De onsmakelijke vergelijking van Nasdrin Dchar
Op mijn vakantieadres viel mijn oog op een tweet van Jan Gajentaan (6 mei): Die vergelijkingen van Nasdrin Dchar vind ik vrij onsmakelijk. “Ontjoden” vergelijken met “deïslamiseren”… Blamage voor comité 4 & 5 mei. Die 5 Mei-lezing was me ontgaan. Ik heb nu eenmaal wat minder met de uitbundig beleden verbindingsboodschappen waarmee we de laatste jaren Bevrijdingsdag zijn gaan vieren, dan met de momenten van bezinning op de vooravond daarvan. Die raken mij persoonlijk meer.
Titelfoto: Nasrdin Dchar by Janey van Ierland is licensed under CC BY-SA 4.0
Zelfbeklag
Ik beluisterde de toespraak van Dchar; over zijn dubbele gevoelens bij de vijfde mei. Er zaten treffende persoonlijke impressies in, daar niet van, zoals: “als je onderdeel van een land wordt, wordt de geschiedenis ook onderdeel van jou” en over “verhalen waardoor we ons allemaal weer mens voelen”, maar die passage die Jan tweette bleef bij mij schuren, zeker door Dchar’s woorden “de taal van toen is de taal van nu”. Weer zo’n voorbeeld van die overdosis aan zelfbeklag bij veel van de nieuwe Nederlanders, gecompenseerd door een gebrek aan historische kennis?
Struikelstenen
De Duitse kunstenaar Gunter Demnig nam jaren geleden het initiatief om zogenaamde Stolpersteine (struikelstenen) in te metselen in de bestrating voor het huis waarvan de bewoners in de Tweede Wereldoorlog naar een concentratiekamp werden weggevoerd en vermoord. Deze in messing/koper uitgevoerde ‘kinderkopjes’, met daarop de naam, geboorte- en sterfdatum en plaats (kamp), worden ook in Nederland in steeds meer plaatsen, op initiatief van verenigingen of stichtingen gelegd.
Schuldig landschap
In november 2014 waren wij uitgenodigd voor een plechtigheid in het Groningse Stadskanaal. Mijn grootmoeder was daar, in Musselkanaal, geboren en opgegroeid. Voor haar ouderlijk huis werden struikelstenen onthuld. Ik was nog nooit in Oost-Groningen geweest, te beladen. Ik wist dat mijn grootmoeder als enige uit het gezin van 12 kinderen de oorlog had overleefd. Stadskanaal en omgeving was voor mij toch een beetje een ‘schuldig landschap’ (Armando) geworden.
Auschwitz
We stonden, in november 2014, voor het huis van onze overgrootvader Heiman Leezer, weduwnaar van Saartje Wallage. Na de dood van zijn vrouw woonde overgrootvader Heiman in bij zijn dochter Fieke, schoonzoon Levie de Vries en hun twee kinderen. Heiman Leezer was 87 jaar oud. Hij gaf aan bij zijn kinderen te willen blijven toen zij het bevel kregen naar Westerbork te vertrekken. Met hen werd hij weggevoerd en in 1942 in Auschwitz vermoord. Heiman Leezer en Saartje Wallage hadden samen 12 kinderen, waarvan er twee jong zijn gestorven.
Hardwerkend
In 1942 leefden er 50 nakomelingen van Heiman Leezer en Saartje Wallage, met hun partners, kinderen en kleinkinderen. Slechts vijf van hen, waaronder mijn grootmoeder en mijn moeder, overleefden de verschrikkelijke oorlogsjaren. Vijf van de vijftig……. Wat waren het voor mensen, die familie van ons, die we nooit hebben gekend? Heiman Leezer was een “echt Gronings boertje”, volgens mijn oom, die hem begin van de oorlog ontmoette. Een kleine veehandelaar. Ook zijn kinderen hadden eenvoudige beroepen: veehandelaar, pakhuisknecht, arbeider, bakkersknecht, naaister, hulp in de huishouding, koopman. Het waren vreedzame, hardwerkende mensen. Groningers die onderling Gronings spraken.
Herinneringsmonument
Ze lieten geen sporen na. We weten vrijwel niets van hen, we hebben geen foto’s, of andere herinneringen. Oma zweeg. Ook onze ouders spraken er niet over. Hun verdriet was te groot. In Stadskanaal staat een herinneringsmonument met hun namen erin gebeiteld. Met deze Stolpersteine zijn er tastbare herinneringen op de plek waar zij hun voetstappen hebben gezet en waar ze de deur voorgoed achter zich sloten.
Miskenning
Is dit nu zo’n “verhaal waardoor we ons weer mens voelen?” Ik weet het niet. Ik werd er stil van toen ik het opschreef en ben het weer als ik het herlees. In elk geval voel ik een gebrek aan historisch besef als ik zie en hoor hoe het huidige onbehagen in de samenleving over bepaalde uitingen van militante islam maar al te gemakkelijk worden vereenzelvigd met deze aangrijpende historische werkelijkheid. Een miskenning van een gruwelijke geschiedenis als excuus voor eigen onvermogen?
Toen Marcel van Dam Pim Fortuyns anti-islamisme op één lijn stelde met antisemitisme, zei Ronald Plasterk (zie De demonisering van Pim Fortuyn):
“Het verschil, ik licht het nog eens toe, is dat een antisemiet iemand discrimineert om zijn of haar afkomst. Die ligt voor elke persoon vast, en wordt niet door diens wil beïnvloed. Een anti-islamist discrimineert ook, maar die discrimineert op iemands opvattingen. Wat dat betreft is anti-islamisme beter te vergelijken met anti-communisme of anti-fascisme.”
Nee, de kinderen en kleinkinderen van Heiman Leezer werden niet om hun opvattingen uit Oost-Groningen weggevoerd en vermoord.
© OpinieZ.com 2017
Over de auteur
- Freek van Beetz, studeerde Planologie en Politicologie, was van 2001-2010 adviseur van de MP van de Ned.Antillen. Auteur van Vergeefse Moeite ( roman,2023),Uitzicht op Zee (roman, 2015) en van Het laatste Kabinet (2010) en Het einde van de Antillen (2013).www.freekvanbeetz.nl
Recent gepubliceerd
Antisemitisme9 maart 2024Enkele gedachten bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum
Antisemitisme30 januari 2024Over de obsessieve anti-Israël berichtgeving in de media
Antisemitisme6 november 2023Huiveringwekkend: antisemitisme is weer volop aanwezig
Islam/Moslims13 oktober 2023Moreel kompas is afwezig bij verslaggeving over Israël