Ontruiming jungle van Calais: oplossing of verkiezingsstunt
Het is zover. Eindelijk probeert de Franse regering serieus schoon schip te maken met een wantoestand die ze jarenlang tolereerde. Gisteren is men begonnen met de ontruiming van “de jungle van Calais”, een illegaal kampement vol illegale migranten. Voornamelijk jonge mannen, die maar één doel voor ogen hebben: de oversteek naar Engeland.
Het zou me eerlijk gezegd niet verbazen als dit plotselinge vertoon van daadkracht met de komende Franse presidentsverkiezingen te maken heeft. De zo langzamerhand onhoudbare en ook mensonterende situatie in Calais zou anders ongetwijfeld onderwerp in de verkiezingsstrijd zijn geworden. Ik zal er ook niet van opkijken indien deze ontruiming maar tijdelijk soelaas zal bieden. Zolang deze groep blijft volharden in de wens om zich in Engeland te vestigen, is spreiding van deze groep migranten over het land immers niet meer dan verplaatsing van het probleem.
Migranten
De wantoestanden rond Calais zijn niet van gisteren, maar de resultante van vele jaren sussen en wegkijken. Dat in de tussentijd tientallen miljoenen Euro’s besteed zijn aan hulpverlening, beveiliging en hekwerk, maakt deze geschiedenis van politiek onvermogen extra navrant. In al die jaren is geen enkel probleem opgelost en is de overlast voor omwonenden, transportbedrijven en vrachtwagenchauffeurs alleen maar toegenomen.
Alhoewel de meeste Nederlandse media de groep ontheemden in de jungle van Calais hardnekkig ‘vluchtelingen’ blijven noemen, zijn het toch vooral migranten. Mensen die voor zichzelf en wellicht voor hun achtergebleven verwanten op zoek zijn naar een betere toekomst: in Engeland en nergens anders.
EU-vluchtelingenbeleid
Er zijn er ongetwijfeld velen bij die op de vlucht zijn voor geweld en uitzichtloosheid. Maar op hun lange route naar Calais vanuit landen als Sudan, Eritrea, Ethiopië, Afghanistan en Bangladesh (inderdaad, nauwelijks Syriërs) zijn ze door allerlei landen getrokken waar ze, gevrijwaard van oorlogsgeweld, een nieuw bestaan hadden kunnen opbouwen. Maar ja, West-Europa is natuurlijk een veel aantrekkelijker optie.
Hier blijkt opnieuw het failliet van het EU-vluchtelingenbeleid. De kern daarvan is immers dat vluchtelingen hun recht op asiel in het eerste veilige land moeten aanvragen. Dat deden de ontheemden van Calais niet. Sterker nog, ze weigeren zelfs een asielaanvraag in te dienen in Frankrijk, om hun kansen op vestiging in Groot-Brittannië niet in de waagschaal te stellen. Daarmee zijn ze in feite ‘slachtoffer’ van hun eigen keuze.
Grenzen
De jungle van Calais is het toonbeeld van een fatale combinatie van falende grensbewaking en slappe knieën. De bewoners zijn aan geen enkele grens tegengehouden, ze hebben nergens op hun doortocht asiel gevraagd en aangekomen in Frankrijk hebben ze zich niet bij de autoriteiten willen melden. De Franse overheid zag het allemaal lankmoedig aan.
De ontheemden, die dus feitelijk illegalen zijn, worden in hun koppigheid en verzet gesteund door hulpverleners van een zeer divers pluimage: van werkelijkheidsvreemde alternatievelingen en idealisten tot medewerkers van NGO’s (‘Calais migrants are treated how Nazis managed Jews’).
Minderjarigen
De media benaderen NGO’s in het algemeen met wel erg veel eerbied, alsof die niet een geheel eigen agenda (en belangen) zouden kunnen hebben. Het inderdaad weinig benijdenswaardige lot van alleenreizende minderjarigen (wie stuurt hen op pad? wie betaalt hun gevaarvolle reis?) was al onderwerp van veel treurigstemmende reportages. Maar toen Engeland in het kader van familiehereniging doortocht verleende aan een aantal jeugdigen, bleek dat het om slechts ruim driehonderd minderjarigen ging, onder wie een opmerkelijk groot aantal kinderen met een aardig volgroeide baard.
Het is dus nog maar helemaal de vraag of de ontruiming van de jungle van Calais een oplossing is voor een reëel probleem of slechts een verkiezingsstunt.
Over de auteur
- Freek van Beetz, studeerde Planologie en Politicologie, was van 2001-2010 adviseur van de MP van de Ned.Antillen. Auteur van Uitzicht op Zee (roman, 2015) en van Het laatste Kabinet (2010) en Het einde van de Antillen (2013).
