#Elections2016: het probleem van Hillary

Hillary Clinton heeft een probleem. Afgelopen week, uitgerekend op 11 september, moest de Democratische presidentskandidate in allerijl een herdenkingsbijeenkomst verlaten vanwege oververhittingsverschijnselen. Ongeveer 90 minuten lang was Clinton spoorloos.

De altijd aanwezige pers mocht haar niet volgen. De beelden van Clinton die richting een auto begeleid werd zagen er niet al te florissant uit. Tot overmaat van ramp deed de campagne van Clinton naderhand ook nog lacherig over het voorval.

Beeldvorming
Uit deze reactie spreekt een schrijnende naïviteit over het belang van beeldvorming in een verkiezingscampagne. Dat belang is bepaald geen recent fenomeen. Richard Nixon verloor in 1960 de presidentsrace van John F. Kennedy, mede omdat hij volstrekt ongeschikt voor televisie was. Vergeleken met de jonge energieke Kennedy oogde Nixon als een oude man die liters vocht verloor, voor het priemende oog van de camera.

Johnson
Beeldvorming beperkt zich echter niet tot de kijkbuis. Lyndon Johnson, de latere vice-president en opvolger van Kennedy, begreep dat als geen ander. Vroeg in zijn carrière, toen Johnson in een spannende race om een zetel in het Huis van Afgevaardigden verwikkeld was, liet hij het gerucht verspreiden dat zijn tegenstander intieme contacten met varkens had. De onfortuinlijke medewerker van Johnson die opgezadeld werd met deze klus reageerde onthutst dat dit te ver ging. Het gerucht kon natuurlijk absoluut niet op waarheid berusten en niemand zou het geloven, zei hij. Nee, natuurlijk niet, reageerde Johnson, “but let’s make the son-of-a-bitch deny it.”

Roddels
Diezelfde tactiek hanteren de strategen van Team Trump. Al sinds de aanvang van de strijd doen de vreemdste berichten over Clinton de ronde, waaronder kwaadaardige roddels over haar gezondheid. Voor Clinton’s campagne was het soms moeilijk om er niet lacherig op te reageren, want men wil er immers ook geen ruchtbaarheid aan geven. Want het doel is hetzelfde is als bij Johnson: verschuif de publieke perceptie van de tegenstander in een negatieve richting, ook al is die verschuiving gebaseerd op een flagrante leugen.

Trump’s campagne was vanaf het begin gericht op het schilderen van een doemscenario: het land gaat naar de haaien en hij is uiteraard de enige die er iets aan kan doen. In het Amerika van Trump schuilt inmiddels achter iedere struik een ISIS-strijder of boze Mexicaan en keldert de economische groei gestaag.

Blunder
Het probleem met Clinton is dat er nogal wat aanleidingen voor geruchten zijn. Clinton’s gepruts met een eigen mailserver was wat dat betreft, meer onderwerp van gesprek dan haar beleidsposities, zo verzuchtte Bernie Sanders ook tijdens de voorverkiezingen. Nogal logisch, want de wijze waarop Clinton met die mailserver blunderde was een buitenkans voor haar tegenstanders om aan te tonen dat ze de integriteit en handelsbekwaamheid van een president ontbeert.

Incident
Dat er uiteindelijk toch echt minder aan de hand bleek dan haar tegenstanders wilden doen voorkomen, deed niet af aan de beeldvorming: waar rook is zal immers wel vuur zijn. Zeker in een tijd van extreem vluchtige media en nieuwscycli die elkaar in een moordend tempo opvolgen is de initiële berichtgeving cruciaal. Weinigen lezen de correctie of rectificatie, één incident kan genoeg zijn om de beeldvorming permanent in het negatieve te storten.

Over Clinton’s gezondheid bestonden al langer twijfels. Die zijn nu natuurlijk niet per se bevestigd, maar het verhaal dat wederom overheerst in de berichtgeving over de verkiezingen is dat er iets niet in orde is met Clinton.

Timing
Daarbij is de timing deze keer uitzonderlijk ongelukkig. 9/11 ligt bij de Amerikanen nog bijzonder vers in het geheugen. Niet sinds Pearl Harbor werd het land zo hard getroffen door een vijand uit den vreemde. Amerikanen hebben daarnaast een voor Europeanen soms moeilijk voor te stellen persoonlijke band met een president. Hij (of zij) is echt de hoeder des vaderlands, iemand die de bevolking veilig moet houden in roerige tijden. De kans dat de volgende president een crisis van het niveau 9/11 het hoofd zal moeten bieden is in dat beeld groter dan ooit.

Dat Clinton juist op deze symbolische dag een teken van zwakte vertoonde en niet direct serieus reageerde is onbestaanbaar. Verkiezingen zijn om minder verloren.

Over de auteur

Recent gepubliceerd

Archief

• Politiek Internationaal25 oktober 2016#Elections2016: Wat moet de boze burger nu?
• Politiek Internationaal10 oktober 2016#Elections2016: het Jankende Donald-debat
• Politiek Internationaal14 september 2016#Elections2016: het probleem van Hillary
• Politiek Internationaal3 augustus 2016Misvattingen in het debat over #Elections2016