Rookie Zijlstra liet zich voor de leeuwen werpen

Titelfoto: Halbe Zijlstra. Screenshot door redactie OpinieZ van YouTube-video, kanaal NOS

De Game Is On. Halbe Zijlstra zal zich in de Tweede Kamer moeten verantwoorden over zijn Poetin-leugen. Het ziet er somber uit voor hem. Eerdere, ernstig in het nauw gekomen VVD-bewindspersonen hebben de confrontatie met het parlement niet overleefd. Weekers, Hennis en Van der Steur – om maar een paar voorbeelden te noemen – hadden weliswaar de regeringscoalitie achter zich, maar traden toch af omdat ze geen brede steun in de volksvertegenwoordiging meer kregen.

Deze logica doortrekkend, zou Zijlstra weinig anders moeten resten dan aan het einde van het Kamerdebat zijn ontslag aan te bieden. Maar logica kan aan het Binnenhof wonderlijke gedaanten aannemen. Liegen mag van Rutte niet, maar wel als de inhoud klopt. Of iets dergelijks. Postmoderne waarheidsvinding van een visieloze Teflon-premier. En – meer praktisch – wie moet Zijlstra dan opvolgen?

Valkuilen

De belangrijkste adviseurs van Zijlstra, de ambtenaren van Buitenlandse Zaken, hebben Haagse basisregels geschonden. Ze hebben hun minister niet kunnen of willen behoeden voor de valkuilen en bananenschillen op zijn beleidsterrein. Zeker een onervaren bewindspersoon als Halbe Zijlstra had het eerste jaar voorzichtig om de politieke wespennesten heen moeten worden geleid. Uit de wind gehouden, zo je wilt. Het tegenovergestelde is gebeurd.

Zijlstra heeft alle rampdossiers direct voor zijn kiezen gekregen en heeft geschutterd in zijn publieke optreden. Dat valt natuurlijk vooral hemzelf aan te wrijven, maar is ook te wijten aan tekortschietende ambtelijke begeleiding. De BuZa-ambtenaren hebben in hun linksige, activistische gedrevenheid als zelfverklaard wereldwijd bewaker van mensenrechten de nieuwkomer Zijlstra onmiddellijk voor de leeuwen geworpen. Om hun statement te maken in de richting van iemand die ze als een rechtse houwdegen beschouwden. “Kijk eens, zo doen we het hier op BuZa”. En Halbe heeft het laten gebeuren. Hij dacht het met ambtelijke standaardteksten en zijn eigen bravoure en improvisatievermogen wel te redden.

Palestijnen

Hij liet zich strikken om zelf voor het oog van de camera’s de beantwoording van de Kamervragen over de plotse miljoenensteun van zijn collega-minister Kaag aan de Palestijnen voor zijn rekening te nemen. In de plenaire zaal van de Tweede Kamer interpreteerde hij een vraag van PVV-woordvoerder Van Weerdenburg over de achtergrond van Sigrid Kaag totaal verkeerd. Emotioneel sprak hij zijn solidariteit uit met zijn ambtsgenote die vanwege haar huwelijksrelatie met een Palestijnse politicus zo onterecht in de media werd aangevallen. Een tenenkrommende verklaring, omdat de vraag van Weerdenburg ging over het VN-verleden van Kaag.

Bij de schriftelijke beantwoording van Kamervragen over diezelfde Palestijnse steunactie maakte Zijlstra onmiskenbaar en tot (geveinsde?) verbazing van de buitenlandwoordvoerders van coalitiepartijen en oppositie duidelijk dat er geen zelfstandig Nederlands buitenlands beleid bestaat en dat de lijnen worden uitgezet door mevrouw Mogherini in Brussel.

Zeer verontrustende zin in de beantwoording van onze Kamervragen over stemgedrag NL in VN over Israel: ‘beleidslijnen van de EU spelen daarbij een leidende rol’, aldus Zijlstra. Ik mag hopen dat beleidslijnen van DIT kabinet leidend zijn. Donderdag opheldering vragen in debat.

— Joël Voordewind (@JoelVoordewind) January 30, 2018

Zelden heeft een Nederlandse minister zijn eigen overbodigheid zo expliciet en schaamteloos voor het voetlicht gebracht. Hij leek er niet mee te zitten dat hij als minister voor spek-en-bonen meedoet in de gedaante van loopjongen van de EU.

Bliksembezoek

Een andere blunder beging Zijlstra met zijn met onnodige geheimzinnigheid omgeven bliksembezoek aan de Israëlische regering en de Palestijnse Autoriteit. De reis was niet van tevoren aangekondigd, niet opgenomen in “de agenda van de minister” op de BuZa-website en overviel de complete Tweede Kamer en zelfs zijn eigen VVD-fractie. Zijlstra werkte een standaardprogramma af en liet zich met Netanyahu en Abbas fotograferen als een glunderende, nerveuze scholier op audiëntie bij de Koning. Wat hij daar precies kwam doen – behalve handjes schudden en het bekende EU Midden-Oosten-standpunt herhalen – bleef niet alleen voor het kabinet, maar ook voor zijn gastheren in nevelen gehuld.

Koerden

De recente inval van Turkije in Syrië als uitvloeisel van Erdogan’s offensief tegen de Koerden kreeg een lauwe reactie van Zijlstra. Hij wilde de bloedige militaire actie van het Turkse leger tegen de YPG-milities in Afrin niet veroordelen. De vluchtelingendeal van zijn maatje Rutte met Erdogan en het niet willen ontrieven van de Turkse president leken op dat moment voor Halbe even prioriteit te hebben. Geen daad die getuigt van kracht en het stellen van de juiste prioriteiten.

Politiek-correcte mal

Een paar voorbeelden van onnodig geschutter van een Rookie, wat had kunnen worden voorkomen als zijn ambtelijke stafleden beter hun werk hadden gedaan. Ik heb de indruk dat het tekortschieten van Zijlstra’s departement geen toeval is. Na jaren van Israëlbashing en structureel diversiteits- en mensenrechtengedram onder Timmermans en Koenders, wilden de BuZa-ambtenaren hun nieuwe baas in recordtijd in dezelfde politiek-correcte mal persen. Het door VN, EU en “internationaal recht” gevormde keurslijf.

Ze gunden hun minister geen fatsoenlijke inwerkperiode om zich in de lastige dossiers te verdiepen. En Halbe gaf geen weerwerk. De aantrekkingskracht van de internationale schijnwerpers en de plechtige verklaringen was te verleidelijk om zich even gedeisd te houden, zoals men in een ander deel van Het Haagse zegt. Bovendien voelde hij de kritische blik van de ervaren diplomaat Sigrid Kaag in zijn nek branden. Kortom: Halbe moest en zou zich waarmaken.

Maar als een minister zich in politieke mijnenvelden wil begeven zonder technische kennis, zonder goede adviezen en zonder routekaart overleeft hij het niet. Dan betekent een verzonnen verhaal over Poetin misschien juist de verlossing waar hij onbewust, in het diepst van zijn wezen naar snakt. Buitenlandse zaken blijken niet voor iedereen te zijn weggelegd.

Over de auteur

Asher

Recent gepubliceerd

Archief

• Economie31 december 2020Nederland Coronacratie
• Politiek Nederland1 januari 2020Van de hoofdredacteur: OpinieZ in 2020
• Media23 oktober 2019Kajsa Ollongren: minister van Waarheid en Deugmedia
• EU28 november 2018Het Decreto Salvini: hoe Italië de immigratie beteugelt