De rekenfouten van het Planbureau voor de Leefomgeving
Overheidsinstituut heeft activistisch imago
Mona Keijzer, staatssecretaris van Economische Zaken, kreeg vernietigende reacties toen zij de Tweede Kamer moest informeren dat ze een blunder had begaan. Hoewel ze herhaaldelijk had verklaard dat de energiekosten nauwelijks zouden stijgen in 2019, bleek dit niet waar te zijn. Ze moest toegeven dat de gemiddelde prijsstijging in plaats van gemiddeld 108 euro 334 euro zal bedragen.
Als je de sussende woorden van Keijzer opnieuw beluistert, maakt haar optreden een beschamende indruk. Zeker toen ze in december 2018 de kritiek van prijsvergelijker Gaslicht.com op de berekeningen van het kabinet afdeed als ‘bangmakerij’. Zelfs GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee sprak van een tegenvaller voor het toch al broze draagvlak voor de energietransitie.
Verkenning
Keijzer heeft zich laten informeren door de Nationale Energie Verkenning (NEV) 2017 opgesteld door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). De NEV is niet aangepast aan de nieuwe situatie. Aardgas- en stroomverbruik van huishoudens zijn niet gedaald zoals het PBL had voorzien en ook zijn de gas- en stroomprijzen harder gestegen dan verwacht. Het PBL is inmiddels met een verklaring naar buiten gekomen. Maar na op meerdere punten de plank misgeslagen te hebben en hoofdverantwoordelijk te zijn voor het gebutste imago van Keijzer en Wiebes, hoeft het PBL niet meer op veel sympathie te rekenen van het kabinet.
Er zijn in Nederland 7.857.914 huishoudens. @MonaKeijzer zat er 334 euro per huishouden naast. In totaal is dit een fout/impact van: 2.624.543.276 euro (2.6 miljard!). Er werken bij het PBL 240(!) mensen.
— Rutger van den Noort (@RutgervdNoort) February 19, 2019
Kon er dan niemand tijd vinden om deze berekening te corrigeren? #incontrol
Problematisch verleden
Het is niet voor het eerst dat het PBL zichzelf in verlegenheid heeft gebracht. In het verleden is een aantal flaters begaan, met grote impact. Dit heeft in een aantal gevallen geresulteerd in hogere kosten dan begroot, zowel direct voor de burger als indirect voor de schatkist. De gevallen die het meest eruit springen zijn:
- onderschatting van de verkoop van elektrische auto’s
- gerommel met cijfers over afname van de biodiversiteit
- overschatte CO2-reductie door het minder eten van vlees
- aanlevering foute gegevens aan het IPCC
Fout 1 – Elektrische auto’s
Het PBL maakte een verkeerde inschatting van het aantal elektrische auto’s dat in 2018 verkocht zou gaan worden. De schatting van het PBL zat er ruim 120% naast. De verwachting is dat in 2019 het model er wederom naast zal zitten, ditmaal met ongeveer 80%. Tweede Kamerlid Pieters Omtzigt (CDA) stelde dat het gaat “om een miljardenderving aan subsidies en belastingen voor de overheid“.
Lees deze antwoorden op kamervragen van CDA en VVD (en dit draadje) om te zien hoeveel het model van oa het planbureau voor de leefomgeving de plank mis sloeg bij de voorspelling van elektrische auto’shttps://t.co/Qwjf1bBseH
— Pieter Omtzigt (@PieterOmtzigt) February 20, 2019
Samen met Helma Lodders (VVD) heeft hij Kamervragen gesteld aan Keijzer over het achterliggende model van het PBL, CARbonTAX. Het model is volgens het PBL niet beschikbaar, omdat dit geen eigendom zou zijn van het PBL, maar van het consultancybureau Revnext. Dit bedrijf is eerder in opspraak geraakt vanwege het betalen van steekpenningen.
De logische vervolgvraag is waarom de rekenmeesters van het PBL een extern model gebruiken dat zij niet kennen en dus ook niet kunnen verifiëren. Ook nog eens een model van een bedrijf dat het niet zo nauw lijkt te nemen met feiten.
Dit *kan* toch niet. Welke zichzelf respecterende doorrekenmeester wil conclusies trekken op basis van modellen waar hij zelf geen invloed, inzage of wetenschappelijke validatie bij heeft? https://t.co/BsvSQ6bhSN
— Bart (@BartNijman) February 20, 2019
Fout 2 – Biodiversiteit
In 2014 heeft het PBL gesteld dat de biodiversiteit nog maar 15% is van wat het oorspronkelijk is geweest. Onderzoeker Rypke Zeilmaker heeft geprobeerd te achterhalen hoe dit cijfer tot stand is gekomen.
Middels een WOB-verzoek heeft Zeilmaker de achterliggende dataset weten te achterhalen. Wat hij daar aantrof heeft hij uitgebreid beschreven: het verleden wordt op papier substantieel bosrijker gemaakt en voor het heden wordt landbouwoppervlak erbij verzonnen. Deze manipulatie leidt tot een continu dalende biodiversiteit.
Zeilmaker en wetenschapsjournalist Marcel Crok hebben het creatief boekhouden van het PBL aan de kaak gesteld en beschreven in hun werk Sjoemelnatuur. Er volgden Kamervragen door Lodders, Ziengs en Yesilgöz-Zegerius (allen VVD). Deze vragen lijken niet beantwoord te zijn. Dat de kwestie nog steeds urgent is, moge duidelijk zijn. Zeer recent nog vroeg Arne Weverling (VVD) waar het PBL zijn cijfers over biodiversiteit op baseert.
Fout 3 – CO2 reductie door minder vlees
In 2014 meldt het PBL dat “minder vlees eten forse klimaatwinst oplevert”. Stel dat alle burgers in de EU hun consumptie van vlees, zuivel en eieren zouden reduceren, zo stelden zij, dan zou de uitstoot van broeikasgassen met maar liefst 25 tot 40% dalen. Helaas klopte dat cijfer niet.
'PBL corrigeert eindelijk cijfers broeikasgassen vleesconsumptie' | https://t.co/KKmvxsSUHv https://t.co/nJ4axB2j5Q pic.twitter.com/q05IkShWoT
— Melkvee.nl (@MelkveeTweet) January 11, 2019
Het PBL blijkt de informatie uit de Engelstalige bron verkeerd overgenomen te hebben. Het zou namelijk gaan om 25 tot 40% van de landbouwemissies, die 9% bedragen. Die cijfers hadden nog met elkaar vermenigvuldigd moeten worden, waarmee je dan uitkomt op slechts 2,3 tot 3,6% geprognotiseerde CO2 reductie. Een beetje rekenmeester had die factor-10-fout (!) natuurlijk snel gevonden.
De foute informatie heeft vier jaar lang op de website gestaan en onterecht veel invloed gehad op de discussie over het eten van vlees. Pas na forse wetenschappelijke kritiek heeft het PBL de fout hersteld en een beperkte verwijzing naar de landbouwemissies toegevoegd.
Fout 4 – Gegevenslevering aan het IPCC
In het IPCC-rapport uit 2007 bleken fouten geslopen te zijn, waarvan tenminste één gebaseerd was op verkeerde informatie van het PBL. Gesteld werd dat 55% van Nederland onder de zeespiegel ligt. Dat had moeten zijn dat de helft van het land gevoelig is voor overstromingen.
Jacqueline Cramer, destijds minister van Milieu, gaf het PBL de opdracht om de fout te onderzoeken. De Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) werd gevraagd toezicht te houden op de kwaliteit van het onderzoek van het PBL. Het PBL bevestigde dat “de fout rond de stijging van de zeespiegel stamt uit een door het PBL aangeleverde tekst“.
Energieakkoord 2013
Het is nog niet gedaan met de problemen voor het PBL.
Mogelijk staan we aan de vooravond van de grootste flater van het PBL ooit, wellicht zelfs de grootste financiële misser uit de Nederlandse geschiedenis. Het PBL heeft in 2013 begroot dat het Energieakkoord 13 tot 18 miljard euro gaat kosten. Het Energieakkoord is de voorganger van het Klimaatakkoord, gedreven door de verduurzamingseis van de EU.
Twee weken geleden kwam de Stichting Milieu, Wetenschap & Beleid (MW&B) met haar rapport Kosten Energieakkoord 2013. Zij komt tot kosten van maar liefst 107 miljard euro, meer dan het zesvoudige van de PBL- schatting. Dit bedrag op zich is een veelvoud van alle grote prestigieuze Nederlandse projecten bij elkaar opgeteld. Het is moeilijk te bevatten wat de impact is als dit cijfer zelfs maar een derde zal blijken te zijn.
Verdwijntruc
Volkskrant-columnist Martin Sommer vertaalde goed wat menig burger inmiddels wel aanvoelt: “Ik verzeker u dat het niet voor het laatst zal zijn. De dure les van het energieakkoord is dat de Kamer zich niet nog eens een financiële verdwijntruc kan veroorloven.”
MW&B heeft al haar materiaal online beschikbaar gesteld. Burgers met een rekenkundige achtergrond kunnen feedback te geven op hun rekenmodel middels hun publieke forum. Het MWenB werkt zeer transparant, iets waar menig overheidsorgaan een voorbeeld aan kan nemen.
Activisme?
Dat brengt me op wellicht het meest onsmakelijke onderdeel in deze hele kwestie.
Iedere fout die tot nu toe is gemaakt, valt steevast uit in het voordeel van het nemen van klimaatmaatregelen. Combineer dit met uitingen van sommige PBL-medewerkers en er ontstaat al snel een beeld dat het PBL een stevig belang heeft in de energietransitie. Voor een zich als objectief profilerende rekenmeester is zelfs de schijn van partijdigheid problematisch. Je krijgt haast de indruk dat het PBL een activistische club is, die er geen probleem mee heeft om de burger te laten opdraaien voor de groene agenda.
Deze emeritus hoogleraar Rabbinge was toezichthouder bij @Leefomgeving: "wetenschappelijk twijfelachtig", "activistische onderzoekers".
— Rutger van den Noort (@RutgervdNoort) February 21, 2019
Blijft natuurlijk wel vreemd dat hij als toezichthouder dit niet heeft opgelost? #elitocratie #klimaatbeleid pic.twitter.com/LtCthCHrIJ
Vraagtekens bij betrouwbaarheid
Het PBL heeft zich ook beziggehouden met het verdedigen van de zogenaamde “97%-klimaatconsensus” – een populair instrument om critici de mond te snoeren – via een onderzoek van Verheggen et al. Met deze bijdrage worden juist nog meer vragen opgeroepen over de wetenschappelijke betrouwbaarheid van de klimaatconsensus. Gezien de stellingname van het PBL kunnen nu al vraagtekens worden gezet bij de betrouwbaarheid van de doorrekening van het Klimaatakkoord, waarmee het instituut nu bezig is.
Remco de Boer, commentator voor BNR Energie, stelt terecht dat het een groot probleem is als het PBL zijn status van de door alle partijen gerespecteerde, geaccepteerde, deskundige rekenmeester verliest. Het PBL dient degelijk en objectief zijn werk te doen, gevrijwaard van slordige fouten en activisme.
PBL @Leefomgeving was tot nu toe een door alle partijen gerespecteerde, geaccepteerde, deskundige rekenmeester. Als het planbureau die status verliest, is dat een heel groot probleem. https://t.co/e58gY8ETNJ pic.twitter.com/jm2o056Bcg
— Remco de Boer (@remcodb) February 20, 2019
Falen
Het PBL faalt waar het degelijkheid betreft en heeft de schijn tegen waar het objectiviteit betreft. De rol van Nationale Rekenmeester voor energie en klimaat stelt hoge eisen aan de betrouwbaarheid. Burger en politicus moeten worden voorzien van deugdelijke informatie op basis waarvan besluiten kunnen worden genomen. Foute cijfers kosten ons meestal geld, wat onlangs bleek toen de energierekening kwam.
Dat het PBL niet op deze manier mag blijven functioneren moge duidelijk zijn. De vraag is of het onderzoeksinstituut als objectieve rekenmeester voor energie en klimaat nog te redden is. Als incompetentie en activisme inderdaad zo diep in de genen van de organisatie zijn doorgedrongen, dan is het hoog tijd afscheid te nemen van het PBL.
Over de auteur
De fouten gaan systematisch een kant op, die van de klimaathysterici van GroenLinks en D66. Het hoofd van het Planbureau is een anthropoloog, die weet dus niets van harde wetenschap. Hij lijkt zich vooral te richten op de uitkomst, en dat is radicale energietransitie. Er werken meer dan 200 mensen bij dat Planbureau. Die kunnen met zijn allen nog geen behoorlijk rekenmodel construeren. Dat wordt vervolgens ingekocht. En alles eromheen wordt naarstig geheimgehouden. Ik heb meer vertrouwen in de bierviltjeswiskunde van Thierry Beaudet dan in de rapporten van dat Planbureau. Heel veel meer vertrouwen. En het gebrek aan vertrouwen geldt dus in even sterke mate voor allerhande andere berekeningen en suggesties die tot ons komen via de MSM vanuit de intellectuele kaalslag die het politieke midden vertegenwoordigt. Bijvoorbeeld over de kosten en baten van EU, massamigratie, en het verlies van de ‘high trust’ in onze ‘society’. Nogmaals: dat vertrouwen gaat nu massaal naar het redelijk rechts van PVV en FvD en nergens anders. De enorme problemen met het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zijn slechts een illustratie van de ondoordachtheden waarmee de plucheplakkers van het partijkartel ons mee op zadelen. Het topje van de ijsberg.
Mijn compliment voor uw reactie. Ze (PBL) rekenen naar de gewenste uitkomst toe. Of liever: ze rekenen achteruit, reverse technology, en de uitkomsten worden zonder blikken of blozen door de volstrekt onwetende, kritiekloze politici overgenomen en voor iedereen bindend verklaard.
Het ergste is, dat deze politici zélf de opdracht aan PBL (en consorten) formuleerden, en dus de belangrijkste factor waren voor “the garbage in”. En wat de “the garage out” dan wordt, weten we allemaal. PBL (en consorten) krijgen de schuld, fungeren nu als bliksemafleider. Maar die Mona Keizer, stuur die maar terug naar Volendam.
ja, IJZERSTERKE column. Goed leesbaar verwoord wat er allemaal fout is aan het PBL. Goed dat dit nog voor de verkiezingen bekend wordt. Klopt toch wrsch wel, he? wat FvD heeft becijferd over de kosten van ‘het klimaatakkoord’. Tja PBL kijkt niet op een paar nullen. Net als Jesse Klaver.
Mee eens; eindelijk eens wat openheid van zaken. Ik hoop dat er veel meer zal volgen en graag deze maand nog. Uiteindelijk zal iedereen die sjoemelt met cijfers en onderzoeksresultaten door de mand vallen. Hehe, een beetje gerechtigheid kan geen kwaad.
Krijgen die mensen ook gewoon betaald voor die onzin?
Het enige waar de “regering” spijt van heeft is ’t feit dat reeds nu, dus vóór de verkiezingen van maart a.s. één en ander is uitgekomen.
De bedoeling was n.l. dat ná de uitslag van die verkiezingen bekend zou worden gemaakt dat er een “KLEIN REKENFOUTJE” was gemaakt.
Ik weet bijna zeker dat het kleine rekenfoutje is gemaakt door ons nationale rekenwonder, “minister” Dekker; de man die op tv ten overstaan van 100-duizenden NL’ers niet kon uitrekenen hoeveel 8 x 17 was.
Het volgende “foutje” is ook al weer in de maak : vliegveld Lelystad !!
Bij de berekening van allerlei gegevens, zoals vlieghoogte, route, gevaar van vogelaanvaringen enz. heeft onze onvolprezen “regering” opzettelijk foute gegevens naar de Kamer gestuurd !!
Nederland onder Pinokkio = één zwendel-praktijk.
De mammoetwet heeft het onderwijs grondig vernield.
Ik geloof eerlijk gezegd niet in al die “foutjes” in het linkse voordeel.
Ik denk dat er ook in Nederland een links activistisch overheidsmoeras gedempt moet worden.
We worden door het overwegend linkse (ambtenaren) rapaille belazerd ende bedonderd waar we bij staan.
Tijd om eens duchtig de bezem door het hele overheidsapparaat te halen.
Te beginnen met het OM.
Kunnen die daarna mooi assisteren bij de rest van de grote schoonmaak.
@ Frans.
Assisteren bij de grote schoonmaak ?
Dat soort mensen is daartoe niet meer in staat, het enige wat zij zullen doen is : het verplaatsen van alle vuiligheid en wel zodanig dat wij, de bevolking, er nog steeds last van zullen ondervinden.
M.i. is er maar één middel om van die gevaarlijke gasten af te komen : achter slot en grendel of uitroeien met wortel en tak.
@Karton
Daarom gaf ik ook aan dat je bij het OM moet beginnen…
Nadat je dat linkse rattennest hebt opgekuist, het huidige personeel dus grotendeels vervangen, en vrouwe Justitia al doende de blinddoek weer om hebt gebonden, kun je de rest van het malafide overheidsapparaat gewoon voor het gerecht slepen en er effectief mee afrekenen.
Komen we er waarschijnlijk wel wat bajesen bij aan het bouwen, maar hé, dat moet dan maar.
@ Frans.
Als we nou eens een aantal gevangenissen gebruiken om het huidige falderappes in op te bergen. Er zijn van die gebouwen genoeg in dit landje, échter een gedeelte is gevuld met “verwarde en aso-asiel-zoekers”, o.a. in Hoogeveen.
Dan sturen we de door ons geherbergde verwarde enz. asiel-zoekers terug naar hun vaderland om daar te helpen met enig bouwwerk te verrichten aan huizen enz., dat werkt zéér heilzaam voor hen en wij hebben ruimte voor het falderappes !! Een win-win-situatie eigenlijk !!
U begrijpt vast wel hoe ik één en ander bedoel, ik wil het weekend beginnen met “opgeruimd gemoed”, vandaar !
@Karton
Hèhè, prima plan, maar volgens mij onderschat jij hoeveel cellen we nodig gaan hebben…
@ Frans.
Vermoedelijk heb je wel gelijk.
Ik trek mij terug om een nieuw plan te bedenken.
Deze blunder kon eigenlijk niet beter getimed worden. Een maand voor de verkiezingen en vlak voor de doorberekening van
het klimaatakkoord. Het staat nu al vast dat deze cijfers niet zullen deugen alleen al omdat het niemand meer gaat geloven. En vandaag weer in het nieuws de KNMI met nep cijfers van Groningse aardbevingen. De “sceptici” hebben al vaak geroepen dat de cijfers van de IPCC onbetrouwbaar zijn. De onbetrouwbaarheid van de overheid is weer eens aangetoond. Kost wat kost doordrammen van plannen die nergens toe zullen leiden behalve hoge kosten
is dom en een leidende rol hierin te nemen is ronduit idioot. Als de cijfers van de IPCC allemaal zo bedenkelijk dan zitten de critici beslist niet naast. De gepolitiseerde wetenschap kan nooit met een oplossing komen die op waarheid gebaseerd is en is dus waardeloos.
Politici die zich mee bemoeien zonder enige kennis van het probleem en die roepen dat hun generatie de laatste is die de aarde kan redden
zijn ronduit idioot en gelijk aan de leiders van de bedenkelijke sektes die al vroeger het einde van de wereld zo vaak voorspelden. Je kunt het klimaat net zo beïnvloeden als de evolutie.
Niet dus.
En in het kielzog van deze kwestie komt nu ook nieuws naar buiten dat het KNMI fouten heeft gemaakt bij metingen van aardbevingen in Groningen.
Het goede nieuws is wellicht dat draagvlak voor progressief klimaatbeleid zal afnemen. Koren op de molen van conservatieve partijen die een terughoudender, rationeler beleid verdedigen.
Nou, ijzersterke column. Goed leesbaar verwoord wat er allemaal fout is aan het pbl. Goed dat dit nog voor de verkiezingen bekend wordt. Klopt toch waarschijnlijk wel, he? wat FvD heeft becijferd over de kosten van ‘het klimaatakkoord’. Tja pbl kijkt niet op een paar nullen. Net als Jesse Klaver
@ Marien.
Niet alleen v.w.b. de z.g. klimaatkosten zijn én worden we bedonderd, maar ook alle gegevens en z.g. berekeningen rondom vliegveld Lelystad blijken fout te zijn; hoogst waarschijnlijk moedwillig is de Kamer verkeerd voorgelicht door deze z.g. “regering”.
“den Haag” is één hele grote gribus-bende !
We kunnen ze dat goed laten voelen in maart a.s.
Het linkse activisme ontmaskerd. Kan alleen maar beter worden als het kabinet ook stopt met liegen.
Ja ja droom lekker verder,wat dat liegen betreft.Vanaf het begin toen de klimaat hysterie is uitgebroken in dit land, was ik er al klaar mee. Partijen als D66 en GroenLinks geven letterlijk en figuurlijk niets om de eigen burgers. Hun waren, zo dom als ze zijn is nu wel gebleken zich al rijk aan het rekenen hoeveel geld ze de burgers met hun klimaat hysterie nu weer uit hun zakken konden trekken. Je wordt zo wat gevild door dit kabinet. We zouden er allemaal op vooruit gaan, en dit is ook een uitspraak van de andere partijen binnen deze regering. De grootste leugen wat het kabinet Rutte en consorten de burgers gebracht heeft.Het word de hoogste tijd dat de burgers in dit land de ogen eens open gaan,en bij verkiezingen al die leugenachtige partijen weg gaan stemmen. Hoop zo dat de Nederlander eindelijk massaal de PVV en FVD gaat stemmen, die tenminste voor eigen burgers op willen komen,maar tot nu toe nergens de kans voor krijgen.De andere partijen in Nederland blijven de burgers maar beleigen en bedriegen.
ik ben het totaal met je eens! Met mijn eerdere reactie gaf ik de totale impasse aan.
Las het in Het Parool, die club zit vol linkse activisten. Sowieso te veel van die lui bij de overheid. Opheffen maar, we hebben al het SCP, CBS, vele Rekenkamers, het WODC (…) Universiteiten en een heel Ministerie vol rekenkundigen.
[…] van het klimaatakkoord werd gedaan door het CBS en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Het PBL heeft al meerdere keren de plank flink misgeslagen en na de zoveelste blunder – dit keer over de […]
nou, het kwam toch goed met mijn reacties. Ik had ‘em al gekopieerd en geplakt en de hoofdletters weggehaald, maar dat was dus achteraf niet nodig. Fijn.
Marien, het is goed dat er gemodereerd wordt, dan blijft het hier ook netjes wat de waarde van deze blog verhoogd. De moderatie geschied overigens niet voor elke reactie heb ik het indruk. Mijn reacties zijn ook af en toe aan moderatie onderhevig geweest. Dan weet ik dat ik door de beugel kan, haha.