Totaal PFAS-verbod EU slaat de plank mis
Niet alle producten zijn giftig of problematisch
Foto: 
Het grote publiek kent PFAS als een verzamelnaam voor gevaarlijke stoffen, die risico’s voor gezondheid en milieu met zich meebrengen. Vandaar dat op Europees niveau aan een verbod op deze stoffen wordt gewerkt. Maar de werkelijkheid rondom PFAS is veel complexer, veel gegevens ontbreken en niet alle PFAS zijn problematisch. Zo’n algemeen verbod slaat op alle fronten, wetenschap, wetgeving en beleid, de plank mis, betoogt Lucas Bergkamp.
In februari publiceerde het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) een voorstel voor een verbod op per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS). PFAS zijn diverse klassen van duizenden synthetische chemicaliën (waarvan sommige ook in de natuur voorkomen), waaronder gassen, vloeistoffen en vaste polymeren met een hoog moleculair gewicht.
Ze worden gebruikt in vele toepassingen en producten, variërend van auto’s en luchtvaart tot materialen die in contact komen met voedingsmiddelen, textiel, bouw- en huishoudproducten, elektronica, blusschuim en medische artikelen. PFAS hebben unieke wenselijke eigenschappen, zoals uitstekende stabiliteit bij intense hitte en water- en vetafstotend. Er is echter bezorgdheid ontstaan omdat sommige PFAS-stoffen in verband kunnen worden gebracht met negatieve effecten op het milieu en de menselijke gezondheid.
Five EU countries have proposed sweeping restrictions on PFAS 'forever chemicals'. These 12,000+ chemicals are used in microchips, jet engines, batteries, air con and much more. Could the world find a way to go PFAS-free?
XiaoZhi Lim reports in @Nature https://t.co/mbmuq66wIM— Richard Van Noorden (@Richvn) August 1, 2023
Universeel gebrek aan gegevens
Het voorgestelde “universele” verbod definieert PFAS zeer ruim en omvat meer dan 10.000 stoffen, waaronder “theoretische” PFAS-stoffen die nog niet bestaan, wat zou betekenen dat de EU een heel chemisch gebied zou uitsluiten. Slechts voor enkele PFAS zijn schadelijke effecten aangetoond; voor de overgrote meerderheid van PFAS zijn er geen relevante gegevens.
Er wordt slechts aangenomen, maar niet bewezen, dat alle PFAS persistent zijn in het milieu. Persistentie houdt in dat een stof niet biologisch afbreekbaar is. Dit is een probleem geworden voor regelgevers in de EU, aangezien biologische afbreekbaarheid de belangrijkste eigenschap is van de toekomstige chemie die de Commissie voor ogen heeft in haar initiatief “safe and sustainable by design“.
Onaanvaardbaar risico
De voorstanders van het voorgestelde verbod redeneren dat aangezien sommige PFAS, zoals PFOS en PFOA, ‘onaanvaardbare risico’s’ met zich meebrengen (wat de belangrijkste voorwaarde is voor het verbieden van stoffen onder de EU ‘REACH’ verordening voor chemische stoffen) en alle PFAS persistent zijn, voorzorg vereist dat alle PFAS geacht worden onaanvaardbare risico’s met zich mee te brengen en daarom moeten worden uitgefaseerd. Persistentie is echter geen gevaar onder de REACH-verordening. Dus, gegeven het feit dat risico gevaar en blootstelling is, hoe kunnen alle PFAS dan een risico vormen? Bovendien is de veronderstelling van persistentie aantoonbaar onjuist voor sommige PFAS, maar de voorstanders zwijgen over deze kwestie.
Persistentie en duurzaamheid
Persistentie (blijvende aanwezigheid in het milieu) wordt in alle gevallen als problematisch beschouwd, ongeacht of een stof bioaccumulerend of toxisch is. Persistentie is echter de keerzijde van de medaille die ‘duurzaamheid’ heet, of moeten we zeggen sustainability? Veel natuurlijk voorkomende stoffen, zoals kiezelzuur en ijzer, zijn ook persistent.
De persistentie van PFAS zorgt ervoor dat producten zoals leidingen en afvoeren lang meegaan en voorkomt lekkage van afdichtingen die in installaties worden gebruikt, wat de kosten drukt, ongelukken voorkomt en dus de veiligheid en de bescherming van het milieu verhoogt.
Geen adequate analyse
Om een breed verbod te ondersteunen, stellen de voorstanders dat alle PFAS een gemeenschappelijk structureel element hebben en dat daarom alle PFAS als giftig moeten worden beschouwd. Maar die logica klopt niet. Onder bepaalde omstandigheden kan een eigenschap van een stof worden toegeschreven aan een of meer andere stoffen. Dit wordt “read-across” genoemd en de REACH-verordening specificeert de voorwaarden waaronder read-across is toegestaan en geldig is.
Een belangrijke doelstelling van het universele verbod is het voorkomen van vervanging van PFAS door andere producten die een groter risico vormen. In het voorstel wordt echter niet aangetoond waarom vervanging van alle PFAS wenselijk zou zijn. Hoewel het voorstel vele pagina’s beslaat, is er nergens een adequate analyse van alternatieven en de kosten en baten van het verbod te vinden.
Het voorstel gaat dus niet alleen voorbij aan de huidige stand van de wetenschap en aan de van kracht zijnde wetgeving, maar zou ook resulteren in slecht beleid en een slecht precedent scheppen.
Afwijkingen
Om het te ruime toepassingsgebied te beperken, bevat het voorstel een uitzonderingsregeling en nodigt het de industrie uit om tijdelijke gebruiksspecifieke vrijstellingen aan te vragen. Of het rechtmatig is om het beperkingsregime hiervoor te gebruiken, is twijfelachtig. De mogelijkheid om van de autoriteiten een uitzondering op het verbod te verkrijgen (derogatie) dient om de bewijslast die de wet bij de autoriteiten legt, om te keren. De informatie die aan de industrie wordt onttrokken, kan heel goed worden gebruikt om verdere regulering te rechtvaardigen.
Het belangrijkste is dat afwijkingen hele productlijnen onderwerpen aan de onzekerheid over de goedkeuring door regelgevende instanties, wat eigendomsrechten ondermijnt en investeringen ontmoedigt.
Gifvrije samenleving?
Kortom, persistentie is geen reden om chemische stoffen te verbieden. In plaats van vervanging PFAS door andere producten met een groter risico te voorkomen, zou een universeel verbod op PFAS leiden tot onterechte stigmatisering en zou de kans op vervanging door andere risicoproducten juist kunnen toenemen.
Als dit is wat een ‘gifvrije samenleving’ in petto heeft, dan staat zowel de Europese industrie als de burger een zware rit te wachten.
Terug naar tekentafel
De EU moet met dit voorstel dan ook terug naar de tekentafel. Het PFAS-voorstel dat momenteel in een openbare consultatie wordt behandeld, slaat op alle fronten de plank mis: wetenschappelijk, qua wetgeving en beleidsmatig. Op wetenschappelijke kennis gebaseerd beheer van chemische risico’s en de REACH-verordening moeten de basis vormen van een regelgevingsvoorstel, dat specifiek gericht is op het terugbrengen van de bekende onaanvaardbare risico’s van specifieke PFAS-stoffen tot aanvaardbare niveaus.
Vertaling uit het Engels. Bron: Brussels Report
Over de auteur
Recent gepubliceerd
EU10 augustus 2023Totaal PFAS-verbod EU slaat de plank mis
Gezondheidszorg15 maart 2020#Corona-pandemie: economische technocratie faalt in tijden van crisis
EU8 maart 2020EU-Klimaatwet Timmermans geeft activistische rechters alle ruimte
Klimaat en Milieu5 maart 2020Activisme via de rechter smoort de democratie
Veel meer dan extra Ferboten en aangescherpte regelgeving, hoger belastingen enz heeft de EU zowiezo niet gebracht.
Ja, we hoeven geen geld te wisselen aan de grens, daar staat tegenover dat we onze sterke gulden al hebben omgewisseld voor een soort Italiaanse Lire die euro heet. Zonder een grand te passeren.
We mogen doorrijden aan de landsgrens, maar door heel de EU zijn honderden milieuzones waar telkens andere verboden gelden, zodat reizen met de auto lastiger is geworden i.p.v. makkelijker, als u een auto hüberhaupt nog kunt betalen.
Nexit!
Grand is grens..solly
het artikel en uw reactie doet mij herinneren aan het subsidiariteits principe waarmeede de EU startte en het CDA me een pro-EU standpunt aanpraatte. Maar de EU deed wat alle instanties doen : groter worden. In de bewoordingen van onze Omtzigt : geen streep in het zand zetten voor tot hier en niet verder, pijn voor regeringen met een gebrek aan lange termijn visie , want dat is zo energie vretend en mogelijk ook ‘helemaal niet des alfa opgeleiden’.
Jos, uit de EU, maar begin dan wel met alle slappe ruggegraat politici naar de Antillen af te voeren, bv..
klopt helemaal. Mee eens. Wat mij betreft heffen we dat hele circus in Brussel zoals het NU is, op en gaan we weer naar basis afspraken , maar niet van boven af laten bepalen door kneuzen van politici die heel veel geld vangen en er bijna niks voor doen.
wordt dit nu de volgende gecreeerde crisis?
Inderdaad, want als het ergens niet over gaat is het de bevolking beschermen tegen gevaarlijke stoffen. Net zoals de stikstofmaatregelen weinig tot niets met het milieu te maken hebben en eigenlijk alles wat de EU zegt weinig te maken heeft met hetgeen ze claimen waar het over gaat. Als de EU iets gelegen lag aan de gezondheid van de bevolking dan zouden ze nooit hebben toegestaan dat mensen een experimenteel vaccin ingespoten krijgen terwijl er ruim voldoende, goedkope, goed werkende alternatieven zijn.
Ik vroeg mijn huisarts in Denpasar; moet ik zorgen dat ik chloroquine thuis heb indien nodig.
De huisarts antwoorde; nee , je ben gezond, zorg maar voor voldoende vitamine D. Indonesie heeft alle beschikbar chloroquine bij alle leverancier en apotheken opgeëist, zodat ze dat kunnen inzetten in de corona behandelcentra.
Met Ivermentine is het denkelijk niet anders gegaan.
Oei, moeilijke materie.
Enerzijds ben ik wel voor het voorzorgsprincipe in de zin van: als er mogelijk grote gezondheidsschade kan ontstaan, zou je iets (nog) niet moeten gebruiken. Anderzijds zijn hele generaties oud geworden met b.v. gebruik van tabak, kwik, asbest, pesticiden, onkruidbestrijding enz. voordat bekend werd dat het niet bevorderlijk voor de gezondheid is. Nog steeds is het maar de vraag waarom de ene roker stokoud wordt zonder problemen, terwijl de ander relatief jong ziek wordt. Hetzelfde bij blootstelling aan alles wat nu verketterd wordt. Speelt aanleg een rol?
Ik weet het gewoon niet, maar de verdeeldheid onder wetenschappers toont dat zij het ook niet echt wéten. De EU doet wat zij meestal doet: het kind alvast met het badwater weggooien. De industrie doet wat zij ook meestal doet: stil zitten, mond houden, doorgaan zelfs als schade onafhankelijk bewezen is.
De landelijke roverheid? Doet braaf wat BX wil, met uiteraard uitzonderingen voor de speciale connecties.
Tip voor de redactie: In een volgend artikel een onderzoek naar Arceen in het drinkwater te publiceren…….
In Amerika zijn daar grote problemen mee.
je moet zoiets niet door politici laten regelen. Dat moeten chemische en andere wetenschappers eerst voorbereiden. Uitmaken wat wel en niet schadelijk is en hoe je dat kan managen.
Als de industrie eindelijk eens wat beter zou functioneren en niet al hun afval dumpen dan was er niet overal vervuiling met PFAS geweest. Je kunt er van uitgaan dat bijna alle chemisch identieke stoffen net zo’n uitwerking hebben als PFAS. In dit artikel gaat het alleen om de stof zelf en niet om de industrie die uit geldbejag alle regels omtrent veilig werken aan de laars lapt.