Eurobonds zijn stap richting Federale Staten van Europa
Euro-muntunie is in huidige vorm niet houdbaar
Titelfoto: Gebouw Europese Raad te Brussel. Copyright: Europese Unie, gepubliceerd onder CC-BY 4.0. Citaatrecht art. 15a Auteurswet.
De Corona-crisis leidde de afgelopen weken tot een politieke ruzie op Europees niveau, met daarin een hoofdrol voor Nederland. Op volstrekt redelijke gronden en met succes bestreed onze minister Hoekstra de pogingen van Italië en Frankrijk om de crisis te misbruiken om een systeem van eurobonds af te dwingen. Theo Wolters van de Stichting Milieu, Wetenschap en Beleid beschrijft met co-auteur Adjiedj Bakas de problematiek.
Maar er is veel meer aan de hand: het op te lossen probleem is niet Corona, maar de mislukte euro-muntunie. Dit werpt een heel ander licht op het optreden van Wopke Hoekstra. En het maakt dat vandaag een beslissende dag wordt voor de toekomst van Nederland en van Europa. Rutte moet een historische beslissing nemen.
Eurobonds
Alles draait om het invoeren van zogenaamde eurobonds: leningen van euro-landen die namens alle landen gezamenlijk worden aangegaan, waarvan de rente veel lager is dan de zuidelijke landen op eigen leningen zouden betalen. Die willen Frankrijk en Italië al jaren, dat heeft niets met Corona te maken. Nederland en de andere landen met een sterke economie willen de eurobonds niet, omdat het ernaar uit ziet dat wij voor deze leningen zullen gaan opdraaien. Ook omdat het een vrijbrief is voor zwakke landen om eindeloos geld te blijven lenen zonder hun economie te hervormen. Spanje en Portugal doen wel hun best, maar Italië heeft brutaal en met veel misbaar zowat alle Europese eisen aan zijn laars gelapt.
Maar Hoekstra hield het been stijf en de eurobonds leken er niet te komen. Hij werd door de Nederlanders in de armen en harten gesloten als een standvastige held. Nu is de uitkomst allerminst meer zeker.
Bolkestein. Opinie: Eurobonds zijn nagel aan onze doodskist https://t.co/IE7Ous9tcf via @volkskrant
— Derk Jan Eppink (@djeppink) April 22, 2020
Eindstrijd
Dit Corona-conflict is hiermee het decor van de eindstrijd om de euro geworden.
Die euro is er om puur politieke redenen gekomen en al jaren geleden werd duidelijk dat de euro-muntunie tussen zoveel totaal verschillende landen een mislukking geworden was. Alle keiharde afspraken die in het Verdrag van Maastricht (1992) gemaakt zijn om Nederland en Duitsland over te halen om hun sterke mark en gulden in te leveren voor de euro, zijn met voeten getreden.
De begrotingstekorten en staatsschulden van veel landen zijn ongestraft enorm over de afgesproken maximale waarden heengegaan, maar vooral: de afspraak om nooit landen uit de brand te helpen die door slecht beleid in de problemen kwamen (de no-bailout clausule) is door Draghi – de voormalige president van de Europese Centrale Bank (ECB) – zelfs in het volstrekt omgekeerde veranderd: hij beloofde alles te zullen doen om de euro te redden.
Met andere woorden een gegarandeerde bail-out voor alle landen waarbij dat nodig wordt. Hierdoor was het Verdrag van Maastricht definitief van tafel.
Doel euro niet bereikt
Dit zou allemaal nog niet zo erg zijn als het beoogde doel van de euro erdoor bereikt zou worden: toenemende welvaart voor heel Europa en economieën die naar elkaar toegroeien. Maar het tegengestelde is het geval: al tien jaar geleden werd duidelijk dat de euro helemaal niet tot economische groei leidde. Als enige economische regio in de wereld is de economie in de eurozone amper gegroeid. De euro-economieën onderling groeien juist steeds verder uit elkaar.
Rampzalige muntunie
Een muntunie tussen landen met verschillende groei is rampzalig voor alle betrokken landen: de producten uit landen met hoge groei (Nederland) worden steeds goedkoper ten opzichte van die met lage groei (Italië) en zo concurreren we al twintig jaar Zuid-Europa steeds verder kapot.
Onze exporterende bedrijven worden slapende rijk met producten die door de te goedkope euro al gauw 30% te goedkoop zijn. Maar de Nederlandse bevolking profiteert daar amper van: alles wat we kopen uit het buitenland is zeker 30% duurder dan wanneer we de gulden nog gehad zouden hebben. Benzine, koffie, reizen, grondstoffen en machines voor ons MKB, allemaal veel duurder, en de waardestijging van ons spaargeld en pensioen blijft ook ver achter. Geen wonder dat het besteedbare inkomen in Nederland al decennia bijna stilstaat, terwijl onze economie flink groeit en we een onwaarschijnlijk groot handelsoverschot hebben.
Voor een gezonde groei moeten landen nu eenmaal een munt hebben die de sterkte van hun economie weerspiegelt. Dat geldt voor zowel de zwakke als de sterke landen. Normaliter stelt die waarde zich automatisch in of wordt die door devaluaties of revaluaties geforceerd, maar dat kan allemaal niet meer binnen de euro. De eurolanden worden door de euro gegijzeld en kunnen geen kant meer op.
Kortom: het verdrag onder de euro is zo dood als een pier, de euro brengt niet wat men beloofd heeft, en doet Europa veel meer kwaad dan goed. Het hardst wordt dat gevoeld bij de zwakste broeders: Italië en Griekenland.
Italië: gevangen in de euro
Dit beseffen veel Italianen inmiddels ook. Een bevrijding uit de euro en een redelijke devaluatie van de eigen munt zou de economie meteen wind onder de vleugels geven: de Fiatjes zouden veel goedkoper worden en weer overal buiten Italië goed verkopen.
Maar toch durft men daar niet voor te kiezen, omdat die devaluatie in het begin bijna zeker zover doorslaat dat het land geen inkopen meer uit het buitenland zou kunnen betalen en dus aan allerlei essentiële zaken een groot tekort zou krijgen, zoals olie en gas. Geen enkele politicus durft zo’n diepe crisis uit te lokken, als doorrommelen ook een optie is.
Italië zit dus gevangen in de euro. De maatregelen die Brussel eist om de economie te versterken wil of kan men niet uitvoeren, en ook veel economen denken dat die niet kunnen werken. De noodzakelijke fundamentele hervorming van de economie is afhankelijk van een veranderende cultuur en blijft dus een proces van de lange adem. Intussen loopt de staatsschuld op tot ongekende hoogte en staat het Italiaanse bankwezen al enige jaren op klappen.
De voorstanders van #Eurobonds zoals Italië, Frankrijk, Portugal, Griekenland en Spanje hebben een staatsschuld van gemiddeld 115% van hun bbp. De tegenstanders zoals Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Finland, hebben een gemiddelde schuld van 60%. En wij moeten solidair zijn?! pic.twitter.com/HsWvrC7Qy2
— Ab Flipse (@abflipse) April 19, 2020
Wanhoopskreet
Nu de Corona-crisis daar bovenop komt, lijken het land en zijn banken niet meer te redden. Dat men op hoge toon de eurobonds eiste, was een wanhoopskreet vanuit het door de euro gesloopte prachtige land, waar je ook begrip voor kunt hebben. Ze zijn de euro ingerommeld met dezelfde valse beloftes als wij, en nu ze er niet meer uit kunnen, laten we ze barsten. Maar de oorzaak was dus de euro. Corona was niet meer dan de laatste druppel.
Kantelpunt
Als Italië binnen de euro blijft, overleeft het niet zonder enorme en blijvende steun vanuit de rest van de muntunie. De eurobonds geven Italië het meeste adem, in ieder geval op korte termijn. Maar daarbij hoort ook strenge controle over hun begroting en economische politiek vanuit Brussel. Misschien niet meteen, maar zo gauw de Corona-wolken opgetrokken zijn, zullen de teugels aangetrokken worden.
Ook zullen dan ongetwijfeld de eurobonds verder uitgebouwd worden, evenals de andere twee al voor Corona aangekondigde stappen naar een federale staat: gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor de onvermijdelijk komende zuidelijke bankencrisis, en gemeenschappelijke garanties voor de spaartegoeden bij die omvallende banken.
Federale staten van Europa
Zo worden Noord en Zuid de centraal geleide Federale Staten van Europa ingetrokken, met nationale parlementen met resterende bevoegdheden die meer op die van een stadsdeelraad zullen lijken, dan op die van een nationale democratie.
De meeste Nederlanders (maar ook Italianen!) willen alleen helemaal niet vanuit Brussel bestuurd worden. En de meeste Nederlanders willen geen tientallen miljarden per jaar naar landen als Italië en Bulgarije moeten sturen, puur omdat dat in Brussel zo beslist is. Het staat in het regeerakkoord dat we niet verder die kant op zullen gaan, en het optreden van Hoekstra zat op deze lijn.
Maar zoals nu duidelijk wordt in de Corona- crisis: je kunt niet half een muntunie hebben. Of je wordt een politieke (federale) staat met een eigen munt, of je blijft een economische samenwerking tussen soevereine staten met elk een eigen munt. Daar is geen tussenweg tussen. Hierin voorziet het regeerakkoord helaas niet.
Onder leiding van Macron zullen bij elke volgende eurovergadering de eurobonds en andere federale regelingen terug blijven komen, en Nederland zal hier vroeger of later aan toe moeten geven, of een eind moeten maken aan de federale illusies van Brussel.
https://twitter.com/essenharm/status/1253020395202138113?s=21
Waarom is de euro er eigenlijk nog?
Zoals gezegd was de euro al zeker tien jaar geleden mislukt, met als eerste slachtoffer Griekenland. Natuurlijk hadden we er toen al mee moeten stoppen. De euro was helemaal geen economisch zinnige keuze, maar was bedoeld als breekijzer om de Federale Staat van Europa af te dwingen, uiteraard centraal bestuurd vanuit Brussel.
Toen de euro wankelde werd dus werkelijk alles uit de kast getrokken om hem te redden. Eerst met enorme bedragen naar het kleine Griekenland, en kort daarna voor de redding van Italië, door het uitgeven van extreem grote bedragen vanuit de ECB om de rente laag te houden. Hierdoor zou Italië niet bezwijken onder zijn enorme staatsschuld, en uit de euro muntunie moeten stappen.
Voor deze zogenaamde Quantitative Easing (QE) is maar liefst 2600 miljard euro uitgegeven, 30.000 euro per Europees gezin, zonder dat iemand zich afvroeg wat de (bij-)effecten van deze maatregel zouden zijn. Als in een oorlogseconomie werden ongekend hoge bedragen op de pof uitgegeven, alleen om de euro te redden, en daarmee de federale dromen van Brussel.
Nu er een Corona-crisis is die een oorlogseconomie–aanpak wél rechtvaardigt, dreigt de ECB-schuldenlast tot onhoudbare hoogte op te lopen.
Kiezen uit drie kwaden
Er zijn geen gemakkelijke oplossingen voor de onvermijdelijk opdoemende volgende eurocrisis:
- Voortmodderen kan niet meer, de toch al wanhopige toestand in Italië is onhoudbaar geworden door de Corona-crisis.
- Een grote sprong richting een Federale Staat van Europa zou tot opstand leiden in de noordelijke landen, omdat we dan de pinautomaat voor de rest van Europa worden, en in de zuidelijke landen omdat ze niet aan de daarbij horende strenge eisen aan hun staatsuitgaven en werkethos zullen willen voldoen.
- Bij ontvlechten van de muntunie gaan alle landen terug naar een eigen munt en zijn de europroblemen van de baan. Nadeel is dat de zwakke landen in een zeer ingrijpende crisis terecht dreigen te komen.
De conclusie moet zijn: als de Federale Staten van Europa er – blijkbaar – echt niet in zitten, en voortmodderen in Europa alles alleen maar erger maakt, moet je de rationele keuze maken om een punt achter de muntunie te zetten, ook als dat (even) veel pijn gaat doen.
We moeten dus op zoek naar de beste manier om de euro-muntunie te beëindigen.
De oplossing
De beste oplossing is niet het ontvlechten van de euro-muntunie (alle landen terug naar een eigen munt), maar het flexibiliseren ervan (de euro behouden maar devalueren en revalueren per land weer mogelijk maken). Hierdoor wordt het weer mogelijk om per land de juiste waarde van de euro te bepalen.
Dat voorkomt de ineenstorting van bijvoorbeeld de nieuwe Lira die uit de euro stappen voor Italië nu onmogelijk maakt, en zorgt voor een gecontroleerde en gewenste devaluatie, die ogenblikkelijk een enorme impuls aan de Italiaanse economie zal geven.
Ook de sterke economieën krijgen zo een munt die beter bij hun economie past, en de Nederlandse burger zal meteen profiteren van de sterkere munt.
Matheo Solution
Deze aanpak (de “Matheo Solution”) is begin 2010 bedacht door de Nederlandse ingenieur en jurist André ten Dam (zie recent OpinieZ-interview, hier en hier). Veruit het beste zou het zijn om deze oplossing op Europees niveau in te voeren. Maar Brussel wil helemaal geen oplossing voor de euro-problematiek die ten koste gaat van hun droom van een Europese federale staat. Daarom kan het erop uitdraaien dat individuele landen de Matheo Solution eenzijdig zullen moeten invoeren, zoals Nederland en Duitsland (liefst, maar niet noodzakelijkerwijs, tegelijkertijd), of, nog nuttiger vanwege het lenigen van de acute nood: Italië.
Dit betekent het einde van de euro-muntunie in zijn huidige vorm en daarmee van de federale droom van het Brusselse establishment. Maar ook het herstel van de economische groei in de hele eurozone.
Vandaag zal blijken of Rutte kiest voor een Europa met economisch zelfstandige landen, of ons land overlevert aan de federale wensen van de Brusselse elite. Merkel is al overstag en zal de verkapte eurobonds steunen, en het Kamerdebat over deze essentiële keuze is door de coalitie geblokkeerd. Dat belooft weinig goeds.
Over de auteur
- Ir Theo Wolters is publicist over economie, energie en klimaat, en voorzitter van stichting Milieu, Wetenschap en Beleid
Wat ben ik toch jaloers op het V.K. Zij zijn net op tijd ontsnapt aan deze EU terreur en de onverantwoordelijke graai bestuurders.
De EC het zoveelste stel incompetente grootheidswaanzinnigen, die dromen van een Groot Europees Rijk en afschaffing van de Democratie. Macht dus, pure absolute macht.
Zowel Rutte als Merkel zijn slechte politici die hun eigen bevolking voortdurend in de steek laten.
Ik wens nog maar één ding: NEXIT! Ook als dat in het begin flink afzien zal veroorzaken. Een Nederland dat weer zichzelf bestuurt lijkt mij véruit te verkiezen boven de rol van onmondige vazal en geldschieter in deze ondemocratische, uitzichtloze EU tragedie.
Amen
Nee hoor Ernie van de Wal. Het is geen gebed.
amen is de bevestiging / de instemming.
Rutte is een zielig mannetje, een loopjongen van de club achter gesloten deuren.
Rutte is het slechtste, wat Nederland na de tweede wereldoorlog is overkomen.
Zijn CordonSanitair heeft Nederland gemaakt tot een Linkse staat.
RUTTUP en NEXIT.
Ze fabriceren weer een inlegvel en knikken naar Merkel en Macron,marionetten aan een touwtje,een mondkapje,uitgaansverbod met als dreigement een boete van 400 euro,alles om de bange bevolking eronder te houden,ondertussen de hele middenstand om zeep geholpen ,ze kunnen doen wat ze willen ,maar dat dit uiteindelijk een volksopstand en burgeroorlog wordt kan je op wachten.
Asielzoekers en klimaat praten ze niet meer over in de media,en dat komt de politiek zeer goed uit,want dat gaat gewoon door ,een Nexit,en snel,de Engelse zijn er tijdig uit,en als de geschiedenis zich herhaalt zullen het weer die zijn die ons uit de narigheid moeten halen,veroorzaakt door mismanagment,en klungels die maar een doel voor ogen hebben ,eerst zelf in de reddingsboot ,om dan als er nog plaats is ,de vrouwen en kinderen aan te pakken .
Ik vind het misdadig dat een incapabele man kan besuiten ons land in het verderf te storten. RUTTE ga heen en leer rekenen!
De monetaire unie is een georganiseerde zwerm sprinkhanen die de landen die het goed doen plunderen. De euro is goed alleen voor schurken. Schulden maken loont want financiën op orde hebben wordt dubbel gestraft.
“Waarom is de EURO er eigenlijk nog? ”
Om dezelfde reden als dat hij is ingesteld: politieke overwegingen. Frankrijk wilde de euro als verzekeringspremie na de eenwording van Duitsland in 1990. Begrijpelijk, maar zinloos.
In 2010 bleef Griekenland in de Eurozone, niet omwille van monetaire of economische overwegingen, maar politieke belangen. En zo gaat het maar door: de politiek wil iets en de euro is een middel om dat uit te voeren, meer concreet zien we dat in een systeem dat ’transferunie’ wordt genoemd.
Het meest wonderlijke van dit alles is dat het grootste deel van de mensen het prima vind of zich er tenminste bij neer legt. Zo lang de meerderheid niet durft te stemmen op de oppositie – zo lang zal de Euro blijven.
Bij die beeldspraak “pinautomaat van Europa” gaat iets mis: uit een pinautomaat haal je namelijk je eigen geld.
Onderstaande recent aangenomen motie van FVD zou hoop geven. Maar goed lezen doet vermoeden dat Rutte c.s. het geitenpaadje weer gevonden hebben dan wel dit spoedig zullen vinden.
Er staat: ….nooit akkoord te gaan met een voorstel, dat DIRECT tot gevolg heeft dat…
DUS, denk ik, kan de regering WEL akkoord gaan met een voorstel dat INDIRECT tot gevolg heeft dat… Zoals: andere naam, iets andere formulering, inlegvelletje…
Jammer dat Baudet niet de twee woordjes …noch indirect…. in de tekst heeft opgenomen. Dat zou het veel steviger zijn.
De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat diverse Eurocommissarissen openlijk pleiten voor de invoering van eurobonds, waarbij eurolanden garant staan voor elkaars staatsschulden, overwegende dat de regeringen van landen in Europa verantwoording verschuldigd zijn aan hun eigen, nationale parlement en derhalve te allen tijde hun budgettaire vrijheid dienen te behouden, roept de regering op, om nooit akkoord te gaan met een voorstel dat direct tot gevolg heeft dat Nederland in enige mate garant komt te staan voor de staatsschuld van een ander land, en gaat over tot de orde van de dag. Baudet
De uitkomst staat al lang vast hoor. Rutte wordt namelijk op een enkele website zo hier en daar misschien wel afgerekend voor zijn wanbeleid. Dat geldt niet voor de overgrote meerderheid. Dat die geen idee hebben en de show geweldig vinden doet mij het ergste vrezen. Het protest van onze Wopke Hoekstra is voor de bühne zoals we leren uit het verleden. Het aanmodderen zal doorgaan en de VVD zal bij de volgende verkiezingen gewoon weer de grootste blijken.
Dat is ook opvallend in andere landen waar bijvoorbeeld Merkel de samenleving aan het vernielen is met haar wir schaffen dass. Het enige land waar de burgen een beetje inzicht toonde is Frankrijk.
Spijtig genoeg kon bank slaafje Macron de boel, naar ik hoop tijdelijk beheersen.
Incompetente is er genoeg in Den Haag, met als opperhoofd minister (K)Wiebes, als staatssecretaris maakte hij er een puinhoop van, wordt beloond met ministerschap, maakt hier ook een puinhoop van, de burgers in Groningen heeft hij als oud vuil behandeld met hun claim door de gas aardbevingen, nu wordt er binnen een week 1 miljard overgemaakt naar Italië, de komende verkiezingen zullen bepalend zijn voor de toekomst van Nederland
De euro was niet alleen politiek ,ook als bescherming tegen de us dollars die onze winst van een sterke economie en bedrijven met bear and bull opkochten .
Toen Goldman Sachs ons met de Grieken balletje balletje deed (drachmen vs euro) hadden we moeten ingrijpen .
Ingrijpen is te laat. Een (volgens mij, oorspronkelijke) ballotage was op zijn plaats geweest; voldoet een land aan de specificaties voor die Euro.
In dat geval was België een twijfelgeval geweest en ClubMed had nooit voor de € in aanmerking gekomen.
Het probleem ligt niet zo zeer bij de Grieken en Goldman Sachs. Iedereen kon zien dat de drachme niet voldeed, en dat oa de Griekse en Nederlandse economie onmogelijk in eenzelfde munt passen. Hetzelfde gold voor nog een tiental munten, waaronder de Franse frank.
Een waarschuwing uit 1998, “we bouwen op drijfzand”.
https://retro.nrc.nl/W2/Lab/Euro/980321.html
daarin werd gewaarschuwd voor Frankrijk, en Italië zou sowieso niet mee moeten doen. Inmiddels staan ook Oekraïne, Albanië en Turkije op de to do list van de EU. Daarna is het een kwestie van tijd voor ze op de euro overstappen.
Zowel de EU als de euro zijn stappen naar een superstaat.
Zowel de EU als de ECB accepteren daarom landen en economieën die onze economie helemaal niet aan kunnen.
Dat zowel de burgers in Griekenland als die in Nederland daardoor failliet gaan kan de machthebbers niks schelen. Als de superstaat maar groter wordt. Want meer grondgebied is minder inspraak en minder controle. En minder democratie is meer corruptie en meer nepotisme;
[…] Elk Nederlands vierpersoonsgezin draagt door Rutte’s handtekening bijna €10.000 bij aan – in naam – het fonds voor het herstel van de Corona crisis in de zuidelijke landen. Maar dat is een drogreden, in feite gaat het om het wanhopig rekken van het leven van de doodzieke euro, en is het dus gewoon verspild geld. Zie hiervoor mijn vorige blog over de materie (hier). […]
[…] Elk Nederlands vierpersoonsgezin draagt door Rutte’s handtekening bijna €10.000 bij aan – in naam – het fonds voor het herstel van de Corona crisis in de zuidelijke landen. Maar dat is een drogreden, in feite gaat het om het wanhopig rekken van het leven van de doodzieke euro, en is het dus gewoon verspild geld. Zie hiervoor mijn vorige blog over de materie (hier). […]
Het €urokind had al met het badwater weggegooid moeten worden. Je kunt niet ongestraft zoveel totaal verschillende landen, op vrijwel elk gebied (economisch, sociaal, juridisch, fiscaal, etc.) door middel van een gezamenlijke munt op één hoop gooien. Dan gaat de wet van de communicerende vaten in elk geval op financieel-economisch gebied ongebreideld zijn gang.