Huizencrisis in 2030 verholpen? Vergeet het maar
"In geouwehoer kun je niet wonen"
Titelfoto: Woningbouw Beverwijk door MLRousseau, CC BY-SA 4.0.
De kabinetten-Rutte hebben van de volkshuisvesting en de woningbouw een enorme puinhoop gemaakt: Fucked Up Beyond Any Repair (FUBAR). Minister Hugo de Jonge maakte het wel erg bont met een hele serie ingrepen, die de situatie alleen maar verslechterden. Dus hebben we nu de grootste woningnood sinds de Tweede Wereldoorlog, die bovendien met de dag toeneemt. Ook een nieuw kabinet zal het niet lukken deze rampzalige situatie snel te verbeteren, schijft Raymond Peil.
Al dertien jaar beloven de kabinetten-Rutte artikel 22 van de Grondwet – tevens opgenomen in diverse internationale verdragen en een mensenrecht – na te leven: “bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid”. Volkshuisvesting is een basisvoorziening, die voor meer dan zeventig procent mogelijk gemaakt wordt door beleggers.
Vrome voornemens
Helaas zijn de achtereenvolgende kabinetten-Rutte langer dan een decennium niet verder gekomen dan het vroom beleden voornemen van 100.000 woningen ‘in het komende jaar’ en ‘een miljoen woningen rond 2030′ of een willekeurig ander jaartal naar keuze ver in de toekomst, lang na het vertrek van de zittende minister. In beloften kunnen mensen niet wonen, maar dat weerhield geen van de verantwoordelijke lieden ervan om dit aan de bloemschoen (De Jonge) of de over-de-knie-laars (Ollongren) te lappen.
De minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening is een Nederlandse minister zonder portefeuille. De post valt onder het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Hier vindt u een overzicht van deze figuranten:
- Rutte IV 2022-heden Hanke Bruins Slot/Hugo de Jonge
- Rutte III 2017-2022 Kajsa Ollongren/Raymond Knops (november 2019-14 april 2020)
- Rutte II 2012-2017 Ronald Plasterk/Stef Blok (a.i.)
- Rutte I 2010-2012 Piet Hein Donner/Liesbeth Spies.
Bureautijgers
Een simpele rekensom maken kunnen deze mensen en al hun uit het raam kijkende bureautijgers niet: met de bevolkingsaanwas – voor een belangrijk deel door migratie – groeit immers het aantal mensen dat een dak boven het hoofd wil minstens even hard. Tel daarbij op dat de kabinetten Rutte een aantal belangrijke hindernissen voor de woningmarkt hebben opgeworpen. We missen de mensen om woningen te bouwen, om bestaande woningen zo goed te isoleren dat ze van het gas af kunnen. We moeten ook nog driekwart van de straten opengraven om het elektriciteitsnet te verzwaren, want nieuwbouwhuizen kunnen nu al niet aangesloten worden.
LEESTIP! Nieuwe column van Peter Moerland:
— OpinieZ.com (@OpiniezMagazine) October 27, 2023
'Overbelasting van elektriciteitsnetwerk leidt tot energiecrisis'. Jetten gaat nu pas nadenken over 'onorthodoxe' maatregelen.#energietransitie #electriciteitsnet #energiehttps://t.co/WfVCQ6X42M
"Een minister die, ondanks alle…
Stikstofbouwstop
We zitten al jaren uitzichtloos vast in een stikstofbouwstop en politici debatteren over het tempo en de omvang van de energietransitie, terwijl windmolens en zonneparken worden gebouwd op voor huizen geschikte grond. Elk nieuw kabinet komt met nieuwe plannen en nieuwe regels voor wonen, waardoor er van een normale wisselwerking tussen vraag en aanbod al lang geen sprake meer is. En het ligt niet aan de markt, want huisvesting is één van de meest overgereguleerde overheidssectoren die Nederland kent.
Het bouwen van 100.000 woningen per jaar is niet anders te betitelen dan als luchtballonnetje, loze woorden en campagnepropaganda. CBS-data van de Nederlandse woningvoorraad over de afgelopen twaalf jaar laten zien dat in deze periode de jaarlijkse toename gemiddeld net onder de 65.000 uitkwam. Onlangs meldde het vakblad Cobouw voor de bouw te vrezen dat in 2024 en 2025 de nieuwbouw gaat terugvallen naar 45.000 tot 50.000 woningen per jaar. Dat zal minister De Jonge een worst wezen. Het gewezen basisschoolbaasje is dan inmiddels vertrokken, zonder twijfel naar een lucratieve functie elders in de banencarrousel van de kartelpolitiek.
Maatregelen verergeren de situatie
Voormalig hoofdeconoom Han de Jong van ABN AMRO verwacht dat van bouwambities van zijn bijna-naamgenoot De Jonge ‘spectaculair weinig terecht zal komen‘. “Geen wonder dat er tekorten ontstaan.” Een bouwvergunning krijgen gaat moeizaam en duurt lang, nieuwbouw is duur omdat alles duurzaam moet en huizen zonder gasaansluiting bouwen maakt het extra moeilijk en duurder – als er al kopers te vinden zijn.
Ook Han de Jong toont zich somber over de vooruitzichten voor woningzoekenden in Nederland, wier aantal op 826.000 wordt geschat. ‘’Veel maatregelen om de problemen op te lossen, verergeren de situatie juist.’’ Hij signaleert een aantal belangrijke struikelblokken, met als een van de grootste de verhoging van de belastingen in box 3, waardoor het verhuren van goedkope woningen een financiële valkuil is geworden. Dit treft vooral verhuurders die dure woningen met hoge WOZ-waarden voor een vriendelijke huurprijs aanbieden. De WOZ-waarde bepaalt namelijk de belastingheffing, niet de daadwerkelijke huurinkomsten. Dus als je een woning met een WOZ-waarde van 400.000 euro verhuurt voor 750 euro per maand, betaal je net zo veel belasting als voor een woning die voor 1500 euro wordt verhuurd.
Obstakels en hobbels
Een andere hobbel op de weg is de verhoging van de overdrachtsbelasting tot maar liefst 10,4% voor verhuurders. Deze verhoging was bedoeld om particuliere verhuurders uit de markt te weren, maar heeft juist geleid tot stijgende huurprijzen, aangezien de kosten worden doorberekend aan huurders. Voor eigenaren/bewoners bedraagt de overdrachtsbelasting 2% van de aankoopprijs.
Een onlangs bedacht, nieuw obstakel is het opkoopverbod, dat het voor verhuurders bemoeilijkt om betaalbare woningen in grote steden aan te schaffen. Hoewel dit oorspronkelijk bedoeld was om starters te helpen, heeft het helaas onbedoelde gevolgen gehad voor huurders, omdat het aanbod van betaalbare woningen is geslonken. Het blijft een kwestie van vraag en aanbod. Er zijn gewoon niet genoeg woningen beschikbaar, wat leidt tot stijgende prijzen.
Meeuwenmanagement
Sommige critici wrijven minister De Jonge – die graag foto’s van zichzelf toont met een bouwhelm op – niet geheel ten onrechte meeuwenmanagement aan. Hij lijkt de strategie te volgen die echte meeuwen toepassen: de meeuw die het gebouw krijsend binnenvliegt, alles en iedereen onderschijt en vervolgens via de achterdeur krijsend weer snel naar buiten vliegt. Maar daarbij nog wel even een rijk belegd broodje paling uit de bedrijfskantine meepikt.
Erger is dat de minister in de tussentijd allerlei plannetjes en regeltjes van zijn ambtenaren overneemt, zonder zich af te vragen of die helpen om mensen onderdak te brengen. Met veel bombarie kwam er een plan om 37.500 ‘flexwoningen’ over het land uit te strooien. Er werden 2000 van die prefab-krengen aangekocht voor 200 miljoen euro, waarvan er inmiddels 100 (!) zijn geplaatst. De rest staat in de opslag – wat de belastingbetaler betaalt – want men raakt ze aan de straatstenen niet kwijt.
Overheid stelt huurprijs vast
Een minstens even briljante greep was het streven om woningen met een huur tot 1250 euro per maand onder het zogeheten ‘puntenstelsel’ laten vallen. Dat werkt door in vrijwel geheel de vrije huursector, waarmee de facto de huurprijs door de overheid wordt vastgesteld. Dat betekent dat er juist minder huizen gebouwd zullen worden. “De toegestane huurprijs ligt straks honderden euro’s per maand lager. Veel projecten in de pijplijn komen in de verdrukking, omdat de ontwikkelaars en financiers hebben gerekend met een hogere huuropbrengst. De nieuwbouw wordt onhaalbaar”, waarschuwen projectontwikkelaars.
Vooruit, nog één rampenplan dat De Jonge te berde heeft gebracht, anders wordt dit een eindeloze opsomming. Gemeenten mogen nieuwbouwwoningen – niet bestaande koopwoningen – tot 355.000 euro toewijzen aan speciale groepen, zoals personeel in het onderwijs, de zorg en de politie. Het kwam bij de Tweede Kamer en wat gebeurde er toen? Projectontwikkelaars schroefden de prijzen van woningen onder de grens op, onder meer ook door wat extra luxe voorzieningen toe te voegen. De Raad van State bracht een vernietigend advies uit. Poef! Daar gaat het luchtballonnetje. Natuurlijk houdt De Jonge desondanks stug vol.
Hugo de Jonge houdt vast aan regulering huurmarkt, ondanks kritiek Raad van State https://t.co/yYQqD6o5VN pic.twitter.com/UeLCHTdY6A
— BNR Nieuwsradio (@BNR) November 20, 2023
Vulcano
Hugo de Jonge doet me ook wel denken aan het liedje van Vulcano, dat in 1983 bijna het Nationale Songfestival won, ‘Een Beetje Van Dit’:
Een beetje van me dit, een beetje van me dat
Een beetje van me zus, een beetje zo
Een beetje van me hier, een beetje van me daar
Dan is ’t wel weer piekfijn voor mekaar.
Nananana, enzovoorts.
Alleen de laatste zin moet natuurlijk luiden: “Zo komt er echt nooit wat voor elkaar”.
Belangrijk thema
Voor een overgrote meerderheid van de kiezers speelt het standpunt van partijen over de woningmarkt een grote rol bij de keuze in het stemhokje. Zeventig procent vindt het thema (zeer) belangrijk of essentieel, zeggen mensen in een enquête van I&O Research. De nood op de woningmarkt is hoog: van de respondenten woont 21 procent ‘niet passend’, afgezet tegen inkomen en levensfase. Ruim de helft zegt problemen te ondervinden bij het vinden van een passende woning. Maar verwacht niet dat ‘de grootste woningnood sinds de Tweede Wereldoorlog’ na de verkiezingen snel zal zijn beëindigd. Dat lukt een nieuw kabinet ook niet.
Minder betaalbare huurwoningen
Van de woningen in Nederland behoort nog steeds dertig procent tot de sociale huur (wat Europees gezien relatief hoog is) en bedroeg het inmiddels al weer dalende aandeel van particuliere verhuurders nooit meer dan tien procent. Die groep vermeende huisjesmelkers vormde wel het excuus om een stortvloed van regels over de huurmarkt uit te storten, waarvan vooraf al duidelijk was dat het niet zou leiden tot meer betaalbare huurwoningen. Integendeel.
https://twitter.com/StefanTT/status/1710534844080324637?s=20
De volkshuisvesting werd verder gesloopt. Inmiddels is het kansrijker om de ravage te herstellen na een nucleaire explosie, dan sleutelen aan waar er momenteel nog te wonen valt.
Na de mega-clusterfuck met het Coronabeleid hebben de Rutte-kabinetten en De Jonge nu ook de volkshuisvesting Fucked Up Beyond Any Repair (FUBAR). Er was altijd wel een incompetente joker inzetbaar in het landsbestuur op elk beleidsterrein met de kadaverdiscipline, vereist vanwege de Rutte-doctrine. Er werd ook altijd wel een politieke koelie of tassendrager gevonden die bijvoorbeeld pensioen (Schouten, daarover een andere keer) of asiel (Van der Burg) naar de maan helpt.
Alsof er geen lessen uit het verleden zijn. “In geouwehoer kun je niet wonen”, liet PvdA-politicus Jan Schaefer op zijn verkiezingsaffiche voor de gemeenteraad in 1978 afdrukken. Een andere gevleugelde uitspraak van hem: “Is dit beleid of is hierover nagedacht?”. Aan De Jonge en andere Ruttoïden was dat helaas niet besteed. Die maakten liever rampenplannen.
Over de auteur
- Raymond Peil: Journalist (ex professo, 44+ jaar). Vanaf 1980 bij het Leidsch Dagblad, GPD, real-time newswire AFX/MoneyView en Elsevier. Werkte bij de internationale law firm Loyens & Loeff, de Nederlandse (Vereniging van) Banken en als uitgever (portefeuille financiën en economie) bij Elmar in Delft. Websites sinds 2008, weblog/redacteur/ghost writer voor Sylvester Eijffinger. Jurist Corporate Law & Competition Law, (financiële) economie - 1 jaar Chartered Financial Analist, ICT-nerd van A tot Z | onderzoek | webmaster | MSM-immuun.
Recent gepubliceerd
Economie28 april 2024Demissionaire Rutte perst nieuw kabinet in financiële dwangbuis
Klimaat en Milieu26 april 2024Klimaatzaken maken een farce van recht en rechtspraak
Economie12 april 2024Zei er iemand oorlogseconomie?
Politiek Internationaal31 maart 2024Heksenjacht VS tegen Assange gaat veertiende jaar in
1) De regering wil 1 miljoen woningen bouwen tot 2030. Dat is gelijk aan de HELE woningvoorraad van Friesland, Groningen en Drenthe bij elkaar. Sommige mensen zeggen gemakzuchtig: in die gebieden is nog ruimte zat. Nu nog wel misschien, maar na het bouwen van 1 miljoen extra woningen niet meer. Want naast woningen hebben de mensen die daar gaan wonen ook nog bedrijven, sportvelden, winkelcentra, fietspaden, parken, watertorens, moskeeën, enzovoort nodig. Wat dit betekent voor de schaarse natuur in dit land hoeft geen betoog.
2) Maar wat ze ook nodig hebben is elke dag energie. Er zullen dus nog meer windturbines, zonnepanelen en ondersteunende centrales nodig zijn om aan die behoefte aan energie te voldoen.
De optelsom van 1) en 2) leidt tot een fatale mismatch. Er wordt een grotere druk op de infrastructuur uitgeoefend en de vraag naar energie wordt groter, terwijl beide factoren nu al bijna onhoudbaar zijn.
De immigratie zou zodanig afgeremd moeten worden, dat door natuurlijk verloop de druk op de openbare ruimte afneemt en de vraag naar energie kleiner wordt.
Deze situatie kan niet anders dan uitlopen op een vreselijk fiasco.
Dat is wel een punt van aandacht. Alle signalen staan in de richting van een metropool op termijn in Nederland, wederom gefasciliteerd door internationale “‘krachten” met alle narigheid die we kennen uit Mumbai en andere metropolen. Drie baantjes zijn niet genoeg, wonen in een garagebox of erger, kinderen die de straat op moeten of mee moeten werken, misschien wel in de sexindustrie enzovoorts. Woningbouw is niet mijn insteek, minder bewoners wel en geen opgeblazen economie en moderne slaven.
Bij mijn beste weten is Stef Blok de grootste van de genoemde misdadigers: woningcorporaties belasten waardoor bouw uitblijft; een groot deel van de sociale sector confronteren met gigantische huurstijgingen, waardoor er van overheidswege eenvoudig over het bestedingsvermogen van onschuldige burgers wordt besloten; het sluiten van bejaardentehuizen. Als klap op de vuurpijl het gedurende alle kabinetten Rutte wagenwijd openzetten van de grens.
Het gevolg is dat autochtone (maar ook allochtone) jongeren niet aan een woning komen en gezinsvorming uitblijft. Met als resultaat dat in 2022 het aantal geboorten hier vrijwel op nul stond. Een duidelijker bewijs van omvolking kan je niet krijgen.
Arie Slob had indertijd gelijk: omvolking is een nazistische politiek!
Wat mij betreft zal het immigratiesaldo de komende dertig jaar -100.000 per jaar gaan bedragen en gaan de grenzen potdicht voor binnenkomend verkeer!
Rutte’s sporen van vernietiging zullen wij nog lang ervaren. Intussen stort hij ons ook nog in een oorlog met zijn nieuwe baantje.
Wij moeten van onze regering spaarzaam zijn met energie. Door de bevolkingsgroei verhoogt juist de vraag naar energie. Steeds meer kostbare grond wordt gebruikt voor zonnepanelen en windmolens, omdat de vraag voor energie steeds verder toeneemt.
De ruimte, waarop woningen gebouwd kunnen worden, wordt steeds schaarser en zo zitten we in een oneindige loop van onkunde.
Geweldig treffende column. Met kostelijk bloemrijke taal en voorbeelden 🙂
Goed verhaal. Er wordt echter vergeten dat er ook geen doorstroming meer is. Er komen te weinig huizen vrij omdat de “oudere” huisbezitter zo lang mogelijk thuis moet blijven zitten/wonen in een vaak veel te groot huis. Wanneer beginnen ze met “knarrenhofjes” te bouwen ipv van de schaarse grond te gebruiken om er een of twee huizen op te zetten voor de beter welgestelde?
Ik ben met u helemaal voor die knarrenhofjes. Nog beter: kleine veilige wijken met begane grond appartementjes, maar ook hoogbouw met lift, waar 1 zorgaanbieder kan bedienen, 1 huisartsenteam enz. Voordeel is bij zoiets ook dat mantelzorgers evt. bij andere bewoners desgewenst ook even kunnen helpen. Goed verlicht, goede trottoirs enz. Ik ben er van overtuigd dat als ze zulke voor de laatste levensfase aantrekkelijke wijkjes bouwen, er een grote toeloop zal zijn, en dus veel vrijkomende gezinswoningen.
Ik heb ooit in de buurt van Nieuwvliet (Zeeland) een paar maanden gedetacheerd gezeten. Daar had je op zo’n park woningcomplexen in de vorm van een taart. Elke woning was dan een taartpunt. Het concept is ideaal, omdat je niet met het klassieke idee van een voortuin + achtertuin zit. Ze zijn relatief energiezuinig. De auto kan op het terrein bij de woning gestald en door die indeling in taartpunten heb je in je kleine tuintje veel meer privacy dan in een Vinexwijk.
Zonnepanelen op het dak + een paar kleine windmolentjes en zelfs de wiebelstroom is redelijk stabiel.
Er zijn beslist hele slimme denkers die fantastisch goede concepten kunnen bedenken voor het wonen in de laatste levensfase.
Ouderen hebben nu eenmaal andere behoeften dan (jonge) gezinnen en starters. Ze vragen in het algemeen niet om grote woningen, grote tuinen, maar vooral om praktische ruimten, voorbereid op rolstoel, loophulp e.d. en íets aan buitenruimte. Luxe komt ook meestal niet op de 1e plaats. Een veilig buurtje is wel heel belangrijk.
Ik weet van een op zich best fijne seniorenflat waar echter geen brancard (of kist) in de lift paste. De leuke bankjes rond de bomen in de binnentuin werden op zeker moment weggehaald. Te veel overlast van ‘jongeren’. Dus niet de overlast werd bestreden, maar de ouderen ‘bestraft’.
Ook weet ik van een appartementencomplex, waar de bergingen op de bovenste etage waren. Uiterst ongemakkelijk voor de kliko, fiets e.d., m.n. voor ouderen.
Dank voor uw idee van de taart in punten, we moeten Hugo nog veel meer goede ideeën aan de hand doen, want als ouderen betaalbaar leeftijdsgerecht kunnen gaan wonen, zal er direct veel meer doorstroming zijn.
Dank voor deze prima aanvulling, helaas was mijn ruimte beperkt ;=)
Om zoveel mogelijk huishoudens aan een geschikte woning te helpen, moeten nieuwbouwwoningen specifiek voor 55-plussers worden gebouwd in plaats van starterswoningen. De verhuizing van een ‘empty nester’ brengt de meeste verhuisbewegingen op gang.
Dat blijkt uit een rapport van makelaarsorganisatie Dynamis, gebiedsontwikkelaar AM en datamarketingconsultant Whooz. De verhuizing van 55-plussers zonder kinderen biedt de grootste potentie, stellen de organisaties.
Ten eerste omdat het een grote groep is: 40 procent van de Nederlandse huishoudens is 55-plus zonder kinderen. Daarnaast wonen zij vaak niet passend. Zo woont 36 procent van de empty nesters met z’n tweeën in een woning van 120 vierkante meter, die juist geschikt is voor gezinnen.
Appartementen van 3 tot 4 kamers van 120 vierkante meter zijn geschikt voor 55-plussers. Wanneer die worden bijgebouwd, komt de grootste verhuisketen op gang, concluderen de onderzoekers.
https://www.businessinsider.nl/woningmarkt-doorstroming-55-plussers/
Het hoeft, zo is mijn ervaring bij veel ouderen waar ik kom, niet eens 120 m2 te zijn. De helft voldoet al. En ik ken meerdere (alleenstaande) ouderen die tot tevredenheid in een appartementje wonen van ca. 40 m2. Dat is echter best wel krap, dus zouden we kunnen uitgaan van zo’n 60 tot 80 m2 voor de sociale huur. Ruimer is dan voor de beter gesitueerden die meer kunnen betalen aan koop/huur. Money rules the world, en dat zal nooit veranderen.
Mooi dat dat uw ervaring is. Ik verwijs naar een breder onderzoek.
De link naar het artikel staat erbij, stuur ze gerust uw input…(;
Of beter, lees het artikel eerst volledig.
Het gaat om de kettingreactie, dat verklap ik maar alvast.
Ik heb het artikel gelezen, en ik betwijfel of het voor een groot aantal ouderen perse grote appartementen/woningen moeten zijn. Ik heb het dan met name over huren. Velen zitten in (betaalbare) eengezinswoningen ruim onder de huurgrens waar ze lang geleden met gezin zijn ingetrokken. Kunnen ze nu naar een compacte, moderne, niet perse heel erg luxe 60/80 m2 woning voor een redelijke huurprijs, zullen velen dat overwegen.
Ik hoor in mijn omgeving dat ouderen graag compacter en moderner zouden willen gaan wonen, maar dat er voor mensen met bv AOW plus klein pensioentje niets betaalbaars is.
Hier is onderzocht hoe je de emptynesters kunt verleiden om hun ruim huis te verlaten.
Waardoor de grootst denkbare verhuidketen op gang komt. Die emptynesters met ruime huizen lonken schijnbaar naar ruime appartementen, niet naar kleine.
In die verhuisketen die daarop ontstaat komen dan logischerwijs ook kleinere appartementen vrij…..
Het gaat om het zo effectief mogelijk herverdelen van beschikbare ruimte.
OK, ik heb er uiteraard niet echt verstand van, hoor alleen van senioren waar bij hen de schoen wringt. Of ruime appartementen dan weer alleen betaalbaar zijn voor de ouderen met ruime pensioenen?