75 jaar VVD: hoe staat het eigenlijk met het liberalisme?
Nieuwe partijen nemen het stokje over
Foto: VVD-coryfeeën Vonhoff en Wiegel (1974)
Vandaag is het dan zo ver: de VVD viert haar 75e verjaardag. Net als andere OpinieZ-collega’s heb ik de VVD al ten grave gedragen. Van de principieel liberale en waar het nodig was conservatieve partij is niets meer over. Om maar premier te kunnen blijven ging Rutte akkoord met de meest illiberale D66-eisen. Van dwang om asielhoppers op te vangen en EU-federalisme, tot het slopen van onze florerende landbouwsector of tegemoet komen aan onzinnige klimaateisen: niets is de man te dol. Maar hoe staat het met het liberalisme in brede zin? Jan Gajentaan maakt de balans op.
Bellevue
Vijfenzeventig jaar geleden werd de VVD opgericht in theater Bellevue. In feite was dit een fusie tussen de twee liberale partijen van voor WO2, de conservatieve LSP (Liberale Staatspartij) en de sociaal-liberale VDB (Vrijzinnig Democratische Bond). In de loop der jaren ontwikkelde de VVD zich tot een standvastige conservatief-liberale partij, waarnaast vanaf 1966 de nieuw opgerichte partij D66 in zekere zin de rol van de oude VDB overnam, maar dan met het accent op radicale vernieuwing van de democratie. De VVD op haar beurt werd in de jaren zeventig, met name door de invloed van Hans Wiegel, meer dan voorheen een volkspartij.
Fusie met D66?
Het is opmerkelijk dat toenmalig JOVD-voorzitter Mark Rutte in 1990 pleitte voor het (weer) samengaan van de twee liberale stromingen door een fusie van VVD en D66. Met zijn huidige coalitie lijkt hij daarop voor te sorteren, door de facto een D66-beleid te voeren. Maar Rutte zou Rutte niet zijn, als hij dat niet in alle toonaarden zou ontkennen. We kennen hem immers als de man die verbaal rechtsaf slaat, maar politiek naar links. Hoewel hij op de internationale podia weer andere dingen roept, afhankelijk van het gehoor. Maar goed, schrijver dezes is al lang #klaarmetRutte. Zoals ze zelfs weten bij NRC.
En zo kom je ineens als licht opstandige twitteraar in NRC Handelsblad te staan, haha#klaarmetRutte https://t.co/ZbP6cH4UwD
— Jan Gajentaan (@jangajentaan) February 26, 2021
Spagaat
In feite verkeert de VVD, sinds Mark Rutte daar aan het roer staat, in een wonderlijke spagaat. De top van de partij is, mede door allerlei belangen, steeds meer opgerukt naar links of beter gezegd, politiek-correct globalisme. Ze omarmen de radicale klimaatagenda van GroenLinks en de open immigratie-agenda en het EU-federalisme van D66. De achterban lijkt wat behoudender te zijn. De goochelaar Rutte wist tot nu toe dit wonderlijke geheel bijeen te houden, maar afgaande op de peilingen komt daar nu een einde aan. Dat roept de vraag op: wat is de toekomst van het liberalisme in Nederland, zowel binnen als buiten de VVD?
"Het erbarmelijke einde van de VVD". Asieldwang zet laatste restje liberalisme bij grofvuil. Column van @JanGajentaan #vvd #liberalisme #Ruttemoetweg #asielbeleid https://t.co/n21BE21KlH
— OpinieZ.com (@OpiniezMagazine) October 20, 2022
Wat is liberalisme?
Daarbij moeten we natuurlijk eerst de vraag beantwoorden wat liberalisme is. Afhankelijk van of je met een conservatief-liberaal of een sociaal-liberaal spreekt, zal het antwoord verschillen. In de Angelsaksische landen worden die twee bloedgroepen heel anders aangeduid: de liberals zijn daar de progressieven en de meer behoudende liberalen conservatives. Naar mijn idee een verkeerd gebruik van het woord liberals, maar goed, dat is zo ingeburgerd in de VS en het VK.
Vrijheid en democratie
Hoewel ik sinds 2013 niet meer VVD of D66 stem, zie ik mezelf nog altijd als liberaal, op basis van de volgende (persoonlijke) definitie: een liberaal is iemand die vrijheid en democratie onlosmakelijk aan elkaar koppelt. Daarbij hoort een niet te grote overheid en een lage belastingdruk: laat het aan de mensen zelf over hoe hun geld te besteden of hun leven in te vullen. Maar ook ben ik van mening dat de vorm van liberalisme en democratie zoals wij die in Nederland kennen, in feite al 170 jaar als we de Grondwet van Thorbecke als startpunt nemen, alleen mogelijk is in het kader van een gezonde, levensvatbare natiestaat, met beschermde grenzen, vrijheid van meningsuiting, budgetrecht en meer van dat moois.
De vrijheid en democratie zoals we die in Nederland altijd gekend hebben, met uitzondering van de oorlogsjaren, staat al langere tijd onder druk. Mede als gevolg van schaalvergroting en federale opvattingen van de EU. EU-federalisme waar Rutte heel lang afstand van nam, totdat het hem ineens anders uitkwam en hij het juist begon te propageren.
Wie neemt de fakkel over?
Zoals hierboven gesteld heb ik de VVD al opgegeven. Maar welke partij neemt de fakkel over? Ik had even mijn kaarten op FvD gezet, maar toen Baudet kort na de voor hem succesvolle Statenverkiezingen in 2019 zijn ‘boreale’ rede hield, begon ik te twijfelen. Kort daarna verkondigde Baudet in een interview met Weltwoche dat hij het liberalisme net zo erg vond als het socialisme, want allebei voortkomend uit de Franse Revolutie (kennelijk heeft Thierry nooit van de oer-liberaal Locke gehoord, die toch echt ver voor de Franse Revolutie leefde). Toen gaf ik mijn lidmaatschap stante pede op.
Inmiddels lijken de conservatief-liberale JA21 en de meer klassiek-liberale BVNL zich op te maken om de afgehaakte VVD-kiezers mee te nemen in een nieuw liberaal avontuur. Hoewel ik lid ben van JA21 volg ik beide partijen positief-kritisch. Gezien de achtergrond van mensen als Joost Eerdmans (ex CDA) of Nicki Pouw-Verweij (sterk christelijke insteek) mis ik soms wel de echt liberale benadering in JA21. Bij BVNL zou die beter tot zijn recht kunnen komen, al begrijp ik in dat kader niet helemaal het aanstellen van Richard de Mos als woordvoerder. Met alle respect voor Richard, dat is toch meer iemand van de lokale politiek dan een man met een liberale visie.
Liberaal van het jaar
Dat, behalve de VVD ook de JOVD van het liberale padje is, bleek wel onlangs toen zij Twitter-scheldkanon en would be social media-censor Sander Schimmelpennick of all people tot liberaal van het jaar 2022 benoemden.
De liberaal van het jaar, volgens de JOVD pic.twitter.com/CEnmFleQjY
— Jan Gajentaan (@jangajentaan) January 9, 2023
Wat dat betreft heb ik wel een suggestie voor de JOVD: voor mij is OpinieZ-collega en BVNL-kandidaat (ik weet nog niet voor welke functie) Hans van Tellingen de liberaal van het jaar. Hans is al jaren ondernemer, komt op voor de retailsector en heeft zich als ferm criticus van het onnodig onderdrukkende coronabeleid een ware vrijheidsliefhebber getoond. Ik wil hier wel verklappen dat toen wij samen ons Blue Team-manifest opstelden als tegenhanger van het Red Team – die nóg meer dwangmaatregelen wilden dan Hugo de Jonge en het OMT – Hans er zelfs principiëler liberaal in stond dan ikzelf.
Bij deze het #BlueTeam #Covid19 manifest, opgesteld door @hansvantelling en ondergetekende. Contact info voor wie ons wil steunen staat er bij. Meld je aan!
Voor een rationele aanpak van de #CoronaCrisis
Veilig en snel terug naar het oude normaalhttps://t.co/n84H26IRNt
— Jan Gajentaan (@jangajentaan) October 14, 2020
Alternatieven voor de VVD
Aan de kant van JA21 zie ik Derk Jan Eppink dan weer als een principiële liberaal. Als zijn invloed groot genoeg is, zal JA21 kunnen uitgroeien tot een volwassen alternatief voor de VVD. Ook BVNL heeft die potentie, maar zal dan juiste keuzes moeten maken. We gaan het zien.
In ieder geval is het van belang dat voor principiële liberalen, die deze overtuiging koppelen aan het streven naar een sterke, democratische natiestaat (zonder welke liberalisme niet mogelijk is), er een goed alternatief komt voor de helaas onder Rutte sterk van het liberalisme afgedreven VVD. Maar, VVD’ers, toch gefeliciteerd met de 75 jaar. Bezin u op de toekomst!
Over de auteur
- Amsterdammer in Rotterdam, blogger, schrijver van e-books, voetbalvader, Volvo 940 rijder, in het dagelijks leven Recruitment / Human Resources Consultant.
Recent gepubliceerd
Politiek Nederland2023.05.17Polarisatie politiek debat maakt meer kapot dan je lief is
EU2023.05.03Nederland moet nieuw evenwicht vinden: internationaal én zelfstandig
Politiek Nederland2023.04.21Elitair kabinet sloopt het gewone volk
Klimaat en Milieu2023.04.02Kabinet Rutte 4 hobbelt hooguit nog een paar maanden door
Persoonlijk politieke voorkeur aangeven als auteur is niet slim. Ook dat de auteur FvD weer kaltstelt en de verraderspartij JA21 een veer in de reet steekt.
Bijzonder jammer.
Wat de VVD betreft, hoop dat ie naar nul zetels gaat. Begrijp die mensen niet die nu nog op de VVD stemmen. Volgens de “peilingen” staat de VVD vooralsnog op één. Werkelijk onbegrijpelijk.
Volgens mij hebben zie iets gevonden om te sjoemelen met de stemmen.
Ik vind het ook onbegrijpelijk dat de VVD op één staat, als ik hoor en lees dat 70% Rutte en Kaag uitkotst. Of de opiniepeilers moeten op de hand zijn van dit kabinet en gemankeerde cijfers geven.
Plezierige avond verder.
Voor iemand met een beetje historisch besef is er natuurlijk niets op tegen om een geboortedag te gedenken. Maar bij het vieren van een verjaardag meen ik toch dat we dat eigenlijk alleen doen wanneer de betrokkene nog in leven is.
De analyse van de auteur klopt perfect op niveau van de politieke partijen. Alleen is dat niveau niet beslissend, maar het niveau van de algemene wil.
De algemene wil van de gemiddelde Nederlander wordt bepaald door het schipperen tussen wat de landen om ons heen willen. De algemene wil is het angstvallig vermijden van conflicten met migranten, met kapitaal, met milieu, met eigenlijk alles. In elke situatie wordt er omheen gewerkt en dat resulteert in beslissingen en procedures waarvoor niemand verantwoordelijk is en toch iedereen het slachtoffer.
Kossmann heeft dat uitgelegd in zijn Geschiedenis van de Lage Landen.
En politieke partijen als VVD en JA21 maken daar behendig gebruik van.
Vandaar dat ze steeds verder links opschuiven, want daar zijn altijd weer groepen kiezers te oogsten die een graantje willen meepikken.
En de compromisbereidheid van de gemiddelde Nederlander maakt het mogelijk.
De globalisten hebben dit begrepen en weten hoe de pijnpunten bewerkt moeten worden. Nederlanders durven gewoon geen NEE te zeggen.
Juist. U heeft de kern prima blood gelegd! Komende verkiezingen zullen het bevestigen.
Hoe werkt de zelfvernedering van Nederlanders? Een uitleg stap voor stap.
1. Nederlandse politiek is eeuwenlang gebaseerd op schipperen tussen de grote machten om ons heen: Engeland, Frankrijk en Pruisen (later Duitsland). Dit is logisch en verstandig – maar wel in de omstandigheden van die tijd.
2. Hieruit zijn gewoontes en visies ontstaan die worden gebruikt om elk probleem op te lossen, zowel binnenlands als buitenlands.
3. Geleidelijk wordt dit onderdeel van het algemene zelfbeeld.
4. Ondertussen zijn de internationale verhoudingen, uitdagingen en migratiestromen volledig veranderd van karakter en omvang.
5. Een deel van de Nederlanders onderkent het onder 4) gestelde en wil verandering.
6. De elite die traditionele politiek bedrijft, realiseert zich dat banen, imago en macht op het spel staan als praktische politiek gaan bedrijven.
7. De elite gaat inspelen op het zelfbeeld van de Nederlanders, op moreel besef en emotie. Dat de situatie volledig is veranderd, wordt buiten beeld gelaten.
9. In deze fase worden de meeste Nederlanders aangesproken op moraal, de behoefte om zich belangrijk te voelen en te willen deugen in de ogen van anderen. Er ontstaat een zeker besef van gekwetst ego – de vrees dat men achterloopt, dat men niet meer belangrijk is – en ijdelheid gaat een rol spelen.
10. Het gekwetste ego veroorzaakt een emotionele respons en men staat niet meer open voor argumenten of nieuwe informatie over de feitelijke situatie.
11. Om het gekwetste ego en zelfbeeld te repareren, stemt men op de partij die traditionele politiek bedrijft.
12. En daarmee is de cirkel rond. Men probeert een probleem OP TE LOSSEN door maatregelen die het probleem VEROORZAKEN. Uiteraard is dit onmogelijk.
Als men de broodnodige verandering wil doorvoeren, zal men liters water bij de “eigen rechtse keuze wijn” moeten doen. Stemmen op de grootste partij ter rechter zijde, de partij die tevens het meest aanspreekt als het om radicale oplossingen gaat van de meest nijpende problemen in dit land, lijkt mij een broodnodige keuze om het rampzalige Rutte/ Kaag kartel te laten verdwijnen.
Maar dan moet de eeuwige verbrokkeling en de kifterigheid van rechts onderling, stoppen.
Het lijkt er helaas op dat zowel bij rechts als bij de linkse deugers, de PVV opgetrokken neuzen haalt. Daar is een heel flink deel van de Nl bevolking het écht niet mee eens.
Stem Ze weg. Stem PVV.
Daarna kunnen we orde op zaken stellen.
Allereerst is het niet handig om uw politieke keuze kenbaar te maken. Het zwart maken van een FvD en het ophemelen van verraderspartij JA21 met ruggesteker Eerdmans aan het roer.
Ten tweede waardeer ik opinies.com.
Mijn kleur is BLAUW, dat je dat even weet en ik zeg DIEP blauw, dat is iets anders dan VVD ROOD!
Met Rutte kon de VVD al na 65 jaar begraven worden. En er igenlijk as met zijn voorganger Dijkstal die beter net zijn saxofoon kon omgaan dan met de partij. De VVD is terug naar haar roots, de PvdA.
Het is nu niet nuttig heel streng in de leer te zijn. Ik vind voorlopig heel patriottisch rechts prima – van Geert Wilders tot Willem Drees.
Geert Wilders is een oude rot in het vak.Hij kent de klappen van de zweep.
75 jaar VVD: hoe staat het eigenlijk met het liberalisme? luid de kop boven het artikel, maar eigenlijk had er kunnen staan hoe is het met de VVD na 12 jaar Mark Rutte? Het Liberalisme is gewoon vermoord als je dat zo mag zeggen door Mark en daarvoor al door Ed Nijpels! Het is gewoon gedaan met het Rechtse van de VVD en dat keert ook niet terug. Alles is ons als rechtse kiezer beloofd.
1. Meer blauw op straat, maar niet nagekomen
2. Geen bezuinigen meer op Defensie, Mark bezuinigde dat het een lieve lust was
3. Niet meer asiel, nou ja mensen die in heel graag in Nederland willen verblijven.
Maar er kwamen duizenden meer voor het beloofde land.
4. Strenger beleid qua criminaliteit, ook niet dus
5. Rechtspraak ook een vaatdoek van gemaakt en zo lek als een zeef. Iemand het
bonnetjes van Ivo of Fred gevonden?
MEER van dit en niet gedaan
MEER van dit en ook niet nagekomen
MEER van dit de boeren ook totaal vergeten
In de afgelopen 30 jaar is er veel veranderd. Een rechts-christelijke partij heeft al haar beginselen laten varen en richt zich nu op wereldgelijkheid en globalisme. Een gemengd christelijke partij heeft haar boeren achterban in de steek gelaten en richt zich nu op globalisme. Een links-liberale partij heeft al haar uitgangspunten verruild voor een antidemocratisch globalisme. En een rechts liberale partij heeft alle rechtse uitgangspunten opgegeven voor het globalisme. Op de een of andere manier heeft een totale debilisering zich meester gemaakt van de bovenlaag van onze samenleving. Teveel drugsgebruik wellicht?
Er zal een reset moeten komen. Van een JA21 verwacht ik niets. De partij heeft slechts 2 uitgangspunten; verraad en onbetrouwbaarheid. Afgezien van een paar slagzinnen is de mentaliteit bij JA21 niet anders dan die van de huidige VVD; de macht is hen te lief en die gaan gewoon met Rutte meedoen, zodra ze de kans krijgen.
BVNL zou nog een goed alternatief zijn. Maar afgaande op de peilingen spreekt die partij de bevolking niet aan. Zo beschouwd ziet de toekomst er beroerd uit en dat gaat pas keren als de bevolking -meer dan nu nog- de ellende aan den lijve begint te ondervinden.
Terugverlangen naar de VVD van voor Mark Rutte. Ik denk eerlijk gezegd niet dat de vroegere VVD geschikt is om de huidige problemen aan te pakken en op te lossen. Niet alleen de VVD, het CDA, D66 en de sociaaldemocratische partijen zijn veranderd. Ook de wereld is veranderd. Zo is de greep van de globalisten duidelijk sterker geworden, o.a. resulterend in het voorstel om beleid over te dragen aan de WHO in het geval van een volgende pandemie. Een voorstel wat is afgeschoten door de BRICS landen. De VVD is van oudsher sterk internationaal georiënteerd en een hartstochtelijk voorstander van de EU en de euro. In geopolitiek opzicht lopen ze als een lammetje achter de VS aan en steunen elke oorlog die de VS graag willen voeren. Dat doet de VVD nog altijd en ik ben er niet gerust op dat het onder de vroegere VVD anders zou verlopen. Terwijl dit juist de zaken zijn die moeten veranderen waarbij zelfs uitstappen uit de NAVO en de EU reële mogelijkheden moeten zijn. De VS zijn de supermacht in verval. Dat is een hele precaire situatie en de overdracht naar de nieuwe, in dit geval multipolaire wereldorde, gaat vaak met grote oorlogen gepaard. Het risico daarop neemt elke dag toe. Dat moet voorkomen worden.
Soms denk ik dat politieke partijen een houdbaarheidsdatum hebben. O.a. VVD, CDA en PvdA lijken daar overheen. Het doel is niet meer het nastreven van een duidelijk omlijnd ideaal, maar naakt machtsbehoud.
Je kunt je ook afvragen of het partijenstelsel zelf niet over de datum is. Maar een gemakkelijk te realiseren democratisch alternatief zie ik zo gauw niet.
Wanneer het partijen niet toegestaan zou worden om in hun partijprogramma’s punten op te nemen die strijdig zijn met de ideologie (socialistisch, liberaal, christendemocraat) dat ze zeggen uit te dragen, zouden we een stuk verder zijn.
Ik denk dat we helemaal af moeten van het systeem dat partijen een regering vormen.
Bewindspersonen moeten dwars door de partijen heen gekozen kunnen worden met mandaat op het terrein waar ze verstand van hebben.
Het huidige systeem is een ondemocratische stoelendans van figuren die goed liggen in ‘de partij. En dan krijg je een rariteitenkabinet zoals we nu hebben.
De ene enorme clusterfuck na de andere.
Een liberale partij die vooreerst een overheid de centrale rol toebedeelt, is per definitie geen liberale partij.
Nederland kent dus geen liberale partijen!