De energietransitie: kostbare vergissing met fatale gevolgen
Een poging om de waanzin te begrijpen
Foto: 
Onze hoog ontwikkelde en uiterst complexe samenleving is gebaseerd op het gebruik van fossiele energie. Overschakelen naar een fundamenteel andere wijze van energievoorziening is een enorme operatie, die nu al tot een overvol elektriciteitsnet en grote energietekorten leidt. Maar zelfs de eenvoudigste rekensommen zijn niet gemaakt, terwijl er wordt gedroomd over de Noordzee als industrieterrein en waterstof. De energietransitie is waanzin en we lopen het risico om in de middeleeuwen versie 2.0 te belanden, schrijft Peter Moerland.
Voor een succesvolle energietransitie zijn realiteitszin en een geloofwaardige aanpak nodig. We krijgen continu te horen: het is vijf voor twaalf, neen twee voor twaalf voor het klimaat en ‘we moeten iets doen’ wordt er maatschappijbreed geroepen. En daar ligt een groot risico. Er wordt inderdaad heel veel ‘iets’ gedaan zonder dat de samenhang en interactie duidelijk zijn. Vanuit de ‘we moeten iets doen’-filosofie zijn de klimaatdoelstellingen voor 2030 (en 2050) in het bewustzijn van de Nederlandse bevolking gehamerd.
Elementaire vragen
De onbalans binnen de elektriciteitsvoorziening groeit echter gestaag, maar door decennialang 99,99% bedrijfszekerheid lijkt het onvoorstelbaar dat het fout kan gaan. In de loop van 2022 kreeg ik het gevoel dat we de energietransitie en de waterstofhype in gerommeld werden. Ik besloot op zoek te gaan naar antwoorden op de meest elementaire vragen die iedere verantwoordelijke politicus zou moeten stellen:
“Hoeveel elektriciteit gebruiken we nu, wat verwachten we in 2030 te gebruiken, hoeveel is er dan beschikbaar en is dat voldoende?”
Om de antwoorden op die vragen te vinden wacht je een enorme berg publicaties van een omvangrijke ‘advies- en beleidsindustrie’ die door privatisering van technische expertise bij de overheid vrij baan heeft gekregen. De onderstaande cijfers (helaas noodzakelijk voor de context van dit verhaal) komen uit de Klimaat- en Energieverkenning (onderdeel van de Klimaatwet), gepubliceerd door het Planbureau voor de Leefomgeving PBL, TNO, CBS, het RIVM en anderen en publicaties van netbeheerder TenneT en het ministerie voor Klimaat en Energie.
Huidig en verwacht elektriciteitsverbruik
Ons huidige elektriciteitsverbruik is 118 miljoen MegaWattuur oftewel 118 TeraWattuur [TWh] per jaar. De vraag naar hernieuwbare elektriciteit zal de komende jaren sterk groeien om de klimaatdoelen te halen. In 2030 is er een elektriciteitsvraag van naar verwachting 206 TWh. Ook TenneT en TNO komen uit op deze verwachte vraag rond de 200 TWh. De productiecapaciteit in 2030 komt volgens de KEV- en CBS-rapportages echter niet veel verder dan nominaal 135 TWh tot maximaal 150 tot 165 TWh. Dat is inclusief 95 TWh wind op zee. In 2022 was het aandeel wind op zee volgens het CBS nog maar iets meer dan 8 TWh.
We zien hier dus een elektriciteitstekort oplopend naar meer dan de helft van wat we nu per jaar verbruiken. Structurele elektriciteitstekorten van deze orde zijn fataal voor een complexe samenleving als de onze. De betrokken bewindslieden en instanties gaan er nog steeds, met een nog niet eerder vertoonde naïviteit, vanuit dat met extra windturbines op zee en het wondermiddel waterstof de elektriciteitstekorten wel ingevuld zullen worden voor 2030.
"Zeg minister Jetten, wie krijgt er stroom bij onvoldoende netcapaciteit?" Algemene Rekenkamer prikt door de schone schijn van de energietransitie heen. Door dr. Ferdinand Meeus @fmeeus1 https://t.co/QZhsHjiLjt
— OpinieZ.com (@OpiniezMagazine) May 30, 2022
Extra wind op zee
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat ziet als oplossing voor het energietekort “extra wind op zee met offshore waterstofproductie, want aanlanding van nog meer elektriciteit van zee naar land is tot 2030 niet mogelijk omdat elektriciteitsnetwerk vol zit”.
Ik moest het een paar keer lezen, maar dit staat echt in een rapport van dezelfde overheid, die de energietransitie koste wat kost doordrukt. Het geheel nieuw ontwikkelen van grootschalige offshore waterstoffabrieken met alles wat er bij komt kijken vindt de minister van Klimaat en Energie een meer serieuze oplossing dan ervoor te zorgen dat er voldoende aansluitcapaciteit op land is. Alsof de Noordzee een industrieterrein is.
Geen aansluitcapaciteit
En zo komen we bij de waanzin van de energietransitie. Het structurele tekort van 71 TWh opvangen door extra windvermogen op zee is een illusie, omdat er geen extra aansluitcapaciteit beschikbaar is op het overvolle elektriciteitsnetwerk. Het is er mudvol en zoals gezegd, de Noordzee is geen industrieterrein maar een woeste veeleisende corrosieve omgeving. We kunnen de gasproductieplatformen in de Noordzee hergebruiken, is een van de andere oplossingen. Ik zou zeggen, ga eens kijken op zo’n verouderd en door corrosie aangetast speciaal voor de gaswinning ontworpen platform en zie het realiteitsgehalte ervan.
Waterstof
We lossen elektriciteitstekorten wel op met waterstof, de Heilige Graal van de energietransitie. Er worden enorme investeringen gedaan in de waterstofindustrie. Nog afgezien van het feit dat het elektriciteitsnet al bomvol zit, hoe slim is het om in te zetten op waterstof? In de eerste plaats is waterstof geen energiebron, maar een energiedrager. Bij de lange weg van
hernieuwbare elektriciteit van wind op zee naar elektriciteit bij de eindgebruiker op land (Power-to-Power) gaat er door omzettingsverliezen ongeveer 79% verloren en blijft er van de oorspronkelijke hernieuwbare elektriciteit slechts 21% oftewel één vijfde over.
Stel dat je het energietekort van 71 TWh met waterstof uit windenergie op zee zou kunnen invullen, dan heb je drie keer ons huidige jaarverbruik extra windenergie op zee nodig. Waterstof is dus een bizarre manier van hernieuwbare energievernietiging in plaats van een realistische energiebron. Het is bijna niet te bevatten, zelfs als je een voorschot neemt op nog te ontwikkelen technieken. En dan de vragen ‘wat gaan we doen met 10 tot 44 dagen te weinig wind of 73 tot 99 dagen te weinig zon’? Het zijn nog vrijwel lege pagina’s.
Provincie Groningen aan minister Jetten die hogere kolen- en #gastax wil:
Bedrijven kúnnen nog helemaal niet zonder fossiele brandstoffen, want er is onvoldoende #stroom en nog amper waterstof..'https://t.co/r4Uli28T6s
— Wouter J. Keller (@wouterkeller) June 15, 2023
Waanzin
Met de vanzelfsprekendheid dat er in Nederland altijd elektriciteit is, verklaarde D66-minister Jetten voor Klimaat en Energie begin 2022 nog dat hij “niet meer wil horen dat de energietransitie wel ‘haalbaar en betaalbaar’ moet blijven en dat hij koste wat kost de energietransitie gaat doorzetten. De minister heeft een berg geld tot zijn beschikking, € 35 miljard voor plannen waarvan de waanzin duidelijk is en niet of het resultaat oplevert.
Men realiseert zich onvoldoende dat in een complex energiesysteem alles met alles samenhangt. Je kunt niet ongestraft onderdelen eruit halen zonder de effecten op de totale energieketen mee te nemen. Als je eerst iets naar beneden duwt, kolencentrales eruit bijvoorbeeld, en daarna aardgascentrales stil zet omdat er te weinig aanbod van gas is, dan komt iets anders, vervuilende kolen- en/of kerncentrales weer omhoog. We blijven nog voor tientallen jaren direct en indirect aangewezen op fossiele brandstoffen, waarbij het aandeel aardgas o.a. door Groningen enorm onder druk staat.
“Wanneer gezond verstand de heersende cultuur zou zijn, zouden we geen atoomcentrales sluiten of (CO2-intensieve) fossiele brandstoffen importeren maar gewoon oppompen uit de Noordzee.”👇🏻 @ClintelNED https://t.co/IO2VtHfSmK
— Rutger van den Noort (@RutgervdNoort) June 20, 2023
Energietransitie is enorm en complex project
Het is goed om je te realiseren dat de energietransitie na de Deltawerken misschien het grootste en meest complexe project is waar Nederland ooit mee geconfronteerd wordt. De energietransitie is te groot, te complex en te ingrijpend om het alleen aan de politiek over te laten. De afbreukrisico’s zijn enorm omdat de energietransitie moet uitgevoerd worden in een samenleving die ‘vol in bedrijf is’ en niet even stilgezet kan worden. Het vereist heel veel kennis van zaken, ervaring en hoog ontwikkelde projectbeheersingsvaardigheden, competenties die je niet van een doorsnee kabinetslid mag en kunt verwachten.
De politiek zou zich dus moeten beperken tot het creëren van de ideale randvoorwaarden die nodig zijn voor een succesvolle energietransitie en de uitvoering laten bij een professionele projectorganisatie c.q. departement, misschien wel direct vallend onder de minister-president die beslissingen durft te nemen en dat ook doet.
Middeleeuwen versie 2.0
Rond 1850 is onze huidige fossiele brandstof-afhankelijke samenleving ontstaan en heeft zich gaandeweg ontwikkeld tot de uiterst complexe samenleving anno nu. Een compleet fundamenteel andere wijze van energievoorziening laat zich niet dwingen door obsessieve jaartallen zoals 2030 en 2050. Dat toch willen forceren is waanzin en heeft vernietigende consequenties voor de samenleving.
Al bij een paar dagen geen elektriciteit is de lijst met vanzelfsprekendheden die geraakt worden enorm. Uiteindelijk zal vooral een beroep gedaan moeten worden op de zelfredzaamheid in de samenleving, die volkomen afhankelijk is van een stabiele elektriciteitsvoorziening. Ik weet het niet, maar wanneer de belangrijke voorzieningen langere tijd afwezig blijven is de kans groot dat het tot onomkeerbare maatschappelijke toestanden oftewel de middeleeuwen versie 2.0 zal leiden.
Systeemfalen gaat nooit geleidelijk, maar exponentieel en de gevolgen zijn niet te overzien. En als je dan zo’n minister Jetten en de rest van de Muppets bezig ziet…. ik hou mijn hart vast.
Over de auteur
- Ruim 45 jaar nationaal en internationaal werkzaam geweest in de olie & gas sector, energie-opwekking, zware industrie (staal, chemie en petrochemie), opleiding werktuigbouwkunde en bedrijfskunde (MBA).
Recent gepubliceerd
Economie5 januari 2024We gaan 350 miljard euro uitgeven voor elfduizendste procent CO2-reductie
Klimaat en Milieu19 december 2023Politieke crisis is veel grotere bedreiging dan klimaatcrisis
Klimaat en Milieu27 oktober 2023Overbelasting van elektriciteitsnetwerk leidt tot energiecrisis
Klimaat en Milieu20 juni 2023De energietransitie: kostbare vergissing met fatale gevolgen
Studenten van de UvA willen geen gebruik van fosiele bandstof meer. Leg alle voorzieningen die draaien op fosiel maar twee weken stil op de UvA dan piepen ze waarschijnlijk anders. Ook de energie voor ons mobiele netwerk draait nog grotendeels op fossiel. Eén dag geen mobiel contact en de crisis is compleet. Jetten en trawanten als muppets is zóóo treffend. Hij begrijpt de materie en complexiciteit echt niet.
Goed idee!
Dat zou een heel goed idee zijn. Studenten lijken steeds stommer te worden.
Een B vergete? Moest het niet Blijken zijn?
Nergens is de tegenstelling tussen ideologie en common sense duidelijker dan hier. Aan de ene kant onrealistisch maakbaarheidsdenken, aan de andere kant nuchtere logica. We worden geregeerd door volkomen incompetente idioten. Ik denk dat die hele ,,transitie” uiteindelijk zal gaan leiden tot een implosie van de maatschappij. We zullen dingen gaan zien die we nooit voor mogelijk hielden. Denk aan wat er gebeurt als mensen in de kou komen te zitten, of als de voedselvoorziening in gevaar komt. Beschaving is maar “skin deep”…
‘Incompetente idioten’ komt dichter in de buurt van de werkelijkheid dan ‘muppets’.
Eens, u heeft het enorme gevaar helder en bondig beschreven.
Het toch blijven doordrammen van wat een gigantische clusterfuck gaat zijn kán een reden hebben. Rara.
Ik vraag me ook vaak af welke verborgen agenda’s hier achter steken. Is het grenzenloze domheid en naïviteit of is er iets anders dat achter dit geheel steekt.
Dom lijkt me onwaarschijnlijk bij de lieden die het bedenken, die groep manipuleert en financiert de groep dommen die de uitvoerende macht zijn. En houden die stevig in de hand.
Ja, die angst en zorgen heb ik ook.
Duidelijk artikel dat de waanzin laat zien waar de Nederlandse regering mee bezig is. Iedere logisch nadenkende burger moet toch kunnen begrijpen dat dit technisch alleen al niet haalbaar is. Waarom begrijpt de regering dat dan niet? Dit is geen landelijke politiek meer en we hebben geen schijn van kans dit nog te veranderen vrees ik. Ik ben voor een beter milieu maar niet op deze onmogelijke schijnmanier waarin we inderdaad in ME 2.0 terechtkomen.
Al decennia verbaas ik mij als ingenieur over het gebrek aan inzicht in de meest basale technische feiten van zowel burgers als politici. Aleen al de omzetverliezen in de waterstofketen van zeker 70% komt niet binnen bij mensen.
Mooi verwoord: ‘Waterstof is dus een bizarre manier van hernieuwbare energievernietiging’.
Het artikel illustreert de waanzin goed en leg de achillespees bloot. Geeft de problemen aan ook dat de schrijver zelf vergeet dat in de winter er op het maximale zonnemoment 23 keer minder zonnekracht is waardoor er minimaal op dat maximale moment 23 keer zoveel zonnepanelen nodig zijn voor het opwekken van elektriciteit dan op datzelfde piekmoment in de zomer.
Dan is de zon niet aanwezig gedurende de hele dag en is de zonnekracht over de gehele dag stijgend en dan weer afnemend. Met als allerbelangrijkste dat wanneer er elektriciteit nodig is deze niet kan worden opgewekt. Dit naast de windstille dagen of luwe dagen.
Alle apparatuur is zuiniger geworden en des ondanks gebruiken we meer energie. Komt overeen met de voorspelling dat elke technologische vooruitgang meer energie kost dan de vorige stap die ontstegen is.
Gemak dient de mens en daarmee sloopt het zijn omgeving door problemen met grotere problemen op te lossen.
Stap terug naar de jaren 1970-1980 is de oplossing voor een land als Nederland. Want ook (drink)WATER is een probleem. Betekend dat we ook de bevolking met laten slinken.
Zonder grote veranderingen komen wij er niet en staan de dark ages voor de deur.
De winter zal ons de nek omdraaien, omdat ons energieverbruik dan op het hoogst is.
Stel u voor al onze auto`s elektrisch, warmtepompen die extra energie nodig hebben bij lagere temperaturen, lange donkere dagen.
Uitstekend verwoord.
De nieuwe middeleeuwen kloppen op onze voordeur. Niet alleen door de industrie te weren naar ook cultureel.
Geen vliegtuig meer nemen maar trein betekent in Europa blijven. Globalisering wel maar globale toerisme niet. De vrijheden worden een voor een beperkt via ecologische maatregelen. Wat eigenlijk politieke overwegingen zijn voor de nieuwe wereldorde. 15 minuten steden horen daar bij. U komt niet meer in Afrika maar de Afrikanen komen naar u toe. Blijvend. Dat bepaald de cultuur wat betekent dat u zich moet aanpassen naar hun en niet andersom want dat is zielig. De nieuwe middeleeuwen zullen de oorlogsvrije EU weer veranderen in Europa vol oorlog.
Ter Apel is al wakker de rest zal volgen als er meer Ter Apels ontstaan. Zeker als het gaat zoals de VN en het WEF eigenlijk wil met hun nieuwe wereldorde.
Ja, griezelige toestand.
Onvrijheid heeft een nare kant. Je weet nooit wanneer het echt komt of wanneer het er op lijkt. Als je het door hebt is het te laat. In die situatie bevinden wij ons nu.
Probleem van de Nederlandse politiek is dat er allemaal Alfa’s in zitten en geen Béta’s. Kortom de politici in de Tweede Kamer hebben helemaal NERGENS verstand van en denken serieus dat ze straks zonder fossiele energie kunnen en dat die energietransitie op rolletjes gaat verlopen. Mag ik even heel erg hard lachen als wetenschapper 😀
OK, uiteraard mag u lachen.
Maar lach dan vooral het rariteitenkabinet uit. Ik persoonlijk ben er van overtuigd dat er wel degelijk mensen in de 2e kamer zitten die met hart en ziel voor het welzijn van NL werken. Alleen….. cordon sanitair, functie elders, dichtgetimmerd ‘regeer ‘akkoord, stemmen mét last en ruggenspraak door kadaverdiscipline in partijen.
Die ‘Haagse Muur’ moet doorbroken worden.
Ja, daar benik het mee eens. De mensen met verstand en gevoel horen de laffe baantjes jagers met korte termijn denken te verslaan. Anders gaat onze samenleving er aan. Men maakt zich druk over welzijn van steeds meer en meer asielzoekers, maar straks is er hier helemaal niets meer. Voor niemand.
Afgelopen week hebben we twee volledige black-outs gehad op Curaçao, het hele eiland zonder stroom, winkels en scholen dicht, verkeersinfarct op doorgaande wegen, studenten die zich niet kunnen voorbereiden op tentamens, ontdooiende diepvriezers en als de stroom na 12 uur weer terugkomt met de gebruikelijke spanningspiek dan bewijken elektrische apparaten (mn koelkast/vriezers). Zo hebben jullie alvast een beetje idee wat je te wachten staat.
Overigens hebben wij daar geen last van, we hebben zonnepanelen met accu’s en draaien gewoon door tijdens die black-outs. En uiteraard geen stroomrekening meer.
Idd offgrid energie aanleggen voor jezelf met accus als tijdelijke buffer en piekspanningsbeveiliging. Verder hoef je op curacau niet te verwarmen denk ik maar in nederland moet je inzetten op energiedragers dwz hout of pellets inslaan, want vertrouwen op collectieve netwerken wordt een drama straks en elektrisch verwarmen is een rekensom fie in absolute ellende ontaarden zal zeker als die troep stuk gaat elektrische auto’s zelfde drama.
De hele transitie is gekaapt door activisten met een groen bord voor hun kop waar naif links net zo blind achteraan loopt. Bedrijven lopen er vanwege subsidie en hoge verdienste graag achteraan, wat ze nu neerzetten halen straks gewoon weer weg terwijl er zoveel goede alternatieven zijn. Overal zijn mensen bezig met groene ontwikkelingen die hooguit nog wat tijd vergen, tijd die er nog volop is. Een van de ontwikkelingen is uiteraard Thorium en gelukkig zijn er mensen met verstand die daar wel in geloven. Het duurt gelukkig niet heel lang meer voordat al die windmolens weer weg kunnen wel jammer van al dat geld dat we veel beter in innovatie hadden kunnen stoppen.
U betreurt al het geld dat veel beter had kunnen worden besteed. En heerscharen mét u. Maar er zijn velen dolgelukkig en gigantisch rijk geworden met de geldvloed die tegen de zwaartekracht in van laag naar hoog stroomt.
Jammer ook van de Noordzee en alle enorme windturbinefunderingen op land. Plus uiteraard alle afval waar we geen recyclemogelijkheden voor hebben en ook geen ruimte om het ergens te laten.
Misschien kan iemand leuke woningen ontwerpen die we van de wieken kunnen maken.
Vooralsnog worden die gewoon op hopen gegooid en zand er over. Letterlijk.
Exact. Zeer zorgelijk allemaal. Ik houd mijn hart vast.
Jetten is alleen een nobody die de groene droom mag waarmaken.en Timmermans degene die de natuur en het klimaat redt. Wat redden de heren?
Niks. De natuur is al 70 jaar wereldwijd kapot gemaakt door het overmatig gebruik van insecticiden. De bijen zijn vergiftigd, de sprinkhanen en de meikevers zijn uitgestorven en de kikkers door schimmelziektes. Door het gebrek aan insecten is de vogelstand drastisch teruggelopen. Blijkbaar moeten de laatste vogels er ook aan geloven door ze massaal met enorme windparken op de Noordzee te verhakselen. De oerbossen in de Baltische landen worden gekapt, want dat is CO2 neutraal. Immers voor een boom van 10 meter hoog komt een stekje van 40 cm. Het is eenzelfde soort redenering door te beweren dat als een legereenheden van honderden soldaten sneuvelt, dat dan je gevechtskracht niet afgenomen is, omdat er ook honderden kinderen geboren worden. Een twijg met een boom vergelijken is hetzelfde als een militair en een zuigeling vergelijken. Ze durven het te zeggen: Kappen van bomen is CO2 neutraal zeggen de onnozelen van geest die ons besturen.
Ja, de huidige politici en beleidsmaatregelen storten ons in het ongeluk.
Molens die vogels “verhakselen” zijn er niet.
De enige vogel die gevaar loopt door een molen is de gier, die zoekt thermiek om hoog te blijven, thermiek vind je door wind tegen berghellingen en boven molens.
De gier heeft geen vijanden in de lucht, besteedt daar dus geen aandacht aan.
Dat heeft soms tot gevolg dat hij een klap van de molen krijgt. (een uitdrukking ontsaan in de tijd van de molens die we nu prachtig mooi vinden!!)
Ik verblijf in een omgeving waar vele honderden molens staan, terrein vrij toegangkelijk.
Ik ga daar vaak een kijkje nemen en wat babbelen wanneer er iemand daar controleert.
De moderne molens zijn muisstil en geen dode vogels te vinden!!
Wel veel op de weg doodgereden vogels. Moeten we daarom het autoverkeer stoppen?
Wanneer iemand een rondleiding over een aantal molens wil, laat hij contact opnemen, dan rijd ik hen ernaar toe.
“vele honderden windmolens”. Dat zal dan wel een hele pittoreske omgeving zijn. Hebt u een suggestie voor een leuk hotelletje in de buurt?
Zeker weet ik een goed hotel, wanneer je serieus van plan bent om te komen, laat me maar weten, dan maken we een rondritje.
@ Saeftinghe,
Waar op deze wereldbivakeerd u?
Ben eigenlijk best wel benieuwd om één en ander te zien. in bezit van een rijdend mini hotelletje, dus slapen is voor mij al opgelost.
Hoop van je te horen.
M.vr.gr.
Haha we gaan allemaal over op waterstof, waar laten wij al het vocht wat hierdoor vrijkomt! Oja dat gaat de lucht in , zie je niet. Nee dat klopt alleen zorgen wij er wel voor dat de klimaatverandering wel wordt aangewakkerd. Dit is onze bijdrage voor de volgende generatie, voor een wereld vrij van fossiele brandstof. Het draait alleen maar om geld
In 2014 heeft het KIVI een berekening (De Rekening Voorbij) gemaakt waaruit blijkt dat op land en zee onvoldoende vrije ruimte beschikbaar is voor het installeren van extensieve opwekking met zonnepanelen en windmolens om aan onze vraag naar energie te voldoen. De doelstellingen voor duurzame opwekking zijn daarmee sowieso onhaalbaar…
Wellicht verklaart dat de verbetenheid waarmee vissers en boeren uitgerookt worden?
Dank u.
Het bestaat niet dat de machthebbers dusdanig dom zijn dat ze zich niet zouden realiseren welke consequenties hun volksvijandige handelen gaat hebben en deels zelfs al heeft.
Kan het bij heel veel zaken een onsje minder met verbruiken en consumeren? Zeker.
Ik ben ook helemaal voor het uitfaseren van fossiele brandstoffen, geleidelijk en zorgvuldig op geleide van de voortgang van écht goed inzetbare nieuwe technieken.
Het doordrammen tegen beter weten in moet dus een reden hebben.
De New World Order?
De geldvloed eerst nog even fors van laag naar hoog laten vloeien voordat fysiek geld omgezet gaat worden naar de programmeerbare tegoedbon CBDC?
zelfbeheersing is niet bij de “muppets” aan te treffen, meneer Moerland, wat het door U waargenomen fenomeen verklaart.
Tja kijk wat er kàn gebeuren. Zuid-Afrika een eens zo welvarend land is compleet in de Middeleeuwen beland!!! Je hebt al een App die je waarschuwt wanneer de stroom uit gaat vallen. Tja…………
https://tinyurl.com/y4zwny77
Filmpje
Wat een uitstekend onderbouwde column.
Ik denk dat de huidige ‘regering’ direct hoort te vallen want ze hebben werkelijk nergens verstand van. Geen van allen. Dat vind ik de grootste bedreiging van ons voortbestaan. Zelden een stommer stel politici gezien dan de huidige.
Er hoort HEEL snel een denktank/taskforce te komen van mensen met echt verstand van zaken. Anders komt het scenario dat dhr Moerland beschrijft heel snel op ons af denderen.
Het lijkt wel of dit land bestuurd wordt door kleuters.
Ik hoop dat er middels BBB en JA21 en misschien een paar anderen met verstand (bv PvdA ers van statuur Ronald Plasterk) en wellicht paar VVD ers CDA ers met verstand snel gehandeld wordt op dit dossier.
“En de rest van de Muppets”.
Lijkt me een compliment voor het kartel.
S: ‘The question is: Wat is systeemfalen?
W: ‘The question is: Who cares?’ 🎯
Jetten vertelt wat zijn ambtenaren hem influisteren, heeft zelf echt geen gezond verstand anders zou hij hen vragen stellen. Rekenen kan hij al helemaal niet, daar heeft hij in het verleden al blijk van gegeven. Maargoed, veel mensen -en vooral de jongelui- laten zich manipuleren omdat ze zelf ook niet kunnen rekenen. En ze hebben op school geleerd vooral niet kritisch na te denken. Dankbaar volk dus.
Vergissing? Nee hoor. Doelbewust destructief beleid. Ordo ab chao.
Meneer Moerland,
U schrijft: “in 2030 is er een elektriciteitsvraag van naar verwachting 206 TWh. ”
Hoe rijmt u dat met de ambitie van het kabinet om in 2030 60% minder CO2 uit te stoten? Wij verbruiken als land (primair verbruik) nu jaarlijks 3530 PJ (Peta Joule) inclusief scheep- en luchtvaart. Dat staat gelijk aan 1270 TWh
Bron: https://www.energieinnederland.nl/wp-content/uploads/2022/01/A4-digitaal.pdf
Als we alleen het eindverbruik in beschouwing nemen (om het wat minder dramatisch te laten uitzien) dan praten we over 850 TWh; daarvan is 5% hernieuwbaar (42 TWh) en 6% vervuilende biomassa.
Bron: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2021/22/11-procent-energieverbruik-in-2020-afkomstig-uit-hernieuwbare-bronnen
Als biomassa wordt uitgefaseerd (want vervuilend) dan zal in 2030 60% van 808TWh (= 485 TWh) hernieuwbaar moeten worden opgewekt.
Hoe kunnen Tennet en TNO uitgaan van een vraag van 206TWh?
PS. Als we het primaire gebruik zouden nemen als maatstaf dan is het tekort nog dramatischer.
Beste heer Schoneveld,
Uw vraag illustreert de complexiteit van dit onderwerp en waarom het zo lastig is om uit te vinden wat er gebeurt. Elektriciteit [TWh] is energie [PJ], maar energie [PJ] hoeft niet per se elektriciteit [TWh] te zijn.
Ik heb me daarom gericht op de vraag ‘Hoeveel elektriciteit gebruiken we nu en in 2030, hoeveel is er dan beschikbaar en is dat voldoende?’ Of simpel gesteld ‘komt er met de huidige aanpak van de energietransitie in 2030 nog wel stroom uit het stopcontact?’
Deze voor de samenleving meest basale vraag wordt op zijn best genegeerd en meestal nooit gesteld. Na wat serieus spitwerk zijn de antwoorden te vinden bij de vooraanstaande
advies en beleid organen van de overheid.
TNO verwacht een elektriciteitsvraag passend bij het reductiedoel van 55% uit het Klimaatakkoord
een totale elektriciteitsvraag van 188 miljoen megawatt uur met een toename van de
elektriciteitsvraag uit de industrie en mobiliteit naar 206 miljoen megawatt uur als gevolg van de Renewable Energy Directive RED III.
Wat uit gepubliceerde cijfers (o.a. Tennet Rapport Ontwikkelingen en scenario’s voor het Investeringsplan Net op Land 2022 – 2031 19 juli 2021, Ontwikkelingen in elektriciteitsvraag en TNO Rapport 2022 M10695 Extra opgave elektriciteitsvoorziening 2030, 22 april 2022, tabel 7, scenario 55% + RED III) blijkt is dat in 2030 de energie balans van vraag en aanbod bij het reductiedoel van 55% uit het Klimaatakkoord een tekort laat zien van ruim 30 miljoen megawatt uur volgens de netbeheerder Tennet tot ruim 71 miljoen megawatt uur volgens KEV 2021.
Dat laatste cijfer is ruim meer dan de helft van wat wij nu jaarlijks verbruiken in Nederland.
In een aparte TNO 2022 M10695 Achtergrondnotitie ‘extra opgave elektriciteitsvoorziening 2030’
publiceert TNO bij het 55%+RED III scenario een verwachte beschikbareelektriciteitsproductie van
164,7 miljoen megawatt uur tegenover 149,7 miljoen megawatt uur uit de KEV 2021. TNO vermeld in
de toelichting dat “In het 55%+RED3-scenario is de totale vraag 206 TWh, waarvan 39 TWh voor de
productie van groene waterstof. Het tekort van 41 TWh (206 TWh minus 165 TWh) zou dus ook in dit
scenario bijna helemaal verdwijnen bij volledige import van groene waterstof” TNO wijkt hier af
van de KEV, waar zij onderdeel van uitmaakt en raamt in haar notitie ruim 27 miljoen MWh
meer windenergie. In de zeer uitgebreide toelichting valt verder te lezen dat “Gaan we ervan uit dat
alle gevraagde elektriciteit en groene waterstof in Nederland geproduceerd wordt […]
Oplossingsrichtingen zijn dan beperkt tot hogere inzet op elektriciteit uit wind en zon, elektriciteit uit
biomassa, elektriciteit uit hernieuwbaar gas […], precombustion (blauwe waterstof) – pc CCS in
elektriciteitsproductie. Voor elk van deze opties zijn er echter beperkingen, waardoor de
mogelijkheden om het tekort te overbruggen ook beperkt”. Hoe de 41 miljoen MWh groene
geïmporteerde waterstof het energietekort in Nederland gaat opvangen plus het verschil in 27
miljoen MWh windenergie zich verhouden met de KEV2021 is mij niet geheel duidelijk. Omdat TNO
onderdeel uitmaakt van de KEV, hanteer ik deze cijfers.
Om de industrie te laten overschakelen van fossiele op duurzame energie is elektrificatie het sleutelwoord. En daarmee wordt de huidige energietransitie aanpak nog nijpender, er zijn op korte termijn al grote stappen nodig om de industrie vanaf 2030 van grote hoeveelheden hernieuwbare elektriciteit te kunnen voorzien. Tussen 2030 en 2050 gaat het om een extra (industrie) behoefte alleen al van 80 tot 130 terawatt uur (TWh) aan elektriciteit, waarvoor 26 tot 46 gigawatt aan vermogen van wind op zee nodig is. Een forse opgave en dat is dan nog zonder de 10 gigawatt nodig voor het mega Waterstof project NortH2.
Hoe dit allemaal ingevuld gaat worden is voor mij een raadsel.
De
nuchtere constatering is dat de energietransitie doelen in 2030 en 2050 in Nederland niet haalbaar
zijn met serieuze gevolgen voor de leveringszekerheid van elektriciteit in Nederland.
Sorry voor de opmaak, ik reageer vanaf een vakantie adres met beperkt internet bereik
Dank voor uw reactie. U bent inderdaad heel vriendelijk voor het kabinet want u gaat slechts in op de elektriciteitsbehoefte en niet de totale energiebehoefte. Ik daarentegen houd de regering aan haar ambitie om 60% CO2 te besparen op ALLE energie. En zoals ik in mijn reactie aantoonde is dat nog minder haalbaar dan uw op stroom gerichte berekeningen. Prettige vakantie!
U heeft waarschijnlijk een technisch opleiding genoten als ik uw reactie lees. Voor mensen die dat niet hebben is inzicht krijgen in de gevolgen van de energietransitie een totaal onbegrijpelijke wereld en denken bij waterstof, water is goed, net als bij die andere politieke ramp, stikstof niet goed is wat het verstikt. Ik heb geprobeerd om een voor iedereen begrijpelijk verhaal te maken en u heeft gelijk, het totale energieplaatje is nog veel erger. Vriendelijk voor het kabinet, niet van mijn kant in ieder geval.
Ik ben gepromoveerd in de geologie (Leiden), heb een carrière bij Shell gehad en ben nu gepensioneerd. Ik schrijf regelmatige stukjes voor Climategate.nl. over onderwerpen zoals stikstof, energietransitie, CO2 etc.
Dank ook aan u voor de waardevolle info.
Ik dank de hemel op mijn knieën voor ter zake uiterst kundige mensen zoals u die het dapper aandurven hun gedachten en overwegingen voor iedereen begrijpelijk te verwoorden.
Hopelijk lezen de verantwoordelijke bewindspersonen mee.
Peter Moerland heeft gelijk met dit, halve, verhaal. Het hele energieverhaal valt in grote lijnen samen met de ontwikkeling van de industriële revolutie vanaf midden 17e eeuw. Daaraan vooraf gingen 400-500 miljoen jaar waarin de natuur de fossiele brandstoffen vormde via een proces dat we kennen als fotosynthese. In vereenvoudigde vorm: CO2 werd omgezet in levende materie, hoofdzakelijk bomen en (water)planten, en O2, zuurstof. Gedreven door de, duurzame, energie van de zon.
Voor het gemak ‘vergeten’ we dit ontstaansproces van fossiele brandstoffen. De omkering van dit proces is de oorzaak het werkelijke probleem. Het grootschalig gebruik van fossiele brandstoffen na de 2e Wereldoorlog èn het ‘weggooien’ van het ‘afval’, CO2 en warmte, stelt ons al met dan 40 jaar voor een dilemma. Doorgaan met fossiele brandstof maar wel met het onvermijdelijke en onmiddellijk opruimen van het afval of overgaan op duurzame energie, eveneens met hetzelfde opruimen van het afval. De keus ligt voor de hand: zo snel mogelijk overgaan op schone, duurzame energie. Daarnaast zullen we het afval en de gevolgen daarvan hoe dan ook moeten opruimen en de kosten proberen te verhalen op de (rechts)personen die daarvoor aansprakelijk zijn. Een derde optie, gewoon doorgaan en doen of onze neus bloedt is mi. een fysiek en moreel onbegaanbare weg.
Met het oog op de toekomst is er veel(?) licht aan de horizon. Zo snel mogelijk onze duurzame energie in Afrika oogsten is een goede optie; 2 tot 2,5 maal meer energieopbrengst dan hier! Wij investeren en krijgen één deel van de energie. Hetzelfde als nu. Eén deel geven we weg aan de Afrikaanse samenleving; kost ons niets en voorkomt dat zij moeten investeren in onze vervuilende fossiele technologie. Wat overblijft delen we samen…
Sorry u denkt echt dat olie fossiel is? Waar zijn die massa’s plankton op de zeebodem dan, of lagen de bossen en dinosaurussen massaal opgestapeld destijds om geencapsuleerd te worden? Hoe zit dan dan op de maan titan van saturnus, oneindige hoeveelheden methaan en niets fotosynthese of zuurstof. Ooit abiotische herkomst ervan bestudeerd? Olievelden vullen zich aan uit de diepe aarde. Er is meer olie dan water op aarde. En dan de oplossing uit afrika, wil je de zon en de wind daarvan importeren of ga je de 80% energieverlies oplossing waterstof inschepen met tankers? Het is van een oneindige domheid niet in te zien wat er speelt in het eeuwige verhaal van schaarste. De huidige energie transitie wordt armoede , echte schaarste en oorlog, neem dat maar aan.
Vrees dat u gelijk gaat krijgen.
Het lijkt wel of de roverheid uit is op een volksopstand of erger.
rantsoenering, dat is het doel, let maar op. Loadshedding is in zuid afrika al een bekend fenomeen wat men zich hier niet kan voorstellen. De blackout van new york in 1977 geeft aardig weer wat voor fenomenen je kan verwachten. Binnen enkele uren slaat de beschaving om in complete wetteloosheid wat uiteraard aangewend gaat worden voor strenge handhaving, hiervoor staan alle wetten al klaar.
Ja, dat van die rantsoenering heb ik in reacties op eerdere topics ook al benoemd. Ik hoop van niet, maar vrees het wel. Preppen dan maar.
Voor welk dilemma stelt het gebruik van fossiele brandstof ons al 40 jaar? Ik zie wel wat kleine bezwaren, maar die wegen niet op tegen de enorme voordelen. Olie en gas leveren de luxe om zuinig met het milieu om te springen. Water en lucht worden steeds schoner (vergelijk de Maas en de Rijn maar met de zestiger jaren), orkanen nemen af, net als het aantal klimaat gerelateerde doden, dat drastisch is gedaald, en de zeespiegels stijgt met maar 18 cm per eeuw.
Tuvalu is niet gezonken, maar is gegroeid! Het Great Barrier Reef is gezonder dan ooit. En de aarde vergroent! Dankzij fossiel kunnen we de wereldbevolking voeden.
Maar fossiel is eindig, dus we moeten wat op termijn. Schone duurzame energie wilt u? Kernenergie is het enige bruikbare en echt duurzame antwoord voorlopig. Alle niet-duurzame materiaalverslinders als windmolens en zonnepanelen zijn misschien aardig voor bewoners in de outback, maar een moderne samenleving die welvarend en gezond wil blijven heeft veel betrouwbare energie nodig. Afrika volplempen met zonnepanelen en windmolens? Kolonialisme 2.0. Wanneer stoppen we ermee om Afrikanen als tweederangs burgers te behandelen? Ook zij hebben recht op betrouwbare energie, die er ook is als de zon niet schijnt en als het niet waait. Zodat zij een industrie kunnen opzetten. Want zonder industrie: armoede. Zie China. Consultants, ambtenaren en adviseurs doen wel eens nuttig werk, maar zij leveren geen werkelijke bijdrage aan het inkomen van een land. Handel, industrie en een sublieme agrarische sector zoals de Nederlandse, wel. En daarom moeten we gewoon weer nuchter gaan nadenken en de energievoorziening weer in handen geven van ingenieurs in plaats van luchtfietsers zonder enige kennis.
Ja Martien, volledig mee eens. Goede bijdrage.
U vergeet wel dat “duurzame” energie uit Afrika met kinderhandjes in de mijnen moet worden gewonnen? Kobalt bv? Nieuwe slavernij opdat wij groen kunnen gaan. Mensonterende omstandigheden daar.
Ja, hoor je ze niet over.
Jaja, een lange kabel van instabiele bananenrepublieken in Afrika naar Europa. Waarschijnlijjk ben je ook een alfa. reken de verliezen maar ens uit, en het totaal onrealistische verplaatsen van electriciteit over ettelijke duizenden kilometers. En dan ben je nog maar in Noord-Afrika. Nog even door de middelandse zee. En door naar Noord-Europa. Jaja….
Soort kolonialisme 3.0. Afrika kan ook z’n eigen energie goed gebruiken. Waarom doen ze dat daar dan niet om hun eigen landen op te bouwen ? Hint: tribale instabiele landen zonder lange termijn visie.
Spijker opnde kop.
De elektrificatie van onze samenleving is rond 1880 (de 3e industriële revolutie) serieus begonnen en een eeuw later met o.a. het internet uitgeroeid tot een absolute basisvoorwaarde voor onze samenleving.
Zo snel mogelijk duurzame energie in Afrika oogsten en de energie opbrengsten delen met de Afrikaanse samenleving lijkt u een goede optie. Het continent Afrika telt 1,2 miljard inwoners en is immens groot. Ik neem aan dat u doelt op zonnepanelen in de Sahara.
Die oplossing geeft naast nogal wat technische problemen, een geo-politieke situatie waarvan machthebbers aan het eind van de negentiende eeuw niet eens durfden te dromen. Stel dat we in de toekomst geheel afhankelijk worden van stroom uit de woestijn in een Afrikaans land en er vindt een machtswisseling plaats. Dat gebeurt daar nog al eens. De nieuwe machthebber heeft dan het ultieme geopolitieke pressiemiddel in handen, alleen al daarom geen strak plan lijkt me.
Mijn verhaal gaat niet over klimaat ontkenning o.I.d., het draait om elektriciteit en de meest basale vraag, komt er in 2030 nog wel stroom uit het stopcontact? Het antwoord vindt u in mijn opiniestuk.
Volgens mij wordt het in Afrika trouwens ook donker in de nacht. En waaien doet het er ook niet altijd. Ziedaar de twee belangrijkste wiebelstroom issues die onlosmakelijk vastkleven aan de ‘schone’ energie opwek. Een stabiel grid maak je niet met zon en wind.
Beste Peter,
Afrika heeft op dit moment een naar onze maatstaven gerekend een bescheiden fossiel energieverbruik per capita. Daarbij heeft het Afrikaanse continent een veel groter potentieel voor zonne-energie dan wij. Vanuit dit perspectief is voor de hand liggend in Afrika de elektriciteitsvoorziening geheel duurzaam te maken. Dat is met het oog op de klimaatverandering in hun en in ons belang. Bovendien is het wereldwijd gerekend de goedkoopste oplossing. Daarnaast brengt het werkgelegenheid naar het Afrikaanse continent waardoor de arbeidsmigratie door armoede afneemt.
De Sahara kan hier ook aan bijdragen als vestigingsplaats voor energie intensieve industrie, niet als waterstofwingewest voor de verouderde en vervuilende Europese industrie. Het financieel rendement op duurzame energie blijft hierdoor in Europa minstens 2x zo hoog… de relatieve nadelen van de verhuizing van de oude industrie voor onze economie kunnen hierdoor worden gecompenseerd.
De angst voor geopolitieke problemen is terecht. Deze angst wordt mi. aanzienlijk kleiner wanneer we door samen te werken aan de klimaatoplossing, de grootste uitdaging waar we de komende 10-15 voor staan.
Doorgaan op de huidige voet mist een mondiaal perspectief op een mondiaal probleem. De afhankelijkheid van de natuur wordt in Afrika meer ervaren dan in bij ons in het Westen. Wie aan een houdbaar perspectief wil werken moet verder kijken dan ‘onze’, fossiele, symptoombestrijding…
Beste Dick,
Dank voor je uitgebreide reactie. Voor mijn werk ben ik in West Afrika en twee jaar in Noord Afrika geweest. Afrika is een enorm continent waar politieke stabiliteit zeer gewenst is, maar om redenen die buiten de context vallen, eindigen in het geweld van een burgeroorlog met onvoorstelbaar leed, economische schade, wetteloosheid en willekeur.
Uit eigen ervaring kan ik je vertellen over frustratie om met willekeur en wetteloosheid bedrijfsmatig te werken. Een langdurig stabiel regime is het absolute minimum om de elektriciteit voorziening in handen van andere mogendheden te leggen.
De woestijn vol met zonnepanelen is op het eerste gezicht een aantrekkelijk idee, alleen is het net als de Noordzee, een woeste veeleisende corrosive en abrasive omgeving met weinig foutmarge. Gezandstraald worden is in de Sahara letterlijk en een oliepijpleiding van het binnenland naar de kust die niet afgedekt is binnen no time lek gestraald. Hoe grootschalige parken zonnepanelen het vergaat in een zandstorm, zeg het maar. Dan heb je door de afstanden forse transmissie verliezen. En er nog lang niet genoeg capaciteit voor nieuwe aansluitingen en dat is zeker niet opgelost voor 2030.
U schrijft dat de afhankelijkheid van de Natuur in Afrika meer ervaren wordt dan bij ons in het westen. Ik moest even nadenken hoe dit netjes op te schrijven met in gedachte bijvoorbeeld tientallen kilometers rijden tussen brandende vuilnishopen voor we in een beetje schoner stuk woestijn kwamen, of de horizontale flairs met een enorme zwarte zooi eromheen.
Mijn verhaal is “komt er met de huidige energietransitie in 2030 nog stroom uit het stopcontact? Op misschien op een paar activisten na, wie is er gebaat bij ‘ Energietransitie 2030 geslaagd, samenleving bestaat niet meer?’