Woke wetenschappers eisen boycot van Israël

Titelfoto: Fighting BDS door Honest Reporting, gepubliceerd onder CC BY-SA 2.0.

Een groep academici werkzaam aan Nederlandse universiteiten heeft luidruchtig stelling genomen tegen “de voortdurende ontheemding, bezetting en oorlog waaraan de staat Israël Palestijnen onderwerpt”, alsmede tegen “apartheid” en ‘kolonisatie’. Niet gehinderd door enige kennis, laat staan wetenschappelijke kennis, streven zij hun eigen politieke doelen na. Een absurde brief, die lachwekkend zou zijn als het niet zo in- en intriest was, stelt Sonja Dahlmans.

🔊 Beluister dit artikel

Met stijgende verbazing las ik de brief waarin ruim 500 aan Nederlandse universiteiten en hogescholen werkzame wetenschappers en docenten vragen om een totale wetenschappelijke boycot van Israël. Ik heb geen enkel bezwaar tegen wat voor brief dan ook, ooit tekende ik zelf een brief tegen de cancel culture. Van mij mag iedereen ondertekenen wat hij/zij wil, op persoonlijke titel of in naam van de wetenschap. Wel voel ik de behoefte op deze brief te reageren, vanwege de absurditeit van de inhoud ervan. Of liever gezegd: het gebrek aan inhoud en de manier waarop een complexe situatie, overvol van emotie, voor politieke doeleinden wordt gebruikt.

Wat een beschamende vertoning. Sluit Joden uit. #BDS en terreur propaganda ventileren en ondersteunen. Geschoolde geesten overwoekerd door pure haat. Nederland 2021. Weerzinwekkend. https://t.co/yVHgxiFBJu

— Uri van As (@uri4u) May 20, 2021

Eenzijdig

De wetenschappers nemen middels hun brief stelling tegen wat zij noemen: “de voortdurende ontheemding, bezetting en oorlog waaraan de staat Israël Palestijnen onderwerpt.” In de afgelopen week stelde de OCHA van de Verenigde Naties dat er meer dan 10.000 mensen in Niger ontheemd zijn geraakt vanwege jihadistische dreiging en aanvallen. Ook in Nigeria en andere, met name Noord-Afrikaanse, landen zijn er duizenden ontheemd geraakt. Het zou verheugend zijn te mogen vernemen dat de dappere ondertekenaars hier ook eens iets van zouden vinden. Al was het maar om de schijn van partijdigheid te vermijden. Maar, zoals vaker, is de blik eenzijdig op Israël gericht en nergens anders op.

Joodse vluchtelingen uit islamitische landen

Daar komt bij dat ook deze groep academici de blik vooral gericht heeft op Israël vanuit een westers denkraam. Israël als land, waar Europese vluchtelingen van de Shoah, die de waanzin van de vernietiging door de nazi’s hadden overleefd, zich hebben gehuisvest. Er zijn destijds echter ook honderdduizenden Joden gevlucht uit landen in Afrika en het Nabije Oosten, zoals Irak, Marokko, Jemen, Algerije en Tunesië. Er zijn meer Joden destijds uit de omringende landen gevlucht, ongeveer 900.000, dan Palestijnen. Zo’n 650.000 daarvan kwamen in Israël terecht, omdat geen enkel ander land hen wilde opnemen.

Tot 2003 werden zij niet geholpen noch erkend als vluchteling. Niet door de Verenigde Naties en ook niet door de UNRWA. Het Amerikaanse Congres erkende in 2003 voor het eerst het Dual Middle East Refugee Problem. Waar de vluchtelingenstatus van de Palestijnen altijd wel op tafel is gelegd tijdens onderhandelingen over vrede, werd de situatie van deze vluchtelingen nooit besproken. Ook niet tijdens de vredesbesprekingen op Camp David in juli 2000.

November 30th marks the Day of Commemoration of the Departure and Expulsion of Jews from the Arab Countries and Iran. Over 850,000 Jews were expelled from the very countries they called home. This is their untold story. #Jewsof48 #JewishRefugees pic.twitter.com/0TMA2emMOI

— 4IL (@4ILorg) November 29, 2017

Geen vluchtelingenstatus

Ontheemd raken is geen permanente status. Dat geldt ook voor de vluchtelingenstatus. Behalve als het om Palestijnse vluchtelingen gaat, hun vluchtelingenstatus is permanent volgens de VN. De 900.000 Joodse vluchtelingen uit de omringende Arabische landen kregen nooit de vluchtelingenstatus. Terwijl zij twaalf jaar als vluchteling in kampen woonden, eerst in tenten, later in houten huisjes. Ze ontvingen geen hulp van de UNRWA, noch van enig andere internationale organisatie. Dit gebeurde pas in 2003 toen het Amerikaanse Congres het Dual Middle East Refugee Problem erkende.

Avi Beker (The Forgotten Narrative: Jewish Refugees from Arab Countries) beschrijft hoe het narratief de afgelopen decennia zo veranderd is, dat de New York Times, die in 1948 nog kopte: “Jews in Grave Danger in all Muslim Lands” in 2003 de kop plaatste: “Are Jews who fled Arab Lands Refugees too?” De verschuivingvan een groot, dreigend gevaar voor Joden naar de vraag of zij eigenlijk wel slachtoffer zijn. Het kan verkeren.

Genegeerd

Volgens de Irakees-Joodse Semha Alwaya, die een deel van haar jeugd doorbracht in een vluchtelingenkamp in Israël, zijn er sinds 1949 meer dan honderd resoluties de revue gepasseerd in de Verenigde Naties. Allemaal over de Palestijnse vluchtelingen en geen enkele over de Joodse vluchtelingen uit Arabische landen. Het recht terug te keren of compensatie voor geleden verlies te ontvangen geldt blijkbaar uitsluitend voor Palestijnen, niet voor de Joodse vluchtelingen: “Ons narratief wordt grotendeels genegeerd door de wereld, omdat ons verhaal ongemakkelijk is voor diegenen die Israël overal de schuld van willen geven.” Volgens Alwaya zijn de Joodse vluchtelingen uit de Arabische wereld goed voor meer dan de helft van het aantal Joodse inwoners van het land.

Pas nadat eerdere besprekingen waren mislukt vroegen de Israëli na 2000 welke rechtvaardigheid de Joodse vluchtelingen uit Arabische landen konden verwachten. Zowel Carter als Clinton vroegen aandacht voor beide vluchtelingengroepen, maar dit was slechts oppervlakkig. Een echte poging de rechten van Joodse vluchtelingen op de agenda te krijgen kwam er tot nu toe niet.

did you know that approx 1 million Jews were kicked out of Arab-run lands they had lived in for thousands of years-their assets and property seized-most fled to Israel https://t.co/yt6yGdhdet

— Michael Savage (@ASavageNation) May 15, 2021

Antisemitisme

Al voor de oprichting van de staat Israël, in 1947, werd tijdens een vergadering van de VN gewaarschuwd dat men niet uit het oog moest verliezen dat het stichten van de staat Israël een groot gevaar zou kunnen zijn voor de miljoenen Joden die destijds nog leefden in Arabische landen. En dat het een vorm van antisemitisme zou creëren die nog moeilijker zou zijn uit te roeien dan dat van de Nazi’s. In Syrië bijvoorbeeld groeiden antisemitische sentimenten, nadat de Nazi’s aan de macht waren gekomen in Duitsland. In 1947 bijvoorbeeld was er een pogrom tegen de Joden in Damascus.

Deportaties

Joden uit Jemen waren in groten getale al eerder gevlucht, tussen 1923 en 1945, dus voor de oprichting van de staat Israël. In december 1947 werden in de Jemenitische hoofdstad Aden in drie dagen tijd veel Joden vermoord en het Joodse kwartier platgebrand.

In 1941 was er in Irak de zogenaamde Farhud: de opkomst van een pro-Duitse regering in het land zorgde voor een steeds dreigender situatie voor de Joden van Irak. De invloed van de Nazi’s en antisemitisme waren reeds wijd verspreid in het land. Mein Kampf was in het Arabisch vertaald door Yunis al-Sab’awi. Hij organiseerde ook de Futtuwa, een soort pre-militaire training voor de jeugd, geïnspireerd door de Hitler Jugend.

Tijdens de Farhud werden tussen de 150 en 180 Joden vermoord en raakten er 600 gewond, veel vrouwen werden verkracht. In 1951 had het grootste deel van de Irakese Joden het land verlaten voor een nieuwe toekomst in Israël. In Marokko en Algerije waren werkkampen voor Joden. Zij werden bovendien van hun bezittingen beroofd, inclusief hun huizen en inkomsten. Er waren martelingen, deportaties en zelfs executies. Uit Tunesië zijn vergelijkbare verhalen.

Pogroms

Al voor de oprichting van de staat Israël was er geweld tegen Joden in het VN-mandaatgebied Palestina. Zo waren er bijvoorbeeld pogroms in 1920 en 1921, waarbij Arabieren Joden in Jeruzalem vermoordden. De voornaamste aanstichter hiervan, Haj Amin al Husseini, vormde een gewelddadige jihad in 1929 om islamitische heilige plaatsen te ‘verdedigen’ tegen Joden. In 1936 was er een anti-Joodse gewelddadige campagne door heel Palestina heen, geleid door Groot Mufti Husseini.

Het was dus niet overal in de Arabische wereld pais en vree tussen Joden en moslims, hoewel het zeker zo is dat het ook tijden wel goed is gegaan. Het is een zeer complexe situatie, met veel oud zeer van meerdere kanten, die al lang voor diepe wonden binnen de gemeenschappen zorgt. Westers partij kiezen heeft geen zin en vergroot de problemen alleen maar, terwijl wij momenteel in ons eigen deel van de wereld ook niet bepaald vrij van ellende en polarisatie zijn, om maar een understatement te gebruiken.

Fixatie op Israël

Dat niet iedereen al deze kennis paraat heeft, is begrijpelijk. Van academici echter zou je meer terughoudendheid mogen verwachten, voordat er zo duidelijk stelling genomen wordt, bovendien enorm gefixeerd op het conflict tussen Israël en de Palestijnen en niet of nauwelijks op andere brandhaarden in de wereld. De situatie in Nigeria bijvoorbeeld dateert ook al van decennia terug. Alleen al de afgelopen vier maanden zijn er bijna 1500 mensen vermoord door terreurbewegingen en ruim 2000 werden ontvoerd.

Komt er ook een petitie m.b.t. de samenwerking met Chinese academische instituten of zijn Oeigoeren niet relevant en gaat het vooral weer om de Israël-haat? #UU 1/2 pic.twitter.com/ejHDNVPuVN

— Yael (@GoedWeerGeniete) May 19, 2021

Apartheid

De ondertekenaars beschuldigen Israël ook nog van apartheid. Nu is het zeker zo dat er nog wel wat te winnen valt voor gelijke kansen voor alle inwoners van Israël. Zo is bijvoorbeeld maar een klein percentage van de studenten op het hoger onderwijs Arabisch. De grootste kritiek hierop komt overigens uit het land zelf en er is in 2007 een wet gekomen, die moet waarborgen dat iedereen binnen de staat Israël toegang krijgt tot hoger onderwijs. Gelukkig is er wel een stijgende lijn te bemerken; vanaf ongeveer de jaren ‘70 van de vorige eeuw vinden steeds meer Arabische jongeren hun weg naar het hoger en wetenschappelijk onderwijs.

Dekolonisatie

Er wordt door de briefschrijvers een parallel getrokken tussen de situatie in Israël en die van Nederland als voormalige koloniale macht. Als doel hebben zij voor ogen een “integraal onderdeel van een breder proces van dekolonisatie.” Zie hier de politieke winst waarover ik in mijn inleiding schreef. De situatie van voormalige kolonies van Nederland is verschillend. Indonesië, Suriname en de Nederlandse Antillen hebben een ander verleden en een andere relatie met Nederland en ten opzichte van elkaar. Dat op één hoop gooien is al niet te doen, laat staan dat de telkens vastlopende onderhandelingen tussen Palestina en Israël erbij gebaat zijn dat wij in het Westen voor de zoveelste keer onze eigen situatie als Leitmotiv voor hun problemen gebruiken. Over koloniaal denken gesproken, zou ik willen zeggen.

Janneke Stegeman

Een van de ondertekenaars van de brief is de theoloog Janneke Stegeman. In een interview uit 2017 met NieuwWij geeft zij zelf kritiek op die voortdurende westerse bemoeienis met andere landen: “Wij snappen de wereld, wij weten hoe het werkt en wij kunnen interpreteren. Wij gaan jou wel uitleggen hoe het zit, ook als het jouw eigen geloof betreft, want ik heb altijd een scherper perspectief op jouw wereld dan jijzelf!” Dat lijkt mij een heel gezond uitgangspunt, maar helaas brengt zij het zelf hier niet in praktijk. 

Geweld tegen vrouwen

In hetzelfde interview geeft Stegeman ook aan dat zij zich zo verbonden voelt met Anja Meulenbelt, omdat zij “zich inzet voor rechtvaardigheid voor Palestijnen, vrouwen en tegen islamofobie en racisme.” Prachtig!

Wellicht dat mevrouw Stegeman zich ook eens kan uitspreken tegen het huiselijk geweld waaraan veel Palestijnse vrouwen en vrouwen elders in de islamitische wereld, bloot worden gesteld. Uit onderzoek blijkt dat van de vrouwen, Joodse zowel als Arabische, die naar een opvanghuis komen de Arabische vrouwen minder steun ontvangen van hun familie dan de Joodse vrouwen. Bovendien zijn zij vaker slachtoffer van fysiek geweld en kunnen de daders binnen die gemeenschap eerder aan wapens komen. Het aantal meldingen bij de politie van huiselijk geweld is echter hoger bij de Joodse vrouwen dan bij de Arabische vrouwen.

Detail: Israël (31) staat hoger op de ranglijst van gendergelijkheid dan Nederland (37). Dit in schril contrast met de situatie voor vrouwen in de omringende landen: Jordanië op plaats 98, Egypte 99, Algerije 96, Iran 95 enzovoort. Maar laten cijfers en statistieken de wetenschap vooral niet in de weg zitten. De recente lachwekkende toetreding van landen als Iran tot de Commissie voor Vrouwenrechten van de Verenigde Naties is eenieder welbekend. En het is dezelfde VN die juist Israël er steeds van beschuldigt vrouwenrechten te schenden, I kid you not.

Joden krijgen de schuld

Maar ook dat zal, geheel in stijl, wel weer de schuld zijn van Israël. Want zo bizar is het: de VN beschuldigt Israël ervan de veroorzaker te zijn van de erbarmelijke toestand, waarin Palestijnse vrouwen slachtoffer worden van geweld als eerwraak, huiselijk geweld en seksueel misbruik. Dat er in de Palestijnse Gebieden discriminatie van vrouwen en meisjes is en dat zij niet voldoende worden beschermd en bovendien nauwelijks een eerlijk proces krijgen wanneer zij over misstanden klagen, de VN vond dat dit allemaal de schuld van die vermaledijde Joden was.

Antisemitisme

En dat brengt ons weer terug bij antisemitisme, want een specifieke groep tot zondebok verklaren voor alles wat mis gaat, is de kern van racisme. Datzelfde racisme dat de ondertekenaars nu juist zeggen te willen oplossen, hier in Europa, in de Arabische wereld en delen van Afrika.

Hoe je als academicus tegen contact met andere wetenschappers en/of hun onderzoek kunt ageren, is mij sowieso een raadsel. Laat staan wanneer je dit uitsluitend doet gebaseerd op waar ze vandaan komen of tot welk ras zij behoren. Een boycot van Israëlische academici, producten etc. doet denken aan alles wat ik hierboven reeds beschreef. 

Overigens is de boodschap van deze brief gelijk aan de doelstellingen van de BDS-beweging, die het bestaansrecht van Israël ontkent. Niet voor niets verwijzen bijna alle links die gegeven worden om hun argumenten ‘kracht’ bij te zetten naar BDS-bronnen. Namelijk: “Koop niet bij Joden”. Die brief zou lachwekkend zijn als het niet zo in- en intriest was.

Over de auteur

Sonja Dahlmans

Student theologie

Recent gepubliceerd

Archief

• Politiek Nederland14 juli 2023Afscheidsbrief aan Sigrid Kaag: een verdiende val
• Klimaat en Milieu24 juni 2023Westerse klimaatprofeten vervangen de traditionele religie
• Islam/Moslims14 mei 2023Verkiezingen Turkije: geen enkele hoop voor religieuze minderheden
• Antisemitisme12 april 2023De imam, de moskee en de pro-Palestinalobby