EU: bondsstaat of statenbond?

Visieloos Nederland moet piketpaaltjes slaan

Titelfoto bij artikel EU: bondsstaat of statenbond jan gajentaan opiniez

Titelfoto: Emmanuel Macron, publicatie onder copyright Europese Unie.

De nieuwe Duitse regering van bondskanselier Scholz heeft bij haar aantreden eind 2021 gezegd voorstander te zijn van een federaal Europa. Dit zou vorm gegeven moeten worden naar voorbeeld van Duitsland, dus als een bondsstaat, waarbij de natiestaten functioneren als de Ländern (deelstaten) in Duitsland. Ook de Franse president Macron is voorstander van een federaal Europa, mits Frankrijk in alle opzichten de eerste viool speelt. En Nederland? Jan Gajentaan maakt zich zorgen over het ontbreken van een heldere visie.

In grote lijnen zie ik drie mogelijkheden voor de toekomst van de EU. De eerste is een bondsstaat, zoals Duitsland en Frankrijk willen. Dat wil zeggen: de EU wordt een soevereine supranationale staat, waarbij de lidstaten deelstaten worden. De tweede is een statenbond. Dit zou je de confederale richting kunnen noemen, ooit bepleit door de Franse president en beroemde generaal Charles de Gaulle: een groep van geassocieerde, maar soevereine staten, die een aantal zaken samen regelen. Beter zou zijn dit een Europese Gemeenschap te noemen, zoals voorheen ook het geval was. Tot slot is er de derde richting, de Nexit, zoals bepleit door PVV en FvD: simpelweg je biezen pakken, net als het VK.

 

Macron wil grote stappen zetten

Inmiddels is een Conferentie over de Toekomst van Europa gaande waarbij burgers ook input kunnen geven. De Franse president Macron hoopt het roulerende Franse EU-voorzitterschap dit halfjaar in juni – na zijn waarschijnlijke herverkiezing – af te ronden met een aantal beslissende stappen richting verdere federalisering, onder het motto A Europe that protects.

 

Waslijst

Hiervoor heeft Macron een waslijst aan actiepunten opgesteld, van begrotingsregels die soepeler worden voor zwakke lidstaten en digitalisering, tot meer doen voor de EU-jeugd, een herdefinitie van Schengen en betere bescherming van de buitengrenzen. Ook een Europees leger staat hoog op de agenda, des te meer na de Russische aanval op Oekraïne.

Wat betreft de laatste punten kunnen ook mensen, die tegen een federale EU zijn, uiteraard voorstander zijn van een betere bescherming van de buitengrenzen. Ook kunnen zij voorstander zijn van een gemeenschappelijk Europees militair optreden en samenwerking, zie mijn recente blog daarover. Maar dat hoeft natuurlijk niet te betekenen dat zoiets alleen zou kunnen in een federale EU, onder Frans-Duitse leiding. Het is zaak al deze elementen apart te wegen!

 

Visieloosheid VVD en CDA

Wat Nederland parten dreigt te gaan spelen, is de visieloosheid van regeringspartijen VVD en CDA wat betreft het idee van een federale EU, zoals dat nu gepromoot wordt door Macron en Scholz. De VVD heeft altijd aangegeven tegen een Europese superstaat te zijn, maar werkt intussen steeds mee om die superstaat in kleine stapjes te verwezenlijken. We kennen allemaal het verschil tussen Rutte op campagne en Rutte in Brussel, al dan niet gedreven door de hoop op een Europese topfunctie. Al werd die hoop hem ruw ontnomen toen Macron de Franstalige Belg Charles Michel benoemde tot president van de Europese Raad en niet Rutte. Dit had tot gevolg dat Rutte weer wat kritischer werd over het Europese project.

Inmiddels hebben we weer te maken met een nieuwe Rutte – de zoveelste. Nadat hij als gevolg van een aantal schandalen, zoals het Toeslagenschandaal en de Functie Elders-affaire omtrent Pieter Omtzigt, vrijwel alle geloofwaardigheid kwijt was geraakt, klampte Rutte zich vast aan het pluche door regeringspartner D66 in bijna alle opzichten zijn zin te geven bij het nieuwe regeerakkoord. Bovendien vergaf Rutte de cruciale positie van minister van Financiën aan D66-leider Sigrid Kaag.

 

D66 wil federale EU

In tegenstelling tot VVD en CDA heeft D66 wel een duidelijke visie op de EU: zij willen er gewoon een federale unie van maken, net als Macron en Scholz. Daarmee dreigt een situatie te ontstaan die te vergelijken is met de periode 1990 – 1992, toen besluiten werden doorgevoerd inzake de huidige EU én de eenheidsmunt euro. Zoals ik ooit beschreven heb in mijn blog Nederland sliep toen het werd afgeschaft, waren het toen minister van Financiën Wim Kok en EC-president Jacques Delors – vakbondsvrienden sinds de jaren tachtig – die zich beijverden de eenheidsmunt door te voeren. Premier Lubbers speelde het spel mee, in de hoop op een Europese topfunctie.

De hoop van Lubbers op een Europese topfunctie bleek later ijdel te zijn : bondskanselier Kohl zag hem niet zitten. Hebben we nu niet een gelijksoortige situatie? Rutte is voor de vierde keer premier en heeft te maken met wegebbend gezag. Mogelijk droomt hij nog steeds van een Europese topfunctie, al wil Macron dat niet. Sigrid Kaag als minister van Financiën staat gereed om Macron op zijn wenken te bedienen, zoals ooit Wim Kok bijna letterlijk de rode loper uitrolde voor zijn boezemvriend Jacques Delors.

 

Weinig aandacht voor de confederale richting

Wat mij zorgen baart, is dat er in Nederland weinig aandacht is voor de confederale richting, waarbij de EU weer een EG wordt en meer als een statenbond gaat functioneren en de lidstaten dus soeverein blijven. Uiteraard zou dit gevolgen hebben voor de euro: de muntunie zal dan flexibeler moeten worden, met mogelijkheden voor lidstaten om in en uit te stappen zonder consequenties voor hun lidmaatschap. Het lijkt wel of de discussie over de toekomst van de EU steeds gedomineerd wordt tussen voorstanders van federalisering (D66 en VOLT openlijk, VVD en CDA heimelijk) en voorstanders van een Nexit (PVV en FvD). De middenweg ontbreekt.

Voorstanders van het confederalisme, oftewel een vrijere vorm van Europese samenwerking tussen soevereine natiestaten, vinden we in het Europees parlement in de ECR-fractie. JA21 maakt daar deel van uit met drie leden, de SGP met één lid en ook de Belgische N-VA zit in deze fractie van hervormers. Wellicht dat deze partijen wat nadrukkelijker de trom kunnen roeren en duidelijk en overtuigend een confederale visie presenteren aan het publiek? Ik zou er een warm voorstander van zijn als JA21 in dit opzicht een nauwe samenwerking aangaat met de Belgische N-VA.

 

EG-model

Behoud van Europese samenwerking en de interne markt, met al haar voordelen. Maar de almaar verder federaliserende EU terugzetten naar het model van de Europese Gemeenschap (EG). Is dat niet een propositie waar een meerderheid van de Nederlanders zich in zou kunnen vinden?

Voor de duidelijkheid: schrijver dezes heeft niet de illusie dat Nederland een wezenlijk andere EU-koers kan afdwingen bij Frankrijk en Duitsland. Wat we wél kunnen doen is beter de grenzen aangeven waar we nog wel aan mee willen doen in de EU en waaraan niet, samen met een aantal gelijkgestemde landen, zoals Denemarken.

Over de auteur

Jan Gajentaan
Jan Gajentaan
Amsterdammer in Rotterdam, blogger, schrijver van e-books, voetbalvader, Volvo 940 rijder, in het dagelijks leven Recruitment / Human Resources Consultant.

Reacties worden gemodereerd. Let op uw taalgebruik. Schelden en tieren is niet toegestaan.                                                 >>> Lees hier onze spelregels <<<

Reacties die onze regels schenden worden verwijderd. Herhaalde overtredingen, oproepen tot geweld, beledigingen, Holocaust-vergelijkingen en antisemitisme leiden tot een permanente ban. De redactie treedt niet in discussie over de reden voor verwijdering van een reactie, noch over een ban. Ongeldige e-mail-accounts worden geblokkeerd.

Abonneren op reactie(s)
Abonneren op
guest
20 Reacties
Meeste stemmen
Nieuwste Oudste
Inline Feedbacks
Bekijk alle reacties
Piltdown
Piltdown
2 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Nederland heeft helemaal geen visie nodig. Rutte heeft al eerder laten blijken dat hij eenheid binnen de EU zo belangrijk vindt dat hij niet dwars gaat liggen. Dit is een blanco cheque voor de overige EU landen. Die hoeven totaal geen rekening meer te houden van Nederland in de wetenschap dat Rutte toch wel door de bocht gaat. De spindoctors moeten er even een mooi toneelstukje bij schrijven om het het volk door de strot te duwen.

Auke51
Auke51
2 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Piltdown

VVD en CDA hebben genoeg problemen in eigen land dus geen tijd en visie voor Europa. D66 zal hier ook weer dankbaar gebruik van maken en als katalysator werken om de Europese droom van EU politici waar te maken.

Anton van Haasteren
Anton van Haasteren
2 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Piltdown

Rutte kletst maar wat.
Ik stel mij de situatie voor op het einde van dit jaar, als het bijvoorbeeld een strenge winter gaat worden met het huidige sanctie beleid met betrekking tot Rusland.
Energie prijzen die door het plafond gaan en een oncontroleerbare inflatie, geen uitzicht hoe het afloopt in Oekraïne en wat de internationale betrekkingen gaan doen.
De mist is zo dik dat we geen maand vooruit kunnen kijken in een uiterst sombere situatie.

H.J.
H.J.
2 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Anton van Haasteren

Ik begreep dat als er een vorm van oorlog’s toestand in Nederland wordt uitgevaardigd, dat dan via een noodwet van alles mogelijk is en deze noodwet hoeft niet meer door de tweede kamer.
Volgen dan alle personen met een andere mening, de weg van Willem Engel.?

Anton van Haasteren
Anton van Haasteren
2 jaren geleden
Antwoord op reactie van  H.J.

Ik begrijp uw vraag niet helemaal. De auteur van het artikel schetst een paar scenario`s voor de toekomst van de EU.
Op dit ogenblik is de situatie totaal onzeker voor de toekomst.
De vraag is of de EU dit gaat trekken in de huidige economische situatie.
Ik begrijp dus niet wat Engel hiermee te maken heeft.

Anton van Haasteren
Anton van Haasteren
2 jaren geleden
Antwoord op reactie van  H.J.

Ik zal me nog wat verduidelijken.
Iedereen kent de term overheadkosten. Vooral grote winstgevende bedrijven hebben daar last van. Kosten die gemaakt worden zonder dat er een noodzaak is voor de continuïteit van het bedrijf en die vooral in het management van het bedrijf zitten.
Mijn mening is dat de EU zo een soort kostenpost is.
De EU is als een overkoepelend regeringsorgaan veel te zwaar geworden en heeft te veel macht naar zich toe getrokken.
Ze is niet meer efficiënt en dat gaan we merken.

Anton van Haasteren
Anton van Haasteren
2 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Anton van Haasteren

Overigens, de scenario’s beschreven in het artikel zijn inderdaad kostenverhogende en we hebben er uiteindelijk als burger niets aan.

Anton van Haasteren
Anton van Haasteren
2 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Anton van Haasteren

Dan nog een dingetje, wat doen grote winstgevende bedrijven als het iets minder goed gaat?
Dan gaan ze in de overheadkosten snijden.
Dat wil al die minnetjes hierbij even meegeven.

Peter
Peter
2 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

We hebben een mooie regering,die geven in een klap het hele land weg,met als bonus voor de zuidelijke landen de pensioenpot erbij ,en imbeciel Rutte maar alles weg lachen .Voor mij onvoorstelbaar dat er nog zoveel D66 en VVD stemmen ,maar dit heeft meer te maken met het grote overschot aan ambtenaren ,een iemand uit het MKB stemt hier zeker niet meer op ,die heeft van deze sloopkogels allang de buik meer dan vol .

Anton van Haasteren
Anton van Haasteren
2 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Peter

Italië heeft zijn bevolking al een miljardensteun in het vooruitzicht gesteld.
Weet niet precies wie dat gaan betalen.

Anton van Haasteren
Anton van Haasteren
2 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Anton van Haasteren

Wil ik nog even aanvullen dat de huidige premier van Italië dezelfde is, die toen president van de ECB was die de gevleugelde woorden sprak “what ever it takes” .

H.J.
H.J.
2 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Rutte heeft het doodvonnis over de staat der Nederlanden al jaren geleden ondertekend.
Het vonnis wacht nog op het voltrekken, maar met nog een paar prikjes te gaan en Nederland is zover, de wisseling der wacht gaat razendsnel, per week ca 15.000 Duizend personen, die zonder tegenstand uit de honingpot komen snoepen en nooit meer uit Nederland vertrekken.

Een oplossing RUTTUP en NEXIT.

Andre
Andre
2 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Ik heb twee opmerkingen bij dit artikel:
1) de federale richting is eigenlijk alleen acceptabel voor de Benelux, Frankrijk en Duitsland, omdat die economisch zo met elkaar verweven zijn. Bijna alle andere landen doen alleen maar mee met de EU vanwege de subsidie stroom en de tarifaire voordelen van de vrije markt. Met name in Oost-Europa is men zo gevoelig voor Duitse overheersing (vanwege het Bethmann Holleweg plan) dat het geen zin heeft om het zelfs maar voor te stellen. Daar kent men de geschiedenis namelijk wel, in tegenstelling tot Nederlanders.
2) Het verschil tussen Rutte op campagne en Rutte in Brussel: klopt, maar dit geldt voor de meeste Nederlanders. Ze mopperen over de EU, maar uiteindelijk doen ze liever mee uit angst onder te doen voor de buurlanden. Het probleem van de EU is niet zozeer de vorm van de samenwerking, maar vooral het wanproduct van een Europese president en een Eurozone waar landen aan deelnemen die om verschillende redenen er niets te zoeken hebben.

Jan van Wezer
Jan van Wezer
2 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Ja, de middenweg ontbreekt. Er moet -binnen de EU- HERVORMING, geen verdere federalisering, geen uittreden. We moeten toe naar een Hanze, een handelsverbond van federale staten, zonder bemoeienissen met elkaars interne politiek en economie. Er is een voorbeeld. ZWITSERLAND is een samenwerkingsverband van cantons met een perfecte verdeling van gezag en invloed tussen burgers en regering. Hij is DEMOCRATISCH ALS GEEN ANDER Europees land. DE ZWITSER WORDT NIET GEREGEERD door schimmige partijakkoorden in achterkamertjes. HIJ REGEERT ZICHZELF en houdt d.m.v. een uitgekiend referendumsysteem de vinger aan de pols. POLITICI ZIJN UITVOERDERS VAN WAT HET VOLK BESLIST. Ze moeten telkens weer opnieuw het vertrouwen van het volk verdienen. Doorlopend, iedere keer weer, bij elke nieuwe kwestie. Keer op keer blijkt dat ONZE MINISTERS GEEN VOLMACHT WAARD zijn. Onze regeerders zijn geen dienaren van de gemeenschap, maar ouderwetse regenten. Lees wat Jean-Claude JUNCKER over de EU uitkraamde. De zittende EU-bonzen zijn van het zelfde kaliber: slinkse anti-democraten met een stuitend dédain voor de burgers.
Over de introductie van de euro ‘We beslissen iets, laten het een tijdje liggen en wachten om te zien wat er gebeurt. Als niemand lawaai maakt, want de meeste mensen begrijpen niet wat er is beslist, dan gaan we stap voor stap door tot er geen weg terug is.’
Over het Franse referendum over de Europese Grondwet in 2005: ‘Als het een “ja” is, zeggen we “we vervolgen onze weg” en als het een “nee” is zeggen we “we gaan door”. Over het Verdrag van Lissabon : Natuurlijk is er een overdracht van soevereiniteit. Maar zou het slim zijn om het publiek erover te informeren? We weten wat we moeten doen, we weten alleen niet hoe we daarna herkozen moeten worden.
DE EU EEN DEMOCRATIE ??

Ni28
Ni28
2 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Jan van Wezer

Zwitserland is de enige democratische staat waarin geen uitsluitingen plaatsvinden en de burgers directe invloed hebben op vele kwesties die voor de samenleving belangrijk zijn. Door de verplichte referenda word men politiek bewuster en daardoor zijn de referenda geen proteststem als zodanig.

Eric
Eric
2 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

We hebben een leger, en dat Leger is gelukkig niet leger gemaakt wat men op links graag riep. We zijn 20 jaar na de val van de Berlijnse muur en het kon niet op qua bezuinigen op defensie! Tanks weg prachtig, minder fregatten, minder F-16, vliegbasis en kazernes wat moet je daar nu mee we krijgen geen conflicten meer en laat staan een oorlog op Europees gebied. Maar morgen even aanbellen bij willekeurig politicus of die zijn zoon of Dochter ook weg stuurt naar conflict gebied omdat Brussel dat graag wil. Je bloed eigen kind wat sneuvelt in een Afrikaans land omdat Brussel toch graag wil dat het in Afrika rustig blijft, en niet omdat Den Haag dat heeft besloten maar Brussel! Denk daar maar over na!

Ni28
Ni28
2 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

De beste oplossing in dit stadium zou een confederatie van onafhankelijke landen. Het zou de verschillen tussen rijk en arme landen beter oplossen dan met wat nu gebeurt. Rijke landen worden arm en arme landen blijven arm ondanks het gedoneerde geld. De gemmenschappelijke munt is dan in huidige gedaante ook niet houdbaar juist door die verschillen. Twee soorten euro aangepast aan de staat van de economie van elke land zou mogelijk voordelen behouden van een gezamenlijke munt. Een centraal gestuurde federatie is van den boze, wij zien dat het ten koste van democratie en nationaal gevoel gaat en weinig goeds voor de bevolking brengt. Vergelijk het met het samengaan van gemeentes die te groot worden en de afstand naar de burger steeds groter maken. Het is misschien kostenbesparend maar ook diensten besparend en ondanks dat geen cent goedkoper. Een land moet haarzelf blijven en geen naamloze onderdeel in een onoverzichtelijke geheel.

Anton van Haasteren
Anton van Haasteren
2 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Ha ha, er van uitgaande dat de EU het gaat redden.

Rudy
Rudy
2 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Momenteel lijden we onder een invasie van kansloze uit het nazi rijk Oekraine. Die gaan allemaal van een uitkering genieten, gratis zorg ontvangen, toeslagen ontvangen. En krijgen een riant ingerichte woning cadeau. En ze gaan nooit meer weg. De pensioenen zullen wel onteigend worden om dit allemaal te financieren. We zijn onderweg naar de ondergang, met dank aan het corporate fascistische Rutte regime.

Ernie van de Wal
Ernie van de Wal
2 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

De megalomane EU zal geen statenbond accepteren. Hoe groter het apparaat, des te belangrijker wanen de bestuurders zich en des te groter is het verdienmodel van allerhande ambtenarren. Iets terugschroeven is dus geen optie.
De kans dat de EU nogmaals een grote nettobetaler laat vertrekken lijkt me 0 te zijn. Ze kunnen het geld niet missen en andere nettobetalers gaan zich achter de oren krabben, zodat de EU gaandeweg zou veranderen in een armenhuis van zuidelijke en oostelijke staten.

Ik voorzie eerder dat je een stelletje durfals nodig hebt aan het roer van BV Nederland, die bijvoorbeeld de betalingen aan de EU opschort, om eerst eens alle geschonden afspraken te evalueren. We zijn uiteindelijk onder voorwaarden in die € gestapt en als de EU die voorwaarden heeft geschonden zijn wij vrij om onze eigen keuzes te maken.
En zolang men in dat gekkenhuis geen leger heeft, kan de EU er weinig tegen uitrichten. Dat zouden de Moffen ook kunnen. Het land is nu één en de EU kwam de gemaakte afspraken niet na, dus…………..

Als we daarmee uit de EU kunnen, kunnen we denken aan een Hanze 2.0., waar we met redelijk gelijkgezinde landen de onderlinge handel kunnen faciliteren. Die Hanze zou productie kunnen uitbesteden aan Europese “lagelonenlanden” en daarmee zou de welvaart in heel Europa veel harder stijgen dan in de EU met haar nivelleringsbeleid.

Opties zijn er wel, maar met de huidige politieke kaste kan je elke verbetering wel vergeten.

20
0
We zijn benieuwd naar uw reactiex
()
x