Economie is geen wiskunde

Vandaag is het Prinsjesdag en gaat het vooral over koopkrachtcijfers, de economie en wat er met het extra geld zou moeten gebeuren. De CPB-persberichten zijn ronkend, de kritiek vanzelfsprekend enorm. Niets nieuws.

En natuurlijk gaat het ook over dat dit kabinet het allerbeste slechtste kabinet ooit is. Als voorloper op Prinsjesdag liet media-econoom Bas Jacobs alvast geen podium onbenut om een rapport van ING te verdedigen dat aantoonde dat het (financiële) beleid van de Nederlandse regering 365.000 banen zou hebben gekost.

Opinie
Zowel het de berichten van het CPB, het rapport van ING als de stukken van Bas Jacobs zijn prima stukken. Het stoort me alleen mateloos dat ze niet in dikke letters het woord Opinie er boven hebben staan. De suggestie dat onze economie te vatten is in een mathematisch model en dat er academische geschoolde mensen zijn die dat lijken te geloven verbaast me elke keer weer. Zelfgefabriceerde grafiekjes waar wat aannamen bij elkaar zijn gezocht moeten hun gelijk bewijzen.

Voorzichtigheid
In de exacte wetenschap wordt meestal met grote voorzichtigheid een conclusie getrokken. Theorieën die mogelijk grote maatschappelijke impact hebben worden keer op keer gecheckt en vervolgens met tal van voorbehouden verkondigd. Sommige economen in Nederland daarentegen vinden het vanzelfsprekend, omdat ze toevallig Economie gestudeerd hebben, om van alles te roepen onder de noemer wetenschap. Er lijkt bij hen geen enkele twijfel te bestaan over hun eigen conclusies. Als andere economen het tegenovergestelde beweren (hoi, Klaas Knot en Jeroen Dijsselbloem) hebben ze gebrek aan kennis.

Speculatie
Exacte wetenschappers zouden bij onderwerpen als de Brexit heel voorzichtig zijn in hun conclusies, half econoom Nederland heeft het Verenigd Koninkrijk al een recessie in geluld. Los van het feit dat deze situatie zich nog nooit heeft voorgedaan en het hier vooral over sentimenten zal gaan: er is geen enkel hard bewijs voor welk effect dan ook. Pure speculatie.

Schuld
En dan heb ik het nog niet eens over het hopeloos verouderde denken van economen als Jacobs, waarbij een samenleving die drijft op schuld het hoogst haalbare lijkt. Want in de huidige situatie is het namelijk logisch dat overheden meer geld blijven lenen, want daarmee groeit de economie. Alsof overheden financiële instellingen zijn, die lenen ook geld om te investeren. Wat goedkoop en veel rendement.

We zijn de bankencrisis en Griekenland weer vergeten, de oplossing is meer schulden maken. Want goed voor de economie.  En dan snap je ineens waarom ING rapporten schrijft over de noodzaak tot meer lenen en Nederlandse professoren dat onderschrijven: we geloven met z’n allen nog in de oude economie. Leve de schulden! Leve de rente-economie.

Chetty
Let wel, ik zeg met bovenstaande niet dat economie geen wetenschap is. Raj Chetty schreef jaren terug dit stuk in de New York Times, n.a.v. de Nobelprijzen voor Shiller en Fama. Daarin beschrijft hij denk ik goed dat Economie wel degelijk een wetenschap is. Wel eentje die soms tegenstrijdig kan lijken, omdat data niet altijd voorhanden zijn of modellen nog niet zijn getoetst. Met het bovenstaande zeg ik wel dat economen die zich dat niet realiseren zich misschien voortaan gewoon columnist moeten noemen.

En bij de grafiekjes moeten vermelden dat er slechts een beperkte hoeveelheid data voorhanden was en het op z’n hoogst een best educated guess is op basis van gegevens en beschikbare modellen. En meestal dat niet eens, meestal is het gewoon een mening. En meningen zijn meer dan belangrijk, maar doe dan niet alsof het iets met wetenschap te maken heeft.

Foto: Nu.nl

Over de auteur

Ger Baron

Vraagt zich vooral dingen af en verwondert zich over technologie, innovatie en samenleving. Werkt bij een overheid.

Recent gepubliceerd

Archief

• Economie18 mei 2019Straks deel je al je bankgegevens voor een Pizza Pepperoni
• Innovatie&Techniek20 februari 2019Drie basisregels voor gebruik sociale media
• Economie4 januari 2019We moeten weer dijkenbouwers worden met ambitie en visie
• Migratie5 september 2018De Mensenleven Indicator