmerkt: we zien elkaar in discussies over belangrijke vraagstukken als tegenstanders.

Wat doen tegenstanders? Die proberen elkaar te overtuigen en als dat niet lukt elkaar te vuur en te zwaard te bestrijden. Kúnnen andersdenkenden over belangrijke vraagstukken, zoals Europa, migratie, de economie en het klimaat eigenlijk wel tot een vorm van consensus komen of zullen ze elkaar onvermijdelijk blijven bestrijden totdat één van beide partijen aan het langste eind trekt?

 

Gezond verstand

Dat zou in 2019 het geval kunnen zijn bij de verkiezingen van de Provinciale Staten (en daarmee van de Eerste Kamer) of van het Europees Parlement. Maar dán? Dan zal de winnende partij waarschijnlijk haar zin ten koste van de verliezende partij doorvoeren. En dat zal de strijd tussen de tegenstanders alleen maar verhevigen.

Ik ben dan ook niet erg optimistisch over de kans op consensus over één of meer van deze onderwerpen. Ik zie eigenlijk maar één weg die daar naar toe zou kúnnen leiden: de weg van het gezonde verstand. Een objectieve uitspraak over gezond verstand is echter problematisch omdat mensen met verschillende meningen het vaak ook niet eens zijn over wat gezond verstand is en wat niet. Maar ik wil toch een poging doen.

Vier vormen

In de filosofie komen, onder andere bij Spinoza en Kant, vier vormen van gezond verstand naar voren, die we in het dagelijks leven kunnen herkennen:

  • De waarneming (“Eerst zien dan geloven”)
  • De ervaring (“Dat hebben we allemaal meegemaakt”)
  • De ratio (“Dat is nogal logisch”)
  • De intuïtie (“Het moet toch wel zo zijn”)

Waarneming en ervaring zijn op zichzelf het minst betrouwbaar, mensen kunnen immers hetzelfde waarnemen en ervaren, maar daarover zeer verschillend oordelen. Maar ze kunnen in combinatie met rede en intuïtie toch tot iets als het gezonde verstand leiden. Beide filosofen menen dat het gezonde verstand in staat geacht moet worden om tot morele oordelen te komen. Zou het gezonde verstand ons dan de richting kunnen wijzen waarin we belangrijke vraagstukken kunnen oplossen? Laat ik een eerste poging doen!

Wat zegt het gezonde verstand?

Het gezonde verstand zegt me dat als we vrij door Europa willen blijven reizen (wat ik zelf graag wil), dat alléén maar kan als we gezamenlijk de buitengrenzen van Europa net zo gaan bewaken, zoals we onze eigen grenzen zouden bewaken.

Het gezonde verstand zegt me dat we vluchtelingen voor oorlogs- en natuurgeweld moeten opvangen, in hun éigen regio als dat kan, in Europa als dat moet. En ook dat arbeidsmigranten alleen toegelaten kunnen worden als hun competenties (opleiding en ervaring) aansluiten bij vacatures op de arbeidsmarkt, die niet op een andere wijze kunnen worden vervuld en ook dat zij na toelating volledig in hun eigen levensonderhoud en dat van hun verwanten moeten voorzien.

Het gezonde verstand zegt me dat álle inkomens naar rato moeten profiteren van de economische groei en dat zoveel mogelijk mensen werkzekerheid (wat iets anders is dan baanzekerheid) en daarmee inkomenszekerheid moeten kunnen realiseren.

Het gezonde verstand zegt me dat alléén klimaatmaatregelen waarvoor een groot draagvlak onder de bevolking bestaat zinvol zijn. Ik denk daarbij als voorbeeld aan het rookverbod in openbare ruimten, dat door de overgrote meerderheid van de bevolking in Nederland en daarbuiten wordt begrepen en geaccepteerd.

 

Legitimiteit elite

Dat laatste doet me overigens denken aan het pamflet dat de filosoof Thomas Paige eind achttiende eeuw tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog publiceerde onder de titel Common Sense. Dat wordt gezien als het belangrijkste document uit die tijd dat een grote invloed had op het Amerikaanse onafhankelijkheidsstreven. In Common Sense stelt Paige dat gewone mensen de gelijken zijn van de elite en dat de énige basis voor de politieke legitimiteit van de elite de algemene, actieve instemming van de gewone mensen is.

Vertegenwoordiging

Geen belasting zonder vertegenwoordiging(“No Taxation without Representation”), zo luidde het motto van het gezonde verstand van het pamflet Common Sense. Wanneer dát verbroken werd had het volk volgens Paige het recht zich tegen de elite te verzetten.

Gele Hesjes avant la lettre… Volksverzet is de prijs die betaald moet worden als we de weg van het gezonde verstand niet vinden!

Over de auteur

Henk Strating
Henk Strating
Henk Strating is oprichter van HS ARBEIDSVOORWAARDEN CAO-advies & onderhandelingen en schreef het boek 10 JAAR PUZZELEN over de Nederlandse arbeidsverhoudingen in de periode 2007-2017.
Te bestellen op https://www.bol.com

Reacties worden gemodereerd. Let op uw taalgebruik. Schelden en tieren is niet toegestaan.                                                 >>> Lees hier onze spelregels <<<

Reacties die onze regels schenden worden verwijderd. Herhaalde overtredingen, oproepen tot geweld, beledigingen, Holocaust-vergelijkingen en antisemitisme leiden tot een permanente ban. De redactie treedt niet in discussie over de reden voor verwijdering van een reactie, noch over een ban. Ongeldige e-mail-accounts worden geblokkeerd.

Abonneren op reactie(s)
Abonneren op
guest
16 Reacties
Meeste stemmen
Nieuwste Oudste
Inline Feedbacks
Bekijk alle reacties
Henny Keur
Henny Keur
5 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Gezond verstand gebruiken is toch op zijn minst kijken naar de landsbevolking: haar volksaard, saamhorigheid, geschiedenis en meer.
Je kunt niet van alles maar door elkaar blijven mixen in grote groepen tegelijk. Herinneren we ons niet meer de opstand van ambtenaren, die vanuit de randstad moesten verhuizen naar Groningen, en hoe er door het westen over het oosten wordt gedacht en andersom.
Zijn we vergeten dat de drie afkomsten, friezen, germanen en bataven, nog steeds grote verschillen aangeven binnen de eigen bevolking in gedrag, maar ook in taalgebruik. Stug, degelijk, nonchalant, alles komt voorbij. Maar de grootst gemene deler dat we Nederlanders zijn, dat mag niet meer geleefd worden. Dat heet discriminatoir gedrag en intolerant.
Christen zijn is iets viezigs geworden, sinterklaas, kerst en pasen aanstootgevend, maar zeg vooral niets over oosterse religies of gebruiken. Zelfs openbare verkrachtingen moeten wij als behorend bij die culturen passend maar accepteren. Eens is de maat vol voor de Nederlanders en dat duurt niet lang meer als we op dezelfde voet doorgaan.

Cornelia
Cornelia
5 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Het gezonde verstand is in elke burger aanwezig.
Er zou al veel gewonnen worden als men eerlijk schrijft.
Het niet vermelden van feiten valt ook onder nep-nieuws.
Zonder feiten geen correcte afwegingen en dan helpt gezond verstand ook niet meer.

We moeten eerst af van die godvergeten media kliek die dagelijks halve waarheden en nep-nieuws verspreiden.

Willem Ruitenberg
Willem Ruitenberg
5 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Helaas, ook gezond verstand is niet het ijkpunt. Begrijpen wat de emotionele drijfveren van je gesprekspartner zijn, zou al een beetje helpen. Neem het punt van de open grenzen. Strating wil graag binnen de EU probleemloos reizen en denkt dat dit kan als maar de buitengrenzen goed bewaakt zijn. Het is allemaal veel ingewikkelder, want wat moet je opgeven om de buitengrenzen bewaakt te krijgen, en dat alleen maar omdat je niet even je paspoort wilt laten zien. Ik ging als kind in de jaren vijftig ieder jaar op vakantie naar het buitenland, grensovergangen waren iets magisch. En nog steeds vind ik het prettig mijn paspoort te moeten laten zien, het is het begin van avontuur, of thuiskomen. Niets mis mee. Als we door grenscontroles criminaliteit kunnen verminderen, heb ik geen moeite met grensovergangen met België en Duitsland. Sterker nog, ik vind het eigenlijk wel leuk.
Gezond verstand dat je alle vluchtelingen over de gehele wereld moet helpen? Gezond verstand is dat je als je in een reddingsboot zit en je het maximum van je opnamecapaciteit hebt bereikt, je de verdere drenkelingen helaas aan hun lot moet overlaten omdat je anders zelf ook ten onder gaat. Zeker, er is ook nog zo iets als een noodlot. Daar is geen gezond verstand tegen opgewassen. Ik zou het ten ondergaan door een ander te helpen niet als noodlot willen zien, dat doe je in dat geval welbewust.
Terug naar de grensovergang, wat is de drijfveer van Strating om voor open binnengrenzen te zijn? En vervolgens, getuigt die drijfveer van gezond verstand?

Frans
Frans
5 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Henk Strating

Ik ben het helemaal eens met de stelling dat de nationale grenzen binnen (destijds west) Europa in het verleden voor de gemiddelde (west) Europeaan geen enkele serieuze belemmering vormden.
In 99 van de 100 gevallen was het enkel een kwestie van afremmen, paspoort laten zien, en weer doorrijden.
In sanitaire en tank stops ging aanzienlijk meer tijd zitten als in het passeren van nationale grenzen.
Beetje lullig als je straks je kleinkinderen duidelijk moet maken dat je hun culturele/welzijns- erfenis verkwanseld hebt omdat je het lastig vond een paar keer per jaar bij de grens even van je gas af te moeten.
Europese grenzen zouden verder inderdaad kosten effectiever kunnen zijn dan een veelvoud aan nationale grenzen, ALS de betreffende grenslanden bereid zouden zijn deze te handhaven, wat ze dus duidelijk niet zijn.
En dan ga je er dus ook nog van uit dat enkel ongewenst verkeer van en naar Europa een mogelijk probleem is.
Ik denk echter dat nationale grenzen ook binnen een van deugdelijke grenzen voorzien Europa nog zo hun nut hebben.
En dan denk ik dus vooral aan het bestrijden van criminaliteit en terrorisme.

Willem Ruitenberg
Willem Ruitenberg
5 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Henk Strating

Toen ik mijn reactie schreef, dacht ik aan grensovergangen in de EEG en ook wel het reizen buiten Europa. Henk heeft gelijk als hij weinig romantiek ziet in wachten in een rij op EU luchthavens.
Wat betreft buitengrenzen bewaken, ik schreef dat het allemaal veel ingewikkelder is dan je denkt. Bijvoorbeeld de Nederlandse buitengrens zou dan bewaakt gaan worden door een combinatie van bv Bulgaarse/Spaanse/Zweedse EU functionarissen, die de dik betaald worden omdat ze EU salarissen krijgen. Ze kosten vier keer zoveel als een marechaussee. Wat is hier efficiënt aan? En wil je dat wel, het bewaken van je grenzen overlaten aan buitenlanders. En wil je dat wel, Engels moeten spreken als je de grens van Nederland, op weg naar huis, oversteekt.
En is het niet een kerntaak van een land zijn eigen grenzen te bewaken? Als je dat niet meer doet, “wat voor vent ben je dan”? Wat voor bestaansrecht heb je dan? Belastingheffing en dat verdelen onder zielige mensen? Een soort moeder die voor haar omgeving zorgt. Het probleem tot nu was dat enkele landen slecht bestuur hebben en/of geen belang voelden hun grenzen te bewaken, zoals Italië omdat de immigranten grotendeels verder trokken mede doordat Italië ook andere EU regels (Dublin) niet naleefden. Nu de bevolking een grens wil is Italië heel wel in staat haar grens te handhaven. Alleen Griekenland heeft een falende overheid en een lastige grens, die zouden hulp kunnen gebruiken.
Als de EU de grenzen zou bewaken, zijn we weer een stuk van onze soevereiniteit kwijt. Je ziet dat het plan van de Commissie Frontex uit te breiden aan het vastlopen is, Junckers mopperde er onlangs in Die Welt nog over. Landen willen wel dat Griekenland goed bewaakt wordt, maar eigen grenzen trekken ze toch liever zelf.

Willem Ruitenberg
Willem Ruitenberg
5 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Henk Strating

Mijn strekking was dat gezond verstand op zich niet de oplossing is, omdat de werkelijkheid vaak ingewikkeld is. Wel pleit ik ervoor meer naar je gut feeling te luisteren, als je het gevoel hebt dat iets niet klopt, klopt het meestal ook niet. Alleen ook hier weer een probleem, gut feeling en wereldbeeld hangen samen. Een links wereldbeeld geeft een andere gut feeling dan een rechts wereldbeeld.
Het is juist dat als de EU vrij binnenverkeer wil, ze ook had moeten zorgen voor gecontroleerde buitengrenzen. Maar zoals zo veel bij de EU ze doen de leuke dingen en dan loopt het in de soep, zie ook de Euro.

ni28
ni28
5 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Gezond verstand is net zo iets als de waarheid. Iedereen vindt zijn waarheid de enige goede en dat onderbouwend door eigen gezond verstand. Referenda zijn een goede graadmeter om de draagvlak onder de bevolking te toetsen door vraagstukken zoals migratie en klimaat. Zonder die draagvlak komt er toch niets van. Men moet om te beginnen dingen met de juiste naam benoemen en geen spelletjes spelen. Loop niet te roepen dat het einde van de wereld is nabij zoals vroeger de hogepriesters deden tegen de domme volk die alles geloofde. Een gemiddelde politicus vandaag weet van het klimaat net zo weinig als een ongeschoolde arbeider maar de burger is vandaag de dag niet meer dom. Als ons dit allemaal door de elitaire inquisitie door de strot wordt gegoten komt er nooit een draagvlak maar wel een opstand. Dat wij zover zijn bewijzen de gele hesjes in Frankrijk. Het is een begin dus politiek, ga eindelijk je gezond verstand gebruiken.

Piet Karbiet
Piet Karbiet
5 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Helemaal eensch. De nep-elite moet terug in het hok.

Frans
Frans
5 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

De weg van het gezonde verstand is inderdaad de enige juiste, wel jammer dus dat het gezonde verstand bij ongeveer een derde van de bevolking niet meer functioneert ten gevolge van een wijdverbreide geestelijke aandoening die “links zijn” heet.
En dan hebben we vervolgens dat derde deel dat zich door de door lijders aan de linkse ziekte gecontroleerde media laat belazeren, of domweg meent geen tijd te hebben om zich fatsoenlijk te informeren, en dus middels het blijven stemmen op partijen die al lang hun belangen niet meer vertegenwoordigen de weg van het gezonde verstand blokkeren.
En het derde deel dat dan vervolgens over blijft, dat deel dat wel nog gewoon het gezonde verstand gebruikt, legt dan democratisch niet genoeg gewicht meer in de schaal om alsnog de weg van het gezonde verstand af te dwingen.
Tijd voor gele hesjes dus…

Arie
Arie
5 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Laten we hopen dat het gezond verstand leidend gaat worden in 2019. We zullen daar echter wel wat voor moeten doen. De MSM nemen ons voortdurend in de maling bij belangrijke onderwerpen als EU, immigratie, islam, klimaathysterie, etc. De politieke partijen doen precies hetzelfde, met name de nep-liberalen van CDA en VVD. Die doen rond verkiezingstijd alsof ze verstandig zijn, maar voeren direct na de verkiezingen het Groen Links 5 jarenplan uit.

En dus moeten wij uitleggen hoe het zit. Praat er dus over, op je werk, met je vrienden, met familie. Leg uit dat Nederland geen 4 miljard “vluchtelingen” kan opnemen, en dat 70.000 euro per huishouden voor een niet-werkende warmtepomp onbetaalbaar is. En zeg dat de zogenaamd “rechtse” VVD verantwoordelijk is voor die maatregelen. Harbers sloot het verdrag van Marrakesh, dat ook islamitische censuur verplicht stelt; en Nijpels promoot de onbetaalbare en onhaalbare energietransitie.

Rutte schonk onze vijand Erdogan (“Nederlanders zijn kannibalen, fascisten”) miljarden euro’s. Turkije is onze vriend ondanks Erdogans oproepen tot geweld tegen oa Europeanen. En volgens diezelfde VVD is Rusland onze vijand vanwege “nepnieuws” waar tot nu toe 0 voorbeelden van gevonden zijn. Behalve dan misschien een meermaals herhaalde leugen over Poetin van Halbe Zoolstra, ook VVD.

BegrensEuropa!
BegrensEuropa!
5 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Ik kan slechts concluderen dat de partij van het gezonde verstand FvD heet. Dat geldt jammer genoeg zelfs voor het EU project. De reden is dat Duitsland en Frankrijk hun eigen belangen laten prevaleren boven dat van de EU landen in het algemeen. De problemen t.a.v. massamigratie, cultuurstrijd, democratie, klimaat, globalisering en transferunie vloeien daar grotendeels uit voort. In politieke zin is er sprake van een vicieuze combinatie van groenen en linksen met globaliserende rechtsen. Het geloof van de ene groep is gekoppeld aan het eigenbelang van de andere groep. Mensen met gezond verstand zitten klem tussen die groepen. Velen blijven geloof hechten aan de hun vertrouwde partijen. Tijd voor verandering.

ni28
ni28
5 jaren geleden
Antwoord op reactie van  BegrensEuropa!

Wat vroeger het streven was van Frankrijk en Duitsland zonder de EU in Europa herhaalt zich nu binnen de EU. De EU garandeert geen oorlog dus zullen de Duitsers met de Fransen Europa overheersen en niet een van hun. Dat moet het idee zijn en door de machtsdeling blijven zij vriendjes.

Nenne
Nenne
5 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Dank Henk Strating voor deze column.
Gisteravond de film Heer en Meester gezien.
Een grote groep mensen met een IQ van boven de 120 willen een gifgas aanval op de bevolking realiseren die de mens vernietigt die onder de 120 IQ scoort.
Deze is gelukkig voorkomen!!
In mijn hoofd vergelijk ik dat met het afschaffen van het referendum.
Het wantrouwen van de elites t.a.v de gewone man/ vrouw op hun verstandelijk vermogen om mee te kunnen beslissen over belangrijke zaken die hun dagelijks leven raakt.
De arrogantie van de “machthebbers” is de grootste belemmering om met verstand te redeneren,

16
0
We zijn benieuwd naar uw reactiex
()
x