Nederland, de EU en de Euro: verstandig verder (1)
De problemen van de Europese Monetaire Unie
Titelfoto: Ministerie van Buitenlandse Zaken, gepubliceerd onder de licentie CC BY-SA 2.0
Opiniez brengt een 3-delige artikelserie over de EU, geschreven door Lex Hoogduin (Hoogleraar Economics of Complexity and Uncertainty in Financial Markets and Financial Institutions aan de RU Groningen) en OpinieZ-auteurs Jan Gajentaan en Johannes Vervloed. Het thema van het drieluik: is er een middenweg mogelijk waarbij Nederland soeverein blijft binnen de EU?
In dit eerste deel wordt een beeld van de huidige problemen met de Europese Monetaire Unie (EMU) geschetst. Deel 2 volgt dinsdag 6 augustus en deel 3 donderdag 8 augustus.
Middenweg
De discussie in Nederland over EU en euro raakt steeds verder gepolariseerd. De uitersten domineren: aan de ene kant zien we politici en opiniemakers die pleiten voor Nexit, aan de andere kant zien we bijvoorbeeld D66 pleiten voor een Europese federale staat. Wij willen in dit artikel pleiten voor een realistische, verstandige middenweg waarmee we voorkomen dat Nederland opgeslokt wordt in een alsmaar verder federaliserende EU, zonder de voordelen van de interne markt te verspelen.
De Europese samenwerking in de vorm van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS), Europese Economische Gemeenschap (EEG), Europese Gemeenschap (EG) en tenslotte de EU heeft ons veel goeds gebracht. De samenwerking op economisch gebied verstevigde via de totstandbrenging van de interne markt de basis voor welvaartsgroei en vreedzame relaties tussen alle betrokken landen. Hiervan profiteert Nederland ten volle en dat moeten we behouden.
Euro
De invoering van de euro, besloten in 1992 en geïmplementeerd in 2002, beoogde de Eurozone te maken tot een zone van prijsstabiliteit. Daarmee zou een belangrijke voorwaarde worden geschapen voor duurzame groei van de welvaart in de Eurozone en dus ook in Nederland.
Het Verdrag van Maastricht (1992) legde de basis voor de EU en de eurozone. De EMU zou er komen op basis van het No Bail Out principe van overheden. Immigratie viel buiten het EU-domein, want werd gehouden binnen de nationale pijler van het verdrag.
Latere verdragen (Amsterdam, Nice, Lissabon) gingen echter verder dan het Verdrag van Maastricht. Zo werd immigratie grotendeels in de communautaire pijler geschoven. Er werden steeds meer beleidsterreinen geïdentificeerd die (uiteindelijk) een volledige Brusselse bevoegdheid werden en door het optreden van de ECB en van de EU tijdens de eurocrisis, bleek het afgesproken No Bail Out principe in de praktijk niet te werken.
Crisis 2008 en nasleep
Een omslagpunt was de financiële crisis van 2008. Verschillende landen kwamen in de problemen en werden geholpen met leningen van de andere landen via het Europees Financieel Stabiliteitsfonds (EFSF) en het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM). In het geval van Griekenland werden looptijden van de leningen steeds verder verlengd en rentes op die leningen steeds verder verlaagd. De facto is daarmee het No Bail Out principe van overheden aan de kant gezet.
Het EFSF en daarna het ESM zijn crisismechanismen, die op gespannen voet staan met de no-bailout gedachte. Daarom is de aangewezen weg het afschaffen van het ESM. Degenen die een nieuw intergouvernementeel EMF willen opzetten, lopen de verkeerde kant op. Dat helpt no-bailout niet
— lex hoogduin (@lexhoogduin) June 3, 2018
In 2012 deed de president van de ECB de uitspraak dat de ECB alles binnen haar mandaat zou doen om de Euro te redden. De rentes van Italië en Spanje stonden op dat moment sterk onder opwaartse druk. Het zogenoemde OMT (Outright Monetary Transactions) werd aangekondigd als instrument.
Met dit instrument zou de ECB onbeperkt staatsobligaties van een individueel land in problemen bereid zijn op te kopen, mits dat land een aanpassingsprogramma met het ESM zou zijn overeengekomen. De aankondiging was voldoende. De druk ging van de ketel en van het feitelijk inzetten van OMT is het (nog) niet gekomen.
In tegenstelling tot de verwachting die gewekt was bij de introductie van de euro, had de crisis als gevolg dat de economische verschillen tussen landen juist verder toenamen en daardoor ook de politieke spanningen. Overigens iets dat adequaat voorspeld is in de jaren negentig, nog vóór de introductie van de euro, door de grote Amerikaanse monetaristen Feldstein en vooral Milton Friedman. Friedman’s artikel uit 1997 The Euro, from Monetary Unity to Political Disunity had achteraf gezien profetische waarde.
Criteria voor een muntunie
Op dit moment wordt niet voldaan aan de criteria die in het EU-Verdrag worden gesteld voor het duurzaam kunnen hebben van een gezamenlijke munt. Met name de overheidsschulden in een aantal landen, waaronder Italië en Frankrijk zijn te hoog en de concurrentiepositie van een aantal landen, waaronder Italië, is niet op orde. Italië is een zorgenkind. Het is er niet in geslaagd te profiteren van de invoering van de euro en het groeide de afgelopen 20 jaar nauwelijks. Een groot probleem in de eerste plaats voor de burgers in dat land, maar ook voor de financiële stabiliteit in de eurozone en de houdbaarheid van de euro. En daarmee ook een probleem voor Nederland.
Prijsstabiliteit
Totaan de crisis bestond er prijsstabiliteit in de Eurozone. Daarmee voldeed de ECB aan haar primaire doelstelling. Na de crisis en met name na 2012 is de ECB geleidelijk in de problemen geraakt. De ECB is zelf tot een probleem, in plaats van de brenger van de oplossing geworden.
Niet alleen namen de meningsverschillen in de ECB-bestuursraad chronische vormen aan. Maar de ECB haalt nu ook al zeker vijf jaar de zelf gedefinieerde doelstelling van prijsstabiliteit niet. Ze overschat voortdurend de inflatie en werkloosheid en begrijpt dus niet hoe de inflatie in de Eurozone tot stand komt. De doelstelling wordt niet gehaald, ondanks het feit dat er in de meeste landen al geruime tijd economisch herstel is en de werkloosheid in sommige landen tot vaak zeer lage niveaus is gedaald. Nederland valt zeker in die categorie.
Onconventioneel monetair beleid
Dit alles ook ondanks het feit dat de ECB-rente al ruim vijf jaar nul is en haar depositorente zelfs negatief is. Daarbovenop heeft de ECB op meerdere manieren zogenoemd onconventioneel monetair beleid gevoerd. Twee onderdelen daarvan verdienen aparte vermelding. In de eerste plaats heeft ze in het kader van zogenoemde Quantative Easing (QE) voor ongeveer € 2600 mrd aan vooral Staatsobligaties gekocht. Ten tweede hebben sinds oktober 2008 banken in de Eurozone onbeperkt toegang tot ECB-krediet, mits ze voldoende onderpand verstrekken. Om dat te verzekeren zijn de onderpandregels versoepeld.
Ondanks dit alles beweegt de inflatie niet of nauwelijks in de gewenste richting en zijn er belangrijke negatieve bijwerkingen bij dit medicijn: zeepbellen in vermogens- en huizenmarkten (bijdragend aan onbetaalbaar worden van wonen en toenemende woningnood), onbetaalbaar maken van waardevaste pensioenen en zelfs dreigende kortingen van nominale pensioenen, uit de wind houden van overheden die geen noodzaak ervaren om politiek onaantrekkelijke aanpassingen te doen en in stand houden en creëren van laagproductieve bedrijven (Zombies) met als gevolg lagere groei dan mogelijk.
ECB-president Draghi zet domper op pensioenakkoord https://t.co/xEJshWl9b8 via @volkskrant negatieve rentes van de ECB zouden moeten worden verboden. Holt de waarde van de euro uit.
— lex hoogduin (@lexhoogduin) June 19, 2019
Als we het specifiek over Nederland hebben, valt op dat de nadelen voortvloeiend uit dit permanente extreme beleid steeds klemmender worden, met name voor spaarders en gepensioneerden. Ook de woningnood en onbetaalbaarheid van woningen in de grote steden, is niet los te zien van het beleid van de ECB.
Hoe verder? De “vlucht naar voren”
De Europese autoriteiten (EC, ECB en regeringen van de grootste landen) hebben een andere diagnose dan hierboven over waar EU, Eurozone en ECB staan en wat de volgende stappen zouden moeten zijn.
De belangrijkste conclusie van de autoriteiten is dat EMU niet af is en dat de EU zich moet ontwikkelen tot een belangrijke politieke macht op het wereldtoneel. Dat laatste vanwege de toenemende macht van China, de rol die Rusland speelt en het niet langer volledig kunnen vertrouwen op de VS.
Concreet vertaalt zich dat in voornemens om verder te integreren, ook budgettair, en bestaande crisismechanismes, zoals het ESM, verder uit te bouwen. Ook moet de internationale rol van de euro worden versterkt. De euro moet een instrument van buitenlandse politiek kunnen zijn.
Bezweringsbeleid
De ECB is behoorlijk tevreden met zichzelf. Ze heeft de euro gered en het spook van deflatie verdreven. Onconventioneel beleid heeft zichzelf bewezen en kan en moet in de toekomst verder worden ingezet en zo nodig uitgebouwd, is de visie. De rente blijft in ieder geval tot en met maart 2020 nul (of lager) en er wordt al nagedacht over een nieuwe ronde QE.
Deze aanpak is niet verstandig en niet in het belang van Nederland. Ze leidt tot het toedekken van bestaande problemen in de EMU en het proberen deze beheersbaar te houden. Het is een “vlucht naar voren”.
If @Lagarde is hoping her time at the @ecb will be easier than Mario Draghi's, she should think again, notes @MFratzscher. The ECB needs to push for reforms at a time of deepening polarization among member states https://t.co/IZvoMYo0rq
— Project Syndicate (@ProSyn) August 2, 2019
Het risico van het onbeheerst uiteenvallen van de eurozone blijft bij een vlucht naar voren bestaan. Onderliggende problemen worden immers genegeerd en niet opgelost. Meer in het algemeen wordt in deze benadering onvoldoende recht gedaan aan de grote diversiteit van de EU landen.
Op de kortere termijn is de prijs die voor dit bezweringsbeleid wordt betaald het verworden van de EMU tot een transferunie, periodieke financiële instabiliteit en relatief lage productiviteits- en economische groei. Door het gevoerde beleid is er een risico dat de inflatie ineens snel toeneemt. Een combinatie van stagnerende groei en te hoge inflatie is een mogelijk en te vrezen scenario.
Deel 2 van dit drieluik wordt a.s dinsdag 6 augustus gepubliceerd. Daarin komen aan de orde: de gevolgen van een Nexit, alsmede beleidsvoorstellen van de auteurs op het gebied van klimaat, immigratie en defensie.
Over de auteur
Recent gepubliceerd
Politiek Internationaal2022.12.25OpinieZ-auteurs over de toestand in Nederland en de wereld
Diversiteit2022.07.13Woke Woensdag – Van Artis Goes Woke tot Alles Wat Wokies Haten
Economie2022.07.11Verzet tegen ideologische hobby’s elites gaat de hele wereld over
Politiek Internationaal2022.06.05Dagboek van een Russische soldaat
Beste redactie, jullie kunnen pleiten voor een realistische verstandige middenweg totdat jullie een ons wegen, realiteit is gewoon dat de EU praktisch bezien niet hervormbaar is.
Terug naar een soortement EEG is een prima idee, maar met de EU gaat dit nooit en te nimmer gebeuren.
Denken dat dit wel mogelijk is dat is pure luchtfietserij.
De werkelijke vraag is hoe we zo snel mogelijk van de EU afkomen, en hoe het daarna op te richten Europese samenwerkingsverband er dan uit moet gaan zien.
En wat dat eerste betreft is er haast geboden, omdat de door de EU aangerichte schade onherstelbare vormen begint aan te nemen.
En dan heb ik het met name over de situatie die zich met Rusland aan het ontwikkelen is.
Klopt helemaal.
Pappen en nathouden, dat is het enige wat de langzaam verzuipend EU doet. De zwakke landen zuigen de rijke landen leeg. Uiteindelijk heeft niemand wat. Daar is al eerder het communisme aan kapot gegaan en wij gaan op dezelfde tour verder.
Als ik iemand een minnetje gaf zou ik het altijd toelichten.
Ja, zou interessant zijn om te weten waarom iemand ‘mint’.
interessant, maar ook wel zorgelijk. De burgers zijn de speelbal van de politieke en financiele elite. Wij draaien op voor de gevolgen van verkeerde beslissingen uit het verleden.
Zo gaat het al sinds het bestaan van die maffiaclub in Brussel.Eruit is de beste optie op lange termijn in mijn ogen. Wij krijgen door het stemgedrag van de burgers het toch nooit voor mekaar om een eind aan dat politiek spelletje te maken wat al jaren gespeeld wordt in Nederland.
De kern van het probleem is: “Onderliggende problemen [t.w. diversiteit tussen landen] worden immers genegeerd en niet opgelost” of zelfs versterkt. Er is kennelijk koudwatervrees voor echte oplossingen, dus schuift men door. Dan wordt de vraag: waarom men dat doet? Het foute antwoord ligt kennelijk weer ingebed in argumenten die met China en de VS te maken hebben. Het lijkt mij dat men onvoldoende werkt aan de zgn. ‘checks and balances’, ofwel een geheel van mechanismes die tot een redelijk evenwicht en evenwichtig resultaat leiden. Uiteindelijk blijken EU verdragen zo zacht als boter te zijn. Bepaalde landen maken daar misbruik van (Frankrijk, Italie en Duitsland zijn natuurlijk de grote boeven, maar Polen en Spanje zien ook alleen maar vleespotten en geen noodzaak om zelf iets nuttigs bij te dragen tot het grote geheel waar ze van profiteren). De boeven komen ermee weg, desnoods in Frans-Duitse onderonsjes. Tijd voor een aantal Nederlandse opt-outs en niet nog meer verdragen die de huidige scheefgroei alleen maar bestendigen. Opt-outs moeten strategisch worden ingezet op euro en migratiegebied. Die twee probleemgebieden versterken elkaar, bijv. bij het pensioensparen en de woningmarkt (zeepbel, onwenselijk). Verder werken aan ‘checks and balances’ en niet te veel gestuur door de Frans-Duitse as. Macron en Merkel kennen we inmiddels en hun opvolgers zullen niet veel beter zijn.
BegrensEuropa! Helemaal met u eens.
Nederland blijft maar polderen, Rutte is niet instaat om het beste voor Nederland te doen in de EU.
Rutte is 200% Brussel.
‘De kern van het probleem is: “Onderliggende problemen [t.w. diversiteit tussen landen] worden immers genegeerd en niet opgelost” of zelfs versterkt.’
Oorzaak van het kernprobleem. Voor, zeg, 2.000 bestuurden politici NEDERLAND. Na, zeg, 2.000 werden politici medebestuurders van de EU.
“Een combinatie van stagnerende groei en te hoge inflatie is een mogelijk en te vrezen scenario”.
Wat ik niet lees is dat een negatieve rente in feite aangeeft dat geld/euro geen enkele waarde (meer) heeft (fiat stelsel houdt hetzelfde in). Als de zombies/burgers in de EU dit door krijgen, dan is het Weimar all over again.
Zachte heelmeesters maken stinkende wonden, voor mij is en blijft het NEXIT. Samen optrekken met Engeland en de US.
@ Rob Esveldt.
Helemaal met u eens. In een redactioneel zinnetje staat : “zonder de voordelen van de interne markt te verliezen”. (dat zou gaan gebeuren bij een Nexit). Ik begrijp dat niet helemaal of…..helemaal niet ! Vóór de EU, in de EEG, was er toch ook een interne markt, als er nu een Nexit zou plaatsvinden blijft die interne markt toch bestaan, of mag NL dan bijv. geen boter, kaas, varkens, metaalwaren enz. enz. meer exporteren naar andere Europese landen ? (bijv. in opdracht van de EU-“leiding”) Voor mij is de enige reden dat een enkele partij zo vurig vóór de EU is, is de kans die dat soort zien, om een véél te goed betaalde baan binnen de EU-leiding te verkrijgen. Zij zitten daar NIET voor u en mij, maar voor zichzelf ondanks al hun mooie, zalvende woorden.
Annie Pierik wilde geen bewijzen van haar gedeclareerde onkosten geven, Marietje in ’t Veld idem-dito, Timmermans, van Baalen en Verhofstadt die in de Oekraïne de bevolking gillend staan op te hitsen, dát soort volk heeft de “leiding” in de EU, te gek voor woorden.
Z.s.m. Nexit, dát zou pas goed zijn voor de NL-bevolking.
@Karton
De interne markt blijft bij een NEXIT ook bestaan alleen krijgen we dan te maken met strafmaatregelen of wel bureaucratie als in- en exportheffingen als ook grenscontroles. Er moet dan ook een nieuwe EEG komen waar dit op een soepele wijze geregeld wordt. Echter de EU zal daarvoor eerst voor 80% ontmanteld moeten worden.
Ik zie hieronder diverse oproepen tot Nexit. Dat gaat niet gebeuren, althans niet voordat Dexit een feit is. In de tussentijd moet Nederland werk gaan maken van opt-outs (migratie, euro; net als Denemarken). Dat zal de Dexitgedachte bij de Oosterburen wind in de zeilen geven.
@BegrensEuropa!
Ik beschouw Duitsland en Frankrijk als verloren landen. Vergeet niet de islamisering van die landen dat gaat zeer snel. Ook de Duitse Bank is zo goed als failliet. Daarnaast hebben we ook nog de klimaathype. Al deze gebeurtenissen is een voorbode op een onhoudbaar systeem dat een burgeroorlog zal ontketenen.
@ Rob Esveldt.
Ik vrees dat u gelijk krijgt v.w.b. een burgeroorlog.
Áls die uitbreekt zijn de veroorzakers van alle ellende gevlogen en zitten veilig in hun buitenlandse onderkomens.
Als je teveel ratten in één hok stopt doden zij elkaar of vreten ze elkaar op; voor mensen geldt exact hetzelfde.
Zoals dhr. Wilders jááááren geleden al zei : “Nederland is vol, óvervol “!!!!!
@Karton
Voordat Wilders dat zei, waarschuwde in 1950 Drees en Koningin Juliana al daarvoor. Nederland is te vol zeiden ze.
Juliana in de jaren ’50. Nederland is vol, overvol.
Een valutacrisis in de komende tien jaar is ook een mogelijkheid. Door 2600 miljard aan staatsobligaties op te kopen met gecreëerd geld is de hoeveelheid geld in de economie enorm toegenomen. Dit is nogal zorgelijk.
Gewoon de simpelste oplossing stoppen met de EU in deze vorm.
NEXIT.
Noem mij als gepensioneerde Nederlander, één positief punt van deze EU ten opzichte van de oude EEG.
@ Fluitje.
Nou, daar gaat ie dan : het enige positieve punt van deze EU is het feit dat men in diverse (niet álle) EU-lidstaten met één munt kan betalen; in Polen bijv. NIET, en er zijn meer van dergelijke landen. Eerder noemden de “deskundigen” óók het vrije reizen als als een pluspunt van deze EU, maar dat klopt niet meer : het Schengen verdrag is achterhaald, diverse EU-lidstaten hebben weer de “vroegere” grenscontroles ingevoerd, en dat is m.i. zéér terecht om de onbeperkte instroom van z.g. “vluchtelingen” te doen beëindigen. De EU stelt als “overkoepelend orgaan” niks voor : het gezamenlijk bereiken van een akkoord betr. de instroom van “vluchtelingen” blijkt niet mogelijk; Nou, weet je wat, zegt de EU-“leiding” dan : laat de lidstaten het zelf maar uitzoeken ! En dát zou véél meer moeten gebeuren ; NIET je land laten “besturen” door een stelletje dwazen in Brussel c.q. Straatsburg, maar álle beslissingen laten nemen door de landen zélf, dat komt dus neer op een : NEXIT !!!
Als het aan Cyprus ligt komen er nog meer boerka draagster’s naar Nederland. De situatie daar wordt ondraaglijk genoemd. Nederland met 17 miljoen inwoners wordt binnenkort ook ondraaglijk om te leven. Maar de politiek zal dat niet erg vinden zij zullen vast ja knikken.
@ ni28.
Ik zag de uitzending betr. “vluchtelingen” op Cyprus.
Deze “vluchtelingen” hadden natúúrlijk reeds lang in villa’s moeten worden ondergebracht, voorzien van voldoende geld enz. Dát was toch de klacht van één der “vluchtelingen” ? Zij komen net uit hun hutje of grot en claimen in ’t westen meteen maar álle luxe; een ongekende brutaliteit ! Als ’t hen hier niet bevalt staat de weg terug toch open ? Paleis Soestdijk staat al járen leeg, kunnen honderden “vluchtelingen” in geplaatst worden.
Jammer dat je geen plaatjes kan plakken in reacties:
Voor wie wil… dit artikeltje. Al wat ouder, maar bevat een mooi plaatje, dat laat zien hoe Mario tekeer is gegaan:
https://moneymaven.io/viewfromthepeak/the-view/ecb-balance-sheet-to-start-shrinking-next-month-owIKElA2QkSFSUK8K3MF9g/
Het lichtblauwe oppervlak zijn obligaties.
Halverwege 2014 gaat de ECB los – geld de markt in pompen door het aankopen van obligaties. Niet te geloven. Naar verluidt noemden handelaren dat ‘Merkel Ficken’ – want als de ECB belt “we hebben obligaties nodig”: dan wisten ze, daar zit iemand die zijn of haar targets moet halen. Dus die koopt altijd… Handelstechnisch praat je dan over een ehm… mooie prijs. (laat ik het zo zeggen).
Hulde voor opiniez om zo’n moeilijke discussie op te pakken.
Succes aan de heren Hoogduin, Gajentaan en Vervloed. Ik zal het met veel interesse lezen. En vertel mij wanneer ik ‘een vlot moet gaan bouwen’.
@ Buurman Bazarov.
Ik vrees dat u, voor ’t bouwen van een vlot, aan de late kant bent. Het grootste deel van de ellende is al geschied.
Nog erger. Het budget was nog niet op dus kochten ze obligaties van Zwitserse bedrijven. Geen EU-land, nog een euro-land. Je broek zakt ervan af. Potentiele verliezen, enorm. ECB waardeert deze obligaties op aankoopwaarde, niet marktwaarde. Dus geen verliezen in de boeken tot nu toe.
Geachte redactie OpinieZ, vrijwel alle artikelen op deze site lees ik met plezier. Van de meeste artikelen leer ik, of krijg ik munitie voor gesprekken met d66 of Groen Links sujetten.
In dit geval gaat het in de eerste 2 of 3 alinea al fout. De EU heeft NIETS goeds gebracht. Waar tenminste het basis-principe van de EEG nog goed was, nl handels-samenwerking, was het uitgangspunt van de EU al fout. WIJ zijn GEEN USA.
Ieder Europees land heeft een eigen grote, langjarige geschiedenis. Daarin neemt Nederland de plaats van heel handig handelsland, net wat bv de Israelis of Joden ook zijn.
Het in een dwangbuis rammen van een landengroep met 28 volstrekt verschillende landen zou geen zinnig denkend mens OOIT in zijn kop halen. Natuurlijk is er een element waar ik geen argument voor kan geven, wanneer de zuidelijke landen (Italie, Spanje, Griekenland, ook Frankrijk) hun inability tot budget-controle begonnen kwijt te raken.
Ik, nu 62, heb NOOIT meegemaakt dat de zuidelijke landen hun budget op orde hadden. In Frankrijk zal dat NOOIT gebeuren, de Fransman VIND dat het zo moet kunnen als nu en de Franse politiek heeft zoveel bestuurslagen gecreeeerd voor hun vriendjes, dat het land budgetair niets meer kan. De belastingen gaan dus nooit omlaag en sinds de euro vertaalde zich dat in een hogere prijs dan in Nederland voor ALLE levensmiddelen in 2016.
Alleen als Frankrijk 80 % van de het openbaar bestuur wegsnijdt, is Frankrijk weer levensvatbaar.
Inflatie, Deflatie? IK STEL dat Inflatie verkeerd is, daarmee wordt het inkomen, spaargeld en pensioenen ieder jaar minder waard, hetgeen een FUNDAMENTELE denkfout is van zgn ’top’ economen en bankiers.
De geldwaarde moet van jaar tot jaar ongeveer gelijk blijven, dat MOET voor een land met gezonde economie het doel zijn.
De Europese bevolking MOET op het door weldenkende, ONbekende, intelligente mensen uitgerekende niveau van 8 miljoen per oppervlak Nederland terug gaan.
We zouden GOED af zijn met een economische krimp van 3 % voor de komende 10 jaar, krimp inclusief bevolkings krimp van 5 %, 10 jaar lang.
Is dat een utopie? JA, maar beter dan het uiterst zwakke artikel wat denkt de grootste slagaderlijke bloedingen te stelpen maar de basis niet aanpakt.
Zgn ‘hoge’ heren, ik heb geen HBO of Universitaire graad, maar kan logisch redeneren……..