Trump drukt zijn stempel op het Hooggerechtshof
“If you have five votes here, you can do anything”
Titelfoto: US Supreme Court te Washington DC (CC0)
Tweehonderd jaar geleden heeft het Amerikaanse Hooggerechtshof zich de bevoegdheid aangemeten om alle wetgeving te toetsen aan de Grondwet. Die bevoegdheid kan diep ingrijpen in de uitkomsten van democratische besluitvorming. Het Hof heeft dus politieke macht en schrikt er niet voor terug die ook te gebruiken.
Het Hooggerechtshof telt negen rechters. Ter vergelijking: onze Hoge Raad telt er ca. 35. Het Hof kan met negen rechters volstaan omdat het zelf mag uitmaken welke zaken het oppakt en welke niet. Jaarlijks worden er 7000 à 8000 verzoeken tot herziening bij het Hof ingediend en daarvan worden er ca. 180 gehonoreerd. Het Hof bepaalt zelf de eigen agenda en beïnvloedt daarmee ook de politieke agenda van het land.
Bij beladen beslissingen speelt de politieke oriëntatie van de rechters onherroepelijk een rol. Het benoemen van rechters voor het Hooggerechtshof behoort dan ook tot de belangrijkste besluiten die een president kan nemen. Steevast opteren presidenten van de Democraten daarbij voor progressieve rechters en die van de Republikeinen voor conservatieve rechters. Trump’s beleid om conservatieve rechters te benoemen, is dus volstrekt legitiem.
Confirmatie
De Senaat moet de benoeming van de kandidaten voor het Hooggerechtshof goedkeuren. Om diens geschiktheid te beoordelen wordt de kandidaat ondervraagd tijdens een openbare zitting van de Juridische Commissie van de Senaat: de Confirmation Hearings. Officieel is er voor de uiteindelijke goedkeuring een gekwalificeerde meerderheid nodig van 60 stemmen, ooit bedoeld om presidenten te dwingen ietwat gematigde kandidaten te nomineren. Die regel kan worden omzeild, want anders had Trump zijn beide kandidaten niet door de Senaat gekregen.
Stemgedrag
In Nederland vallen meningsverschillen tussen rechters onder het geheim van de raadkamer en komen niet in vonnissen tot uitdrukking. In de VS worden die verschillen juist breed uitgemeten in zogeheten Majority Opinions, Concurring Opinions en – soms felle – Dissenting Opinions. Het stemgedrag en de juridische opvattingen van elke rechter zijn dus precies te traceren en kunnen onder vuur genomen worden tijdens de Confirmation Hearings en in de media.
Pensioenleeftijd
De rechters van het Hooggerechtshof worden voor het leven benoemd en kennen geen pensioenleeftijd. Vacatures ontstaan door overlijden of vrijwillig aftreden. De gemiddelde leeftijd waarop rechters afzwaaien ligt rond de 80 jaar. Al met al zijn vacatures moeilijk te voorspellen – het toeval speelt een grote rol. Nixon kon vier rechters benoemen, Carter geen enkele en Trump heeft in twee jaar tijd al twee benoemingen binnen.
Teleurgestelde presidenten
Eisenhower verklaarde eens dat hij als president twee fouten had gemaakt en dat ze allebei in het Hooggerechtshof zaten. De ervaring leert inderdaad dat rechters soms een totaal andere richting inslaan dan de benoemende president voor ogen stond. De afgelopen 70 jaar overkwam dat vooral Republikeinse presidenten. Vandaar dat in Republikeinse kring nu scherper wordt gelet op de ideologische achtergrond van de eigen kandidaat-rechters.
Het Hooggerechtshof op 1 januari 2016
Op 1 januari 2016 ging Obama zijn laatste jaar als president in. Het Hooggerechtshof was op die datum als volgt samengesteld. 👇🏽
conservatieve | benoemd door | leeftijd | progressieve | benoemd door | leeftijd |
Antonin Scalia | Reagan | 79 | Ruth Bader Ginsburg | Clinton | 82 |
Anthony Kennedy | Reagan | 79 | Stephen Breyer | Clinton | 77 |
Clarence Thomas | G.H.W Bush | 67 | Sonia Sotomayor | Obama | 61 |
John Roberts | G.W. Bush | 60 | Elena Kagan | Obama | 55 |
Samuel Alito | G.W. Bush | 65 |
| ||
Obama had twee nieuwe progressieve rechters benoemd gekregen. Weliswaar resteerde per saldo een conservatieve meerderheid, maar die was ongewis. Het probleem voor de conservatieven zat al vele jaren bij Anthony Kennedy. Die hielp juist in controversiële kwesties de progressieve vleugel geregeld aan een meerderheid. Als het spannend werd had Kennedy steeds de beslissende stem.
Zetelroof
In februari 2016 overleed de oerconservatieve Scalia. Obama had nog bijna een jaar om in die vacature te voorzien en nomineerde de ervaren, gematigd progressieve rechter Merrick Garland.
De Republikeinse Senaatsmeerderheid stelde zich echter op het standpunt dat het onjuist was in een verkiezingsjaar nog een rechter voor het Hooggerechtshof te benoemen en weigerde de nominatie van Garland in behandeling te nemen. Zij beriepen zich op een schimmige regel, zo’n regel die alleen blijkt te bestaan als het in iemands kraam te pas komt. Obama en het Hof werden beroofd van de kans op een progressieve meerderheid. Dat heeft bij de Democraten veel kwaad bloed gezet.
Flitsend debuut Gorsuch
Kort na zijn aantreden weet Trump de benoeming van de 49-jarige Neil Gorsuch met 54 tegen 45 door de Senaat te krijgen. De conservatieve Gorsuch kwam in de plaats van de conservatieve Scalia, zonder consequenties voor de machtsbalans.
Veel rechters van het Hooggerechtshof gedragen zich in het begin zichtbaar onwennig. Maar niet Gorsuch. Courtwatchers waren verbaasd over de zelfverzekerdheid waarmee hij zijn functie oppakte. De New York Times sprak zelfs van “the most consequential freshman performance by a member of the Supreme Court in living memory.”
Dwars
Het bevordert de eigen geloofwaardigheid om de president die je benoemd heeft een keer goed dwars te zitten. Die kans kwam bij een voor de regering-Trump belangrijke wet die het gemakkelijker maakte om migranten uit te zetten na het begaan van een “crime of violence”. De progressieve minderheid vond de wet te vaag en Gorsuch maakte van die minderheid een meerderheid. Hij stelde:
“Vague laws invite the exercise of arbitrary power (…) by leaving the people in the dark about what the law demands and allowing prosecuters and courts to make it up.”
Of de regering haar huiswerk maar wilde overmaken. Trump wilde een strenge rechter en die heeft hij dus gekregen.
Republikeinse buit is binnen
Medio 2018 stopte Anthony Kennedy als rechter en Trump nomineerde vervolgens de 53-jarige Brett Kavanaugh. Het ontluisterende moddergevecht waarin de Confirmation Hearings zijn uitgemond, laat ik rusten. Kavanaugh passeerde uiteindelijk de Senaat met de kleinste marge ooit: 50 tegen 48. Ook zonder de klachten over seksueel wangedrag was die marge klein geweest.
Aan het CV van Kavanaugh lag het niet. Afgestudeerd aan Yale, was hij vanaf 2001 werkzaam als jurist van president Bush en vanaf 2006 als rechter van een federaal Hof van Beroep. Ook had hij gedoceerd aan Harvard. Kavanaugh had als rechter een uitstekende reputatie opgebouwd, maar wel die van een hardcore conservatief. En dat was het echte struikelblok voor de Democraten.
Meerderheid
Weliswaar met hangen en wurgen, maar Trump heeft de geregeld verzakende conservatief Kennedy dus kunnen inruilen voor de standvastige conservatief Kavanaugh. Waar de Republikeinen tientallen jaren naartoe hadden gewerkt, lijkt nu eindelijk bereikt: een betrouwbare conservatieve meerderheid in het Hooggerechtshof. Wat ook belangrijk is, de gemiddelde leeftijd van die conservatieve meerderheid is relatief laag: 60 jaar. Die van de progressieve minderheid ligt op 70 jaar.
Leuk verslag van Brett Kavanaugh's eerste dagen als rechter van het Supreme Court. Justice Kavanaugh’s debut: After bitter confirmation fight, court's newest member settles in. https://t.co/T8qKsjktvG #FoxNews
— Ger Struik (@GerBStruik) November 1, 2018
Bejaard idool
De progressieve rechter Ruth Bader Ginsburg is klein en tenger van gestalte, maar ze zit vol vechtlust. Zij is zonder twijfel de populairste rechter van het Hof en uitgegroeid tot een idool. Er staan talloze video’s over haar op YouTube. Inmiddels is ze 85 jaar en de jaren gaan tellen. Onlangs brak ze bij een onschuldige val een paar ribben. Dit heeft de speculaties over een vertrek weer doen oplaaien.
Ook al geeft dat geen pas voor een rechter, zij heeft publiekelijk haar afschuw uitgesproken over Trump. Mogelijk probeert zij de rit uit te zitten tot 2021 in de hoop dat Trump dan plaats heeft gemaakt voor een Democraat. Desalniettemin biedt haar leeftijd Trump enig uitzicht op een derde benoeming in zijn eerste termijn. In dat geval zou het Hof een comfortabele 6-3 conservatieve meerderheid krijgen.
De eveneens progressieve Stephen Breyer is 80 jaar en diens vertrek zal bij een eventuele tweede termijn van Trump ongetwijfeld in beeld komen, wellicht al eerder.
Ruk naar rechts?
Vele Democraten vrezen dat het Hooggerechtshof nu een enorme ruk naar rechts zal maken en progressieve jurisprudentie van de afgelopen 70 jaar ongedaan zal maken. Zo is men vooral beducht dat de uit 1973 stammende en nog steeds hevig omstreden legalisering van abortus (Roe vs. Wade) het loodje zal leggen. Niet geheel zonder reden. Trump had in zijn campagne beloofd alleen rechters aan te stellen die de abortus-uitspraak zouden overrulen.
Ik verwacht dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen. Rechters die hun intrede doen in het Hooggerechtshof treffen daar geen schone lei aan. Zij worden opgenomen in een juridische traditie van meer dan 200 jaar, een traditie waarin continuïteit, rechtszekerheid en eerbied voor precedenten een belangrijke rol vervullen. Een Hof dat zich al te duidelijk vereenzelvigt met bepaalde partijpolitieke prioriteiten, verliest snel zijn gezag.
Het Hooggerechtshof zal ongetwijfeld opschuiven naar rechts en er zullen zeker wat verworvenheden sneuvelen, ook verworvenheden die mij zelf dierbaar zijn. Het zij zo. Het Hof heeft vele jaren een overwegend progressieve koers gevaren. Nu zijn de conservatieven een keer aan zet
Over de auteur
Recent gepubliceerd
Politiek Nederland23 januari 2021Falende rechters en het toeslagenschandaal
Politiek Nederland17 september 2019De juridische Jihad van het proces-Wilders
Politiek Internationaal19 november 2018Trump drukt zijn stempel op het Hooggerechtshof
Migratie7 november 2018Het Capitulatieverdrag van Marrakesh
Hier hebben we alleen maar (extreem)linkse rechters en dat is verre van ideaal, dat hebben we de laatste tijd wel gezien.
Extreemlinkse, gewelddadige activisten mogen hier straffeloos alles zeggen en doen.
Worden nooit bestraft en veroordeeld.
Vreedzame demonstranten, Pegida, mogen niet demonstreren omdat de linkse tegendemonstranten gewelddadig zijn.
De wereld op zijn kop.
In Friesland doen ze weer net andersom.
Ongevaarlijke Nederlanders die een kinderfeest willen beschermen worden hard gestraft.
Wilders is voor MINDER veroordeeld terwijl PvdA-ers en D66-ers met ergere dingen wegkomen.
Zo zijn er talloze voorbeelden.
De bezem door de linkse rechterlijke macht.
Stem de PVV van Wilders!
Het mislukte smerige spel wat men geprobeerd heeft in Amerika met Kavanaugh, zegt genoeg over de zogenaamde democraten in Amerika. Het is in ieder geval beter als in Nederland gesteld met rechters. Hier zijn ze helemaal van het padje af en spreken alleen nog maar links correcte taal in dit land.
Mooie onpartijdige beschouwing, dat zie ik graag als staatsrechtjurist. Dat vindt je alleen nog op “realo” (en liberale) niche blogs zoals opiniez. Het zou leuk zijn om op diezelfde manier nog eens naar het Duitse grondwettelijke hof te kijken.
Het interessante van dit artikel is dat het eens te meer laat zien dat de trias politica niet uitsluitend gaat om de scheiding der machten maar ook om de onderlinge controle ervan. In de VS is de rechterlijke macht sterker verbonden met electorale processen dan in Europa, of in ieder geval Nederland. Rechters in Nederland staan hierdoor niet bloot aan de volkswil en kunnen beter binnen de lijntjes van wat de beroepsgroep passend vindt kleuren. Daarnaast lijkt er in toenemende invloed vanuit ministeries op rechters plaats te vinden. De vervolging van Wilders is wel weer heel wat anders dan die van de blokkeerfriezen, maar er zijn ook parallellen, m.n. op het punt van de volkswil, althans van een deel van Nederland. En dan hebben we ook nog de Europese rechtscolleges die in bepaalde opzichten compleet losgeslagen lijken te zijn en Nederlandse rechters nog verder doen opschuiven buiten het bereik van populistisch rechts (of verstandig midden). Houston, we have a problem. En dat lijkt alleen maar erger te worden, bijv. door Marrakesh. #makehollandniceagain.
Een paar punten in het commentaar van Cool Pete vragen om een reactie.
1. Ik vond het in de opzet passen om mijn verhaal juist zoveel mogelijk te ontdoen van eigen politieke standpunten. Nergens heb ik progressieve standpunten opgehemeld. Ik beschouw mezelf als redelijk conservatief, ik heb een grondige hekel het politiek correcte zootje van de Democraten, ik ben blij dat Trump de verkiezingen gewonnen heeft en dat bij de Midterms een Republikeinse meerderheid in de Senaat in stand is gebleven. Mijn enige probleem is dat goed conservatief in de VS in mijn ogen wel heel erg conservatief is en alleen in de laatste alinea heb ik dat laten doorschemeren.
2. De bevoegdheid om wetgeving te toetsen aan de Grondwet staat nergens met zoveel woorden in de Grondwet. Het Hooggerechtshof heeft zich die cruciale bevoegdheid zelf toegekend in Marbury vs. Madison uit 1803.
3. Antonin Scalia is overleden op Cíbolo Creek Ranch in Texas en hij was daar voor een jachtpartij. Zijn aanwezigheid aldaar was geregeld door C. Allen Foster, al decennia lang een jachtvriend van Scalia. De Cíbolo Creek is eigendom van John B. Poindexter, een rijke zakenman en veelvoudig gedecoreerd Vietnam-veteraan. Foster en Poindexter kenden elkaar als leden van het jachtgezelschap International Order of St. Hubertus. Van een vriendschap tussen Poindexter en Obama is mij niets bekend, maar lijkt me ook onwaarschijnlijk.
Er is inderdaad enige onzekerheid over de doodsoorzaak van Scalia blijven hangen, maar Scalia was een roker en leed aan hartproblemen, overgewicht, hoge bloeddruk en diabetes. Zijn overlijden kwam dan ook niet geheel onverwacht. Ik kan in de omstandigheden van het overlijden van Scalia geen rechtvaardiging vinden om Obama het hem grondwettelijk toekomende recht te ontnemen om een rechter te benoemen. Ik ben dat ook nergens als rechtvaardiging tegengekomen. Het was gewoon vies spel. Maar als het daarop aankomt zijn de Democraten ook geen lieverdjes, zoals Kavanaugh aan den lijve heeft mogen ervaren.
4. Zoals ik zelf al zei, de kritiek van Ginsburg op Trump was inderdaad ongepast en zij heeft daarvoor ook publiekelijk haar excuses aangeboden.
Ja, Thijs Hoop, goed gezien. Rechters in Nederland spreken HEEL vreemd recht.
Ze zijn m.i veel strenger tegen ‘gewone’ burgers dan tegen ‘criminelen’ en zeker tegen die linkse soort. Die komen altijd weg met bijna geen straf.
Ik vond de uitspraak in de zaak van de ‘blokkeer’ Friezen ook HEEL slecht en niet passend.
Er wordt totaal voorbij gegaan aan de intentie om de intocht te gaan verstoren door die linkse demonstranten die kennelijk niks beters te doen hebben.
Het is jammer en schadelijk, dat de dhr. Struik,
grondige feitelijkheden blijkt te mengen met zijn, zichzelf ophemelende, zgn. “progressieve”
wensen.
Een paar – grondige – punten :
– Elke President draagt rechters voor, die geest-verwanten zijn;
dat is een van de logische consequenties van democratische verkiezingen.
De benoeming gebeurt door de Senaat : een van de ‘checks and balances’.
Overigens : nu liggen er nog zo’n tweehonderd belangrijke benoemingen voor
allerlei federale functies te wachten bij de Senaat; teken, dat de
Republikeinse partij, de gekozen Republikeinse President zwaar onvoldoende steunt.
– Het Hooggerectshof heeft zich nooit bevoegdheden aangemeten; dat doet de Grondwet.
Vandaar de bevoegdheid, wetten te toetsten aan de Grondwet.
– In Nederland mag geen enkel rechter, ook niet die van de Hoge Raad, wetten toesten
aan de Grondwet.
Overigens : bij ons worden alle rechters op een minder democratische wijze, benoemd.
– De Supreme Court functioneert dus tevens als Constitutioneel Hof.
In Nederland ontbreekt zo’n noodzakelijk Hof.
En verder :
– De plotselinge dood van rechter Antonin Scalia, in het huis een vriend van “obama” Sotero, is nooit onderzocht. Dit kan een van de redenen geweest zijn, dat de Republikeinen
niet willig waren, de vorige President een nieuwe voordracht in te laten dienen.
– De “ontboezemingen” van ms. Bader Ginsburg zijn ongehoord en buiten
haar bevoegdheden.
Dank, heer Struik.
Een heldere uiteenzetting over een onderwerp waar ik weinig van wist. Wetgeving toetsen aan de Grondwet. Met 9 rechters zo’n 2 à 3 aanvragen van wijziging per dag per man doornemen lijkt me een serieuze taak.
Uw uitleg verraad dat deze rechters zich regelmatig neutraal gedragen, zonder de Senaat te bruskeren. Lijkt me een beter systeem dan bij ons. Helaas wantrouwen veel Nederlanders de rechterlijke macht vanwege gevoelsmatig dubieuze uitspraken bij burgerlijke uitspraken. Ik hoop dat die 35 man in onze Hoge Raad neutraal zijn.
@ Ger Struik, dank voor uw reactie.
Omdat het “reageer-blokje” niet reageert, daarom als aparte reactie.
– Wat betreft de niet onderzochte dood van Opper-rechter Antonin Scalia, bent u betert op
de hoogte dan ik; ik neem uw uitleg over.
– De “ontboezemingen” van Opper-rechter Ginsburg waren in de functie ontoelaatbaar,
en zouden consequenties moeten hebben.
– Over de bevoegdheid van de Supreme Court om wetten te toetsen aan de Grondwet,
heeft u mijn standpunt weerlegd.
– Toch moet ik u corrigeren op : een President DRAAGT VOOR, de Senaat BENOEMT.
Een fundamenteel principe; en moet niet verward worden.
– Verder : in uw tekst, memoreert u : o.a. : “ruk naar rechts” i.v.m. “sneuvelende” … “verworvenheden, die u dierbaar zijn” . Een zeer tendentieuze opmerking, die niets met het
staats-rechtelijk functioneren van de Supreme Court van doen heeft.
Een van de voorbeelden van het mengen van eigen voorkeuren, met juridische
fundamenten.
– Het is een gemis, dat, zowel u als anderen, hier niet verder in gaan, op de noodzaak
van het instellen van een CONSTITUTIONEEL HOF in Nederland.
Alle overdracht van soevereiniteit aan dat “EU”-konstrukt, kenmerkt zich door
staats-rechtelijk wan-beleid en is in strijd met onze Grondwet.