Rawagedeh: de funeste rol van antikoloniale propaganda
Dekolonisatieonderzoek Nederlands-Indië 1945-1950 verdraait de feiten
Titelfoto: Geniesoldaten bij eerste politionele actie (1947) door Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen, CC BY-SA 3.0.
De militaire operatie bij Rawagedeh van 9 december 1947 tijdens de dekolonisatie van Nederlands-Indië werd door de republikeinse tegenstander betiteld als oorlogsmisdrijf. Deze zaak werd enkele jaren geleden door ODGOI-onderzoeksinstituten als breekijzer gebruikt om het dekolonisatieonderzoek Nederlands-Indië 1945-1950 alsnog bekostigd te krijgen. Het resultaat is een antikoloniaal onderzoek, geheel in lijn met Indonesische propaganda. De Tweede Kamer debatteert er binnenkort over. Historicus Cees Somers over een ondermaats onderzoek van Nederlandse historici.
Na de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 brak er in Nederlands-Indië een periode uit van totale anarchie. Britse troepen die Nederlands-Indië tijdelijk zouden besturen tot de terugkeer van het Nederlandse gezag, kregen deze situatie niet onder controle. In het voorjaar van 1946 lieten de Britten Nederlandse troepen toe in de hoop hierdoor republikeinse moordpartijen wel te kunnen beteugelen. De opstandelingen zetten drie wapens in, te weten gewapende strijdgroepen, het voedselwapen én op Japanse indoctrinatie voortbouwende propaganda.
Rawagedeh
Rawagedeh was een dorpje oost van Batavia. Nederlandse militairen werden daar ingezet op verzoek van de eigen bevolking om hen te beschermen tegen onderdrukking en geweld. Na de Eerste Politionele Actie trad de vijand steeds meer op in ongeregelde verbanden met strijders in burgerkleding. Deze rampokkers waren extreem gevaarlijk omdat ze zonder uniform niet te onderscheiden waren van de vredelievende bevolking. Kampongs werden door terreurgroepen bezet en tegenstanders vermoord. Ook Rawagedeh werd bezet door terroristen, onder wie de beruchte TNI-commandant Lukas Kustario. Kustario sprak goed Nederlands en misleidde militairen gekleed in een Nederlands uniform om hen te kunnen naderen om ze te doden. Dit ging tegen ieder geldend oorlogsrecht in. Meerdere terreurgroepen hielden zich op in Rawagedeh en waren verantwoordelijk voor het onthoofden van tientallen dorpelingen die onwillig waren om hen bij te staan.
De militaire actie
Op 9 december 1947 zetten zo’n negentig militairen de aanval in. Bij de actie werd bewust geen artillerie ingezet om onnodige slachtoffers te voorkomen. De militairen ondervonden dermate forse tegenstand in een weerstandsstrook door strijders, die niet in uniform waren, dat een deel van de Nederlandse militairen het dorp niet eens kon bereiken. Door 2-inch mortieren werden zes granaten verschoten in reactie op geweer- en machinegeweervuur. De terroristen probeerden aan alle kanten te ontsnappen waarbij vele aanvallers sneuvelden. Een deel van hen wist te ontkomen en vluchtte door de sawahs met een patjol in de ene en een vuurwapen in de andere hand.
Toen de Nederlanders in het dorp kwamen bleek uit de vele rood-witte vlaggen aan de huizen en uit de in beslag genomen documenten op de lichamen van gesneuvelde tegenstanders, dat Rawagedeh een broeinest van terroristen was. Volgens gevechtsverslagen vielen er bij de tegenstanders ca. 150 doden en werden ongeveer vijftien personen gevangen genomen.
Vaak is er al heel wat aan vooraf gegaan voordat er geweld werd gebruikt, zoals in Rawagedeh. pic.twitter.com/Cx5dn52sPC
— Gerard de Boer ⚓🚢 (@Gerard1945X) February 17, 2022
De republikeinse propaganda gaat draaien
Uit recent promotieonderzoek blijkt de funeste rol van de republikeinse propaganda. Zo meldde Berita Indonesia dat honderden dorpelingen waren vermoord. Het Indonesische Ministerie van Voorlichting ging nog een stap verder en diende een klacht in tegen Nederland bij de VN-Commissie van Goede Diensten. Het ministerie sprak van 312 doden – civilians – en tweehonderd gewonden. Waar die gewonden waren behandeld is overigens nergens te vinden.
Het VN-rapport Rawagedeh
De VN stuurde een team en startte op 26 december 1947 een onderzoek en sprak met getuigen uit het dorp. De VN was duidelijk: Rawagedeh was onder controle (geweest) van roving bands en individual looters. Toch noemde men de aanval deliberate and ruthless omdat er rond 150 slachtoffers waren gevallen en er geen wapens werden gevonden. De VN vermeldde wél de wapens waarmee de verdediging werd gevoerd, maar niet dat het gedode terroristen betrof die tijdens de aanval waren gesneuveld.
Er vielen geen dodelijke slachtoffers aan Nederlandse zijde. Er werden geen wapens gevonden bij de gesneuvelden of gevangenen. Het VN-rapport vermeldde wel dat de Nederlandse militairen gewapende tegenstand hadden ondervonden en dat tijdens de aanval TRI-strijders met medeneming van hun wapens in noordelijke richting waren gevlucht om de strijd voort te kunnen zetten.
"Het pijnlijke afscheid van de Indische Archipel". Nieuw boek stelt anti-koloniale geschiedvervalsing over Nederlands optreden aan de kaak. Door @Bauke_Geersing #bersiap #dekolonisatie https://t.co/lhQ8ybfsI2
— OpinieZ.com (@OpiniezMagazine) April 16, 2023
VN-onderzoek geeft ander beeld
Dat er veel gewapende terroristen in Rawagedeh waren, staat niet ter discussie. Vier gevangengenomen tegenstanders zouden na ondervraging zijn doodgeschoten en zeven gevangenen zouden met een automatisch wapen zijn gedood, volgens een Indonesische getuige. Deze beschuldigingen werden niet gecontroleerd door de VN, niet bevestigd door onafhankelijk onderzoek, doch ontkend door Nederlandse militairen. De islamitische dorpspriester, die eerst met de terroristen was gevlucht, verklaarde dat 433 Indonesiërs werden gedood. De VN constateerde dat hij een bendelid was en vond hem geen betrouwbare getuige.
Meerdere rapporten bevestigen dat tijdens de aanval vijanden vluchtten met hun vuurwapens in de hand. De VN liet in het rapport weg dat gesneuvelde vijanden geen uniform droegen. Wel werd vastgelegd zij identiteitspapieren droegen van verschillende islamitische terroristengroepen. De VN-Commissie beschouwde de zaak al snel als afgedaan en had geen belangstelling meer voor aanvullende informatie. In het VN-rapport is géén sprake van standrechtelijke executies van dorpelingen; al helemaal geen sprake van het uitmoorden van de bevolking of het platbranden van het dorp. Historici prijzen dit rapport als het meest onafhankelijke en betrouwbare.
Lukas Kustario wil geld zien
TNI-officier Kustario was bij de aanval op Rawagedeh gevlucht met zijn strijders. Op basis van de propaganda moest schadevergoeding volgen. Hij zocht de publiciteit maar vertelde iedere keer een ander verhaal. In de NRC van 15 augustus 1995 had hij de 431 doden persoonlijk geteld. Na de aanval had hij tweehonderd doden in één kuil laten begraven en tweehonderd in een tweede kuil. In 1949 kwam hij terug, de lichamen werden opgegraven voor een persoonlijk graf. In Trouw van 23 december 1999 verandert hij opnieuw zijn verslag. Nu begroef hij de doden in de avonduren: twintig lichamen per avond gedurende twintig avonden. Onder tropencondities is dat onmogelijk.
In een interview gepubliceerd in 2011 door de Indonesische onderzoeker Ali Anwar in het Indonesische periodiek Tempo, stelt Kustario dat hij financiële compensatie eiste van de Nederlandse Staat. Hij was met zijn strijders in Rawagedeh tijdens de aanval, maar was gevlucht. Meerdere bronnen in het Bahassa Indonesia bevestigen zijn aanwezigheid, evenals de strijdgroepen van terroristenleiders als kapitein Madmuin Hasibuan en Noer Ali Hizboellah. Dat wordt ook door Kustario bevestigt. Zijn belangrijkste bekentenis was dat zij bewust niet in uniform vochten om niet te kunnen worden onderscheiden van de gewone bevolking.
Het pamflet van Wamel
In 1994 werd in Wamel via een patattent een pamflet verspreid waarvan de herkomst niet is te achterhalen. RTL reageerde met een tv-rapportage over Rawagedeh waarin levende ooggetuigen repten van tientallen, geen honderden slachtoffers. In een column van 6 augustus 1995 maakte NRC-publicist Frits Abrahams gehakt van deze slachtofferaantallen. Niet alleen Kustario wilde geld zien. Dat gold ook voor de Stichting Comité Nederlandse Ereschulden onder leiding van J. Pondaag. De Nederlandse Staat werd na een proces veroordeeld tot schadevergoedingen aan enkele weduwen. Over welke informatie beschikte de Landsadvocaat, uit welke bron en hoe volledig was deze?
Ideologen die historisch onderzoek bedrijven en logischerwijs vervallen in geschiedvervalsing: “Open brief aan Remco Raben, hoofdonderzoeker Dekolonisatie-onderzoek Nederlands-Indië“ https://t.co/ZptcKRpBlr
— Wouter Roorda (@WouterRoorda) January 30, 2022
De Excessennota en Fokke Dijkstra
De Excessennota van 1969 gaf aan niet altijd voldoende diepgaand onderzoek te hebben kunnen doen en vermeldt ook Rawagedeh onvolledig. Voormalig sergeant Fokke Dijkstra vecht al tientallen jaren voor de reputatie van militairen via http://www.rawahgedeh-feiten.nl. Drs. Harm Scholtens, historicus, schreef een scriptie over Rawagedeh: “Het aantal direct na de actie getelde doden bedroeg honderdvijftig. (…). Het sprak vanzelf dat Nederlandse troepen ook nooit zouden schieten op dorpsbewoners, die bleven rustig op hun plaats”. Merkwaardig is dat vele controleerbare bronnen beschikbaar zijn, maar niet of nauwelijks worden gebruikt.
Propaganda ontmaskerd
Dat bij de militaire operatie bij Rawagedeh doden vielen staat niet ter discussie, wel de achtergrond van die doden. Indonesische propaganda maakte van gedode vijanden gedode dorpelingen. Propaganda en selectief brongebruik falsificeert geschiedschrijving.
De instituten NIOD, KITLV en NIMH hebben deze propaganda gebruikt om de overheid ruim € 4 miljoen te vragen voor het dekolonisatieonderzoek Nederlands-Indië 1945 -1950. In hun onderzoek wordt Rawagedeh als een iconisch voorbeeld van extreem geweld van de Nederlandse militairen geduid. Datzelfde gebeurt met de vergelijkbare militaire acties bij Pesing (april 1946) en Westerling op Zuid-Celebes (1946-1947). Ook die werden door de propaganda van de nationalisten geframed als oorlogsmisdaden.
"Het pijnlijke afscheid van de Indische Archipel". Nieuw boek stelt anti-koloniale geschiedvervalsing over Nederlands optreden aan de kaak. Door @Bauke_Geersing #bersiap #dekolonisatie https://t.co/lhQ8ybfsI2
— OpinieZ.com (@OpiniezMagazine) April 16, 2023
Indonesisch perspectief
De drie instituten volgen kritiekloos deze propaganda en kiezen in hun onderzoek zelfs uitdrukkelijk voor het Indonesische perspectief. Het resultaat is een antikoloniaal onderzoek, gebaseerd op Indonesische propaganda. Dat is het tegendeel van wat de regering eind 2016 wilde bereiken met een objectief, onafhankelijk onderzoek naar die dekolonisatie.
Het is nu aan de Tweede Kamer zich niet te laten misleiden tijdens het plenaire debat op 14 juni 2023 over de resultaten van het dekolonisatieonderzoek. In de bundel “Het pijnlijke afscheid van de Indische Archipel” zijn de historische gebeurtenissen beschreven in de historische context.
Laat de Nederlandse politiek zich op 14 juni een twééde keer misleiden door propaganda, nu notabene door een ondermaats onderzoek van Nederlandse historici?
Over de auteur
Dank voor een meer genuanceerd beeld van wat de NL’se inzet destijds inhield.
Uit gesprekken en verhalen van mensen die er onderdeel van waren geweest, komt een heel ander verhaal naar voren als het eenzijdig negatieve en slecht onderzochte oorlogsmisdaden verhaal wat NL nu voorgeschoteld krijgt.
Er zullen best misstanden zijn geweest. Dat is helaas in élke oorlog zo. Maar om dan maar al die mannen, jongens toen meestal nog, die jarenlang van hun vaderland en familie waren gescheiden zonder echte communicatiemogelijkheden, met slechte uitrusting en kleding, abominabel eten en in tropische omstandigheden waar elke inwoner ook een vijand kon zijn, als uitsluitend slecht weg te zetten. En die bij thuiskomst schandalig werden behandeld. Foei.
Dezelfde vuile politiek van handen in onschuld wassen door de overheid zag je ook bij het drama van Srebrenica. Geef de jongens de schuld, zoek net zo lang tot je iets kan vinden om hen aan de schandpaal te nagelen. Gatverdamme.
Geschiedenis is een rekbaar begrip. Net wie het pen hanteert en wie aan de macht is bepaalt wat op scholen onderwezen wordt. Pas de in he volwassen leven ga je mogelijk een andere waarheid ontdekken.
Het eerste slachtoffer in een oorlog is de waarheid……………
Maar niet in alleen in oorlogen neemt men een loopje met de waarheid. Kijk maar eens naar klokkenluiders wat daarmee gebeurt dat is exact hetzelfde. Ik ben zelf tweemaal klokkenluider geweest (over zeer ernstige medische calamiteiten waarvan 1 met meerdere verwijtbare doden die in de doofpot gestopt zijn dat was dus echt heel erg heftig) en weet er alles van. De mensen aan de top die de échte misstanden/fouten hebben begaan zullen altijd hun straatje schoon vegen dat zie je hier ook weer overduidelijk. Het is domweg een levensinstelling van mensen aan de top en vooral ook politici. Ze durven niet alleen te staan want dat sta je namelijk altijd als je dé waarheid vertelt en niets dan de waarheid. Ik ben blij dat ik me nooit heb laten intimideren en altijd voor de waarheid ben gegaan. Ik kan mij gewoon NIET voorstellen dat je jezelf nog recht in de spiegel aan kunt kijken laat staan rustig kan gaan slapen. Maar ja blijkbaar kan dat als je totaal geen geweten hebt (zoals Mark Rutte etc.) en dat hebben veel meer mensen dan je denkt erger nog veel mensen in je directe omgeving waar je het totaal niet van verwacht. In extreme omstandigheden reageren mensen namelijk heel vreemd en schieten ze in een soort van overlevingsmodus waardoor ze dingen doen/zeggen die tegen alles ingaan waar ze voor staan. Is dat alleen een kwestie van opvoeding of is dat ook genetisch? Ik weet wel dat mijn vader exact hetzelfde was als ik ook hij was altijd eerlijk, veel mensen zeiden over mijn vader dat hij té eerlijk was. Tja ik ben dan toch ook net als mijn vader 100 maal liever té eerlijk dan dat ik ga liegen en bedriegen en de boel belazeren. Ik hoef op mijn 60-ste levensjaar dan ook niet terug te kijken op mijn leven met het gevoel dat ik (gigantische) spijt heb van dingen die ik gedaan heb.
Voor degene die op vacantie gaat naar BALI is een bezoekje aan het Bajra Sandhi Monument in Renon Denpasar aan te raden.
Dat bevat 33 diorama’s, vergelijkbaar met die in het Nationaal Monument in Jakarta, maar met een focus op de strijd van de Balinezen. De diorama’s behandelen verschillende gebeurtenissen uit de geschiedenis van de Balinezen, waaronder het Balinese koninkrijk, de introductie van het hindoeïsme, het Majapahit-tijdperk, het Nederlandse kolonialisme en de strijd voor onafhankelijkheid. het verhaal vanuit Balinees perspectief.
Rond zonsopgang en zonsondergang is het prettig vertoeven in het park rondom het monument. Veel Balinezen gaan daar wandelen, sporten, muziek maken enz. Ook kunt u er drankje en hapjes kopen zoals gegrilde maiskolven.
Het eerste slachtoffer van iedere oorlog is – de waarheid! Ook hier dus, en nu zo veel jaren later is het bijna onmogelijk om nog met enige zekerheid vast te stellen wat er toen en daar gebeurd is. Dat een kroongetuige zijn verhaal telkens verandert komt natuurlijk niet erg sterk over! We hopen maar dat de Kamer niet meegaat in de links-populistische tendenzen dat de ‘witte man’ altijd schuldig is – niet alleen hier maar eigenlijk aan bijna alles wat er in de wereld gebeurd is..
http://www.rawahgedeh-feiten.nl/ Fokke Dijkstra kan die 4 miljoen beter krijgen dan de genoemde ‘Instituten’…
Dank u voor deze artikelen. Dit motiveert me om hier meer in te verdiepen. Als oud militaire had ik al heel gesprekken gehad met veteranen uit Nederlandsindië. En het viel mij al op, dat hun ervaringen en wat er zo al geschreven werd totaal niet overeen komen. Tijd voor een serieuze beschouwing
Het volgende heeft er (in)direct ook mee te maken. NOS-nieuws, 14 juni 2023:
“Nederland erkent “volledig en zonder voorbehoud” dat Indonesië op 17 augustus 1945 onafhankelijk werd van Nederland. Dat heeft premier Mark Rutte gezegd in de Tweede Kamer. Op 17 augustus 1945 riep Soekarno, na de Japanse capitulatie, de onafhankelijkheid uit, maar Nederland heeft dat moment nooit officieel willen erkennen.
In 2005 zei toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot wel dat de onafhankelijkheid van Indonesië “de facto” al in 1945 begon, maar officieel hanteerde Nederland nog steeds de datum van 27 december 1949, toen de overdracht van soevereiniteit plaatsvond en Nederland zijn aanspraken op Indonesië opgaf.”
Rutte heeft geen ruggegraat, en Ben Bot had gelijk. Soekarno was een slimme en welbespraakte Javaan, maar had toen in augustus 1945 geen enkele democratische legitimering voor zijn eigenwijze actie. Hij was niet gekozen of zo, was slechts de voorman van een groepje brutale of zo je wilt revolutionaire geesten. En de volken buiten Java vertegenwoordigde hij al helemaal niet, om maar te zwijgen van de nog steeds onderdrukte Papoea’s in West Nieuw-Guinea. Zo prepareerde hij voor zichzelf de weg naar dictatorschap.
Rutte zou als historicus beter moeten weten.
Oh, maar Rutte weet dat best hoor. Alleen komt het hem nu voor de komende verkiezingen goed uit om via bloedgeldgiften, ongemeende excuses en zogenaamde erkenningen alvast weer wat kiezers in zijn kamp te sleuren. Geld doet zulke wonderen.
Beste Cees,
Iedereen die over deze en soortgelijke kwesties (de vaandrig Aernout-affaire biedt ook veel welles-nietes leesvoer) geschreven heeft als betrokkene, ooggetuige of generatiegenoot is op zeer krasse grijsaards na inmiddels niet meer onder ons.
Er is echter (ongetwijfeld ook aan Indonesische kant) veel materiaal van (ver) voor het internettijdperk, dat in verband met de NL Vergangenheitsbewältigung op zijn best een (onontsloten) niche is geweest, die zich bij uitstek leent voor progressief du jour interpretatie in digitale tijden. Niet in de minste plaats omdat het Indonesische Bildungsverhaal in min of meerdere mate stoelt op een zeer specifieke (propagandistische) interpretatie.
Voor zover iets te verdedigen zou zijn aan NL zijde – de kolonisator die met verrassend weinig mensen zo’n 400 jaar een idioot groot gebied kon besturen, maar die lelijk van zijn voetstuk gevallen was na een paar maanden Japanse agressie – dan is dat een feitelijk zo correct mogelijke representatie van hetgeen zich voorgedaan heeft en inventarisatie van de toentertijd bestaande opinies daaromtrent.
En dat blijft dus altijd schuren met het Indonesische nationalistische verhaal en de huidige voorliefde om als Don Quichote los te gaan op standbeelden en overige historische omstandigheden. Zeker als er wat Indonesische centjes rond gestrooid worden, die te verdubbelen zijn met harde as-op-het-hoofd, paardenharen habijt en zelf flagelatie Euro’s.
Los van de omstandigheid dat we nog alleen aan selectief gefactcheckte feiten doen, is de conclusie dan een opgelegde. Wie betaalt, bepaalt enzo.
Voor een betere wereld zou het beter zijn om mensen in de politiek te hebben die helemaal NIETS hebben met macht, status en geld.
Macht = Mark Rutte die nooit aan Rutte 4 had mogen/moeten beginnen
Status = Frans Timmermans met zijn grote huis/landgoed
Geld = Alle politici
Maar ja dergelijke mensen hollen reeds na hun allereerste vergadering gillend gek weg in de pauze. En dus zitten er altijd foute mensen in de politiek en zal er nóóit iets veranderen behalve dat er af en toe een Revolutie plaatsvindt waarbij er letterlijk koppen over straat rollen. Tja het is niet anders of heb ik het mis??? Zeg het maar…..
Nou, Daan, dat is érg kort door de bocht.
Wel ben ik het met je eens dat er altijd wel foute figuren in de politiek zitten. Die er in gegaan zijn voor eigen gewin of een dubbele (dubieuze) agenda. Ook de incestueuze benoemingen zijn laakbaar, of het nu gaat om burgemeesters, voormalige tassendragers, NGO adepten enz.
Maar ik zie ook politici die wél het landsbelang willen dienen. Alleen hebben die geen enkele kans (Omtzigt bv) als we niet als volk massaal opstaan en de dictatoriale kliek in het huidige rariteitenkabinet wegsturen.
Als we niet inzetten op verdragen opzeggen die niet in het landsbelang zijn.
Sorry ik heb het opgegeven en ga nóóit meer stemmen ik ‘geloof’ (je snapt wel waarom ik dit tussen haakjes zet) zelfs niet meer in politici als Pieter Omtzigt. Politiek = Maffia en niets anders dan dat!!!
Nee joh, nooit het verzet opgeven!