Analyse: wie is Kampioen Kamervragen stellen?

In onze Tweede Kamer zitten 150 parlementariërs. De meeste Nederlanders kennen Wilders, Klaver en Pechtold, maar voor de gemiddelde Nederlander wordt het al lastiger om Van der Staaij of Zijlstra te herkennen op straat. En vrijwel niemand kent Nine Kooiman (SP) of Perjan Moors (VVD).

Kwaliteit
Ik vind het opvallend dat je een aantal jaren in de Tweede Kamer kan zitten en dan nog steeds onbekend kan zijn. Blijkbaar heb je dan geen enkele spraakmakende wet ingediend of je controletaak serieus genomen en een confrontatie met het kabinet gehad. Natuurlijk hoeft niet alles spraakmakend te zijn, maar bijvoorbeeld Pieter Omtzigt legt de vinger meermalen op de zere plek. Een alternatieve verklaring is dat sommige parlementsleden gewoon zitten potvertereren. Een leuk baantje in Den Haag, meehobbelen met de fractieuitjes, deelnemen aan de (commissie-)vergaderingen, maar verder geen echte bevlogenheid.

Vragen stellen
Het aantal gestelde kamervragen per jaar is één van de kwantitatieve indicatoren hoe actief een fractie is. Ervan uitgaande dat er is nagedacht over een gemiddelde kamervraag zou je kunnen stellen dat als een fractie weinig vragen stelt, deze fractie minder actief dit deel van haar taken uitvoert dan een fractie die veel vragen stelt. Natuurlijk moet dit gemiddelde worden vastgesteld per kamerlid per fractie: een grote fractie kan natuurlijk meer vragen stellen en meer onderzoek doen dan een kleine fractie.

Onderzoek
Een aantal enthousiaste medewerkers van het besparingsplatform actiecode.nl heeft als hobby een overzicht gemaakt van het aantal kamervragen dat gesteld is in 2016 en dit verstrekt (dank!) aan Opiniez. In het parlementaire jaar 2016 zijn er 2977 kamervragen gesteld.

SP stelt veel vragen
In zowel het absolute aantal als het gemiddelde aantal vragen per kamerlid is de SP de absolute koploper. Vijftien SP-kamerleden stelden samen 675 kamervragen, een gemiddelde van 45 vragen per persoon in 2016. Op de tweede plek staat VNL met 40 vragen per persoon en op de derde plek vinden we de Partij voor de Dieren met 33 vragen per persoon.

VVD stelt weinig vragen
Aan de andere kant van het spectrum vinden we de VVD: slechts 352 vragen met een fractie van 40 leden, een gemiddelde van maar 9 vragen per kamerlid in 2016. We laten groep Monasch even buiten beschouwing gezien de timing van zijn overstap. Ook groep Houwers, Van Vliet en de PVV bungelen aan de onderkant van het aantal vragen. Dit laatste is opvallend, gezien de perceptie dat de PVV veel Kamervragen stelt.

Stemvee
Wellicht komt het doordat Wilders onder het vergrootglas ligt van de media en dus iedere Kamervraag tot ophef leidt? Als we de beide kanten van het spectrum even doorvertalen naar een geode vuistregel, dan stelt een gemiddelde SP-er 1 vraag per week in de Kamer en een gemiddelde VVD-er stelt maar 1 vraag per maand. De VVD zit natuurlijk in het kabinet, toch stelt een gemiddelde PVDA-er 19 vragen, het dubbele van een VVD-er. Stemvee is dus helemaal geen gekke benaming voor VVD-fractieleden.

Fervente vragenstellers
In 2016 kwamen de meeste vragen van Renske Leijten van de SP, met 152 vragen was ze goed voor 5% van de totale Kamervragen. De top 5 wordt verder gevuld door Henk van Gerven (SP, 117) Tjeerd van Dekken (PvdA, 82), John Kerstens (PvdA, 77) en Sjoerd Sjoerdsma (D66, 76). Links stelt de vragen, rechts geeft de antwoorden?

Trend
Als we een lange termijn gemiddelde nemen van het aantal kamervragen per jaar, dan ligt dit om en nabij de 2100 voor de laatste 20 jaar. Het aantal vragen neemt echter trendmatig toe. Onder meer door versplintering in de politiek komen er meer vragen, referenda en dus ook kosten. Iedere tien jaar gaat het aantal Kamervragen met 1000 omhoog, dus ieder jaar worden er 100 Kamervragen meer gesteld. Over het algemeen gaat dus de activiteit op dit terrein omhoog van de Kamer. Je kan natuurlijk je afvragen of de kwaliteit van de vragen ook gelijk blijft of dat het langzamerhand een sport begint te worden om veel vragen in te leveren.

Kosten
Op basis van onderzoek weten we dat de kosten voor het beantwoorden van een Kamervraag ongeveer 3750 euro zijn. In totaal is er dus zo’n 11 miljoen euro uitgegeven aan het beantwoorden van Kamervragen. Democratie mag wat kosten en dit bedrag is slecht een fractie van wat corruptie in andere landen kost. Toch mogen Kamerleden wel af en toe beter nadenken over de hoeveelheid en de doelmatigheid van de vragen. Het is denk ik niet toevallig dat linkse fracties zoveel vragen stellen vanuit dit perspectief.

Teevendeal
Het dossier waar veel vragen over werden gesteld in 2016 was de afwikkeling van de Teevendeal. Al in 2015 werd bekend dat er 250 Kamervragen waren gesteld over deze deal. Om deze te beantwoorden ben je al gauw één miljoen euro verder. In 2016 zijn hier nog eenzelfde hoeveelheid vragen bijgekomen. Zo’n dossier is een principekwestie geworden, waarbij de onderliggende waarde van het bonnetje van ondergeschikt belang is.

Visie
Gekozen parlementariërs moeten kunnen doen en laten wat ze willen in de Tweede Kamer. De trend is overduidelijk dat Kamerleden het mechanisme van Kamervragen steeds vaker gebruiken om zaken bespreekbaar te maken. Doorgaans zijn deze Kamervragen reactief en bedoeld om een punt te maken. De tijd die het formuleren van deze vragen kost gaat ten kosten van het ontwikkelen van een lange termijnvisie. Net zoals op veel plekken maakt langetermijn beleid plaats voor kort op de bal spelen.

Verkiezingen
De Tweede Kamer zal na de verkiezingen van samenstelling veranderen. Hopelijk kan deze verse lading politici zich richten op kwaliteit van de Kamervragen in plaats van de kwantititeit. Er is uitgebreid onderzoek nodig op het terrein van de reorganisatie van de EU, een potentiële Nexit, de toekomst van de integratie van immigranten, een echt banenbeleid en de financiële transitie van vermogen naar inkomen.

Wat we nodig hebben zijn diepgravende onderzoeken met concrete beleidsvoorstellen om structureel het langetermijn beleid in Nederland bij te sturen. Stem op capabele mensen!

===============================================================
Titelfoto: Tweede Kamer Ingang Plein by NiederlandeNet is licensed under CC BY-NC-SA 2.0
===============================================================

Over de auteur

Rutger van den Noort

Bedrijfskundige, publicist, ondernemer.

Recent gepubliceerd

Archief

• Klimaat en Milieu17 september 2023Hoezo piekbelasters? Harde stikstofmetingen tonen falen overheidsbeleid aan
• Politiek Internationaal21 mei 2023Bilderberg-conferentie symboliseert gestage neergang van het Westen
• Politiek Nederland31 december 2022We hebben een laf kabinet dat geen enkel probleem durft op te lossen
• Economie6 oktober 2022Remkes’ mislukte zoektocht naar de stikstofsleutel