Nuance in oorlogstijd is ongewenst
Het Westen kijkt toe hoe Oekraïne uitbrandt
Titelfoto: Vluchtelingen ten noorden van Kyev (1 maart 2022) door Christopher DunstanBurgh, CC BY-NC 2.0.
Het Westen sluit de rijen en schaart zich – al is het vooral met woorden – volledig achter de Oekraïense president Zelensky. Rusland daarentegen vormt onderwijl in recordtempo een nieuw globaal machtsblok met China. En zo is in twee zinnen de verdeling geschetst tussen goed en kwaad. Nuance echter, en helemaal als die een kritische blik werpt op de rol van ‘onze’ leiders in conflicten en crises, is ongewenst. Toch doet Robert Raupach een poging.
De Russisch-Oekraïense oorlog is weliswaar officieel op 24 februari jongstleden begonnen, maar het is een voortvloeisel van jarenlange boven- en onderhuidse spanningen, provocaties, verbroken beloftes en ego’s. De primaire reactie van ons mensen is om direct de gebeurtenissen en betrokkenen in goed en kwaad in te delen. En het zou mooi zijn als de wereld zo overzichtelijk in elkaar zat. Maar ingegeven door ideologieën, machtswellust of simpelweg hebzucht laten ook de goeden regelmatig hun duistere kant zien.
Met niets is een aanval op burgers te rechtvaardigen, met niets is een inval in een vrij land goed te praten. Maar laten we niet roomser zijn dan de Paus. De verontwaardiging en afkeur die Poetin nu terecht ten deel vallen moet deels een spiegel zijn voor acties en woorden, die ook wij in het Westen de afgelopen decennia hebben gebezigd. Want hoe zuiver waren wij in de periode na WOII, ik noem alleen maar Vietnam en Irak als voorbeelden.
The indiscriminate bombing of Mariupol, which so far has killed app 2.500 residents, must surely constitute a crime against humanity. pic.twitter.com/Rpy3hVcSkK
— Carl Bildt (@carlbildt) March 14, 2022
Wereldpolitie
De val van Frankrijk in 1940 overtuigde de Amerikaanse leiders, met president Roosevelt voorop, van de noodzaak om zich een jaar later te begeven op het internationale strijdtoneel en Nazi-Duitsland de oorlog te verklaren. Dit luidde een naoorlogse wereldorde in, geleid door de waarden, instituties én de militaire macht van de Verenigde Staten. De VS groeide uit tot global policeman met speciale aandacht voor hun kruistocht tegen globaal communisme. De mede-oprichting en ondersteuning van de VN diende daarbij als een legitieme dekmantel voor vergaande militarisering van de VS met legerbases verspreid over nagenoeg de hele wereldbol, maar werd aan de eigen bevolking verkocht als de weg naar wereldvrede.
Enige supermacht
Het uiteenvallen van de Sovjet-Unie zorgde ervoor dat de VS voor jaren de onbetwiste supermacht van de wereld kon zijn. Het ‘unipolaire moment’ was een feit, waarbij één land alle andere landen naar eigen inzicht kon beïnvloeden. De fout die men echter maakte is om Rusland sindsdien als de loser van de Koude Oorlog af te schilderen, wat een enorme voedingsbodem werd voor iemand als Poetin om de Russische bevolking achter zich te scharen.
Selectief ingrijpen
Dat de wereldpolitie ook een uiterst dubieuze rol kan spelen illustreren de volgende twee voorbeelden. Terecht is de VS trots op het feit dat men hielp de Holocaust te beëindigen. Maar waarom keek men de andere kant op toen er in 1994 800.000 duizend doden vielen tijdens de Rwandese genocide? En dan schieten opeens de woorden economische belangen te binnen. Want nog geen tien jaar later vond de invasie van Irak onder valse voorwendselen plaats.
Vóór de invasie van 2003 was de olie-industrie van Irak volledig genationaliseerd en gesloten voor westerse oliemaatschappijen. Na vele bommen op Bagdad tijdens de Operation Iraqi Freedom en een decennium van oorlog later was die olie-industrie grotendeels geprivatiseerd en volledig gedomineerd door buitenlandse bedrijven. De ware reden achter de invasie is een openbaar geheim. Voormalig senator en minister van Defensie Chuck Hagel onder Obama zei: “Mensen zeggen dat we niet vechten voor olie. Natuurlijk doen we dat.”
Vlad de bouwer
Aan onze kant van de wereld heerst sinds meer dan twintig jaar de autocraat Poetin met harde hand over zijn volk en menig buurland. Zonder twijfel is hij de zondaar in het huidige conflict. Maar ook al laat de recente geschiedenis een geheel ander beeld zien, Poetin heeft het Russische volk ook voorspoed gebracht tijdens zijn machtsperiode. Achtergelaten met de ruïnes van Boris Jeltsin stond Poetin voor een gigantische economische en maatschappelijke uitdaging. In zijn eerste zes jaar als leider van het land begon voor de Russen een tijdperk van ongekende welvaart met een verdubbeling van het reëel besteedbaar inkomen tot 2006. Daarna verdrievoudigde het bruto binnenlands product bijna in de jaren tot en met 2014.
De nieuwe tsaar
Tegenwoordig heeft Poetin de fragiele democratie van Rusland uit de jaren negentig vervangen door een autocratie. In de loop van de tijd heeft hij het liberalisme afgewezen, wellicht zelfs gaan verafschuwen en in plaats daarvan conservatieve en nationalistische ideeën omarmd. Veelzeggend is dat tijdens de annexatie van de Krim Poetin’s populariteit steeg van 61% naar 85%.
He is a new kind of czar, equal parts autocrat and operative. But in 2000, Vladimir Putin was a new president, praising a democratic transfer of power. Within a few years, he would change Russia's laws to keep power for himself. https://t.co/4k0XDpMIv9
— PBS NewsHour (@NewsHour) March 14, 2022
Vanuit ons westerse perspectief, door velen veroordeeld, is voor de gewone Rus het afzetten tegen het ‘decadente’ Westen met ons culturele en ideologische imperialisme een bevestiging van het laten herleven van oude glorie en hun traditionele waarden. Putin, die als een soort zesde tsaar in een illustere en twijfelachtige rij voorgangers past, die de oude glans van het Russische Rijk terug wil laten keren. Gedreven door een gevoel van een historische missie om waargenomen onrecht recht te zetten. Lange tijd genoot hij daarbij de steun van het grootste deel van het Russische volk.
Propagandaoorlog
“In oorlogen sneuvelt de waarheid als eerste” is een veelgebruikt, duizenden jaren oud citaat van de Griekse schrijver Aischylos. De verontwaardiging in het Westen over de Russische staatspropaganda is natuurlijk terecht. Het Russische volk heeft recht op de waarheid over wat er met hun voormalige medeburgers in de Oekraïne gebeurt, maar Poetin onthoudt hen die waarheid. Zij zien geen beelden van platgebombardeerde steden, weggevaagde ziekenhuizen en vluchtelingenstromen.
Echter, de hypocrisie is hemeltergend. Europese landen blokkeren namelijk sinds afgelopen week de Russische media-outlets Russia Today en Sputnik News. Zagen we tijdens de coronacrisis al met welk gemak overheden vrijheden van burgers inperkten, nu was de stap naar het ontoegankelijk maken van informatie blijkbaar maar een kleine. Natuurlijk moet men kritisch zijn op fake news en zogenaamde alternatieve feiten, maar burgers moeten wel in staat gesteld worden om hun eigen mening te vormen in plaats van enkel één narratief ingegoten te krijgen. Zelfs oproepen tot geweld is inmiddels geoorloofd. Zolang het maar tegen de ‘juiste’ mensen gebeurt.
https://twitter.com/pwrdbyanthony/status/1501146840686895115?s=21
Massaveroordeling
Een ander zorgelijk element is voor mij guilt by association. Een schuld aan iemand toeschrijven – niet vanwege enig bewijs – maar vanwege zijn associatie met een dader. Het lijkt wel of iedere Rus per definitie medeschuldig is aan de gruweldaden van Poetin in de Oekraïne. De Russische president is de boeman, niet het Russische volk of ieder Russisch bedrijf. In een land waar je nagenoeg alleen kunt functioneren door nauwe banden met machthebbers te hebben ligt een associatie altijd nabij, dat is nogal wiedes.
Poetins laatste kans
In toenemende mate is voor Poetin het bijeenbrengen van de voormalige Sovjetlanden en volkeren veranderd van een instrument om invloed uit te oefenen op het buitenlands beleid naar een doel. Hij voelt de zwakte van de Amerikaanse president, onder de vorige had hij dit nooit gedurfd. Hij voelt de zwakte van de EU met hun regenboogsoldaten en ministers van Defensie, die nog minder ontzag inboezemen dan de Omicron-variant. En hij voelt de steun van het machtige China dat hem economisch in het zadel probeert te houden. Er wordt volop gespeculeerd over de gezondheidstoestand van Poetin en over enkele jaren heeft zijn troef – namelijk de fossiele energie die Rusland bezit – geen grote waarde meer, als de wereld de Green Deal met zon en wind is ingerommeld. Dus áls Poetin terug wil naar een groot Russisch Rijk zijn deze tijden zijn laatste kans.
Holle woorden
Daartegenover staat een wispelturig en verdeeld Europa, waar de ongekozen Von der Leyen schermt met EU-lidmaatschap voor Oekraïne waar Zelensky natuurlijk gretig op hapte, maar daar geen draagvlak voor is bij onder andere Nederland en het machtigste land in de club, Duitsland. Een Europa dat zijn gebouwen in de kleuren van de Oekraïense vlag verlicht en celebrities Instagram-posts de wereld in laat sturen, terwijl er een paar honderd kilometer verderop oorlogsmisdaden plaatsvinden. Gratuite steungetuigen waar de mensen in Oekraïne he-le-maal niets aan hebben. Zoals twee weken geleden al betoogd hebben wij het land voor de leeuwen gegooid en nu kijken we toe hoe het land uitbrandt onder het mom van ‘we kunnen niet ingrijpen’.
Retorische terughoudendheid zou de westerse machten sieren. Échte actie ondernemen om Poetin te stoppen is hun morele verplichting.
Over de auteur
- Deutsche Gründlichkeit vermengd met Nederlandse nuchterheid. Kritisch en altijd benieuwd naar de andere kant van de medaille.
Recent gepubliceerd
Politiek Nederland12 juli 2023Eindelijk heeft eindbaas Rutte de uitgang gevonden
Klimaat en Milieu15 juni 2023Eindeloos alarmisme over prachtig Nederlands landschap
Klimaat en Milieu13 april 2023Ik houd van benzineauto’s, vlees en verre vakanties. Nou èn?
Politiek Nederland26 februari 2023Weglopen, wegpesten en wegblijven
Allemaal waar, maar onder deze gebeurtenissen ligt een diepere motivatie: de overtuiging dat het westerse model onvermijdelijk het eindstation is van alle culturen op de wereld.
Deze overtuiging hadden de Romeinen ten opzichte van de Germanen.
Later de Spaanse conquistadores, de Franse en Engelse kolonisten in Noord-Amerika: ze zagen allemaal de indiaanse samenlevingen, die nog verkeerden in het stenen tijdperk. Die samenlevingen vergeleken ze met de Germanen in de klassieke oudheid. Eeuwen lang hebben de Spanjaarden en Engelsen (de Fransen waren weinig actief, maar hadden wel dezelfde opvatting) geprobeerd om de indianen een snelcursus westerse cultuur te geven en zijn daarbij op heel veel weerstand gestuit.
Deze opvatting zien we nu ook weer terug in de relatie met Rusland: Oekraïne moet ingelijfd worden in de westerse sfeer en als Rusland dat niet toelaat, wordt een communicatiecampagne opgezet om toe te lichten hoe ‘fout’ Rusland en Poetin zijn.
Op de achtergrond spelen enorme economische belangen mee: Oekraïne is een rijke bron van goedkope grondstoffen voor de EU.
Het westen moet leren dat het vaak beter is om andere landen en culturen met rust te laten en ze hun eigen route te laten kiezen op weg naar de toekomst. En dat de EU geen geschikte organisatie is om op te treden als ‘cultureel missionaris’.
Overigens was het Hitler die op 11 december 1941 de oorlog verklaarde aan de VS en niet andersom.
“Het westen moet leren dat het vaak beter is om andere landen en culturen met rust te laten en ze hun eigen route te laten kiezen op weg naar de toekomst. ”
Volledig mee eens. (Deze houding zou overigens voor landen uit alle windrichtingen moeten gelden.)
Inderdaad Els.
De vijf grootste landen ter wereld qua oppervlakte zijn.
Rusland, Canada, Amerika, China, Brazilië.
De vijf landen met de meeste inwoners zijn.
China, India, Amerika, Indonesië,Pakistan.
Een heel klein land met een hele grote mond.
Nederland.
Reken maar dat als de EU een eigen leger krijgt zich ook machtig gaat voelen en oorlog gaat voeren. Dan valt de EU geheid Polen en Hongarije binnen als ze niet willen luisteren. Zal Rusland dan stil blijven zitten?
Onze regering zou zich bezig kunnen houden met diplomatieke onderhandelingen en daarvoor is terughoudendheid in uitingen in de media die ook door de Russische veiligheidsdiensten worden gelezen vereist, anders wordt een eventuele bemiddeling- of onderhandelingspositie ondermijnd. Ook zou de VN zich kunnen richten op het inzetten van een vredesmacht, dat is toch een geëigend instrument?
Omwille van de volgende generatie zou ik onze politiek willen smeken te werken aan een oplossing.
Met u eens, onze “regering” zou dat inderdaad moeten doen; maar ik weet zeker dat zij daartoe de kennis én kunde ontberen. Rutte & Co. zijn wel “dapper” maar dan in Nederland en af en toe op het toneel van de EUSSR, daar blaten zij af en toe wel wat mee, maar voor de rest…………….het zijn géén échte diplomaten , ze huppelen een beetje mee met de “leidingevenden” binnen de EUSSR, dat is ’t, volgens mij.
Zij blijken zélfs niet in staat de binnenlandse problemen in Nederland enigszins op te lossen, laat staan dat zij iets te melden zouden hebben op ’t wereldtoneel. Daar zijn zij te klein voor.
De terughoudendheid in de media die u bepleit onderschrijf ik volkomen.
Diezelfde media verwijten Rusland eenzijdige staatspropaganda, maar doen ze hier in het westen niet hetzelfde?
De VN zijn helaas allang geen geëigend instrument meer, waren de zg vredes- en opbouwmissies een succes? Wie hebben daar zetels?
De VN is een tandeloos, geldverslindend monster die van alles veroordeelt maar verder weinig doet.
Alle oorlogen en genocides zijn veroordeeld zonder noemenswaardige actie.
Als actie ondernomen wordt, gaat het gruwelijk mis, o.a. in Srebrenica.
Ik hoop dat onze westerse leiders verstandig zijn en NIET echte actie gaan ondernemen om Rusland te stoppen. Dit is gewoon een oproep tot het ontketenen van een Derde Wereldoorlog, niet verstandig dus. Het westen heeft ladingen boter op het hoofd in de aanloop naar dit conflict en het zou onze machthebbers sieren dit te erkennen en in navolging daarop een akkoord te sluiten met Poetin, in plaats van dit conflict nog verder op de spits te drijven en het hele land te (laten) vernietigen.
Het is een goed evenwichtig artikel, echter een aspect vind ik zeer speculatief en dat is de beweegreden van Poetin deze oorlog te beginnen, namelijk, terug naar een groot Russisch rijk. Het kan natuurlijk ook dat Poetin Zelensky verjaagt en vervangt door eenRussiscg gezinde President i.p.v. de pro- westerse Zelensky. De auteur stelt dat Poetin een laatste kans heeft dit te realiseren, ook omdat met groene energie de fossiele brandstoffen hun waarden grotendeels gaan verliezen en Rusland daardoor veel armer en minder invloedrijk zal worden of zoiets? Ik heb natuurlijk niet de informatie om dit volledig tegen te spreken, evenmin kan ik in het hoofd van Poetin kijken toch vind ik dit heel speculatief. Het klopt eveneens dat de EU de ambitie heeft in 2050 een volledige koolstof vrije samenleving te zijn. Ik denk dat deze ambitie volledig gaat mislukken. Deze koolstof vrije ambitie in zo’n kort tijdsbestek lijkt mij kinderlijk wensdenken dat past bij een idioot als Frans Timmermans.
Ik denk dat de illegale presidentswissel openlijk gesteund door de EU en president Obama in 2014 waarbij Oekraïne definitief haar Russisch gezinde President verloor, de voortdurende toenadering van Zelensky tot de EU en de NAVO, de eventuele vijandige kernkoppen op nog geen 500 km van Moskou en de Amerikaanse bio-labs in Oekraïne veel logischere redenen zijn voor Rusland tot deze invasie. Ik kan mij goed voorstellen dat Rusland stabiliteit wil aan haar zuid-west grens.
Bovendien, leg eens uit wat Hunter Biden doet in Oekraïne. Of zijn vader die 1 miljard dollar zou geven aan de Oekraïne als ze zouden stoppen met een fraude onderzoek naar Hunter Biden. En wat deden Verhofstad en van Baalen op het Maidanplein in 2014?
Of de inval in Irak discutabel was valt maar te bezien. Er zijn complete Koerdische dorpen in het noorden van Irak met gifgas uitgemoord. Dus de gedachte dat er gifgas aanwezig was, was niet vreemd.
Daarnaast had Saddam van SA 2 Boeings gekregen voor zijn verjaardag terwijl er een no-fly zone was boven Irak. Iets wat blijkbaar veel mensen is ontgaan/vergeten. Er mee vliegen was niet mogelijk, wel aan de grond simulaties uitvoeren, waar we het resultaat van gezien hebben met de twin towers.
Dat er vaak meer andere belangen op de achtergrond meespelen voordat er wordt ingegrepen, zeker wel.