4 mei 2020: Aan Liora
De Dodenherdenking overdacht
Foto: Persoonsbewijzen ouders Ernst Lissauer. Collectie Ernst Lissauer
Joden vragen zich eenmaal per jaar af: “Waarom is deze avond anders dan alle andere avonden?” En dat is niet op 4 mei. Ik heb dit credo, dat op de Seideravond slaat (Exodus), altijd op 4 mei geplakt. In mijn jeugd ervoer ik de bijzondere vierde mei in ons gezin als veel serieuzer dan de Joodse gedenkdagen.
Ik moet zeven zijn geweest toen ik een begin van begrip begon te krijgen van de oorzaak van de spanning in huis op die dag van het jaar. Nu wordt mijn jongste dochter deze zomer zeven en heb ik nog geen idee hoe ik haar dit verhaal moet vertellen. Mijn moeder wilde soms na lang aandringen wel eens één van haar spannende verzetsverhalen vertellen, waar we dan ademloos naar luisterden. Mijn vader sprak met geen woord over die tijd.
Toch was het mijn vader die de valse persoonsbewijzen, Jodensterren en andere oorlogsparafernalia zorgvuldig had bewaard. Ik kan haar die oude spullen laten zien, maar dat zegt haar niets. Alleen de Davidsterren zal ze herkennen. Het herdenken doen we niet meer op 4 mei maar op Yom Hashoah, zo’n twee weken eerder. Ik vertel de kinderen dan dat we opa en oma herdenken en waarom we niet, zoals de kinderen op school, ooms tantes en al die andere familieleden hebben die de achterban van een gezin horen te vormen.
Foto: Collectie Ernst Lissauer
De jongste snapt daar nog niets van maar vindt haar kettinkje met Davidster buitengewoon interessant en ze is er apetrots op. Dat is voorlopig genoeg. Het blijft een dilemma van de ouders: wanneer doorbreek je het onbevangen leventje van een kind met de afgrijselijke realiteit?
➰
Het heeft decennia geduurd voordat ik 4 mei kon loslaten. Het zat er door onze ouders ingestampt, al hebben ze na de oorlog maar kort geleefd. Doordat 4 mei de laatste jaren werd gekaapt door allerlei belangengroepen en een bezoedeld Comité 4 en 5 mei, gingen we langs natuurlijke weg naar de officiële Holocaust-herdenkingsdag Yom Hashoah. Eigenlijk veel natuurlijker, al beleven we dat nu onderling zonder de landgenoten die ons omringen.
Het Joodse volk en zijn religie kennen geen zendingsdrang. Ze zijn er gewoon en hebben hun eigen gewoonten en rituelen. Daar merken anderen niets van. Voor de oorlog kon men de orthodox geklede Joden in het straatbeeld herkennen, maar dat hebben ze wel afgeleerd. Weinigen zullen openlijk een keppeltje durven dragen, maar de Talmoed leert: de wetten van het land waar je leeft gaan boven de Joodse wet. When in Rome, do as the Romans do.
Het is ook zeker geen protest tegen 4 mei, want misschien ga ik daar ook wel even naartoe. Daar kan ik stilstaan bij de mensen die Joden hielpen onderduiken of in het verzet zaten en de mensen die het leven lieten in de Hongerwinter. Maar eigenlijk sta je daar bij Yom Hashoah ook al bij stil.
➰
Het is goed dat er wordt herdacht op 4 mei. Voor Joden hoeft dat niet. Zij zijn er iedere dag en nacht van doordrongen. De lange geschiedenis van vervolging zit in hun genen en ze hebben een speciale radar ontwikkeld die ze waarschuwt tegen antisemitisme. Die radar laat ik bij mijn jongste dochter nog maar even ongebruikt. Bij de oudste heb ik die pas op haar veertiende hoeven activeren. Ze droeg toen nog een Davidster. Ze verloor in korte tijd al haar schoolvriendinnen en ook de kitten die haar was beloofd ging plotseling niet door. De gouden Davidster ligt nu weer in een doosje. Kortgeleden heeft ze van iemand zilveren oorbellen gekregen met een christelijk kruis. Die draagt ze nu.
Foto: Collectie Ernst Lissauer
Het Joodse volk in de diaspora is bijna onzichtbaar geworden. Dat is niet een Joods probleem. Daar moeten de hospiterende volkeren mee in het reine komen. Het is hun probleem. Zeker nu Israël weer bestaat en er voorgoed is, is er een veilig heenkomen en daarmee een effectief einde aan de mogelijkheid van volkerenmoord op het Joodse volk. Het Israëlische volksleger, de IDF, beschermt Joden overal ter wereld. Het is erop gericht bedreigde Joden te repatriëren terwijl het thuisland ferm wordt verdedigd.
➰
De door Iran en anderen gewenste Shoa zal niet slagen. De delegitimering van de Joodse staat door weer anderen, waaronder de EU, slaagt evenmin en waar zij faalt wordt Israël alleen maar sterker. De weigering van onze regering om de Nederlandse ambassade naar Jeruzalem te verplaatsen, maar het daar wel handhaven van een ‘Palestijnse diplomatieke post’ – zoals Forum voor Democratie onlangs aan het licht bracht – is daar een voorbeeld van. Jeruzalem wordt er nooit minder ‘hoofdstad’ van, maar men weet feilloos de diepste gevoelens van het Joodse volk te krenken, dat die hoofdstad nota bene zelf heeft gesticht.
In dat licht – en met de steun aan talloze anti-Joodse organisaties en NGO’s tot inmenging in het Israëlische Hooggerechtshof aan toe – zijn de late excuses van onze premier magertjes. De archieven blijven dicht voor Nazi-jagers en er is lang gewacht met het oog op mogelijke schadeclaims. Er is gewacht tot er nog maar een handjevol Holocaustoverlevenden over waren. Een weinig oprecht sorry voor de geoliede medewerking van de Nederlandse ambtenarij aan de Jodenvervolging. Maar ook daar moeten ze ieder jaar weer mee in het reine komen: de herdenkers op 4 mei.
➰
Hoe leg je een kind van amper zeven jaar deze inktzwarte realiteit in haar omgeving uit? Toen ik nog 4 mei aanhield als herdenkingsmoment voor de Holocaust placht ik de doos met oorlogsparafernalia, die mijn vader zorgvuldig had bewaard en die later werd aangevuld met de dossiers van de Stichting 40-45, uit te pakken.
De valse namen, mijn moeder noemde zich Marie Teuben-Verbrugge en kwam zogenaamd uit Hoogezand, en de vele ongebruikte Jodensterren. De opgerolde briefjes die door de gevangenismuur werden gesmokkeld en die ik nooit heb geopend. De vervalste vergunning om een fiets te mogen bezitten en zo meer. Zo tastbaar en dichtbij als de geërfde radar voor antisemitisme, die ik ongewild met mij meedraag en voor haar nog even verborgen hoop te houden.
Foto: Collectie Ernst Lissauer
Ze vroeg laatst waar ‘oma’ begraven ligt zodat ze een steentje op haar graf kan leggen. Dat was na het voorlezen in haar bedje, waarna ik haar vertelde over ‘de bank van oma’ (dat was haar overgrootmoeders bank die thuis zo genoemd werd) en nu in haar kamer staat. “Oma’s familie vluchtte ooit uit Portugal en had een bank uit de synagoge meegenomen. En nu staat hij in jouw kamer.”
Zo ontweek ik de vraag over het graf van mijn oma Vaz Dias. Hoe leg je haar uit dat ze tot een slavenvolk behoort dat eeuwig vervolgd is? Waarom er bij haar geen familie is zoals bij andere kindjes op school?
➰
Over de auteur
Recent gepubliceerd
Antisemitisme4 mei 2022Er zou een Dag van Reflectie moeten komen
Antisemitisme15 april 2022Berichtgeving over Israël is lakmoesproef voor betrouwbare journalistiek
Integratie24 november 2021Over tribale relschoppers en politiek-correcte mediafilters
Antisemitisme19 september 2021Namenmonument tegen wil en dank
Misschien dat Nederlanders zich rond 2090 gaan realiseren hoe de joden zich gevoeld moeten hebben in 1940. Want dan zullen de moslims veruit in de meerderheid zijn, de sharia ingevoerd.
De NSB’ers van 1940 zullen zich in 2090 bekeren tot islam – en ontdekken dat nieuwe moslims pas na 3 generaties als volwaardig moslim worden beschouwd. Net als de NSB’ers zullen zich gaan uitsloven om te tonen hoe goed ze de islam begrepen hebben.
Mogelijk moeten christenen in 2090 een blauw merkteken op hun kleding dragen, zoals verordend door kalief Mutawakkil in de 9de eeuw.
Geen beter doelwit dan de resterende christelijke Nederlanders (polytheïsten, moeten dus bestreden worden) of, nog erger, atheïstische (vaak links, en hebben dus ijverig meegewerkt aan het binnenhalen van hun vervolgers, hoe ironisch kan de geschiedenis zijn) Nederlanders. Wat zouden hun gedachten zijn op het moment dat hun kelen worden doorgesneden onder begeleiding van luid Allahu Akbar? Spijt? Een flits van inzicht?
Hoe dan ook, de joden zullen dan allang vertrokken zijn naar Israël of de VS. Heeft iets te maken met historisch besef.
Helemaal waar, maar helaas blijft de Nederlander blind voor het gevaar wat ze zelf blijven importeren.
In de laatste dagen voor de inname van Berlijn door de Russen kwam iemand naar Goebels met het verzoek om de burgerbevolking te sparen voor de gruwelen van de totale oorlog, lees ouden van dagen en kinderen werden gebruikt als kanonnen voer. Goebels schijnt toen gezegd te hebben dat de burgers nu niet moesten gaan klagen dat hun keeltje werd doorgesneden want ze hadden er toch zelf voor gekozen!
Dezelfde tragiek speelt zich nu in een langzamer tempo af in Nederland. Het merendeel van de mensen houdt een systeem in stand dat uiteindelijk hun eigen ondergang wordt. Ze zien niet of willen het niet zien wat er aan de hand is.
Terwijl 215 duizend mensen jaarlijks het zinkende bootje ontvluchten komen er via de achterdeur bijna 300 duizend immigranten binnen waarvan een aanzienlijk aantal de Nederlandse cultuur haat en zich niet kan of wil aanpassen. Er heerst in Nederland nog steeds een volledig misplaats superioriteits gevoel waardoor ze menen anderen te moeten redden terwijl ze niet in de gaten hebben dat het bootje waarin ze zelf zitten aan het zinken is.
Sterker nog, door die arrogantie denken veel Nederlanders dat zij die mensen kunnen veranderen zo dat ze op den duur wel van de liberale democratie gaan houden. Ik zelf zie een toename van hijabs and hoofddoeken vergeleken met 20 jaar geleden.
Oh, in de VS is iets dergelijks ook aan de gang.
Kijk maar eens naar (o.a.) Tlaib! De eerste dag, dat ze In functie was had ze Israel op de kaart laten verdwijnen; ze bleek dikke vrindjes met Linda Sarsour en noemde de huidige president een Motherf….., die impeached moest worden.
Diverse nieuwe congresleden (Ze worden “the squad” genoemd) steunen anti-Israel-groepen en de overige Democraten zeggen niets!
En dat durft zich dan nog democraat te noemen,het is en blijft een frot partij die democraten in de VS vol corruptie en leugens.
Dat is minder vergezocht als je denkt. In de tweede wereldoorlog zijn in Indonesië alle blanken opgepakt en in kampen gestopt. Toen ze daaruit kwamen werden ze nog eens vervolgd.
Racisme is geen exclusief blanke specialiteit.
Vijf sterren.
Een verhaal om voor eeuwig te bewaren.
Voor een herdenking in pure eenvoud, uit respect voor alle slachtoffers van WO II.
De Shoa zit diep. Ook voor mij met mijn Joodse vader en katholieke moeder. De verhalen, de emoties en mijn eigen ervaringen, het heeft allemaal een enorme impact gehad op mijn leven en nog, nu meer dan ooit zelfs.
Hoe vertel je dat je kinderen.
Mijn vader vertelde wel wat, maar dat hield niet over. Mijn tante heeft een dagboek geschreven tijdens haar verblijf in Auschwitz. Ze kwam daar tegelijk aan met mijn oma, die direct naar de gaskamers werd geleid.
En nog kun je daar als kind geen enkele voorstelling van maken in het veilige leven dat je leidt. Pas als je kind daarmee geconfronteerd wordt, zoals jouw dochter met haar Magan David, dan kun je niet anders dan zeggen dat ze voorzichtig moet zijn.
Mijn kinderen zijn trots op hun Joodse roots, maar lopen daar niet mee te koop.
En feitelijk ondermijnt dat het hele wezen, die trots niet kunnen laten zien, eigenlijk niet mogen zijn zoals je geboren bent.
Mooi en realistisch geschreven, Ernst. Ik denk voor veel mensen herkenbaar. In mijn praktijk en die van collega’s ervaar ik dat hulpvragers zelden tevreden zijn omdat zij niet los kunnen komen van het gedrag dat de hulpvraag noodzakelijk heeft gemaakt. Op macro niveau zie ik dat ook gebeuren met een groot deel van onze wereld ten opzichte van het Joodse volk. De hulp die het Joodse volk al eeuwen lang aan andere volkeren biedt wordt niet erkend en zelfs tegen deze hulpverleners gebruikt. Dit kan natuurlijk alleen maar geloofwaardig worden gemaakt door leugens en geschiedvervalsing. Evenals een goede hulpverlener geeft het Joodse volk en het huidige Israel nooit op om andere volkeren te ondersteunen waar dit mogelijk is. Zelfs de vijanden die dagelijks Israel (gewelddadig) aanvallen kunnen rekenen op hulp en een humane behandeling van die zo in een kwaad daglicht gestelde Joden. Met Pesach vertellen we op de Sederavond over deze ondankbare en vijandige houding van een ander volk. Op de vreedzame voorstellen wordt door dit volk niet ingegaan waardoor dit volk zichzelf en hun slachtoffers veel leed aandoet. Uiteindelijk is er de bevrijding, maar helaas ten koste van veel onnodig leed. Ondanks het negatieve gedrag ten opzichte van Joden en Israel is toch iedereen, ongeacht ras of geloof, welkom op de Sederavond. Uiteindelijk komt het allemaal goed en het zou mooi zijn als dit niet met zoveel leed en bloedvergieten gepaard hoefde te gaan.
Veel sterkte Ernst. Over die Palestijnse diplomatieke post kan ik vooralsnog niks vinden in de MSM. Iemand een link?
https://www.nederlandwereldwijd.nl/landen/palestijnse-gebieden/over-ons/vertegenwoordiging-bij-de-palestijnse-gebieden
Thanx
Erg onder de indruk. Davidster in een doosje, arm kind! Gelukkig is er eindelijk een plek waar Joden veilig kunnen zijn: Israël!!
Op mijn veertiende was ik mij er al van bewust dat goed en fout in de tweede wereldoorlog niet zo zwart wit te trekken is. Dat zit zo, ik maakte een werkstuk over de slag om Arnhem, ging op bezoek bij een verzetsstrijder die mij veel informatie verstrekte. Aan het einde vertelde hij mij dat hij een hekel aan joden had, voor de joden had hij het niet gedaan. Wie was goed en fout in de oorlog? Daar sta je dan als jongen van veertien.
De Laatste pogrom in Europa was 1946 in Kielce, Polen. 1946, dat was dus na de tweede wereldoorlog. Tussen 1346-48 vonden er ook pogroms plaats, ook op Nederlands grondgebied te Zutphen, weliswaar nog geen Nederland, maar toch op deze bodem.
De geschiedschrijving rond het nazisme, het antisemitisme komt mij voor alsof Adolf Hitler van een andere planeet kwam. Binnen de geschiedschrijving is ook handig ingespeeld op het Verdrag van Versailles. Feit is dat Adolf Hitler ook een jongen van zijn tijd was en nooit aanhang had gekregen als antisemitisme geen gemeengoed was geweest, gemeengoed in heel Europa. Ik kan geen andere conclusie trekken dat de holocaust het noodlot is voor iets dat eeuwenlang onder het Westen heeft gebroeid waarvan het nazisme het noodlottige uitkomst van is.
Premier Rutte is historicus, juist daarom heeft hij mij als Nederlandse met dit excuus op de ziel getrapt, oh wat voelde dit excuus misplaatst. Premier Rutte mag blij zijn dat de joodse gemeenschap dit nog als mager bestempeld. Voor mij als Nederlandse kan dit excuus echt niet, hij heeft niet uit mijn mond gesproken, daarvoor zal eerst een rechtvaardige geschiedschrijving moeten komen en een echt excuus.
Ze droeg toen nog een Davidster. Ze verloor in korte tijd al haar schoolvriendinnen en ook de kitten die haar was beloofd ging plotseling niet door.
-Voor vader en moeder-hartverscheurend (ondanks, waarschijnlijk, op het ergste voorbereid te zijn).
‘al haar schoolvriendinnen’ allemaal …kinderen van veertien…hun ouders…
allemaal . Wat zijn de motieven, waarom.
Wat betekent dat als je dat vertaalt naar de wereld van mijnheer Lissauer.
denk er al vele minuten over, maar…-
Hoe houden mensen, een volk, het vol, nog altijd zoveel afwijzing, na alles…?
mooi geschreven. Zou graag een keer met u willen spreken en wel om een hele bijzondere reden die ik hier liever niete vertel.
Ik ben blij om te lezen dat het IDF ook Joden buiten Israel beschermt. Ik krijg daar tranen van in mijn ogen. Ik support het IDF financieel altijd.
Mooi verwoord. Moeilijk dilemma.
Ik vind het verhaal over uw dochter die geen davidsster meer draagt nog het ergste. Al haar vriendinnen kwijt omdat ze een davidsster droeg? Mijn god, wat zijn mensen toch dom, oerdom.