Liberalisme wordt van twee kanten gekaapt
Wortels liggen niet in de Franse revolutie
Foto: John Locke (1632-1704) – 
De laatste tijd zien we dat het liberalisme ideologisch onder vuur ligt. Door hun opportunistische gedrag, zoals onlangs te zien bij de Klimaatwet, maar ook door hun slaafse houding in de EU hebben de liberale partijen VVD en D66 veel geloofwaardigheid verspeeld. Maar betekent dit dat we het liberalisme als geestelijke stroming ook bij het grofvuil moeten zetten? Ik vind van niet.
Zelf ben ik decennialang VVD- en (een enkele keer) D66-stemmer geweest totdat ik in 2013 afstand heb genomen van deze partijen, vooral vanwege hun slappe houding in het EU- en eurodebat. Sindsdien heb ik op verschillende partijen gestemd, waaronder ook een kleine christelijke partij die zich in ieder geval wat principiëler opstelde dan VVD of D66, wanneer het ging om soevereiniteitsoverdracht aan Brussel.
Dat Mister Tefal Mark Rutte zich ineens bekeert tot de EU met het oog op een Brussels baantje, zegt veel over Rutte, maar niets over het liberalisme.
Eclectisch
Hoewel ik in ideologisch opzicht redelijk eclectisch ben, is het liberalisme mij nog steeds dierbaar. Ik ben geen klassiek-liberale purist, eerder verwant met het sociaal-liberalisme, vaak gewoon pragmatisch liberaal. Als de overheid een positieve, sociale bijdrage kan spelen in de rol van emancipator, vind ik dat prima. Mits het maar efficiënt gebeurt en niet leidt tot overbodige lastenverzwaringen voor burgers en bedrijven.
Dat laatste is niet zo eenvoudig te vermijden. Milton Friedman schreef ooit: “If you put the federal government in charge of the Sahara Desert, in 5 years there’d be a shortage of sand”.
Misvatting Baudet
Wat me de laatste tijd stoort, zijn een aantal misvattingen in het publieke debat over het liberalisme.
Zo verkondigde Thierry Baudet in een interview met Weltwoche, in navolging van een aantal andere neoconservatieve denkers, dat liberalisme en socialisme zijn ontsproten aan de Franse Revolutie.
Letterlijk zei Thierry daarover: “I think one has to go back to the principles of the French Revolution which are equality, liberty, and fraternity. They have led to the two major emancipation movements — socialism and liberalism — and both are fundamentally flawed. The derailment, in turn, has come in waves. Modernism, a renewal of the radical elements in the French Revolution, which kicked in right after the First World War, set in motion yet another wave of mistakes. And then came the ’60s. So, there have been several moments in the past two centuries.”
John Locke en Adam Smith
Nu is de Franse Revolutie van 1789 ongetwijfeld een belangrijke historische schakel, maar om deze te beschouwen als de bakermat van het liberalisme lijkt mij nogal onzinnig. Ik herleid het liberalisme vooral tot de Britse denkers John Locke (1632-1704) en Adam Smith (1723-1790). Beide leefden en werkten in een periode ruim voorafgaand aan de Franse Revolutie. Ik denk dat hun invloed op de radicalen van de Franse Revolutie zoals Robespierre beperkt was. Robespierre stond vooral sterk onder invloed van de romanticus (!) Jean-Jacques Rousseau.
Wat betreft het socialisme, deze stroming komt pas tot wasdom enkele decennia ná de Franse Revolutie, al zal deze revolutie ook hier wel enige invloed hebben gehad.
Verlichting
Voor mij is het liberalisme met zijn nadruk op individuele vrijheid en verantwoordelijkheid eerder te herleiden tot de Verlichting en met name de denkers John Locke en Adam Smith. Als we nog verder teruggaan, is het politieke denken van Spinoza (1632-1677) met zijn nadruk op tolerantie eveneens van groot belang. Ik denk dat John Locke en Baruch Spinoza vol afschuw zouden hebben gekeken naar de gewelddadige en helemaal niet tolerante Franse Revolutie, die zij dus niet meer meegemaakt hebben.
Het liberalisme als geestelijke stroming heeft grote historische verdiensten. Het heeft geleid tot welvaart en tot onze democratische natiestaat, gebaseerd op de Trias Politica en vrijheid van meningsuiting.
Sociaal-liberale elites
Dan nog een puntje dat me stoort, al zal ik me er zelf wellicht ook schuldig aan hebben gemaakt. In het huidige debat wordt het heersende politiek-correcte eenheidsdenken vaak gekoppeld aan de “sociaal-liberale elites” of de “linksliberale” elites.
In de eerste plaats: de kartelpartijen die door het politiek-correcte eenheidsdenken gedomineerd worden en daardoor steeds moeilijker van elkaar te onderscheiden zijn, bestaan niet alleen uit de liberale partijen VVD en D66, maar ook uit CDA, Christen-Unie, PvdA en GroenLinks.
In de tweede plaats zie ik de oorsprong van dit politiek-correcte (vaak anti-westerse) denken eerder in de jaren zestig, toen neomarxistische denkers als Herbert Marcuse veel invloed hadden. Marcuse op zijn beurt baseerde zich weer op het gedachtegoed van de Frankfurter Schule. Cultuurmarxisme dus.
Zoals Sid Lukassen terecht schrijft: “De Frankfurter Schule kneedde de babyboomers en zij baarden generatie snowflake”.
Het sociaal-liberalisme daarentegen, met nadruk op de emancipatie van het individu, plaats ik eerder in de lijn van de Britse negentiende-eeuwse filosoof en econoom John Stuart Mill. Hem postuum het politiek-correcte eenheidsdenken voortkomend uit de jaren zestig in de schoenen schuiven, is een absurd verwijt.
Van twee kanten onder vuur
Zo beschouwd ligt het liberalisme van twee kanten onder vuur: van rechts, met name van de neoconservatieve alt right-beweging die een romantisch verlangen koestert naar een geïdealiseerd verleden van vóór de Franse Revolutie. En van links, met name de cultuurmarxistische richting met wortels in de jaren zestig. Helaas heeft dit denken zich in alle gevestigde partijen genesteld, ook de partijen die zich liberaal of christen-democratisch noemen.
Ik wil daarom voorstellen om voortaan niet meer te spreken van onze sociaal-liberale elites, maar van onze cultuurmarxistische elites.
Over de auteur
- Amsterdammer in Rotterdam, blogger, schrijver van e-books, voetbalvader, Volvo 940 rijder, in het dagelijks leven Recruitment / Human Resources Consultant.
Recent gepubliceerd
EU1 december 2023Pieter, Nederland heeft een daadkrachtige regering nodig!
Politiek Nederland18 november 2023Maak Geert groter dan Frans!
Antisemitisme9 oktober 2023Brute en sadistische terreuraanval op Israël
Economie27 september 2023Is Nederland op weg naar een gezond verstand-walhalla?
In mijn optiek is het grote probleem met welk ‘isme’ dan ook, dat zodra zij de macht hebben, zij de macht niet meer uit handen willen geven, zelfs als dit betekent dat zij hun achterban en hun idealen moeten verloochenen. Dit is nu eenmaal de natuur van de mens. De mens is een kuddedier met een hang naar een sterke leider.
Wat we nu zien is dat de zorg voor het volk in handen ligt van politici. De politiek is echter helemaal niet van plan om voor zijn achterban te zorgen. Politiek is namelijk macht en het pluche zit zo fijn. Daardoor is er nu bijna geen onderscheid meer te vinden in de kartelpartijen omdat zij elkaar wel in het zadel houden.
De parlementariërs zijn allang geen volksvertegenwoordigers meer, maar slaven van de partijdiscipline, met aan het hoofd fractievoorzitters, die nog harder draaien dan de windhaan op een kerktoren.
Wat mij betreft mogen we stoppen met de politiek en de farce dat onze huidige ‘democratie’ is. Gewoon een zakenkabinet met deskundige bestuurders, die enkel zorg dragen voor de primaire zaken als veiligheid, gezondheid, werkgelegenheid en basisvoorzieningen. Voor de verstrekkende maatregelen moet er een bindend referendum komen en een constitutioneel hof die de wetten toets aan de grondwet, maar ook of ze niet in strijd zijn met bestaande wetten.
@ Sabreur.
“De mens is een kuddedier met een hang naar een sterke leider”.
Mee eens.
Maar wij, Nederlanders, ontberen zo’n leider al jaren.
Veel mensen zullen bij de woorden “sterke leider” associaties voelen met “een sterke Duitse leider” uit de jaren ’30 – ’45.
Ik denk dat de leider die wij nodig hebben, een figuur zou moeten zijn die geen enkel “vlekje” met zich draagt en er voor de bevolking is. De ‘leiders’ die wij hebben, zitten van boven tot onder vól “vlekjes”.
de huidige “leiders” hebben ons land ten gronde gericht.
Een zakenkabinet is uitsluitend een goede oplossing als de politiek er niet uitkomt. Wat doet het zakenkabinet met aangelegenheden als (illegale) immigratie, integratie (ingeval meer dan een enkeling met compleet andere cultuur dan de onze in moet worden gepast)? Wat met de klimaat hysterie? Het is niet uitgesloten dat links ingeval zakenkabinet massa demonstraties organiseert voor specifieke onderwerpen. Denk aan de kernwapen hysterie tegen de USA, terwijl op dat moment de USSR zichtbaar de echte vijand van de vrijheid was?
Er is inderdaad niets liberaal meer aan de zogenaamde liberale partijen, net zoals er niets sociaal meer is aan de zogenaamde socialistische partijen, cultuurmarxistisch dekt in beide gevallen de lading inderdaad aanzienlijk beter.
En hetzelfde geld voor de democratie, ook daar is inmiddels niets democratisch meer aan.
Het zijn tegenwoordig allemaal door cultuurmarxisme en persoonlijk belang uitgeholde en uitgewoonde begrippen, hun naam al lang niet meer waardig.
En het leid enkel tot spraakverwarring; gaat het over de ware betekenis van het begrip of over de misbruikte variant er van?
Daarom is het inderdaad beter om de diverse politieke stromingen eens van nieuwe etiketten te voorzien, etiketten die de lading daadwerkelijk dekken.
Probleempje is natuurlijk wel dat dan gaat blijken dat er in het verleden nogal gesjoemeld is bij het etiketten plakken, dat het kwaad het socialisme als algemene deler heeft, en niet het nationalisme.
Daar gaat het cultuurmarxistische deel van het electoraat dan niet blij mee wezen.
Het cultuur marxistische idee heeft zich inderdaad vermengd met het gedachtegoed van vrijwel het gehele politieke spectrum en is dus zeker geen exclusiviteit van links. Het vertegenwoordigt in hoge mate het dominante en ook irritante element van het zogenaamde “deugen”.
Cultuur marxisme is niks anders dan een ratjetoe van op zijn best halve waarheden en daarnaast een vorm van pertinent wensdenken dat naadloos aansluit op een al bestaand religieus beginsel in de Nederlandse volksziel, namelijk dat van het (maar niet uit te roeien) calvinisme. Zo heeft zich van daaruit tegelijk het idee van het morele gelijk en het verhevene kunnen vormen en zie hier: het “deugen” doet zijn intrede.
Gezien het feit dat deze hele mix de afgelopen vijf decennia tot in de haarvaten van de samenleving en de maatschappelijke instituties is binnengedrongen zijn hele volksstammen deze kijk op de werkelijk als “waar” en “realistisch” gaan beschouwen.
Het komt mij voor dat hier het grootste probleem ligt, een soort nieuw “vals bewustzijn” dat door politieke elites, opvoeders, onderwijs en vooral ook de media in stand wordt gehouden via specifieke betekenisgeving aan de feiten waardoor men het dominante narratief en verklaringsmodel probeert geldig en in stand te houden. Maar in feite is het niks anders dan manipulatie van de waarheid en de realiteit.
Steeds meer mensen krijgen het door, wat er op wijst dat we in de westerse wereld een periode binnengaan van bewustzijnsverruiming waarin geen plaats meer is voor onware geconstrueerde ideologische theorieën en “waarheid” en “werkelijkheid” de leidende principes gaan worden voor politiek denken en handelen.
Maar nog wel paar….eh..hobbeltjes te nemen.
Baudet heeft de boel vereenvoudigd door naar de trits van de Franse Revolutie te verwijzen als bron van het liberalisme (liberté) en het socialisme (égalité, fraternité). Maar verwijzen naar John Locke en Adam Smith aan de ene kant en naar Karl Marx aan de andere kant lost niet veel op. Er is altijd wel een andere reeks oorzaken aan te wijzen (bijv. industriele revolutie). Daarbij komt dat Marx en Smith zelf in hun tijd niet veel hebben veroorzaakt, alleen maar beschreven en geanalyseerd. Misschien is zo beschouwd een verwijzing naar 1789 niet zo gek. Ik geloof ook niet dat Alt-Right het voor-revolutionaire verleden idealiseert en ook niet dat de huidige ‘snowflakes’ teruggrijpen op Marcuse. Immers Marcuse is zeker een kwart eeuw lang vrijwel geheel vergeten. Er is eerder sprake van een vilein samenspel (‘collusie’) waardoor de huidige, zeer grote problemen konden ontstaan. Dat ontslaat de ‘collaborateurs’ niet van hun verantwoordelijkheid. De vraag is wat mij betreft of neo-marxisme wel het schakelpunt is waaromheen alles is gecentreerd. Het feit alleen al dat het bij de meeste linkse of middengroepen zo diep onder de oppervlakte zit wijst op het tegendeel. Of is er gewoon sprake van links populisme, opportunistisch liberalisme, of opportunistisch anti-populisme. Pechtold lijkt me van dat laatste een schoolvoorbeeld.
Met de komst van Rutte is het liberalisme in nederland verdwenen
Eens, en ik roep dat al jaren. Vanuit Amerikaans perspectief (of Australisch, waar ik nu verblijf) kent Nederland alleen maar gradaties (ultra) links. Maar het rechts-links narratief moet je eigenlijk niet willen volgen.
… het liberalisme gekaapt?? Realiseren ze nog wel wat liberalisme is? En laten ze zich daar nog iets aan gelegen liggen? Dat is denk ik waar het om draait.
Meneer Gajentaan heeft uiteraard gelijk dat het liberalisme tot grote welvaaart geleid heeft. Vergeet ook niet Thomas Hobbes. Z’n sociale contract… ‘Hoe is het te legitimeren dat de staat gezag over ons uitoefent’.
Het is een uitruil… wij een beetje onvrij (= het gezag van de staat erkennen), de staat doet moet voor ons welzijn en veiligheid. Gevolg: je kan al je energie steken in economisch handelen. Het bouwen aan je welvaart. Hartstikke goed.
Probleem is om dat vreedzaam te houden, om mensen die hun zin niet krijgen dat te laten accepteren. Daar is democratie voor. Dat loopt ondermeer zo moeizaam om mensen die hun zin niet gaan krijgen het idee te geven – u bent gehoord, er is voor uw belang gestreden (het heeft het nu alleen even niet gehaald).
De grote bedreiding is in mijn ogen niet zozeer dat het liberalisme gekaapt wordt, maar dat bestuurders een manier vinden om tegengeluid te omzeilen. Er wordt niet meer gedebateerd, maar we horen ‘het moet van Europa’. De klimaatakkoorden worden in achterkamertjes gesloten, waar vooral veel mensen NIET aan tafel zitten.
Dat leidt ertoe dat steeds meer mensen met het idee rondlopen – mijn belang wordt niet verdedigd, mijn mening doet er niet meer toe. En dan neemt de kans dat mensen rare dingen gaan doen toe. Dat is erg… Het is al voorgekomen dat ondernemers die windmolens bouwen het slachtoffer zijn geworden van terreur. Dat valt niet goed te praten, maar verbazen doet mij dat allerminst.
Ik wil die democratie terug. Dat was mijn reden om op FvD te stemmen.
Thierry Baudet bedoelt te zeggen dat juist vanwege het geweld en de intolerantie tijdens de Franse revolutie, toen waarschijnlijk de eerste wortels zijn ingezaaid om tot liberalisme te komen. Het liberalisme kent 3 stromingen, libertariers, zakelijk liberalisme en idealistisch liberalisme. De eerste categorie gaat uit van een mens die zonder enige twijfel geheel zelf verzorgend is. De tweede categorie gaat uit van de mens als zelfstandig functionerend met enkele uitzonderingen (WW of bijstand uitkering). De derde categorie gaat uit van de zwakke mens, waarvan velen zelfstandig functioneren maar ieder die tegenslag ondervindt vlot opgevangen moet worden. Ik ben kiezer en lid FvD en sta voor de tweede categorie.
De wortels van het liberalisme liggen bij John Locke en Adam Smith en in zekere zin wellicht al bij Spinoza. Dus al ruim vóór de Franse Revolutie.
[…] de meest verheven iconen van de links-liberale elite (volgens Jan Gajentaan een cultuurmarxistische elite), komen stuk voor stuk in de problemen. Denk aan onduidelijkheden rond declaraties van […]
[…] de meest verheven iconen van de links-liberale elite (volgens Jan Gajentaan een cultuurmarxistische elite), komen stuk voor stuk in de problemen. Denk aan onduidelijkheden rond declaraties van […]
[…] volgen? Zal ‘links’ c.q. de gevestigde linksliberale orde (volgens Jan Gajentaan een cultuurmarxistische orde) dan met angst worden gedwongen tot een ander beleid en tot een einde aan het buitensluiten van […]
Ik kan hier heel ver in meegaan, maar ik vind “sociaal-liberale” en “cultuur-marxistische” elites allebei een cliché. Echte liberalen moeten niets hebben van de “borealen” en ook niets van de activisten die overal racisme en/of sexisme willen zien. Ik ben eigenlijk best wel liberaal in de zin dat ik voor vrijheid van meningsuiting en godsdienst enzovoort ben. En best wel socialistisch in de zin dat ik voor gelijke verdeling van welvaart ben.
Gelijke verdeling van welvaart. Iedereen in een werkkamp op water en brood is ook gelijke verdeling van welvaart.
@ Frans B.
“Gelijke verdeling van welvaart”?
Dát propageerden de communisten ook !
En ziet wat ervan terecht gekomen is.
Voor mij persoonlijk mag er best een groep lieden bestaan dat méér verdient als een medewerker in een fabriek aan de lopende band, daar heb ik geen moeite mee.
(hiermede NIETS ten nadele van een medewerker a.d. lopende band !!)
Mijn “moeite” begint als het inkomen van de fabrieks-medewerker én van mensen die niet meer kúnnen werken en/of gepensioneerden, doorlopend verlaagd wordt ten faveure van de groep mensen die reeds meer verdient.
Dát vind ik een schandalige zaak, en zulks is het geval in de EU.
Hoorde zojuist dat in Oostenrijk de pensioenen worden verhoogd met 3,8 %. Zouden daar betere, échte, deskundigen werken bij de fondsen als in Nederland ? Ik weet het bijna wel zeker.
Dan zijn we het eens.
‘Gelijke verdeling van welvaart’? Misschien daar over nog eens wat beter nadenken? De directies MKB waar ik als exportmanager voor werkte (resp 15, 12, 55, 125, 15 en 150 werknemers) ‘verdienden’ het volledig om 50 – 250 x MIJN salaris per jaar te ontvangen uit de bedrijfswinst. ZIJ nemen het risico, U niet. Zij plegen de noodzakelijke investeringen, U niet. Weet u wel waar ‘vermogen’ vandaan komt? Kennelijk niet, dat komt nl uit NA belasting opgespaard inkomen……. Wat zou ik graag uw reactie op mijn reactie krijgen!