In een oorlog sneuvelt de waarheid als eerste
Blijf kritisch nadenken over gepresenteerde feiten
Titelfoto: Door Russische raketaanval verwoeste flat in Kiev (25 februari 2022 door Kiev City Council, CC BY 4.0.
In tijden van oorlog is niets zo belangrijk als de feiten. De waarheid. Helaas is dat nu juist het eerste wat de deur uitgaat in zulke tijden: propaganda is waar het over het algemeen om draait. Beeldvorming. En beide zijden maken zich er doorgaans schuldig aan. Het probleem is alleen dat na een tijdje, en in ons tijdperk – dankzij onze razendsnelle massacommunicatie – al vrij snel, de feiten niet meer van de leugens te onderscheiden zijn, schrijft Ines van Bokhoven
Toen in 2012, op wonderbaarlijke wijze, het skelet van de beroemde Engelse koning Richard III werd teruggevonden onder een parkeerplaats, kon er een oud mysterie eindelijk worden opgehelderd: had de koning nou echt een bochel, of was dat smerige propaganda van zijn vijanden? Geschiedenis wordt immers geschreven door de winnaars, en elke oorlog kent ladingen leugens die voor het gemak achteraf vaak in stand worden gehouden. En lichamelijke afwijkingen golden in de tijd van deze koning als een straf van God – dus dat paste bij het propagandistische beeld van een ‘slechte koning’. Kijk dan: zelfs God moest ‘m niet.
De opgraving van het skelet bracht een einde aan die discussie: Richard III leed aan een verschrikkelijke vorm van scoliose, en zijn rug was zo verwrongen dat het bijna een perfecte S was. Dit was dan eindelijk hard en tastbaar bewijs dat het verhaal van de gebochelde koning in elk geval niet ‘nepnieuws’ was, zoals lang werd vermoed. Over Gods oordeel zegt het uiteindelijk weinig. Maar het is letterlijk eeuwenlang een punt van twijfel geweest. Een raadsel onder historici.
Twijfel
Nu de oorlog tussen Oekraïne en Rusland is losgebarsten, komt het nieuws zo’n beetje per seconde binnen. Het komt in de vorm van foto’s, filmpjes, verslagen, interviews en ga zo maar door. De twijfel die acuut dient te rijzen is de vraag over de authenticiteit van al dat materiaal, en zeker het beeldmateriaal – en dat blijkt nu al, voor de eerste oorlogsweek om is, fout te gaan. De snelheid alleen al van de berichten, maar ook het gebrek aan controle op al dat nieuws, is gevaarlijk. Het vertroebelt de feiten – die we juist nu hard nodig hebben.
Wat is waarheid?
Er zou een Russische tank bruut over een personenauto zijn gereden; de bestuurder zat er nog in en had het, wonder boven wonder, weten te overleven. Maar direct kwam de kritiek: het zou hier om een Oekraïens pantservoertuig gaan dat een tikkie uit de bocht was gevlogen. Nou kan ik nog geen Opel van een Ford onderscheiden, en al helemaal geen tank van een pantservoertuig, laat staan van welk leger ze zijn. En ik denk dat dat voor velen van ons geldt. Leken als u en ik moeten het er maar mee doen, met al die tegenstrijdigheid. Wat is nu de waarheid?
En wat te denken van Bernie Gores, de journalist die, volgens velen op de sociale media, zoveel pech had dat-ie twee keer doodging? Hij zou voor CNN werken en zijn foto komt voor op twee afzonderlijke berichten over twee incidenten die niets met elkaar te maken hebben. Probleem is alleen dat het van accounts afkomstig is die niet van CNN zijn, het zijn ‘nepperds’, en van dat hele bericht is waarschijnlijk niets waar: Bernie Gores de CNN-journalist bestaat niet eens.
Beide tweets zijn fake en beide accounts @CNNUKR en @CNNAfghan zijn suspended
Deze man heet Jordie Jordan een twitch streamer ex youtub- die al jaren word getrolled
Jordans bio (en Bernie Gores uitleg tweet rechts)https://t.co/ILvI6iYzQp
Snopes art:https://t.co/8ac4UyVAWP pic.twitter.com/ldcmsYZSMc
— KingKong 🤡🇳🇱 (@KingkongSr050) February 26, 2022
Filmpje
Dan was er een indrukwekkend filmpje van de aanval op een gebouw in Oekraïne: in de duisternis zag je de vuurzee waarmee het omgeven werd na de klap. Alleen blijkt dat dan weer een incident in China te zijn geweest, in 2015. Voorbeelden te over: als je je gaat verdiepen in de verslaggeving over deze oorlog kom je al snel terecht in vragen over wat de waarheid is. Spaanse media gebruikten beelden van nota bene een computergame om te suggereren dat er vreselijk geschoten werd in Oekraïne.
Er verschenen voorpagina’s in Britse kranten met daarop foto’s van een bebloede mevrouw met een verwoest gebouw op de achtergrond, als bewijs van Poetins brute aanval op burgerdoelen in Oekraïne. Onmiddellijk barstte het los op de sociale media: die foto was uit 2018 en genomen na een gasexplosie in een gebouw in Rusland.
New poster girl on all the front pages of UK papers
Propaganda War at its best pic.twitter.com/UKZw0IDZLk— 🍀kmm9973🍀 (@kim9973) February 24, 2022
Achterdocht
Nu heb ik beide foto’s bekeken en dan vooral de gebouwen zelf: ze lijken niet op elkaar, zijn niet eens even hoog. Ik geloof niet dat het hier om hetzelfde incident gaat. Maar de achterdocht is ontstaan, de leugen gaat rond en die gaat niet zomaar weer weg. Daarnaast krijgt niet iedereen de ontkrachting van dergelijke nieuwe mythes mee en blijven velen dus heilig geloven in de eigen versie van de waarheid. En het ergste is dat niemand meer precies weet wat nu waar is en wat niet. Wat wel helder naar voren komt is de boodschap: we moeten koste wat kost van bepaalde dingen overtuigd worden.
Propaganda
Propaganda vult een groot deel van het nieuws dat we krijgen, zowel in wat we te lezen krijgen als wat we niet te lezen krijgen. De selectie die een nieuwsmedium voor ons maakt is vaak al ergerlijk genoeg in z’n bevooroordeeldheid, al is het idee dat je de keuze hebt welk medium je kiest voor je nieuws. Collega Maaike van Charante beargumenteerde onlangs op OpinieZ dat de keuze beperkt is en de media, alle media, vooral een zwart-wit beeld laten zien, dus het is goed oppassen geblazen met wat je leest en waar je naar kijkt. Haar oproep zelf na te blijven denken is dan ook een belangrijke.
Media vertonen kuddegedrag rondom Oekraïne. Wereld wordt versimpeld tot een goede en een foute kant. Column van Maaike van Charante @Repelsteeltje21 #oekraine #poetin #msm https://t.co/FeQKTyjwsN
— OpinieZ.com (@OpiniezMagazine) February 27, 2022
Want zeker als een samenleving een duidelijk omlijnde vijand kan aanwijzen, zoals we nu met Poetin kunnen doen, is het sentiment dat we daarbij voelen iets wat ons snel doet neigen alles te geloven dat bij ons beeld past, en vice versa. Net als in het geval van de bochel van Richard III weten de meesten van ons de harde, naakte waarheid niet, en betrouwbaar bewijs ontbreekt ook vaak, maar de emoties lopen desondanks, of misschien wel juist daardoor, vaak hoog op.
Uiteengevallen
De covidcrisis toonde ons hoe snel een samenleving uiteen kan vallen in groepen die vol van achterdocht naar elkaar kijken, en het wantrouwen ten opzichte van de gevestigde media is groot geworden in de afgelopen twee jaar. We zijn nogal geneigd niets meer te geloven van wat men ons wil vertellen. Niet onterecht: onze media zitten er vaak naast, en hebben de afgelopen twee jaar laten zien liever aan propaganda te doen dan aan waarheidsvinding. Zeker in oorlogstijden is dat niks nieuws, maar eerder de regel.
Het is alleen zo gevaarlijk, het creëert wanbegrip en haat, het vermoordt elke vorm van nuance, en het spoort mensen aan vooral hun onderbuik in te zetten als het gaat om hun oordeel over wat er gaande is, en niet hun ratio. Het maakt de zaken erger. En het lastige is dat je dat soort leugens, als ze eenmaal wortel hebben geschoten, kunt ontkrachten tot je blauw ziet: het dringt niet meer door.
Bevooroordeeld
Maar daarmee is nog niet gezegd dat het nieuws dat de sociale media aanbieden betrouwbaarder is, of alles wat de gevestigde media ons vertellen een leugen is. Het nieuws op sociale media is vaak even bevooroordeeld en propagandistisch van aard als het nieuws bij de grote, professionele media, en daarnaast ook nog eens volkomen ongecontroleerd. Het is haast nog onbetrouwbaarder dan dat van de MSM, in mijn opinie, en vraagt er altijd om nog eens extra gecontroleerd te worden. We trappen allemaal regelmatig in allerlei nepnieuws. Zelfs jounalisten – al zijn die dan weer vaak zo verstandig te rectificeren of te verwijderen.
Dit wordt dus onder andere geretweet door @Nieuwsuur journalist @eelcobvr. Maar het filmpje is uit 2015. Zo zie je maar hoe weinig er gecontroleerd wordt en hoe makkelijk "journalisten met een mening" hijgerig meedoen aan de verspreiding van nepnieuws. pic.twitter.com/doYUtIyyI4
— Elise de Windt (@EdWres) February 26, 2022
En vooral als het aansluit bij onze mening, of hoe we graag zouden zien dat de feiten liggen, geloven we maar wat graag. Ik herinner u aan de reuring rond het onderzoek naar de verrader van Anne Frank en haar familie in het Achterhuis, een paar maanden geleden; zonder enig spoortje van werkelijk bewijs werd een persoon aangewezen en als er niet fel gereageerd zou zijn op dit rommelige onderzoek, was er een goeie kans dat de arme notaris in kwestie voorgoed de geschiedenis in zou zijn gegaan als ‘de man die Anne Frank verraadde’. Een vorm van smaad waartegen vrijwel geen verweer mogelijk is.
Opnieuw maak ik onze gevestigde media het verwijt hun werk niet goed te doen. Want voor de zoveelste keer geven ze de voorkeur aan het narratief, en komen de feiten op de tweede plaats. Alweer worden we door de professionals een bepaalde hoek in gemanoeuvreerd met onze meningen. Maar evengoed leg ik een verwijt bij de mensen op sociale media, die van ons wantrouwen misbruik maken door ons alternatieve waarheden aan te bieden die vaak net zo hard gelogen zijn.
Denk kritisch na
Wat is waar? U mag het zeggen. Dit is het probleem waar alle historici mee worstelen, en in de geschiedenis die nu geschreven wordt is het, dankzij het massacommunicatietijdperk, al direct waar te nemen. Geschiedschrijving is als een rechtszaak waarin een situatie moet worden gereconstrueerd aan de hand van het achtergelaten bewijs, en het ziet er naar uit dat ook dit een hoofdstuk gaat worden dat moeilijk te ontrafelen valt.
En net als vaak gebeurt in een rechtszaak is er in dit geval een jury: dat bent u zelf. Het is aan u om te beslissen wat u wel of niet wilt geloven, en waarom. Welk bewijs u overtuigend vindt. En daarbij is het vaak beter nieuws dat niet te checken valt te laten voor wat het is, voordat misverstand of zelfs leugen nummer zoveel nog verder de wereld in geholpen wordt.
Ik schaar mij achter Maaike: denk na bij wat u leest. Denk goed en kritisch na.
Over de auteur
_%D0%BF%D1%96%D1%81%D0%BB%D1%8F_%D0%BE%D0%B1%D1%81%D1%82%D1%80%D1%96%D0%BB%D1%83.jpg){kind=link}
Laat ik voorop stelleen dat ik deze oorlog afkeur. Maar…
De Westerse propagandamachine draait op volle toeren. Er is een vijand! De specialisten buitelen over elkaar heen op radio en tv. Alles wat maar naar Russisch riekt word verketterd. Ook door het publiek. De gehandicapte sporters mogen niet naar de Paralympics in China(!). En iedereen juicht. Men heeft de vlag van Oekraine in zijn of haar FB of Instagram profiel. Giro 555 is weer in de lucht. Maar niemand die de eigenlijke oorzaak van deze oorlog kent. Als ik daar over iets wil zeggen ben ik pro Poetin… Je mag dus niet anders praten of denken dan de MSM in Nederland. Want dan ben je fout. Dat noem ik censuur. Het was ooit anders in Nederland.
Toen je nog gewoon GBJ Hilterman op tv had met geopolitieke duiding. Andere tijd. En kijk hoe hysterisch er wordt geregeerd op de uitzendingen van Ongehoord Nederland. Arnold Karstens houdt een Zwartboek bij over fakenews in de reguliere media. En dat is blijkbaar bedreigend voor veel politici.
Toevallig zag ik het voor het eerst met Baudet als gast. Zij hebben hem niet bepaald gespaard maar niet weggehoond zoals bij de rest van NPO zeker zou gebeuren. Zoals hoort. De kijker moet zelf eigen oordeel vellen.
Of je krijgt heel veel minnen dat kan ook nog. Waar valt dat onder? Overigens reageer ik niet om enkel plussen te krijgen maar voor mijn mening.
Waarom wordt er niet uitgelegd waardoor deze escalatie is ontstaan? De VS, NAVO en EU hebben heel veel boter op het hoofd en het Oekraïense volk zit in een oorlog. U heeft gelijk met de opmerking van censuur. Zie de overeenkomsten met de Corona ellende met wat de kranten en tv verspreiden. Eerlijke achtergrond informatie wordt niet gegeven en veel mensen verdiepen zich hier niet verder in. Wanneer je hierover een discussie wil aangaan, dan word je inderdaad weggezet als pro Poetin.
Goed artikel Ines. Onze politici zouden het moeten lezen en zich vooral wat behoudende moeten opstellen. Maar ja, ze zijn zo mediageil en daarbij vergeten ze vaak hun zwijg ‘condoom’ die nog enige bescherming biedt. Gelukkig zijn er nog wel nuchtere mensen, die niet direct hun oordeel over schuld geven aan, hebben klaar liggen. Moeten we dan geen humane hulp bieden? Natuurlijk wel, maar militair iets terughoudender, zou ons sieren. O en een eerste praktische handeling: geef minister Ollengron een lolly, om op te sabbelen met het verzoek zich verder met niets anders meer bezig te houden.
Goed gezegd!
En als aanvulling: waarheidsvinding heeft tijd nodig. Het zou veel mensen sieren als ze online “hun mond” wat langer zouden houden, (of hun geraas eens zouden eindigen met een vraagteken) wanneer ze te lui zijn om op onderzoek uit te gaan.
Inderdaad de nieuwsvoorziening via de media is gestoeld op geld verdienen.
Eerlijke objectieve berichtgeving, past met moeite in hun bedrijfsvoering.
De kreet NOS is FAKE NEWS, is niet voor niets ontstaan.
Manipuleren met teksten en of beeldmateriaal, is de gewoonste zaak van de wereld.
Waarom eerlijk zijn, als een leugen ongestraft ook mogelijk is.
Gewoon een goed verhaal van Inez. Want wat is de waarheid want wie geloof je wel en wie niet als je de achterliggende feiten niet kent. En als je ze wil kennen waar haal je ze vandaan want er zijn altijd verschillende bronnen. Foto’s en filmfragmenten werken vooral op de emoties maar zijn manipulatief want bewerkbaar. Toch moet je telkens zelf nadenken over wat je ziet, leest of hoort. Waarheid is een lastige onderwerp en de verdeeldheid onder de mensen bewijst het telkens weer. Maar zelf nadenken kan geen kwaad in tegendeel om de invloed van andere meningen niet zomaar te slikken.
De propaganda-oorlog is misschien nog wel belangrijker dan de oorlog met wapens, omdat het eerste motiveert tot het doen van het tweede.
En de media zitten helemaal in de zak van de regering. De NPO wordt betaald uit overheidsgeld. Dat is grappig: de burger financiert op die manier zijn eigen indoctrinatie.
Bijna alle kranten zijn in handen van twee media-concerns en worden alleen in de lucht gehouden door goedkope overheidsleningen, omdat een krant zo weinig rendabel is dat geen enkele bank of pensioenfonds er geld in wil steken.
De oorzaak van dit alles is dat wij geregeerd worden door politieke partijen die voortdurend een externe vijand nodig hebben om zich op te werpen als vriend van het volk. En er is altijd wel iets: klimaat, Putin, stikstof, extreem-rechts. Deze werkwijze is gebaseerd op het uitgangspunt dat emotionele mensen makkelijker te manipuleren zijn dan rationeel denkende mensen die alle voor en tegen punten zorgvuldig afwegen. Om mensen emotioneel te maken, moet je de wereld verdelen in goed en slecht en dat kun je bereiken door eenzijdig nieuws te verspreiden. Het effect van die werkwijze wordt vergroot door tegelijkertijd steeds te communiceren dat de pers onpartijdig en objectief is en dat de regering ’tegen nepnieuws’ wil optreden. Terwijl ze in werkelijkheid precies het tegenovergestelde doen.
Een goed stuk van Ines. In tijd van oorlog maken alle partijen zich schuldig aan propaganda. Je komt er niet achter wat waarheid is of niet. Vanavond op de NPO weer een deskundige gezien die alle berichten probeert te duiden. Over het algemeen vielen haar oordelen uit in het nadeel van Rusland. Is deze deskundige wel onpartijdig?
Ieder nadeel heeft een voordeel zegt men. Deze oorlog is een nadeel en de corona die nu daardoor weg is een voordeel. Anders hadden we met dat gezeik nog gezeten
wacht maar tot herfst. Niet verbaast zijn dat er opeens weer een virus om de hoek komt kijken.
Beste Dick zolang de mens niet overal te volgen is, door middel van een QR code en hun vaccinaties is deze Coronahype niet over.
Voor dat 2022 is verstreken, wordt prik 4-5-6 gewoon bij ieder een gezet, voor een ieder van 0 tot 110 jaar.
Ook hier is de media mede verantwoordelijk, zij zetten de niet gevaccineerde in het hoekje de wappies, negatieve berichten over de vaccinaties, worden niet geplaatst of gebagatelliseerd.
Mooie gelegenheid om de QR uit te breiden hoor, met vluchtelingstatus enzo.
Onze nationale leugenaar heeft de Oekraïners toegesproken.
Weet u nog wat er in April 2016, door de Nederlanders tijdens het raadgevend referendum is beslist.
61% van de Nederlanders stemde TEGEN dit verdrag.
38% van de Nederlanders stemde VOOR dit verdrag.
1 % stemde blanco of ongeldig.
Omdat een overheid beter kan regeren als het volk in grote lijnen achter het beleid staat, is het noodzakelijk de inzichten en meningen van datzelfde volk te kneden naar een beleidsvriendelijke variant. De media, maar ook het onderwijs, voeren deze belangrijke taken uit. Het is daarmee essentieel dat de overheid dan wel direct of indirect de media en het onderwijs controleert. Het is nooit anders geweest. Alleen tegenwoordig kunnen we zelf alternatieve bronnen raadplegen en krijgen we, waarschijnlijk voor het eerst, ook de andere kanten te zien en te horen. Dit geldt nu voor de situatie in de Oekraïne, voor covid, voor alles. Denken of verwachten dat staatsgecontroleerde media onafhankelijk kan zijn is ronduit naïef. Het besef dat vrijwel alle informatie van de staat in meer of mindere mate propaganda bevat betekent ook dat de geschiedenis vrijwel volledig herschreven moet worden om de erin gestampte binaire moraliteit uit te wissen.
Ok, dus Oekraïne wil via Zelensky bij de EU-clan gaan horen. Het is een Europees land dat wel maar volgens mij is daar dan ook alles mee gezegd. Voor wat op zijn minst betreft een van de toelatingsvoorwaarden.
Maar Georgië in de EU-familie? Het is net zo Aziatisch als Turkije. Hetzelfde is het geval bij het zogenaamde Eurosongfestival.
Deze hele EU draait niet om ons continent, draait niet om ons Europeanen, wij mogen er enkel voor opdraaien.
De machtswellustelingen lachen zich rot.
Als de media zwijgen is deze wereldse poppenkast gauw over.
De vraag zou kunnen zijn wie de media tot zwijgen brengt.
Of in ieder geval terug brengt naar de code van Bordeaux:
https://www.nvj.nl/themas/journalistieke-praktijk/ethische-regels/code-bordeaux
De NOS heeft eind 2020 haar Taken en Missie, gerelateerd aan de Mediawet van haar site gehaald.
Taken
De NOS is als publieke omroep verantwoordelijk voor een brede nieuwsvoorziening die betrouwbaar is en onafhankelijk. De taken van de NOS staan omschreven in de Mediawet:
• Het verzorgen voor de landelijke publieke omroep van media-aanbod op het gebied van nieuws, sport en evenementen dat zich bij uitstek leent voor gezamenlijke verzorging. Hiertoe behoort in elk geval media-aanbod dat een hoge frequentie en vaste regelmaat van verspreiding vereist, een algemeen dienstverlenend karakter draagt of met een doelmatiger inzet van middelen beter gezamenlijk tot stand kan komen
• Het verzorgen van teletekst voor de landelijke publieke omroep
• Het toegankelijk maken van het media-aanbod via alle beschikbare media
Missie
Aan de hand van deze taken heeft de NOS zichzelf deze missie gesteld:
“De NOS stelt zich, als integraal onderdeel van de publieke omroep, tot doel de primaire informatiebron te zijn op het gebied van nieuws, sport en evenementen,
zodat de Nederlandse burger beter in staat is te oordelen over ontwikkelingen in de wereld, waardoor hij zijn gedrag beter kan bepalen. De NOS hanteert hierbij de hoogste journalistieke eisen van zorgvuldigheid, betrouwbaarheid, ongebondenheid, pluriformiteit en objectiviteit.
De NOS streeft ernaar de deze informatie toegankelijk te maken via alle beschikbare media en voor alle maatschappelijke geledingen.”
Waarom kritisch nadenken niet als thema op Opiniez.com? Het geval wil namelijk dat autoriteitsdenken een grote vlucht heeft genomen in denken en samenleving, wat we te danken hebben aan autoriteiten. Autoriteiten dat autoriteitsdenken bevorderen zijn geen autoriteiten maar tirannen. Mocht je deze autoriteiten niet als tirannen herkennen dat zijn het nogal altijd mensen die vooral aan hun carrière denken, graag aan de knoppen van de samenleving draaien zonder deskundigheid, ondeskundigheid dat altijd gecompenseerd wordt met hetgeen dat een voornaam mens niet verdraagt, want anders houd een deskundige zich niet staande nietwaar?
Maak er een thema van.
Kritisch nadenken doet OpinieZ vanaf de oprichting al, in elk artikel. Het is zelfs de ontstaansreden geweest van OpinieZ.
Het aardige van Friedrich Nietzsche is dat hij het Darwinisme van zijn tijd terecht afwees en dat de inzichten ervan binnen de evolutietheorie velen jaren pas kwam. De eerste is dat het niet om het recht van de sterkste ging, maar om de best aangepaste. De tweede is groepsselectie. Het laatste verklaard waarom de sterkere individuen het meestal afleggen.
Dankzij democratie zijn de sterke individuen weg geselecteerd en bekleden de mindere de dragende functies in de samenleving, zoals ons kabinet en tweede kamer. Vervolgens drukken ze massavaccinatie erdoor door middel van een niet effectief vaccin, met als risico dat de zwakkere covid wordt weg geselecteerd met als risico dat we dat er resistentie had op kunnen treden. Maar goed, we hebben geluk gehad.
Dezelfde Nietzsche had ook een aardig werk geschreven over de toekomst van ons onderwijs, anti-onderwijs. Deze is dacht ik alleen in het Engels vertaald. Ook daar had hij een zeer vooruitziende blik. Kritisch denken hebben we tijdens ons onderwijs al afgeleerd.
Wat blijft het stil vanuit de 100.000’en Russen in Amerika en Israël. Zou er daar ook iets gaan broeien? Mot met de ook aanwezige Oekraïners aldaar? Verbergt deze stilte iets? Spannend, dat zeer zeker….
Heel goed stuk.
Is me uit het hart gegrepen..