Lubbers’ internationale migratielobby al 10 jaar springlevend

EU-migratiebeleid is sinds 2007 niets opgeschoten

8 augustus 2017 - Ruben Gischler

Opnieuw mengt oud premier en oud commissaris vluchtelingenzaken VN, Ruud Lubbers zich in de formatiebesprekingen met aanbevelingen over zijn favoriete onderwerp migratie. Net als nu schreef Lubbers tien jaar geleden samen met VU hoogleraar Haleh Gorashi en Naema Tahir een ingezonden brief in de NRC onder de titel “Vier de komst van de migranten“.

Titelfoto: Ruud Lubbers by Roel Wijnants is licensed under CC BY-NC 2.0

Net als nu werd de ingezonden brief geplaatst tijdens slepende formatiebesprekingen. Toen bleek de brief van doorslaggevende invloed op het regeerakkoord van kabinet Balkende IV dat op 22 februari 2007 werd beëdigd. “Vier de komst van de migranten” was niet zomaar een spontane hartenkreet, maar bleek onderdeel te zijn van een uitgekiende campagne van de internationale migratielobby.

Mijn onderstaande stuk uit 2007 over de brief van Lubbers en de invloed daarvan op het Nederlandse regeringsbeleid laat zien hoe de migratiemassage top down vanuit de EU tot gemeenteniveau wordt doorgevoerd. De Arabische Lente was nog niet uitgebroken en Qadaffi zat stevig in het zadel. Ook hij wist toen al ruimschoots de EU te chanteren met migranten. Een publiek geheim waar destijds nauwelijks met een woord over werd geschreven. Maar zodra de man werd gelyncht, was het opeens algemeen veronderstelde kennis.

Wij weten dat de situatie nu vele malen erger is dan onder Qadaffi. Gezien de ervaring van de afgelopen 10 jaar en de ongekend snelle Afrikanisering van hele wijken in grote Italiaanse en Franse steden, beloven de huidige bemoeienissen van Lubbers en co weinig goeds voor de oplossing van het migratievraagstuk.

=========================================================

De Migratiemassage. Hoe Nederland weer zijn deuren voor migranten opent

Een artikel van Ruben Gischler uit 2007

=========================================================

Ruimhartig
Een ruimhartiger migratiebeleid is niet alleen wenselijk voor Nederland, maar ook broodnodig. Willen wij in deze globaliserende wereld nog enigszins meetellen, dan zullen de poorten open moeten. Dit is niet de “stem des volks” maar geluiden afkomstig van respectabele instituten en personen zoals de SER, de SEO en voormalig minister-president Ruud Lubbers. Na het Fortuyndebâcle gingen vertegenwoordigers van gevestigde belangen, het onderwerp migratie liever uit de weg. Maar sinds een klein halfjaar leggen zij de nodige assertiviteit aan de dag om het weer op de agenda te krijgen.

Vernieuwing
In de NRC van 27 januari 2007 beweerde Lubbers zelfs dat wij de komst van migranten moeten ‘vieren’. Volgens hem en zijn medescribenten Halleh Gorashi en Naema Tahir zorgt migratie voor de gewenste ‘verfrissing en vernieuwing van onze samenleving’, en dat is hard nodig vanwege de heersende ‘harde mentaliteit van verkramping en uitsluiting’. Het vorige kabinet heeft volgens de schrijvers de deur dichtgegooid en de rolluiken neergelaten en dat moet veranderen. Voor die ‘verfrissing en vernieuwing van onze samenleving’ hebben Lubbers & co het niet over Poolse loodgieters, mathematische genieën uit Rusland en India of noeste werkers uit China en Brazilië. Zij bepleiten juist ‘de legalisering van tijdelijke en permanente migratie uit sub-Sahara Afrika en het Middellandse zeegebied’, waarmee natuurlijk niet Toscane wordt bedoeld, maar de Arabische wereld.

EU-beleid
Het is meer dan zomaar een opinie van een voormalig regeringsleider. Niet toevallig is dit ook precies wat de Europese Unie wil. Niet omdat men in EU-kringen vindt dat de rolluiken zonodig open moeten, maar omdat men zegt te hopen dat daarmee de illegale migratiestromen naar de EU beheersbaar worden. Met gelegaliseerde migratie hopen zij dat Afrikaanse landen bereid zullen zijn om illegale migranten terug te nemen. Die bereidheid heeft natuurlijk een prijs. Het nieuwe Europese migratiebeleid maakt onderdeel uit van een totaalpakket waarmee de EU in nauw overleg met haar Afrikaanse partners vrede, stabiliteit en ontwikkeling in Afrika wil bevorderen. Afrika is ook voor Nederland het nieuwe speerpunt van het buitenlands beleid. Bert Koenders, de huidige minister van ontwikkelingssamenwerking heeft inmiddels in diverse tv-programma’s zijn bereidheid getoond om voor Afrika ruimhartig de portemonnee open te trekken.

Circulaire migratie
Twee weken voor het verschijnen van het artikel ‘Vier de komst van de migranten’ werd op een informele ministertop door de EU ministers van binnenlandse zaken en justitie afgesproken om in nauw overleg met de Afrikaanse landen ‘van herkomst en doorgang’, tot één gezamenlijk migratiebeleid voor de EU te komen, waarin onder andere tijdelijke en circulaire migratie gelegaliseerd moet worden.

Circulaire migratie is een van de wervende termen waarmee de EU haar migratiebeleid voor het Europese publiek verteerbaar maakt. Ook Lubbers & co bedienen zich ruimschoots van de term. Ooit is het woord uitgevonden om het rondtrekken van Papoea’s in de regenwouden van Nieuw-Guinea te beschrijven. Inmiddels is het volgens kenners uitgegroeid tot het laatste modewoord binnen internationale politieke kringen.

De migrant moet volgens de pleitbezorgers van circulaire migratie in de gelegenheid gesteld worden om met behoud van zijn verblijfsvergunning in de EU rond te circuleren. Ook moet hij in staat zijn om tijdelijk naar zijn land van herkomst terug te keren. Daar kan hij dan zijn verworvenheden delen met de achterblijvers. Dat heet weer in het migratiejargon breincirculatie, waardoor een brain drain zowaar kan resulteren in een brain gain. Dit zijn geen woordgrappen die ik nu verzin maar het officieel gehanteerde jargon. In het NRC-artikel ‘Vier de komst van de migranten’ noemt Lubbers circulaire migratie een triple win; interessant voor het land van herkomst, interessant voor het land van bestemming en leuk voor de migrant zelf.

Riedels
Exact dezelfde zin is ook opgetekend uit de mond van de Duitse minister van Binnenlandse Zaken, Wolfgang Schauble, Euro commissaris Franco Fratini en Wereldbank topman Willem van Eeghen. In sommige kringen wordt zelfs gesproken over de triple win van Kofi Anan. Voor een Nederlands publiek herhalen Lubbers & co deze riedels alsof zij het zelf hebben uitgevonden, maar zij zijn opvallend zwijgzaam over het concrete stadium van realisering waarin de EU plannen verkeren.

Natuurlijk is de term circulaire migratie niet meer dan een bezwering van het gevaar dat tijdelijke migratie permanente migratie wordt. Door de internationale beleidsmakers wordt dan ook naarstig gezocht naar garanties die ervoor moeten zorgen dat tijdelijke migratie inderdaad tijdelijk blijft. Mohammed Benaïssa, de Marokkaanse minister van buitenlandse zaken en dialoogpartner in het Europese migratiebeleid, heeft daar echter een hard hoofd in. In het Amerikaanse weekblad Christian Science Monitor noemde hij dergelijke maatregelen onrealistisch, zolang de economische kloof tussen Europa en Afrika blijft voortbestaan. Ieder kind weet dat de kloof alleen gedicht kan worden door onbeperkte migratie waardoor Europa meer als Afrika wordt.

Transnationaal burgerschap
Een ander geliefd stokpaardje in deze internationale kringen is de term transnationaal burgerschap. Migranten zijn wereldburgers met ‘veelvoudige identiteiten’ – multiple identities. Daarmee schijnen zij een streepje voor te hebben op mensen die nog nooit over de dijk heen hebben gekeken. Net als de term circulaire migratie lijkt transnationaal burgerschap eerder van toepassing op het dynamisch zelfbeeld van haar pleitbezorgers, die circuleren tussen nationale en internationale topposities, dan op de arme Afrikaanse sloebers die hun geluk in Europa komen beproeven.
Berichten over het EU-voornemen om de migratie vanuit Afrika te verruimen en de wijze waarop die afspraken tot stand zijn gekomen, hebben niet of nauwelijks de Nederlandse media bereikt. Dat is tekenend voor de wijze waarop de besluitvorming op EU-niveau zich geheel buiten de democratische en publieke controle voltrekt.

De informele ministertop van 14 en 15 januari in Dresden, waar over circulaire migratie werd gesproken, werd op initiatief van Duitsland belegd. De kersverse EU-voorzitter wilde in zo een vroeg mogelijk stadium in haar voorzitterschap werk maken van de conclusies die een maand daarvoor de top van Europese regeringsleiders in Brussel opleverden. Op die top is onder meer overeengekomen dat door middel van een migratiedialoog het partnerschap tussen de EU en de Afrikaanse en Mediterrane landen verder verstevigd en verdiept moet worden.

Migratiedialoog
Leidraad van de migratiedialoog is volgens de slotverklaring van de top van EU-regeringsleiders ‘solidariteit, wederzijds vertrouwen, verantwoordelijkheid en respect voor de mensenrechten en fundamentele vrijheden van de migrant’. Natuurlijk zeer prijzenswaardig, maar moeilijk voor te stellen als de dialoogpartners staten zijn die zich in het geheel niet laten leiden door solidariteit, wederzijds vertrouwen en respect voor de mensenrechten en fundamentele vrijheden.

Wat houdt de dialoog in en hoe kwamen de afspraken tot stand?

Voorlopig hoogtepunt van de migratiedialoog was de gezamenlijke ministertop van de EU en de Afrikaanse Unie op 23 en 24 november afgelopen jaar in het Libië van Muammar Qadaffi. Zowel in Brussel als in Dresden hebben Europese regeringsleiders en ministers de afspraken die in de Libische hoofdstad Tripoli zijn gemaakt onderschreven en toegejuicht.

Bestorming
De directe aanleiding om tot een gezamenlijk Europees en Afrikaanse beleid voor migratie en ontwikkeling te komen, was de bestorming van de Spaanse enclaves Melilla en Ceuta door Afrikaanse gelukzoekers in 2005. Met verschillende ontmoetingen tussen de EU, de Afrikaanse Unie en de Maghreblanden werd vervolgens naar de top in Tripoli toegewerkt. Ter voorbereiding is veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van een mechanisme waarin de daadwerkelijke uitvoering van afspraken tussen de EU en de Afrikaanse Unie gegarandeerd kan worden. Dat heeft geleid tot het instellen van de Joint Implementation Matrix, een lichaam dat in de verschillende EU-lidstaten in de gaten houdt in hoeverre er werk van de afspraken gemaakt wordt.

Tripoli-top
In Tripoli opende dictator Qadaffi zelf de top met een toespraak waarin hij verkondigde dat ‘de aarde eigendom van iedereen was omdat God de mensheid nu eenmaal had geboden om over de wereld te migreren op zoek naar een bestaan.’ In de gezamenlijke slotverklaring betuigden de samengekomen ministers uit Europa en Afrika hun nederige dank voor ‘de vriendelijke uitnodiging van de Grote Socialistische Libische en Arabische volks-Jamahiriyya’, de officiële benaming van Libië – Jamahiriyya betekent zoiets als massarepubliek.

Holistisch
De deelnemende ministers beloofden elkaar plechtig om inzake migratie op een ‘alomvattende geïntegreerde en holistische wijze samen te werken’. Ook de term holistisch is tegenwoordig een zeer geliefde uitdrukking in diplomatieke kringen.

Een van de kwesties die holistisch opgelost dienen te worden is de klacht van Afrikaanse landen dat het legaliseren van tijdelijke en circulaire migratie niet zomaar mag betekenen dat Europa al hun talent wegzuigt. In de vele ontmoetingen die aan de top in Tripoli waren voorafgegaan, was uitgebreid gedelibereerd over de vraag hoe een brain drain is om te zetten in een brain gain. Dat heeft in de slotverklaring van Tripoli tot de volgende formulering geleid: ‘in overleg en partnerschap’ moet de migratiestroom een ‘gebalanceerde samenstelling’ hebben die aan de ‘specifieke wensen van de landen van herkomst en bestemming’ moet voldoen. In andere woorden: Europa verplicht zich om naast Afrikaans talent ook Afrikaanse domheid aan te trekken.

Of zoals Lubbers & co het voor het thuisfront herhaalden: ‘Tijdelijke werkvergunningen moeten verschaft worden, met een zekere mate van sociale zekerheid en werkgelegenheid, ook voor de broodnodige lager geschoolde arbeiders in bijvoorbeeld de landbouw en de zorg.’

Mooie principes
Daarnaast hebben de Europese ministers hun Afrikaanse collega’s voor de zoveelste maal moeten beloven dat zij migranten in Europa rechten schenken die hen in land van herkomst juist worden ontzegd. Bestrijding van racisme en discriminatie van migranten en het beschermen van hun rechten is immers de basis van het Europese migratiebeleid, zoals afgelopen december nog eens nadrukkelijk werd herhaald door de Europese regeringsleiders. Het zijn mooie principes die de EU-leden consequent niet eisen van hun dialoogpartners die zonder uitzondering een record hebben in het schenden van mensenrechten, discrimineren van minderheden en burgerrechten met voeten treden. Zo bestond het Qadaffi onlangs doodleuk te verklaren dat Berbers helemaal niet bestaan en al ten tijde van de Arabische veroveringen waren uitgestorven.

FRONTEX
Maar de Europese Unie zal de poorten voor Afrikaanse migranten natuurlijk niet volstrekt belangeloos openzetten. Een van de veelbesproken onderdelen van de migratiedialoog waar Europa zwaar op inzet, is FRONTEX, de gezamenlijke kustbewaking van de zuidelijke grenzen van de Unie om illegale migratie tegen te gaan. Volgens antiglobalisten is dit de belichaming van Fort Europa dat wanhopige migranten buiten haar poorten laat creperen. In de voorstelling van zaken die de Europese Unie graag van FRONTEX geeft, dient de kustbewaking niet het belang van de Europese burger, maar juist het belang van de migrant, die anders aan willekeur en uitbuiting overgeleverd zal zijn. Dat klinkt natuurlijk bijzonder sympathiek, maar daarmee ondergraaft Europa natuurlijk wel haar eigen onderhandelingspositie in de migratiedialoog.

Want het is evident dat uiteindelijk alleen het drastisch verruimen van de legale migratie in “het belang van de migrant” is.

Een andere zwakke plek van FRONTEX is dat het alleen kan werken met medewerking van de landen ten zuiden van de Middellandse Zee. Daar zijn die landen zich terdege van bewust en aan hun medewerking hangt een prijskaartje. Sinds FRONTEX een aantal maanden geleden van start is gegaan, heeft bijvoorbeeld Senegal Spanje toegezegd om in ruil voor 20 miljoen Euro zijn medewerking om onderschepte illegale migranten terug te nemen, nog voor enkele maanden te verlengen.

Libië
Ook het niet onbemiddelde Libië heeft voor de bewaking van haar zuidergrenzen een fors bedrag van de Europese Unie mogen ontvangen en bouwt met Italiaans geld aan een kustweg langs de Middellandse Zee om zo de kust beter te bewaken. Desondanks weigert het land tot nu toe haar medewerking aan FRONTEX waardoor illegale migranten pas in internationale wateren kunnen worden onderschept en zodoende niet naar Libië kunnen worden teruggestuurd.

Dat de Afrikaans Europese ministertop juist in Libië moest plaatsvinden, is geen toeval.

Qadaffi
De politiestaat van Qadaffi speelt in de migratiedialoog een opmerkelijke rol die enige aandacht verdient. Libië wordt beschouwt als een van de voornaamste bottlenecks in de migratiestromen naar Europa. En de verdenking bestaat dat de Libische staat daarin een alles behalve passieve rol speelt.

Sinds Qadaffi zich van zijn internationale pariastatus heeft ontworsteld, bedient hij zich als vanouds van een heel scala aan drukmiddelen om de Europese Unie tot allerlei concessies te dwingen. Naast de Europese gemeenschap de stuipen op het lijf te jagen met bijvoorbeeld het showproces tegen de Bulgaarse verpleegsters die moedwillig Libische kindertjes met HIV zouden hebben geïnfecteerd, chanteert Libië het Europese bedrijfsleven met gegevens over haar betrokkenheid in het inmiddels ontmantelde kernwapenprogramma. Ook de illegale migratiestroom wordt met groot succes ingezet. In 2003 brak er in Italië paniek uit toen Qadaffi dreigde twee miljoen Afrikanen op de Italiaanse kusten los te laten. De onderlinge migratiedeal tussen Italië en Libië van een jaar later ging gepaard met het opheffen van het Europese wapenembargo tegen het land en leidde tot een scherpe, zij het tijdelijke, daling van het aantal Afrikaanse migranten.

Wapen- en oliedeal
Ook in Afrika zelf laat Qadaffi zich niet onbetuigd. Hij profileert zich als de voortrekker van de Afrikaanse Unie. Hij heeft zich opgeworpen als bemiddelaar in de Darfurcrisis, waabij hij zich openlijk tegen internationale interventie keert. Voor de VS reden genoeg om in april hun hoogste gezant John Negroponte naar Tripoli te sturen. Qadaffi weigerde Negroponte te ontvangen, maar dat weerhield de gezant er niet van om met de Libische minister van Buitenlandse Zaken het verdere herstel van de diplomatieke betrekkingen en de opening van een Amerikaanse ambassade in Libië te bespreken.

Het toont aan dat de internationale wereld inzake Afrika niet langer om Libië heen wil. Onlangs werd dat nog bevestigd door het vrolijke bezoek van Blair aan Qadaffi in zijn woestijntent, waarmee een omvangrijke wapen- en oliedeal tussen Groot-Brittanië en Libië werd bezegeld. En dat allemaal dankzij de opheffing van het Europese wapenembargo.

Shi’itisch kalifaat
Extra pikant zijn de berichten die de laatste tijd opduiken over toespraken die Qadaffi regelmatig houdt tijdens massale gebedsbijeenkomsten in Mali en Niger. Tot schrik van de overwegend soennitische regio riep hij op tot herstel van het shi’itische Fatimidische kalifaat in Noord-Afrika en de Sahel. Het Middeleeuwse Fatimidische rijk strekte zich ooit uit over Noord-Afrika en de Levant.

Op de Libische tv is regelmatig te zien hoe Qadaffi persoonlijk delegaties van dankbare Afrikanen ontvangt die zich zojuist tot de islam hebben bekeerd. Islam is een onderwerp dat natuurlijk zorgvuldig wordt vermeden in de migratiedialoog. Desondanks worden in de verklaringen van dergelijke topontmoetingen Europese landen bij herhaling opgeroepen tot respect voor de religieuze identiteit en een evenwichtiger beeldvorming in de media ter bestrijding van de negatieve stereotypen van migranten.

Het zijn slechts enkele voorbeelden van politieke en geostrategische belangen waar de migratiedialoog deel van uitmaakt. Want naast migratie gaat het bijvoorbeeld ook over ‘de volledige integratie van de energiemarkten aan beide zijde van de Middellandse Zee’. Afgelopen maart werd dat samen met het verruimen van legale migratie nog eens goedgekeurd en onderschreven door het Europarlement.

Verplichtingen
Als de EU er in slaagt om de Afrikaanse machthebbers zoveel mogelijk in te bedden in internationale structuren van verdragen en afspraken, kan een land als China in de toekomst wellicht niet langer om Europa heen. Tenminste, als Europa tegen die tijd niet al lang zelf in een groter holistisch geheel is opgegaan. Want deze transnationale gelijkschakeling heeft natuurlijk een prijs en schept verplichtingen. Nu de EU-lidstaten vorige week op de EU-top hebben besloten om tot één migratiebeleid voor de gehele EU te komen, zit er voor de afzonderlijke lidstaten niet veel anders op dan de beleidsmaatregelen waartoe zij zich conform internationale afspraken hebben verplicht, zo geruisloos mogelijk in te voeren. De Joint Implementation Matrix houdt de vorderingen immers nauwlettend in de gaten. Frankrijk heeft in het kader van deze afspraken alvast haar eerste uitzendbureaus en informatiecentra’s in Mali geopend.

Lobbywerk
Dat brengt ons weer terug naar Nederland en de wijze waarop hier de politiek wordt voorbereid. Vier de komst van de migranten van Lubbers, Gorashi en Tahir was volgens de Vrij Nederland van 10 maart een uitgekiend staaltje lobbywerk tijdens de formatie van het huidige kabinet(Balkende IV). Het artikel is geschreven namens de World Connectors, een lobbygroep van ‘transnationale’ Nederlanders die hun sporen in de Nederlandse en internationale politiek hebben verdiend. Dolgraag willen zij in Nederland het gedachtegoed uitdragen waarin zij gedurende diverse congressen en topontmoetingen met hun transnationale collega’s van de EU en andere internationale organisaties, zijn ondergedompeld,

World Connectors
Een bezoek aan de site van de World Connectors levert een weerzien op met vele oude bekenden; zoals Ad Melkert, Joris Voorhoeve, Hans Dijkstal, Pieter Broertjes en Wim Kok. Zij hebben zich allemaal achter de transnationale missie geschaard. In hun gezelschap bevindt zich ook Sylvia Borren, de algemeen directeur van Novib, de ontwikkelingsorganisatie die als hoofdsponsor van het documentairefestival IDFA haar politieke boodschap als cultuur aan de man weet te brengen.

Transnationaal burgerschap
Migratie en ontwikkeling is het eerste onderwerp waar de World Connectors zich sterk voor maken. Hun standpunten vatten zij als volgt samen. Was ‘integratie’ vijf jaar geleden het buzzword, nu is participatie de weg voorwaarts. Transnationaal burgerschap is essentieel want migranten hebben nu eenmaal multipele identiteiten’. Ten slotte is het onvermijdelijk en van het grootste belang om ‘circulaire migratie te erkennen als een hedendaagse realiteit. Dat laatste is inderdaad aardig gelukt voor een fenomeen dat in de eerste instantie alleen in de regenwouden van Papoea Nieuw-Guinea leek voor te komen.

Volgens Gorashi wordt het NRC-artikel inmiddels in diverse gemeentes en gemeenschappen geraadpleegd. Dat zegt iets over de doelgroep die gelijkgeschakeld dient te worden: het ambtelijke apparaat op landelijk, regionaal en lokaal niveau. Ook is het volgens de schrijvers geen toeval dat de belangrijkste thema’s van het stuk zijn overgenomen in het regeerakkoord. Over migratie zelf staat nauwelijks een woord in het akkoord, want dat is ruimhartig aan Brussel overgelaten. Maar participatie, transnationaal burgerschap, samenzijn en multiple identiteiten zullen bijdragen aan het warme bad waar de migranten in terecht zullen komen. Of zoals een van de ingewijden in het artikel van De Vrije Nederland zegt: ‘Na drie kwaje jaren is de boodschap welkom in plaats van wegwezen’.

Breincirculatie
Dat is echter een pertinente foute voorstelling van zaken. De vorige regering heeft ondanks haar zero tolerance imago wel degelijk trouwhartig geëxperimenteerd met circulaire migratie en zo haar bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het nieuwe EU-beleid. Migranten met behoud van verblijfsvergunning konden tijdelijk terugkeren naar hun land van herkomst om zo hun steentje bij te dragen aan de breincirculatie. Dit blijkt uit een geannoteerde agenda waarmee de ministeries van Justitie en Binnenlandse zaken onze volksvertegenwoordigers inlichtten over de agendapunten van de ministertop in Dresden.

Zo staat er onder meer in dat ook voor de vorige regering het bevorderen van circulaire migratie een prioriteit van het Nederlandse migratie- en ontwikkelingsbeleid was. Dat mocht allemaal niet baten want in een schrijven aan de Kamerleden, wordt enigszins zuur vastgesteld dat Nederland eind oktober 2006 buiten een overeenkomst is gehouden van de G6, de inner circle van invloedrijke EU-landen. Die overeenkomst vormde weer de basis voor de afspraken in Dresden en ook daarin toonde het inmiddels demissionaire kabinet Balkenende zich als het beste jongetje van de klas.

Balkenende
Want in het commentaar op de ministertop in Dresden beklaagde de regering dat zij het zo betreurenswaardig vindt dat circulaire migratie door Europa vooral wordt ingezet ten behoeve van de veiligheid en beheersing van de illegale migratiestromen. De meerdimensionale aanpak zoals naar voren kwam in de slotverklaring van Europese regeringsleiders afgelopen december en in de afspraken in Tripoli verdiende de voorkeur aldus de regering. Kortom: ook voor de vorige regering Balkenende kon het allemaal niet holistisch genoeg.

Maar in ‘Vier de komst van de migranten’ geen woord over de inzet van de vorige regering Balkenende. Lubbers&co vonden het waarschijnlijk verkieslijker om het beeld in stand te houden van een regime met een hardvochtig antimigratiebeleid, waarmee de nieuwe regering uit goed fatsoen niets ander kan dan breken, wil zij de samenleving daadwerkelijk ‘verfrissen en vernieuwen.’

SER
Er staat nog een interessant detail in de geannoteerde agenda, namelijk dat met smart de resultaten afgewacht worden van een onderzoek van de SER naar de voordelen van tijdelijke en circulaire migratie. De SER is ook gevraagd aanbevelingen te doen voor maatregelen op het gebied van de tijdelijke migratie. De voormalig voorzitter van de SER was de formateur van de huidige regering, Herman Wijffels. Wijffels is ook lid van de World Connectors. Hij maakt inmiddels furore bij de Wereldbank waar men ook al zo enthousiast is over de triple win van de circulaire migratie.

Die aanbevelingen liggen er inmiddels alhoewel de SER er niet echt uit schijnt te komen. In het rapport worden een aantal draconische opties besproken om de migratie tijdelijk te houden. Met goed fatsoen kan je die zelfs niet de grootste Afrikaanse potverteerder toewensen. Alle transnationaal burgerschap en breincirculatie ten spijt zal de circulaire migrant volgens deze aanbevelingen niet meer zijn dan een moderne versie van een contractarbeider.

Kloof
Maar de opstellers van het rapport haasten zich er aan toe te voegen dat nergens ter wereld een systeem van waterdichte garanties bestaat en concluderen dat vooral ‘aantrekkelijke programma’s’ voor circulaire migratie’ waarschijnlijk nog de beste mogelijkheden bieden voor de handhaving van tijdelijkheid van arbeidsmigratie uit ontwikkelingslanden. En het wordt natuurlijk pas echt aantrekkelijk als er uitzicht is op het overbruggen van de economische kloof, zoals de Marokkaanse minister van buitenlandse zaken, Mohammed Benaïssa, al aangaf. Die kloof kan alleen maar overbrugd worden door onbeperkte migratie waardoor Afrika en Europa praktisch één worden.

Compromittering
Natuurlijk moet over deze belangrijke kwesties worden nagedacht. Natuurlijk is vrijheid van personen en goederenverkeer in wezen een groot goed. Maar dat kan alleen plaatsvinden op basis van gelijkwaardigheid en wederkerigheid, zodat bepaalde migrantenbevolkingsgroepen niet als stoottroepen kunnen worden ingezet door machthebbers in het land van herkomst. Het probleem is dat het EU-beleid tot stand komt in een sfeer waarin de vertegenwoordigers van de EU-lidstaten meer verantwoording afleggen aan elkaar en hun ondemocratische dialoogpartners dan aan de Europese burgers die zij zeggen te vertegenwoordigen. Het werkt verregaande compromittering in de hand met dictators als Qadaffi.

Misleidend
Bovendien wordt in Nederland dit beleid misleidend aan de man gebracht onder het mom van breken met een hardvochtig antimigratie-klimaat. Als het Europese beleid eenmaal in 2010 van kracht wordt, kunnen politici hier niets anders doen dan de circulaire migratie in koor toe juichen, omdat hen nu eenmaal is verteld dat deze hedendaagse realiteit een triple win is en het recept voor een rechtvaardiger inkomensverdeling. Alleen in Duitsland zijn er enkele politici in de oppositie die durven te roepen dat circulaire migratie net zo’n wassen neus is als de term gastarbeider.

In de Nederlandse en Europese politiek lijkt migratie echter de enige over gebleven optie, waardoor het legaliseren van migratie net zoiets wordt als het reduceren van de CO2-uitstoot. De hoeveelheid toegelaten migranten zal nooit toereikend genoeg zijn om de economische kloof te dichten, zeker niet als regeringleiders keer op keer beloven het ontwikkeling- en migratievraagstuk alomvattend, meerdimensionaal en holistisch te zullen aanpakken.

Braafste jongetje
Op 12 juni heeft de Europese Raad besloten dat dit beleid ook toegepast moet worden op migratie uit de regio’s ten oosten en zuid-oosten van de EU. Irakezen Pakistanen en Afghanen rammelen immers aan de poorten. Ook hier weer toont Nederland bij monde van Albayrak zich als het braafste jongetje van de klas die vergeleken met de andere lidstaten een proportioneel groot aantal Irakezen opneemt.

Alle goede bedoelingen ten spijt zal het alleen maar leiden tot een verder aaneenrijgen van dictatoriale regimes en lokale potentaten, in een steeds maar uitdijend internationaal netwerk. Dat wordt dus polderen met Bashir Assad, Moqtada as-Sadr en Ahmadinejad.

Ongetwijfeld zal de institutionalisering van circulaire migratie de oprichting van verschillende internationale lichamen rechtvaardigen die de migrerende circulant in goede banen moet leiden. Het circuleren in de kringen van transnationale dames en heren zal er alleen maar aangenamer van worden. Reden genoeg om over de ruggen van arme sloebers de komst van de migranten te ‘vieren’.

Voor de gewone Europese burger zelf valt er voorlopig weinig te circuleren met behoud van rechten en verblijfsvergunningen. Gelukkig kan hij volgens Lubbers & co altijd nog met behulp van zijn Afrikaanse en Mediterrane broeders transnationaliseren in eigen land, want dat is volgens hun hard nodig, willen wij over de dijk heen kunnen kijken.