Het gebutste vaasje van Rutte
Betonrot verspreidt zich over de samenleving
Titelfoto: Pixabay (CC0)
“We zijn de democratische rechtsorde aan het uithollen. Die is me te dierbaar, ik wil niet het verwijt krijgen dat ik niks heb gezegd,” aldus Herman Tjeenk Willink in de NRC van 12 december, naar aanleiding van de publicatie van zijn boek “Groter denken, Kleiner Doen’. Die democratische rechtsorde is volgens de oud-vicepresident van de Raad van State, na de ontzuiling en ontkerkelijking, “ons enig overgebleven gemeenschappelijk fundament.”
Betonrot
En juist aan dat fundament knaagt betonrot: maatschappelijke onvrede, politieke vervreemding en het verdwijnen van het politieke midden. Die betonrot is volgens hem o.a. zichtbaar in de groeiende ongelijkheid en in tekortschietende publieke diensterlening. Door het – in mijn woorden – volstrekt doorgeschoten streven naar rationalisatie van het bestuur, door kennelijk ontembare schaalvergroting en ondoordachte vermarkting van overheidstaken.
Burger als klant
Tjeenk Willink zegt het in zijn eigen, afgewogen bewoordingen, maar ik ben mij destijds als ambtenaar, steeds ongemakkelijker gaan voelen bij het bijna dogmatische streven de overheid te spiegelen aan het bedrijfsleven: alsof overheidsdiensten op een markt worden afgezet en de belastingbetalende burger (en kiezer!) een klant is die bij gebleken wanprestatie zich tot een andere aanbieder zou kunnen wenden.
De overheid als bedrijf werkt niet: Herman Tjeenk Willink hoopt op een revolutie, maar die mag klein beginnen | Nieuwsuur https://t.co/PSXM0IR2Gu
— Jim van Os (@JimvanOs1) December 17, 2018
Die herbezinning op de overheidstaken was toen zeker nodig, maar zoals zo vaak, schieten we in Nederland door en uit de bocht: we hebben nu eenmaal de onbedwingbare neiging meteen het beste jongetje in de klas te willen zijn. Tjeenk Willink noemt het verdwijnen van de tramconducteur (die later op een aantal lijnen, na gebleken onmisbaarheid, weer werd binnen gehaald) en het opheffen van kleine gemeenten, ook nog vaak tegen de uitdrukkelijke wens van de bewoners in.
Overheid als bedrijf
Ik denk zelf nog wel eens terug (mijn herinneringen zijn ongetwijfeld verkleurd en vervaagd), hoe ooit bestuurders van woningcorporaties met aktetas en broodtrommel van het station naar het ministerie liepen voor een overleg ten departemente. Met de ‘verzelfstandiging’ in de jaren negentig, werden ook deze, ooit als ledencoöperaties begonnen sociale instellingen, vatbaar voor het virus van het ‘bedrijfsmatig opereren.” Dat is niet onopgemerkt gebleven.
Nieuwe managers
Ineens liepen de nieuwe managers binnen, gestoken in driedelig pak, voorgereden in de Duitse limousines uit het hogere segment. Hoe dat verder uit de hand liep bleek bij het de Parlementaire Enquête naar Woningcorporaties in 2013, naar aanleiding van o.a. affaires bij Vestia, Rochdale, Woonbron, e.a.. De commissie oordeelde vernietigend over de rol van corporatiebestuurders, falend toezicht en de rol van de politiek. Het was één van de (vele) tekenen aan de wand: de publieke dienstverlening werd weliswaar verzakelijkt, maar de negatieve uitkomsten van de winst- en verliesrekening werd uiteindelijk bij de burger neergelegd.
Weggerationaliseerd
Ik schreef al eens eerder hoe ik in zelfs in kleinste Oostenrijkse dorpen nog een politiebureau, een postkantoor en een kazerne van de vrijwillige brandweer aantrof. Kom daar maar eens om in Nederland: in mijn dorp, toch zo’n 24.000 inwoners, is het politiebureau al geruime tijd geleden verdwenen, wordt de post afgedaan in een boekhandel en kon de opheffing van de (300-jarige!) plaatselijke vrijwillige brandweer nog maar net worden voorkomen.
Het menselijk gezicht van de overheid is verdwenen, constateert Tjeenk Willink. Maar het is meer: het is ook de nabijheid, de ‘aanraakbaarheid’ die is weggerationaliseerd. Het openbaar bestuur werd een bedrijf, dat dus bedrijfsmatig en afstandelijk (want rationeel) ging communiceren en waarin veel burgers de weg kwijtraakten. Digitalisering is in veel gevallen een onvolkomen surrogaat voor een nabij en toegankelijk bestuur.
Brussel
Het viel me op dat Tjeenk Willink een in mijn ogen wezenlijke factor niet noemt: het feit dat het overheidshandelen steeds verder gebonden en ingesnoerd wordt door verdragsverplichtingen en overdracht van bevoegdheden aan Brussel. Ook dat vervreemdt mensen van hun overheid: als ze merken dat politici ondanks allerlei beloftes en toezeggingen, feitelijk op veel terreinen nog nauwelijks invloed kunnen doen gelden. Omdat ze er niet meer over blijken te gaan!
Hebben we nog wel inspraak? Over klimaatmaatregelen, over emigratie, over onze manier van leven, over ons geld, over wat goed voor ons is, over wat we willen, over ónze toekomst en de toekomst van óns land?
— Peter (@PetervanDijken) December 15, 2018
Beschadigd vaasje
Daar gaat ook Rutte in zijn brief in het Algemeen Dagblad aan voorbij. Hij mag dan wel schrijven dat hij Nederland ziet als een “teer bezit van ons allemaal, als een vaasje dat we met 17 miljoen gewone en bijzondere mensen vasthouden.”
Maar dat vaasje is allang geen onaangetast bezit meer; het is verpand, uitgeleend, beschadigd. De burger wordt geconfronteerd met allerlei diep ingrijpende maatregelen waarover bij verkiezingen nooit of zelden is gerept (klimaat, gasbesluit), maar waarvoor hij wel de rekening krijgt gepresenteerd. Noem ook de invoering van de Euro, de immigratie; zie het klimaatbeleid, dat uitbesteed is aan ‘tafels’ waaraan belangengroepen zitten, maar waar de burgers straks het gelag betalen.
Dictaten
“Dit land is juist zo mooi geworden omdat we altijd hebben geprobeerd dat tere bezit, dat mooie Nederland, zo goed mogelijk te beschermen. Door met elkaar compromissen te sluiten waarbij we ook lastige problemen op een verstandige manier oplossen. Waar niemand echt helemaal zijn zin krijgt,” schrijft Rutte.
Allemaal tot je dienst, zou ik willen zeggen, maar het gaat vaak helemaal niet om verstandige compromissen. Voor verstandige compromissen kan de burger best begrip opbrengen, maar niet voor voldongen feiten en dictaten.
Dat ‘tere bezit’ van Rutte, dat kunnen we niet eens zelf vasthouden; we mogen er hooguit op een afstand naar kijken, naar een gebutst vaasje, op een sokkel waaraan de betonrot knaagt.
Over de auteur

- Freek van Beetz, studeerde Planologie en Politicologie, was van 2001-2010 adviseur van de MP van de Ned.Antillen. Auteur van Uitzicht op Zee (roman, 2015) en van Het laatste Kabinet (2010) en Het einde van de Antillen (2013).
Recent gepubliceerd
Media9 september 2023Media meer dan ooit doorgeefluik van activisten en belangengroepen
Politiek Nederland8 augustus 2023Verkiezingen 2023: een haast onvoorspelbare omwenteling
Migratie9 juli 2023Hoe opgeklopt optimisme veranderde in vruchteloos vooruitschuiven
Politiek Nederland27 mei 2023Worden we met een republiek pas een echte democratie?
Het fundament van de democratische rechtsorde wordt gevormd door het politieke debat, maar Tjeenk Willink jeremieert over de foute bedrijfscultuur bij woningcorporaties, het verdwijnen van postbodes en politiebureaus, en dichtgetimmerde regeerakkoorden. De werkelijke problemen zijn, zoals al vaak bij Opiniez beweerd, voldongen feiten waarover geen debat mogelijk is: gasbesluit (terwijl iedereen overal aan het gas gaat, behalve in Nederland), klimaatbeleid (waar overal kernenergie deel van uit maakt, behalve in Nederland), immigratie (waar iedereen tegen is, behalve in Nederland), de onhoudbare euro (doordat overal de begrotingsregels worden overtreden, behalve in Nederland, zodat we elders de tekorten kunnen aanvullen of Franse en Duitse banken moeten redden). Het debat wordt uit de weg gegaan door kritische partijen die de stem van het volk vertegenwoordigen van regeringsdeelname uit te sluiten en elk gesprek over de inhoud van kritische voorstellen af te doen als ultrarechts en discriminerend, al dan niet met de nodige Godwins. Dit is inmiddels al 30 jaar bekend bij veel mensen en een groeiend aantal mensen is het erover eens. Tjeenk Willink spreekt hier niet over, want het is hem vast te controversieel. Zo draagt hij zelf bij aan het ondergraven van de democratische rechtsorde.
ik stem op Forum of de PVV
Tsja, weinig keus. Er zijn geen geloofwaardige immigratie- en EU-kritische kandidaten bij de middenpartijen (VVD, PvdA, CDA, D66, CU, SGP), noch bij andere partijen (SP, GL, PvdD). Misschien is er iemand bij 50plus? Diep treurig dat zoveel partijen achter de feiten aanlopen.
Ik ook.
Stem PVV en ben lid van FVD.
Helemaal mee eens.
Sluit me hier helemaal bij aan.
Het tere vaasje, net zulke lulkoek als dat touwtje uit de brievenbus.
Dat was eens voordat Rutte en zijn collaborateurs ons mooie land hebben overgedragen aan de EUSSR en de VN.
Kijk toch eens wat een verloedering in ons land, overal vuilnis op straat, je ziet er meer hoofddoeken dan in Ankara en in sommige wijken van ons land waan je je in een Afrikaans land, compleet met vrouwen in lappen en hangende kerels.
Dat mooie land, wie kent niet de foto’s van de steden uit 1965 of 1980?
Bekijk ons land nog maar eens goed, het is een grote verloedering. Trainingspakken, bedelaars en armoedzaaiers uit de hele wereld bevolken onze straten als wij aan het werk zijn.
Leugenaar Rutte, voor de verkiezingen mooie woorden, geld voor dit, geld voor dat, na de verkiezingen hoor je er niets meer over en komen de lastenverzwaringen als konijnen uit de hoge hoed. In geen enkel verkiezingsprogramma stond iets over immigratie, islam of identiteit de drie zaken waar de burger zich het meest druk over maakt. Na de verkiezingen 1000 miljard voor “vergroening” en een vluchtelingen verdrag omdat het is opgedragen door de marxisten van de VN en de EUSSR.
Teer vaasje, laat mij niet lachen, deze man is een verschrikking voor Nederland. Met hem en zijn partij stevenen we af op het eind van ons land zoals wij dat kennen. Als rechtgeaarde liberaal kots ik op ‘m. Volksverrader! Op 20 maart rekenen we wel af!
@ Cornelia.
U kotst op hem, las ik; mag ik ff met u meedoen ?
Ik vraag me in ernst af of Pinokkio “ze allemaal nog wel op een rijtje” heeft.
Lult over een vaasje als hij het over Nederland heeft.
Hij noemt “dingen” op als : een teer bezit, democratie en nog meer van dat fraais.
Hij vergat, voor alle duidelijkheid, maar even om er een inlegvelletje bij te voegen met de opmerking dat hij, Pinokkio dus, mede-verantwoordelijk is voor de teloorgang van al het, door hem, opgesomde fraais !
Ik had vroeger een buurjongen die met oud en nieuw autobanden in de brand stak, hard wegrende en als de politie was gearriveerd met een onschuldig gezicht aan kwam lopen en zijn vriendjes vroeg hoe zij dat nou gedaan konden hebben. Zie ook Rutte. Verkwanselt Nederland aan Brussel, vergroot de problemen van immigratie door het Pact van Marrakesh te tekenen, verhoogt de belastingen wat meer mensen naar de voedselbanken toe zal drijven. En komt dan met een onschuldig gezicht ons vertellen hoe wij Nederland toch zo fijn moeten houden.
Om nog maar te zwijgen over de toon: alsof wij een stel debielen zijn, die met sprookjes zoet gehouden kunnen worden.
Het begint er inderdaad op te lijken dat hij in zijn eigen sprookjes (lees leugens) gelooft.
@ Els.
Pinokkio, alias Rutte, is van hetzelfde achterbakse, gemene kaliber als uw vroegere buurjongen.
Deze man is een RAMP voor Nederland gebleken.
Dat vaasje toch. Met het tekenen van het verdrag van Marrakesh, akkoord geven voor een eigen EU begroting -tegen het regeerakkoord in- en de transferunie die er naar zeggen van Rutte niet (in praktijk dus wel) komt en het klimaatverdrag van Parijs heeft Rutte dat vaasje, met inhoud en al verpatst aan partijen, die dat vaasje leeghalen en in de glasbak gooien.
1 ding moet ik Rutte wel nageven. Hij gaat voor een grote massa volkomen seniele Nederlanders, zoals mijn zus en hoogopgeleide zwager. Die zelfs als hun auto op hun oprit door mocro’s wordt afgefakkeld de schuld nog bij ons, witte mensen, zullen zoeken.
Wijs ze op de gevolgen voor hun (klein)kinderen dan stoppen ze desnoods de vingers in hun oren.
En zolang er maar genoeg van dat seniele volk rondloopt, komen de Rutte’s onder ons overal mee weg.
Btw. mijn verhouding met mijn familie (van oorsprong behorend tot klein rechts) is prima. Zolang je maar geen werkelijke onderwerpen aansnijdt.
Iemand die Nederland vergelijkt met een “teer vaasje” heeft kennelijk iets gemist.
Dat zelfde vaasje zit vol met barsten, veroorzaakt door een totaal verkeerde behandeling van dat vaasje door de beheerder(s) daarvan.
Nog een poosje, dan barst dat vaasje uit elkaar en kan met de vuilnisman mee.
Rutte heeft zeker iets gemist, als men als politicus de samenleving met een vaas gaat vergelijken dan is het verstandvermogen inmiddels ver heen. Juist hij zelf is de veroorzaker van het ongenoegen bij de burgers. Die zelfde vaas moesten ze hem gelijk op z n kop slaan zodat dit soort onnozele uitspraken door een zogenaamd prominent iemand die zijn maandelijkse salaris betaald krijgt door de belastingbetaler stopt. Hij is een mislukt iemand die niet voor niets de naam Pinnokio gekregen heeft. Als men jaar na jaar de burgers overal mee voorliegt komt de dag er wel dat de val hopelijk heel diep mag zijn voor hem. Hij heeft Nederland in de afgrond gewerkt door nooit naar de burgers te luisteren en het ene na het andere foute beleid heeft uitgevoerd
Wij hebben wel eens een vaasje buiten laten overwinteren. Toen de winter nog niet zo vrr gevorderd was, brak eerst de bodem uit het vaasje en daarna viel de rest in scherven uit elkaar. Opgeveegd kwam het bij het restafval op een grote vuilnisbelt terecht.
En het was nog wel wel zo’n mooi vaasje. De rozen deden het er zo goed in…
Rutte heeft aandacht alleen op de inmiddels gebarsten vaasje terwijl Krol meer aan de verwelkte bloemen denkt. Dat is een verschil in denkwijze, Rutte wil de spullen redden ten kosten van de mensen terwijl Krol vindt menselijke aandacht belangrijker. Iets wat laatste jaren onbelangrijk werd. In Nederland en ook in de EU waar Timmermans ook met zijn campagne begonnen is. Beide heren zijn bang voor de populisten en dat is het enige wat zij in hun betogen laten blijken. Want beide heren zeggen voor de verkiezingen A om na de verkiezingen met B door te gaan. Het volk begint zich te roeren. De Engelsen hebben het vaasje niet laten vallen dat deed de regering en de EU voor hun zelf, vandaar de Brexit. De gele hesjes in Frankrijk en beetje ook hier beginnen zich te roeren en dan worden de heren plotseling bang. Maar hun betoog is niet de juiste, na de mensen luisteren is anders dan zij ons voorstellen. Wij moeten niet naar populisten luisteren maar naar hun, dat is hun versie van het vaasje beschermen. Voor beide heren geldt, er is geen vaasje meer alleen maar verwelkte bloemen.
Markje mag even bukken, en zijn vaasje daar steken waar de zon niet schijnt.
goede column. Ik heb er uiteraard niks aan toe te voegen.
[…] ← Vorige […]