Het dieptepunt van 2017

Foto: Pixabay - CC0

Normaal gesproken kun je pas spreken over het dieptepunt van 2017 zodra het jaar definitief is bijgezet op de mestvaalt van de geschiedenis. Toch denk ik slechts een klein risico te lopen door reeds nu het bestuur van de Nederlandse Natuurkundige Vereniging (NNV) en de redactie van het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde (NTvN) te nomineren voor deze weinig benijdenswaardige en vernietigende kwalificatie. Laat me toelichten waarom.

De NNV is de beroepsvereniging van fysici in Nederland en heeft als missie het belang van natuurkunde voor de samenleving uit te dragen en de belangen van de beroepsbeoefenaren te behartigen. Het NTvN is het maandelijks verschijnend magazine dat geacht wordt deze missie te ondersteunen. De vereniging bestaat al sinds 1921 en heeft in het verleden een respectabele staat van dienst opgebouwd. Sinds mijn studententijd ben ik nu al meer dan vijftig jaar lid en dat kon tot voor kort opgevat worden als een teken van waardering. Wat is er veranderd?

Politieke stellingname

Al sinds een paar jaar is het huidige NNV-bestuur bezeten door het klimaatvirus. Op 29 oktober 2015 organiseerde men een symposium over energie en klimaat, maar koos voor een politieke stellingname. Een politiek onafhankelijke beroepsvereniging begaf zich daarmee op een hellend vlak en zette haar geloofwaardigheid op het spel. Het bestuur zag dit symposium als opmaat voor een ledenraadpleging die zou moeten uitmonden in een alarmistisch verenigingsstandpunt en had op voorhand partij gekozen door ook nog een reeks politieke stellingen te formuleren en de leden te vragen daarmee in te stemmen. De sprekerslijst was zeer eenzijdig slechts uit klimaatalarmisten samengesteld. Pas na grote externe druk werd onafhankelijk wetenschapsjournalist Marcel Crok uiteindelijk knarsetandend uitgenodigd om een voordracht te houden.

Jan Terlouw

Het symposium begon met een voordracht van D66-politicus Jan Terlouw die volgens het NNV-bestuur desgevraagd ‘geen inhoudelijke bijdrage zou leveren, maar argumenten zou aandragen waarom een vereniging als de NNV zich in deze problematiek niet afzijdig mag houden’. Let wel, Terlouw had geen woord natuurkunde te melden, maar kreeg hier een belangrijk platform om zijn persoonlijke mening en die van zijn politieke partij uit te dragen. Zo stelde hij zonder enige natuurkundige onderbouwing dat de NNV zich als vereniging diende uit te spreken dat het klimaat door menselijk ingrijpen catastrofaal veranderde en dat zeer vergaande politieke klimaatmaatregelen noodzakelijk waren.

Emo-porno

Emo-porno van de ergste soort. Gelegenheid voor discussie was er niet. En toen in de middag er zeer beperkte tijd voor debat was ingeruimd, was Terlouw al lang op weg naar dringender bezigheden. Een echte discussie met onze D66-spreekbuis was nooit de bedoeling. Door deze keuze van de spreker die het symposium ging openen, werd de politieke onafhankelijkheid van de NNV al vóór de koffie bij het grof vuil gezet.

Een paar andere ‘hoogtepunten’ van die dag waren Leo Meijer die poneerde dat de oorlog in Syrië het directe gevolg was van door klimaatverandering veroorzaakte droogte, en Wim Turkenburg die zonder onderbouwing de inzet van kernenergie ‘niet rendabel’ achtte. Een curieuze mening binnen een vereniging die veel kernfysici onder haar leden telt die zich actief bezig houden met het ontwikkelen van de zeer veelbelovende veilige, betrouwbare en betaalbare thorium ‘molten salt’ technologie.

‘Klimaatconsensus’

In het nummer van december 2015 van het NTvN wordt de lezer vergast op de ‘Impressies van het NNV-klimaatsymposium’ van Jan van Ruitenbeek en Rinke van Wijngaarden. Net als in de samenvatting die de NNV-voorzitter gaf op het symposium zelf, wordt ook in dit artikel vooral met sussende woorden de nadruk gelegd op de vermeende klimaatconsensus die breed zou bestaan. Vervolgens worden de voordrachten van de genode sprekers kort samengevat. Op de politieke inleiding van Jan Terlouw wordt verder niet ingegaan. Over een eventuele ledenraadpleging wordt opvallend gezwegen.

Staatsweerbureau

Een tweede eenzijdig gemanipuleerd symposium werd gehouden op 9 juni 2017, volgens het nu beproefde recept van 2015 met slechts voor het doel geselecteerde sprekers. Zo was eerste spreker Gerard van der Steenhoven, directeur van het KNMI, het staatsweerbureau dat nu niet direct bekend staat om de openheid waarmee minder gewenste wetenschappelijke opvattingen ontvangen worden. Het bureau hamert voortdurend op de rampspoed die ons zal treffen als gevolg van te verwachten extreme weersomstandigheden die zelfs het IPCC niet voorspelt. Ook Rick van der Ploeg (econoom en PvdA-politicus) en Pieter Boot (Plan Bureau voor de Leefomgeving, PBL), vertegenwoordiger van een overheidsinstantie die CO2 als een enorme bedreiging ziet, die uitgebreid zijn visie mocht geven op wat men graag het klimaatakkoord van Parijs noemt, kregen een uitgebreid podium.

Vlucht naar voren

Maar ondanks het zo veel mogelijk doodzwijgen van onwelgevallige wetenschappelijke standpunten, en ondanks een adviescommissie die een geheim advies uitbracht, al deze manipulatie had kennelijk tot dusver allemaal niet mogen baten om tot een breed gesteund verenigingsstandpunt te komen. Want onverwacht koos het NNV-bestuur, waarschijnlijk uit wanhoop, voor een nieuwe strategie en een vlucht naar voren.

Op de NNV-website verscheen op 27 september 2017 out-of-the-blue een notitie vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de NNV onder de titel ‘NNV-bestuursstandpunt over de samenhang tussen klimaatverandering en energiegebruik’. Volgens het NTvN van november 2017 is deze notitie tot stand gekomen ‘na symposia en het raadplegen van deskundigen’. Tja, zo motiveer je een zeer betwistbaar natuurwetenschappelijk standpunt. Vooral die anoniem gebleven deskundigen overtuigen.

Ontsnappingsretoriek

Een aantal leden maakte onmiddellijk bezwaar tegen de gevoerde procedure die zij kenmerkten als ‘natuurkunde bij handopsteken’. Een aantal gekwalificeerde natuurwetenschappers bracht kort daarop een eigen notitie uit waarin in detail punt voor punt en op zeer kritische wijze werd ingegaan op de notitie van het NNV-bestuur. Want wetenschappelijke discussie is de ‘core business’ van de natuurkunde. Tot dusver werd geen enkele inhoudelijke reactie ontvangen.

Zoals al jaren de tactiek van de NNV was, waren de reacties van NNV-bestuur en NTvN-redactie geheel voorspelbaar. Om toch vooral niet op de inhoud in te hoeven gaan, werd gekozen voor de beproefde ontsnappingsretoriek en werd de ‘toon’ van de critici veroordeeld. Door de gevolgde handelwijze en het volkomen negeren van de mening van de leden loopt het verpolitiekte NNV-bestuur mijlenver voor de voorheen harmonische natuurkundemuziek uit en heeft hiermee de belangen van zeer veel NNV-leden op dissonante wijze verkwanseld.

Verdwazing

Zo run je geen vereniging. De NNV heeft zich als beroepsvereniging van een maatschappelijk zo belangrijke discipline als de natuurkunde in iedere serieuze inhoudelijke discussie buiten spel gezet, tot grote schade voor diezelfde natuurkunde en haar beoefenaren. Belangenbehartiging? Integendeel, politieke manipulatie en verdwazing.

Wat mij betreft het trieste dieptepunt van 2017.

Over de auteur

Kees de Lange

Prof. Dr. C.A. (Kees) de Lange studeerde wis-, natuur- en sterrenkunde aan de UvA en promoveerde in de Theoretische Chemie in Bristol, UK. Hij is emeritus hoogleraar fysische chemie en chemische fysica aan zowel de UvA als de VU. Zijn research betreft atmosferische chemie en fysica, en magnetische resonantie, alsmede het ontwikkelen van complexe fysische modellen. Zijn onderzoek is vastgelegd in enige honderden publicaties. Hij is tot op de huidige dag actief in wetenschappelijk onderzoek. In de periode 2011-2015 was hij als een van de zeer weinige bèta’s lid van de Eerste Kamer.

Recent gepubliceerd

Archief

• Economie5 augustus 2020Het is de hoogste tijd voor kernenergie
• Economie26 januari 2020De EU is op jacht naar uw geld (2)
• Economie22 januari 2020De EU is op jacht naar uw geld (1)
• Media12 januari 2020Een nieuwe omroep, een nieuw geluid