Het geheim van de gitaar
Herinnering aan Simon Caun 1923-1942
Simon Caun 1923-1942
Waarom wilden mijn ouders vroeger niet dat ik gitaar ging spelen, terwijl dat mijn grootste wens was? Pas veel later kwam ik erachter dat dat met de dood van het broertje van mijn moeder, Simon Caun, in Auschwitz te maken had. Uiteindelijk heb ik toch heel vaak haar lievelingsliedje voor haar gespeeld, op de gitaar, en blijf ik elk jaar dit verhaal vertellen, schrijft Simon Soesan.
“Nee, je gaat niet op pianoles en er komt ook geen gitaar in mijn huis, bedenk maar wat anders”, zei mijn vader vastbesloten. Het was het eind van de zestiger jaren. Ik was de enige Jood op school en had al snel door dat de jongen met de gitaar altijd aandacht had van de meisjes.
Maar pa wilde het absoluut niet en ma bemoeide zich er niet mee. Ik was zo boos! Wie dacht mijn vader te zijn om mijn dromen te annuleren? Samen met mijn beste vriendjes ging ik grondig nadenken over hoe ik dit kon oplossen. Ik droomde muziek, ik zong mee met alle Beatles-liedjes en móést muziek maken.
Een piano kopen kon ik niet. Ik was twaalf! Maar een gitaar, hoe kon ik daaraan komen? Een vriendje had een krantenwijk en ook ik kon er nog wel bij. Elke dag na school – en we fietsten toen vijfentwintig kilometer heen en vijfentwintig kilometer terug naar school in Alkmaar – deed ik mijn krantenwijkje tussen Beverwijk en Velsen. Dagblad Kennemerland. En na een paar maanden stond ik bij meneer Timmer van de muziekhandel in Beverwijk, die mij mijn eerste gitaar verkocht. Lang mocht ik daar niet van genieten: toen ik wat later naar mijn vaders winkel liep en hem mijn aanwinst liet zien, nam hij boos mijn hand. Liep samen met me naar meneer Timmer en eiste dat hij de gitaar terugnam en mij mijn geld teruggaf. Einde verhaal.
➰
Maar mijn vriendje Dave in Amsterdam speelde al gitaar en leerde mij wat akkoorden. Enkele ochtenden later werden mijn ouders wakker terwijl ze mij wat hoorden tokkelen op een gitaar, die Dave me geleend had. Ik mocht een gitaar kopen maar geen Leonard Cohen-liedjes spelen in huis: dat was te depressief. Langzaam werd het gitaarspelen beter – helaas hielp het niet om meisjes om me heen te krijgen: dat gebeurde later in de kibboets. Later.
Alles gebeurde later. Toen ik samen met de liefde van mijn leven drie kinderen had die al teenagers waren. Toen ik allang het mooiste en liefste meisje gestrikt had met mijn getokkel en gezang.
➰
Ik stelde mijn moeder vragen over haar broertje Simon, naar wie ik ben vernoemd en die in Auschwitz vermoord is door de Duitsers toen hij net zestien jaar oud was. Ik had haar al zoveel over hem gevraagd – ik wilde hem kennen. Ik vroeg haar soms details, maar ze was al diep in haar tachtiger jaren en niet alles was meer zo helder voor haar.
Opeens keek ze met tranen in haar ogen naar me, alsof ze ver weg was. “Ja, hij ging op die zaterdagavond weg. Huilde nog wat in mijn kamer want hij was zo bang. Maar ik beurde hem op en hij nam zijn gitaar en ging naar het Centraal Station….”, zei ze.
➰
Wacht even! Gitaar? Waar kwam dat vandaan?
En opeens was daar die eenmalige waterval van herinneringen, alsof ik erbij was: dat hij wat gitaar kon spelen, en ook op de piano wel een deuntje kon spelen. Dat ze sindsdien geen jongens met een gitaar kon zien of horen, zelfs niet piano spelen ….
Dat ze mijn wil om muziek te maken herkende, maar dat pa haar niet die pijn wilde laten voelen. En dat hij haar alleen maar wilde beschermen.
➰
Jarenlang, voordat ik wegging naar Israël, heb ik voor haar gespeeld, vooral “meneer dinges” van Johnny & Jones, wat haar lievelingsliedje was, omdat ze dat samen met haar broertje gezongen had maar mij dat nooit had verteld. Niet alleen ben ik op de verjaardag van haar broertje geboren – ook kreeg ik zijn naam en schijn ik dezelfde liefde voor muziek maken te hebben. Iets wat slechts kort voor haar dood naar buiten kwam.
Elk jaar vertel ik het verhaal van Simon Caun en zijn gitaar.
Niet alleen voordat de volgende generatie het vergeten zal: voordat ik het vergeet.
Over de auteur
- Simon Soesan woont sinds 1973 in Israël en is directeur Europa van Taglit - Birthright. Soesan is bekend van columns in o.a. NRC Handelsblad, het Reformatorisch Dagblad, Israël Actueel en het Nieuw Israelietisch Weekblad.
Hartverscheurend. Dank u wel voor deze pijnlijke maar mooie annekdote.
Een geliefde verliezen is sowieso treurig, maar op de manier van Simon is hartverscheurend en onvergetelijk.
Inderdaad Rob die gehele periode mee moeten maken, Vader en Opa ruim 3 jaar tewerk gesteld in Duitsland en gelukkig beide in 1945 terug gekeerd, beide met een flinke lichamelijke kras.
Wat ik wel steeds moeilijker begrijp, is het gemak waarop 4 Mei door andere groeperingen wordt toegeëigend, bv hedenochtend op tv Koffietijd.
Maar 1940-1945 was in Nederland schijnbaar niets, in vergelijking met de Joegoslavische en de Oekraïne oorlog.
Of begrijp ik het niet helemaal.?
Wat een ontroerend verhaal Simon. Dankjewel dat je dit met ons hebt gedeeld. De geschiedenis van het joodse volk tijdens de tweede wereldoorlog is van zo’n onvoorstelbare ellende dat het begrijpelijk is dat de meeste nabestaanden er problemen mee hadden er over te praten.
Bedankt
Mooi, ontroerend artikel, dank!