Rampen roepen meteen een Holland-gevoel op
Als er ergens in het buitenland iets verschrikkelijks gebeurt – en dat is helaas vaak het geval – lijkt de hamvraag voor Nederlandse media: waren er landgenoten onder de slachtoffers? En de vervolgvraag: had dit ook hier kunnen gebeuren?
Zo ook vrijdag weer. Een IS-gek pleegt een terreuraanval op een gasfabriek in Frankrijk en onthoofdt een man. Andere gekken schieten er op los op een Tunesisch strand en doden tientallen toeristen. Onmiddellijk hangen journalisten bij autoriteiten en reisoperators aan de lijn om na te gaan of er Nederlanders in het gebied verbleven. En premier Rutte moet uitleggen hoe groot het gevaar is dat zoiets afschuwelijks ook in ons land zal plaatsvinden.
Hetzelfde patroon zie je bij trein- en vliegtuigongelukken, overstromingen, hotelbranden en andere menselijke drama’s elders in de wereld. Een grote ramp in het buitenland roept automatisch een soort Holland-gevoel op, maar dan in negatieve zin. Iets ergs wordt blijkbaar nog erger als er een Nederlandse invalshoek is.
Opmerkelijk, om niet te zeggen: een beetje kleingeestig. Nederlanders kennen de meeste andere Nederlanders net zo min als ze buitenlandse slachtoffers van een ramp kennen. Waarom zou het ze dan per definitie meer raken als een Nederlander door geweld of een catastrofe om het leven is gekomen?
In het dagelijks leven willen de meeste Nederlanders niets met een heleboel andere Nederlanders te maken hebben, terwijl ze soms wel vrienden hebben in het buitenland. Is het dan vanzelfsprekend dat ze hevige gevoelens van solidariteit koesteren als landgenoten van wie ze nog nooit gehoord hebben betrokken zijn bij een aanslag?
De bezorgdheid of terreur à la Lyon ook ‘bij ons’ kan gebeuren, is al even kortzichtig. Want dat suggereert dat Nederlanders altijd maar bij moeders pappot blijven. Terwijl de komende maanden miljoenen Nederlanders naar het buitenland op vakantie zullen gaan, van wie alleen al zo’n 1,5 miljoen naar Frankrijk. Ondanks alle geruststellende taal van de overheid valt er eigenlijk geen zinnig woord te zeggen over welk risico je waar dan ook loopt.
In een wereld waarin iedereen die er een beetje moeite voor doet aan een kalasjnikov kan komen, is niemand zijn leven ooit helemaal zeker, zelfs niet als hij altijd thuis blijft zitten. Al moeten we het gevaar ook weer niet overdrijven. De kans dat je tegenover een IS-beul komt te staan is statistisch waarschijnlijk nog kleiner dan de mogelijkheid dat je vliegtuig neerstort. Heel erg klein dus.
Het Holland-gevoel bij rampen heeft overigens ook zijn positieve kanten. Als Nederland of de Nederlanders niet worden getroffen, is de ramp meteen minder vreselijk en kunnen we opgelucht ademhalen. Volgens media waren er bij het Tunesische bloedbad van vrijdag geen landgenoten te betreuren.
En het ministerie van Veiligheid en Justitie liet weten geen aanleiding te zien om na de gebeurtenissen in Frankrijk het dreigingsniveau in ons land te verhogen. Zodat we toch nog met een goed gevoel aan het weekend konden beginnen in ons eigen veilige landje.
Over de auteur
