Waarom ik ook ‘nee’ stem

Het associatieverdrag met Oekraïne heb ik toch maar eens zelf doorgenomen. Wanneer het om belangrijke zaken gaat, geldt het adagium: ad fontes, naar de bronnen. Het is voor mij drie keer ‘nee’ en één keer ‘ja’. Het verdrag liet me ook zien hoe belangrijk het referendum overmorgen is. Ga dus vooral stemmen, wat je ook vindt!

Handel
Het grootste deel van het associatieverdrag bestaat uit bepalingen over de handel en de uitwisseling van kennis en personen. Dat is het échte handelsverdrag. De bepalingen zijn erg concreet en vooral gericht op standaardisatie, het wegnemen van overbodige belemmeringen en bestrijden van corruptie. Het is bijvoorbeeld erg handig als de voorwaarden waaraan Oekraïense en Europese etiketten moeten voldoen dezelfde zijn en als douaniers geen steekpenningen hoeven te krijgen. Geen mens die hiertegen zal zijn. Had het associatieverdrag uit deze handelsbepalingen bestaan, dan zou iedereen hebben gezegd: dóórgaan, vooral dóórgaan. Zie hier mijn ‘ja’.

Maar het associatieverdrag is meer dan een economisch verdrag.

Institutionele integratie
Ten eerste is het een geopolitiek verdrag. De eerste, idealistische hoofdstukken van het verdrag gaan allemaal over de evolutie naar een steeds inniger politieke en militaire samenwerking. Dit is eerder geconstateerd door Leon de Winter en uitgewerkt door Sywert van Lienden. Hun bevindingen kloppen mijns inziens. Het gaat om een institutionele integratie van Oekraïense organen in die van de Europese Unie. Het verdrag zet hiermee andere piketpalen uit dan van economische samenwerking.

Afstemming van de grootte van melkpakken is iets anders dan die van bommen en granaten. Hierdoor maakten de EU-leiders van een goed ‘handelsverdrag’ een slecht geopolitiek verdrag. Het toont de Europese hybris, overmoed, zoals historicus en journalist Wierd Duk al eens uiteenzette. Realpolitik met Rusland is volledig zoek. Iedereen behalve Brusselse bureaucraten kent de wijsheid: Nobele intenties zijn de kortste weg naar de hel. Deze geopolitieke hoofdstukken hadden nooit gekoppeld mogen worden aan de bepalingen over handel en economische samenwerking. Een dikke ‘nee’ tegen deze geopolitieke paragrafen.

Regeldrift
Ten tweede gaat het associatieverdrag over allerlei bijzaken. Het gaat over cultuur, over onderwijs, over maatschappelijk middenveld, ja zelfs over sporten (integratie van kansarme groepen door sport). Dit is volledig buiten het zogenaamde subsidiariteitsbeginsel: regel lokaal wat lokaal kan en globaal wat globaal moet. Hier zien we de woekerende regeldrift van de Europese leiders en hun bureaucraten, doordenderend, en waar wij, Europeanen, zo’n last van hebben. Onbegrijpelijk dat Oekraïne dit geslikt heeft. Opnieuw: dikke ‘nee’.

Dialoogfora
Ten derde verzandt de controle op de uitvoering van dit verdrag in bureaucratische mist van tientallen oncontroleerbare ‘dialoogfora’. Er is een Associatieraad waarin Europese en Oekraïense ministers zitten, die allerlei bijstellingsbesluiten mogen nemen. Opvallend is de gebrekkige democratische controle hierop. Ja, er is een nieuw Parlementair Associatiecomité met leden van het Europees Parlement en dat van Oekraïne. En ja, zij mogen inlichtingen inwinnen en ja, aanbevelingen doen. Tsjonge. Dat is dus Europese democratie: luisteren en adviseren! Waar kunnen onze volksvertegenwoordigers nog muiten en rellen? Waar de dialoogforumbureaucraten naar huis sturen? De Europese konkelleiders affakkelen? Nergens. Een zeer dikke, dikke ‘nee’.

Monstrum
Mijn grootste verwijt aan de Europese én de Oekraïense leiders is dat ze teveel ongelijksoortige zaken hebben willen regelen in één associatieverdrag -handel, geopolitiek en sociale orde- terwijl ze de democratische controle erop minimaal hebben vormgegeven.

Er zou een nieuw beperkt verdrag moeten komen, dat alleen over de economische samenwerking gaat. Dit monstrum moet gecorrigeerd. Daarom stem ik tegen. Onze leiders kunnen zoveel beter!

Over de auteur

Joep Schrijvers

Managementboekenschrijver, leiderschapshistoricus en veranderkundige.
Werkt op dit moment aan drie projecten:
1. Onderzoek naar Leiderschap in veranderingsprocessen (met de Kring Andragologie en de UvA).
2. Intellectuele geschiedenis: Leiderschapsadviezen in de Westerse cultuur, van Homerus tot Johan Cruijff.
3. Het boek: ‘Wijvenstreken’, het politieke spel van vrouwen in organisaties.

Recent gepubliceerd

Archief

• Politiek Nederland4 augustus 2018Het naakte lichaam van de Leider Baudet
• LHBTIQ30 juni 2018Lang leve de neger, lang leve de homo!
• Feminisme19 maart 2018Femmes for Freedom: een baken van emancipatie
• Feminisme7 mei 2017Hoe leg je journalisten en opiniemakers het zwijgen op – een minicursus