Staatsgreepachtige taferelen in Venezuela en Curaçao
“Een staatsgreep!”, sprak afgelopen vrijdag de Venezolaanse parlementsvoorzitter Julio Borges verbeten. Hij verscheurde voor de camera’s demonstratief het besluit van het Hooggerechtshof, dat op instructie van president Nicolás Maduro de volksvertegenwoordiging aan de kant schoof.
Terwijl sinds de verkiezingen van 2015 tegenstanders van de president in dat parlement de meerderheid hebben, blokkeerde het Hooggerechtshof, bemenst met paladijnen van de president, al eerder besluiten van het parlement en hield het een referendum over de afzetting van Maduro tegen.
Ramp
Oppositie en buurlanden noemden de de facto ontbinding van het parlement een stap op weg naar een dictatuur. Blijkbaar geschrokken van de reacties trok Maduro het besluit gisteren, op 1 april, weer in, maar het was al wel de zoveelste desastreuse maatregel in een land, waarin zich een schrijnende economische en sociale ramp voltrekt. Zie mijn column van vorig jaar.
Ondanks protestbetogingen weet het regime zich nog steeds gesteund door het leger en door een partij met trouwe aanhang. Maar voor hoe lang nog? Met de enorme tekorten aan voedsel en medicijnen en met een gierende inflatie lijkt Venezuela op een geblindeerde auto die in volle vaart op een ravijn afstormt. Sheila Sitalsing schreef hier een tijdje terug beeldend over in de Volkskrant.
Fragiel
Het laat maar weer eens zien hoe fragiel en hol het begrip democratie kan zijn: periodiek gehouden verkiezingen en de schijn van grondwettelijke besluiten en presidentiële decreten zijn nog geen garantie voor werkelijk vrije democratische samenlevingen. Een vitale democratie kan niet zonder sterke, onafhankelijke instituties. Die zorgen voor de “checks and balances”, bewaken de grondwettelijke rechten en waarborgen de vrijheden van individuen en groepen. Venezuela toont aan hoe onder de dekmantel van democratie een samenleving ten gronde wordt gericht.
Curaçao
Slechts op 60 km. voor de kust van Venezuela dreigde een zelfde scenario. Nog maar drie weken geleden schreef ik over de constitutionele crisis op Curaçao. De van corrupte en fraude veroordeelde oud-premier en parlementariër Gerrit Schotte wist daar een interim-kabinet te vormen dat steunt op een mogelijk door malversaties tot stand gekomen nieuwe politieke meerderheid in de Staten (parlement).
Ik schreef toen: “Sommigen speculeren nu op ingrijpen door Nederland, maar Den Haag zal er zijn vingers niet aan willen branden.”
Verkiezingen
Schotte’s interim-kabinet besloot kort geleden inderdaad de reeds uitgeschreven vervroegde verkiezingen van 28 april tegen te houden, maar Gouverneur Lucille George-Wout weigerde dat besluit te ondertekenen. Zij riep de hulp in van de Rijksministerraad, waarin de Nederlandse ministers zijn vertegenwoordigd, aangevuld met gevolmachtigde ministers uit Aruba, Sint-Maarten en Curaçao. Die besloot tot een “Algemene Maatregel van Rijksbestuur”, waarmee de gouverneur alle bevoegdheden krijgt die nodig zijn om de verkiezingen (op 28 april) te organiseren.
Minister Plasterk: “Het is van het grootste belang dat de bevolking van Curaçao zich in vrije en eerlijke verkiezingen kan uitspreken over de toekomst van het land. Er is de afgelopen tijd door het handelen van het interim-kabinet ernstig afbreuk gedaan aan de integriteit van het verkiezingsproces.”
Ingrijpen
Ik had dus ongelijk: Den Haag greep wel degelijk in en stelde zich vierkant op achter de gouverneur. De interim-regering staat daarmee buiten spel. Staatsrechtgeleerde Arjen van Rijn zei hierover in het Antilliaans Dagblad van 1 april 2017:
“Dat de Rijksministerraad nu voor de eerste keer ooit bereid is om de horde van deze strenge maatstaf te nemen, is uniek en daarom van historische betekenis. Ondanks de terugtrekkende bewegingen van het interim-kabinet-Pisas en ondanks de demissionaire status van het Nederlandse kabinet zet de Rijksministerraad door en wil daarmee kennelijk eens en voor altijd een statement maken. En dat statement is dat vrije en eerlijke verkiezingen het allerhoogste goed in de samenleving zijn, een goed waaraan op geen enkele wijze mag worden getornd.(…..) Gouverneur Lucille George-Wout heeft laten zien dat ze haar constitutionele taken zuiver en rolvast vervult..”
Instituties
Het toont maar weer eens aan dat onafhankelijke constitutionele instituties van vitaal belang zijn om aantasting van de democratische rechtstaat te voorkomen. Op Curaçao werd een staatsgreep afgestraft, voor Venezuela, vanaf Curaçao af en toe zichtbaar aan de horizon, zijn de vooruitzichten vooralsnog somber. Een opmerkelijk detail in het Venezolaanse drama is nog dat zowel president Maduro als oppositieleider Capriles beiden (katholieke) nazaten zijn van Sefardisch-Joodse families uit Curaçao.
De artikelen op OpinieZ zijn gratis voor u te lezen. U kunt ons steunen door dit artikel te delen op 
Facebook, 
Twitter, 
LinkedIn of andere sociale media.
Zie de buttons onder de advertenties.
===============================================================
Titelfoto: “Nicolas Maduro” by newsonline is licensed under CC BY 2.0
===============================================================
Over de auteur
- Freek van Beetz, studeerde Planologie en Politicologie, was van 2001-2010 adviseur van de MP van de Ned.Antillen. Auteur van Vergeefse Moeite ( roman,2023),Uitzicht op Zee (roman, 2015) en van Het laatste Kabinet (2010) en Het einde van de Antillen (2013).www.freekvanbeetz.nl
Recent gepubliceerd
Antisemitisme9 maart 2024Enkele gedachten bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum
Antisemitisme30 januari 2024Over de obsessieve anti-Israël berichtgeving in de media
Antisemitisme6 november 2023Huiveringwekkend: antisemitisme is weer volop aanwezig
Islam/Moslims13 oktober 2023Moreel kompas is afwezig bij verslaggeving over Israël