Ik huil niet om Oekraïne
Pikzwarte rol tijdens de Holocaust
Foto:Simon Soesan
Oekraïne heeft een pikzwart verleden als het gaat om de behandeling van Joden. Mensen hielpen daar tachtig jaar geleden op grote schaal de Duitsers en vermoordden alvast duizenden Joden als welkom aan de bezetter. Het is er voor Joden daar niet beter of veiliger op geworden. Nu dreigt er een oorlog. Maar ik huil niet om Oekraïne, schrijft Simon Soesan.
Eerst even eerlijk: ik heb een beetje gemengde gevoelens over Oekraïne. Een van mijn schoonzonen komt er vandaan en ook dankzij hem en zijn familie hebben wij drie fantastische kleinzonen, die dus ook uit Oekraïne afstammen. Maar daarbij houdt het op, daar ik, als geschiedenisliefhebber, veel over de gewelddaden tegen Joden in Oekraïne heb gelezen. Omdat ik ook diverse malen Oekraïne heb bezocht en vooral met de plaatselijke bevolking heb kunnen spreken, meen ik een beeld te hebben van wat Oekraïne is en wie de Oekraïners zijn. En dat is – naar mijn mening – weinig goeds.
Jodenvervolging
Veel afstammelingen van Joden in Oekraïne wisten niet dat ze Joods waren. Dat werd verzwegen door hun ouders vanwege de hoge graad van geweld die Joden van Oekraïners ondervonden. Men wist van de Grote Oorlog tussen Duitsland en Oekraïne, tachtig jaar geleden, maar het narratief dat hun door de Sovjets werd geleerd vertelde niets over een wereldoorlog of over concentratiekampen, laat staan Jodenvervolging. Tot aan dertig jaar geleden werden de dingen zo verteld en daarmee uit. Niet vergeten dat de syllabus, waarin dit allemaal stond, werd ondersteund door de EU, dus die vonden dat leerplan prima.
Ik denk aan Dnjepropetrovsk, waar de lokale bevolking zo blij was te horen dat de Duitsers tachtig jaar geleden naar hen onderweg waren, dat ze alvast 10.000 Joden, hun buren, vrienden en kennissen, afslachtten. Ik sprak daar met overlevenden, terwijl de politie en veiligheidsmensen ons bezoek beschermden omdat er buiten honderden betogers waren die “vuile rotjoden, rot op!” schreeuwden en stenen naar ons gooiden. Joden die naar Israël willen, moeten in dat land naar een speciaal afgeschermd kamp/dorp, waar ze onder bewaking (tegen aanvallen) verblijven tot ze naar Israël kunnen.
Babi Yar
Ik denk aan Kiev, waar ik onder bewaking Babi Yar bezocht. Toen nog een ongemarkeerde plaats, waar de ingang langs de weg beschermd werd door een minimarket. Zoekt u zelf maar op wat zich daar heeft afgespeeld op 29-30 september 1941, als ‘welkomstgeschenk’ van de plaatselijke bevolking aan de nog niet gearriveerde Duitse bezetter. Ik liet daar mijn kleine groep alleen en ben naar beneden gegaan, naar de vallei, waar de Oekraïners bijna 34.000 joden uit de stad en omgeving doodschoten in twee dagen tijd. Mijn getuige, toen al tegen de tachtig, vertelde dat de grond nog enkele dagen na de afslachting bewoog en rood was van bloed.
Foto:Simon Soesan
Ik denk aan Odessa, waar onze wagen met Molotovcocktails werd bekogeld als welkom van de bevolking. Er was geen restaurant, geen winkel waar we naartoe konden, vonden de beveiligers. Voormalige synagogen werden gebruikt als bordelen – en ook als bankfiliaal. De gesprekken die ik had met niet-joodse ambtenaren maakten me duidelijk dat niet alleen wij, maar Joden in het algemeen, niet welkom waren. Op straat werden we bespuwd en uitgescholden. Het bureau van het Jewish Agency is afgeschermd als Fort Knox en wordt zwaar bewaakt.
Grondstoffen
En nu wil Rusland waarschijnlijk dat land terug, want het heeft heel wat aan te bieden, vooral grondstoffen. Terwijl Rusland de grondstoffen wil, sloot China even snel een verdrag, waardoor voor honderd jaar 60% van de graanoogst van Oekraïne naar China gaat. Hoe de Oekraïners zelf moeten eten was niet belangrijk: de EU en de VN applaudisseerden bij deze overeenkomst, terwijl West-Europa ook nog even de import van criminelen uit dat land versoepelde.
Zelf geloof ik niet dat het deze keer oorlog wordt. Nog niet. Net als tachtig jaar geleden gaan wat interessante landen om de tafel om over het lot van Oekraïne te praten en, net als tachtig jaar geleden, mag het land in kwestie dat overleg niet bijwonen of een mening uiten.
Europa, nu in handen van corrupte en ruggengraatloze regeringen, zal hooguit een waarschuwende wijsvinger opheffen en de VS zal wat dreigen, maar daarmee zal volgens mij de kous af zijn. O ja, natuurlijk zullen er demonstraties zijn en mensen met heel serieuze gezichten zullen weer wat heel serieus zeggen, maar heus, oorlog wordt het niet. Net zoals met de Krim loopt Rusland gewoon naar binnen en niemand die ze tegen zal houden. Want oorlogen zijn voor de ver-van-mijn-bed-show. En niet vlak in de buurt, zeg. Verkoop maar wapens aan Afghanen die elkaars koppen afhakken, dat is lekker ver weg, Oekraïne is te dicht bij Europa om daar nu om te gaan vechten.
Gruwelijkheden
Maar ik huil niet om Oekraïne. Een van de landen die bovenaan de lijst staan van waar mensen vrijwillig de Duitsers hielpen en waar zoveel geweld tegen Joden heeft plaatsgevonden, soms zelfs zonder dat de Duitsers daarom vroegen.
Met mazzel zijn de ouders van mijn schoonzoon aan deze gruwelijkheden ontsnapt en naar Israël gekomen, ergens in de jaren tachtig van de vorige eeuw en dat – samen met enkele van de grootste denkers in de Joodse geschiedenis – zijn de dingen waarvoor ik dat land dankbaar ben.
Mijn laatste bezoek was in 2015. Ik was nabij Donetsk en hoorde de bommen niet ver weg vallen. De opperrabbijn van Oekraïne had een droom: een doorreis-dorp stichten voor Joodse vluchtelingen onderweg naar Israël. Hij noemde het project Anatevka, naar het boek van de Joodse schrijver Sjolem Alejchem, dat later bewerkt werd tot de musical Fiddler on the Roof. Het dorp heeft constant tweeduizend bewoners, die allemaal naar Israël willen. De wachttijd wordt gevuld met het leren van het Hebreeuws en de geschiedenis van het Joodse volk, zodat ze sneller kunnen inburgeren.
Mijn groep bracht ze een Tora-rol, die ze nodig hadden in hun houten synagoge. Het dorp draait op geld van het buitenland – er is geen financiële steun van de regering. Toen ik daar een reactie op vroeg zei een ambtenaar: “Ze willen toch weg van hier? Moeten we daar geld in steken? Opgeruimd staat netjes.”
Nee, ik huil niet om Oekraïne.
Over de auteur
- Simon Soesan woont sinds 1973 in Israël en is directeur Europa van Taglit - Birthright. Soesan is bekend van columns in o.a. NRC Handelsblad, het Reformatorisch Dagblad, Israël Actueel en het Nieuw Israelietisch Weekblad.
U kunt niet meer reageren. Dit draadje gaat vanwege de vele antisemitische reacties voorlopig op slot.
Aangaande corona ben ik het totaal oneens met dhr. Soesan, maar in dezen ga ik geheel met hem mee. Ik durf mezelf wel een expert v.w.b. WOII te noemen en ben bekend met de gruwelijkheden, die de joden destijds zijn aangedaan door de autochtone Oekraïense bevolking, overigens kwam dit ook voor in de Baltische Staten en Belarus. Daarnaast: volgens de Oekraïense regering wil men zo graag deel uitmaken van “Europa”, waarom dan een, strategisch significante, graandeal sluiten met China?
Maar ook zonder terug te blikken op 40-45 is er weinig reden om te huilen om Oekraïne.
Oekraïne is al ingenomen, zoals het artikel aanstipt, door economische krachten die geen leger en geen tanks nodig hebben.
De ‘republieken’ Donjetsk en Lugansk zijn de industriegebieden van Oekraïne en de rest is voornamelijk landbouwgebied. De afgelopen jaren heeft de EU er van alles aan gedaan om dit landbouw deel van Oekraïne productiever te maken, zodat het landbouwproducten kan leveren aan de EU (en China). Hopelijk gaat Oekraïne ook verder bouwen aan een verwerkende industrie.
Het geld uit de toegenomen export van landbouwproducten zal Oekraïne hard nodig hebben om de gasleveranties uit Rusland te betalen.
In 2009 was er een slepend conflict over betalingsachterstand door Oekraïne en nu recent weer. Het huidige ‘conflict’ gaat over geld, economie en niet over de NATO. Oekraïne is een land dat voortdurend op de rand van het faillissement hangt.
V.w.b. Babi Yar: de Duitsers waren er bij mijn weten al wel, en maakten de beslissingen. Uit Wikipedia: The decision to kill all the Jews in Kyiv was made by the military governor Generalmajor Kurt Eberhard, the Police Commander for Army Group South, SS-Obergruppenführer Friedrich Jeckeln, and the Einsatzgruppe C Commander Otto Rasch. Sonderkommando 4a as the sub-unit of Einsatzgruppe C, along with the aid of the SD and Order Police battalions with the Ukrainian Auxiliary Police backed by the Wehrmacht, carried out the orders.
Naast het gebruikelijke antisemitisme speelde er nog iets mee: het sterke nationalisme in Oekraine. (iets dat later in de oorlog ook enkele honderduizenden Poolse burgers aldaar het leven zou kosten). Een zelfstandig Oekraine na WO1 was neergeslagen na de komst van de communisten, en die haat tegen de communisten was nog eens versterkt nadat er enkele jaren ervoor miljoenen Oekraieners doelbewust doodgehongerd waren door de communisten van Stalin (de Holodomor).
Vele ideologen/leiders van die communisten waren ook nog eens Joods dus de haat tegen de communisten werd bij vele voorzien van een antisemitisch sausje.
Tot slot: er is een boek (en veel meer informatie online!) over deze door velen vergeten onbekende Holocaust in m.n. Oekraine: Holocaust by bullets.
Zie ook deze wikipedia-pagina:
https://en.wikipedia.org/wiki/Holocaust_by_Bullets
Shalom Simon. Inderdaad een zeer triest verhaal. Maar hoe wil je het anders dan? Het is al tweeduizend jaar hetzelfde liedje. Het was in Nederland zo, tachtig jaar geleden, in Duitsland, Oostenrijk, in alle Israel omringende landen in het Midden Oosten.
Leen vindt dat je niet bijdraagt aan de objectiviteit. Dat doen natuurlijk de hoofdstroom media, de kranten, de televisie, de talkshows en noem maar op, beslist wel.
Todah Simon, blijf het verhaal vertellen, zolang je kunt. Ik ben wel trots op mijn Nederlandse roots. Er hebben destijds toch maar liefst twaalf miljoen Nederlanders in het verzet gezeten. Als je het gelooft natuurlijk.
Groet.
Zelensky, de huidige president van Oekraïne is joods…
De heer Soesan heeft hekel aan de Oekraïners net als ik aan de Russen die mijn levensloop anders lieten verlopen dan ik zelf voor oog had. En dan heb ik het niet eens over al die slachtoffers van het communisme. Het is altijd de heersende politieke systeem waar bepaalde groepen hun voordeel van halen voor eigen gewin. Het gebeurd nu hier ook met stromingen die eigen ideeën aan iedereen willen opdringen. De onwetendheid en onnozelheid van de mensenmassa maakt dit mogelijk. Als je dan een groep mensen de schuld van alles geeft zoals de nazi’s met de Joden deden gebruikend van de natuurlijke aanwezige haat tegen succesvolle mensen dan leidt het weer tot een holocaust. De polarisatie die linkse partijen nu aanjagen door uitsluitingen leidt tot dit soort situaties. Overigens zijn de meeste Oekraïners ook maar gewone mensen en hebben het kwaad bestreden. En het was niet alleen Oekraine waar deze praktijken plaats vonden door ophitsing van het volk. Praktisch alle Slavische stromingen zijn vredelievend van aard geweest en dus altijd de klos, ook de Oekraïners. Maar een Slavische stroming was expansief van aard namelijk de voorgangers van de Russen en Serven wat tot vandaag toe blijkt.
Ik snap wat jullie bedoelen mijn ouders hebben de oorlog meegemaakt maar die mensen van nu kunnen toch niets aan doen wat 80 jaar gelden gebeurt is in de Oekraïne op veel plekken zijn de joden gedood we zijn nu en niet 80jaar geleden
De lessen van toen zijn niet geleerd.
Kent u politci die er wel lering uit trekkken? De geschiedenis herhaalt zich altijd.